Nr w.
ZONDAG fï MAERT 1855.
ZEVENDEN JAERGANG.
Redevoering van M. den Baron Dellafaille.
AELST, de* 26 Maert 1853.
Den budget van openbare werken
is eenen kanker voor Belgiën
PATER LACORDAIRE
EN mm PAPLIBERATERS.
Dit blad verschvnl des Zaterdags in den namiddag onder de
dagleekening van den da erop volgenden Zondag.Den prys der
inschryving, bv trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der
annoncen op 20 centimen den drukregel. De persoonen die
voor een geheel jaer inschryven, mogen alle dry maenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet-
sen. Indien iemand reglveerdige klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang te doen heeft, hy mag op onze onpar-
tydigheyd rekenen; aen deze zullen wy plaels in onze kolon-
nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
CUIQÜE SUUM.
verder gewagen van alle brochuren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervan een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor
den toegezonden. De namen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begeeren mede te deelen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve
te doen kennen. Geene siukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzogl alle artikels, annoncen, geld etc. vraglvry toe te
zenden. De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aen^aet.
DEN DENDERBODE
De buytensporige verkwistingen en zoi'gloosheden zyn
meest al de oorzaek dat er zoo veel huyshondens te niet
gaen. Men ziet dagelyks luiyslioudens waer er, om zoo te
zeggen, gedurig gestudeerd word om 't geld te verkwisten,
waer er, ais er veel eykens zyn, veel dopkens gemaekt
worden, waer geen geld helpt, waer men het in roeyën
en wissen ziet vergaen. Die soort van huyshoudens doen
zulks gewoonelyk op de kap van een ander, en, doen zy
het met hunne eygene inkomsten, het duert niet lang of
joos komt in de kas en het tafelken voor de deur.
Sedert eenige jaren hebben wy in ons land het depar
tement van openbare werken, 't geen aen een ander
departement plagt gevoegd te zyn en nog het tiende deel
niet kostte wat het nu kost, op zyn eygen zien ingerigt
worden. Dit departement heeft dus ook zynen byzonderen
budget gekregen, en dien budget is, sedert zyne inrigting,
jaerlyks zoo vreeslyk gezwollen, dat men hemteregt mag
aenzien als eenen verslindenden kanker die Belgiën onver-
mydelyk naer de bankroet moet leyden, indien er niet
tydelyk in voorzien word.
'T is tegen de ongelukkige verkwistingen van dit depar
tement, verkwistingen die zoo veel zweet en kommer aen
de arme schatpligtigen kosten, dat onzen eérzamen
«senateur, M. den Baron Dellafaille, ineene der laetste
zittingen van den senaet, moedig is te velde getrokken.
M. Dellafaille wilt de buytensporige geldverspillingen van
het bestuer in 't algemeen, met de groote scheer, be-
snoeyënhy wilt de talryke misbruyken die 't land
uytputten en in schulden dompelen, doen verdwynen.
De grondige redevoering door den eervollen spreker
uytgegalmd, doet klaerlyk zien dat men niet moet ver
wonderd zyn dat de contributiën alle jaren vermeerderen,
dat de klubsregering gedurig afpersingswetten heeft
uytgezogtom, met derzelver opbrengst, den landopetenden
pennelekkersstaf te betalenimmers die redevoering
dewyst ten klaersten dat het zweet en bloed der Belgen
grootendeels dient om sinecuren te betalen, om mmisters-
vriendekens zich in de weelde te laten wentelen, en
daerby om den bestuertak zoodanig te vermoeyelyken,
dat men hem niet beter zou konnen verwarren indien
men er expresselyk op studeerde.
Wy willen onze landgenoten zelve over de waerheyd
onzer gezegdens laten oordeelen met hun de redevoering
van onzen agtbaren senateur onder d'oogen te leggen.
Wy porren elkeen aen dit stuk wel te overwegen.
Het departement van openbare werken heeft, volgens my, eene
grondige hervorming noodig hel levert ons eenen al te talryken
staf van rykbetaelde ambtenaers op, een geheel leger kommiesen
en bedienden van alle slach, meestendeels zonder nut, een
kruypeud, verward en kostelyk bestuer. Altyd verslonden in
nieuwe werkingen, bekreunt het zich weynig met den geldelyken
toestand des lands. De werken worden zonder gespaerzaemheyd
uylgevoerd, de bestekken zyn byna altyd hlegt opgemaekt en alle
oögenblikken moeten wy Invoegende kredieten stemmen die het
cyffer der eerste bestekken ver overtreffen, zonder dal er oyt eenen
maclregel van reglveerdige strengt cvd tegen dezen welken zulke
akten van onvergeellyke ligtzinnigheyd zoo niet van trouwlooslieyd,
daerstelt.
Die misbruyken bestacn byzonderlyk in het bestuer der yzeren
wegen 't is daerin voornamelyk dat er een overgroot getal be
dienden is welk zou konnen verminderd worden't is daer dat de
uytgaven tot onberenkenbare sommen klimmen.
De vergelyking is dikwils gemaekt tussehen de besluerkoslen
van onze yzeren wegen en tussehen die der byzondere nyverheyd
en voorzeker is deze vergelyking geenzins van aerd om ons
te vleyën.
Mei een woord, het spyt my zulks te moeten zeggen, maer het
ministerie van openbare werken verkwist het geld der contribua-
belen. Dit ministerie schynt te zeggen Onze tack is, van geld
te verkwisten deze der contribuabelen is van tc betalen. Men
heeft, wel is waer, gepoogd, spaerzaemheden te zoeken, en men
heeft die economien in de vermindering van het leger willen
vinden, zelfs met de veyligheyd van hel land in de waeg te stellen.
Volgens my, is't daer niet, dal men gespaerzaemheyd moet zoeken;
het is aen hel ministerie van openbare werken dal men spaerzaem
heden moet vragen want, het is in het ministerie van openbare
1 werken dat de penningen der contribuabelen zoodanig verkwist
en verspild worden, dat die verkwisting ons naer een bankroet
zal leyden, indien er geene kragtdadige maetregelen genomen
worden om in alles wat order te stellen.
Sedert lang reeds, hebben de kamers zich met dezen ernsligen
toestand bezig gehouden. Herhaelde mael zyn er talryke klagten
van nvt de tribunen der beyde kamers gedaeld de rapporten der
sekiién van de kamer en dezen van onze eygene commissien zyn
met gegronde en strenge aenmerkingen vervuld. Maer, den budget
eens gestemd, dan worden die rapporten in de kartons te beschim
melen gelevd, en men bekreunt zich met de zelve niet meer.
Het is waer dal den minister eene hervorming heelt willen in
voegen brengenmaer, die hervorming heeft geenen uylslag
opgeleverd, zy heeft eenige persoonen vcrplaetsl, en den stael van
financiën is deu zeiven gebleven. De reden hiervan is zeer
eenvoudig. Tot wie heeft den minister zich gewend? Tot de
bureel en-. Dit is het herstel van een misbruyk vragen aen deze
welke de oorzaek van het misbruyk zyn.
In de volkskamer heeft men voorgesteld een parlementair
onderzoek te doen hel spyt my groolelyks dal deu minister zich
daer tegen verzet hebbe. Vooreerst de kamt, had zy 't onderzoek
geopend, zou gebruyk gemaekt van een onbetwislbaer regt, en zy
zou er een goed gebruyk van hebben gemaekt, vermits zy slegts
zou onderzogt hebben wal er met het geld der schalpligtige
gedaen word. Eene parlementaire commissie zou den minister
kragtdadiglyk geholpen hebben om de nullelooze bureelery
in te korten
Den minister beeft zich belast van zelf eene onderzoekings
commissie te benoemen ik prys hein over dit besluyt. Ik heb de
overtuyging dat die commissie ernstig in zyn gedagt is, en al wat
ik vraeg is dat zy ernstig in hare uylwerksels zy. Ik hoop dat den
uylslag dier commissie de volgende zullen zyn Eene groote ver
mindering van lasten en ccne aenzienlyke vermeerdering der
ontvangsten van den yzeren iccg
mill i p i lil
Aen valschaerds, verleyders en gepatenteerde logenaers
eenen regten kant vinden, is moeyelyker dan de zon met de
tanden te pakken de loosheyd, de slogte trouw en de be-
driegery staen, met al hare eerlooze trekken, op hunne
voorhoofden gebrandmerkt, en schynen de samenleving
gedurig toe te roepen wacht u van onze schichten, want
zy zyn venijnigOndei'tusschen gaen die gasten altyd voort,
zy liegen, zy bedriegen, zy lasteren, zy verlevden zoo veel
zy maer konnen; worden zy somtyds in hunne schandige
en heymelyke werkingen verhinderd, zy trekken een ander
gezigt aen, zy worden dadelvk ntinnaers van waerheyd en
regtveerdigheyd, voorstaenders van godsdienst, zeden en
goede orde, verdedigers van alic deugdenHet kost hun
niets op eenen zalvenden toon te spreken over Christus,
over den Goddelykcn Zaligmaker, over de goddelyke lee
ring, over 't Evangelie, over de troostelykhcyd van den
godsdienst en meer andere sehoone zaken die zy enkelyk
met den naem kennen. Worden zy voor goed ontmaskerd
en zien zy dat het oninogelvk isi do vurige zweep der
waerheyd tc ontgaen, dan vlugten zy al knerstanden in
hunne spelonken of broeynesten van ondeugd en bedrog
en zy zwygen voor ecnigen tyd
Dit zullen wy al wederom ondervinden met het zooge
zegde sermoen van Pater Lacordairc, waervan de liberaters-
francmagons zoo veel gerucht en lawyt gemaekt hebben.
Dit sermoen is eerst met geweld op den francmagons-
leest gevrongen en met den hamer van het papliberalismns
zoodanig overkloptdat het voor alle vormen valbaer
was. Den hoogen raed der moortelgasten heeft er dan zyne
goedkeuring aen gegeven met bevel van het in al de blubs-
bladen af te kondigenMaer ziet, nauwelvks begint de
schandige bedriegery haer uylwerkscl te doen, nauwelvks
is er rondgestroevd dat het fransch gouvernement, woedend
en ten hoogsten verbitterd, Pater Lacordaire heeft doen in
den kerker werpen en vervolgens verbannen; nauwelyks is
er uytgetrompet dat den aertsbissehop van Parys met nog
andere bisschoppen, groot-vikarissen, ministers, senateurs
enz. door het gewaend sermoen, ter neergeslagen, ten
bloede gegeesseld en met een onuytwischbaer brandmerk
op het voorhoofd gestempeld waren, of eene strael der
waerheyd schiet op die verfueyelyke intrigue en het word
lichtAl de schandelykheyd der eerlooze bedriegery
word ontmaskerd en 't spel heeft seffens achtZie hier
hoe dit bedrog ontdekt wierd
Mr De Persigny, minister van den godsdienst in Vrankryk, den
Observaleur Beige in handen nemende, en de aenrandingen le
zende die gemeld blad beweert door pater Lacordaire legen bet
gouvernement van Vrankryk in een sermoen tc zyn gedaen, heeft
lol deti aertsbissehop van Parys eenen brief geschreven om te
vragen wat by daer van moest gelooven. Ziet bier de antwoord
van zvne hoogweerdigheyd
Mynheer den minister, niet uwen brief van 12 maert heb ik
de uyllrekkeu van deu Observaleur Beige, ontvangen, vervat
tende de zoogezegde voorrede der redevoering welke pater
Lacordaire in St. Rochus, in myn byzyn, ten voordeele de chrisle-
lyke scholen heeft uitgesproken.
Wy hebben, noch ik, noch myne groolvicarisscn, in die uyl
lrekkeu, welke men zegt gestenographieerd te zyn, de redevoering
erkend welke wy gehoord hebben. Gedurende eene ganschc
tier dat de improvisatie van den vermaerilen predikheer duerde,
heb ik, zoo als ik liet in mvneu vorigen brief zegde, slegts eenige
ongeradige aenhalingen en eenige woorden opgemerkt welke
pater Lacordaire eenvoudiglyk uylsprak, maer waervan ik wel
zag dat den partygeest en de boosaerdighevn zouden kunnen mis
bruyk maken om er zinspelingen in te vinden, welke, ik ben cr
overluygd van, verre van de gedachten van den spreker waren.
Er is zoo weynig noodig om schuldelooze woorden in scbimp-
regeden Ie veranderen Dit is wal gebeurde met de redevoering
van pater Lacordairc, door onnauwkeuriglyk volzinnen er uyt te
trekken, bel zy er Invoegingen, bet zy woorden-veranderingen
er aen toebrengende, zoo als wy het slelliglyk hebben herkend
by de lezing der extracten welke gv my de eer aendeed my mede
lo deelen.
Ik heb bier niets anders by te voegen, mynheer den minister,
ten zy dal ik nimmer gedoogen zal dal den chrisielyken stoel der
waerheyd eene politieke sprcekbank worde en dat de vryheyd van
liet heylig woord lol losbandigheyd overga. Dit is tnyne pligl. in
geval van i:ood, zal ik die weten te volbrengen.
k U. Ex., kan van mynen brief bet gebruyk maken dal haer
zal geradig voorkomen.»
Niet te vreden met het sermoen van Pater Lacordaire
vervalscht, verminkt en verdraeyd te hebben, hadden onze
zeepliberatcrs nog eenen dwazen en meer dan nytzinnigen
brief gefabriekéeid, waerin verteld stond dat Pater Lacor
dairc, door een drymael vurig herhaeld gebed, van God
de gratie en de sterkte afgesmeekt had om dit gewaend
sermoen te konnen en te durven prediken, en waerin hv
zelf verhaalt Hoe hy van den preekstoel in de sacristy ko
mende, door eenen poliliekommissaris seffens wierd aan
gehouden, naer de gevangenis geleyd, en meer andere
schandige leugensDoch die hateïyke schelmery kwam
ook ter wete van den eerw. Pater Lacordaire zelf, welken
niets hacstiger te doen had dan den volgenden brief te
scliryven aen den eerw. pater Matthys, rector van bet kol-
legie te Namen, brief dien wy uyt den Ami de l'Ordre
van Namen letterlyk overnemen
Flamigny, 15 maert 1855.
Z. E. Pater,
Ik bedank tt over de twee stuks die gv my toesluert.
Den brief dien men zegt van my te zyn is een uylvindsel waer
van er geen woord waerheyd is.
Voor wat liet uyttreksel myner redevoering betreft, het is
onnauwkeurig en zeer overdreven. Ik bezit de verkortschryving
van myne redevoering, en zelfs in deu keus vau liet onderwerp,
die zou konnen eene nlgeineciic beknibbeling van den tyd schy
nen, geloof ik niet Imyten de evangelische gematige en weerdigc
vryheyd geweest te zyn.
«Hel godvernemeiil heeft zich bepaeld er met lof vim te spreken
in den Monitcur; ik heb diesaengaende van geene hoegenaemde
overlieyd een ander bewys van afkeuring ontvangen; ik heb in
Sl. Rochus gesproken gelyk ik sinds 20jaör spreek, en daermede al.
Indien men nuttig oordeelt mynen brief af te kondigen, ik
verzet er nty niet legen, alhoewel ik eenen afkeer heb van geruch
ten tc logenstraffen, die vallen door hunne eygene overdrevend-
lieyd, en die eene gevoelige wezcnlykheyd vroeg of lactzal logen
straffen.
Gelief, enz. Fr.-1I.-D. Lacordaire.
Om verder bet slegt uytwcrksel en de eerlooze leugen
der belgisdie fraucmagonspers, in Vrankryk teenemael te
vernietigen, heeft den beroemden Dontinikaen aen den
SPECTATEUB DE DIJON den volgenden brief geschreven,
waarop wy de aendagt onzer lezers inroepen
Elavigny, 16 Maert 1855.
Mr des Opsteller. Men heeft in Belgiën gedrukt en te Parys
verspreyd een cxtrakl uyt de redevoering die ik den 10 February
laetsl in Sl. Rochuskerk uylgesprokeu heb. Dit extralt, welk hel
