ZONDAG 1 MEY 1855.
ZEVENDEN JAERGANG. Nr 547.
AELST, DEN 50 April 1855.
De Hollandsehe Liberale Prolestanlen.
ZOU M. LEBEAU BEROUW GEKREGEN
HEBBEN
De wet op de Stokerijen is verbeterd.
Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de
dagleekening van den daerop volgenden Zondag.Den prys der
inschryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. e., dien der
annoncen op 20 cenlimen den drnkregel. De persoenen die
voor een geheel jaer inschryven, mogen alle dry mnenden kos
teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plael-
seu. Indien iemand reglveerdigê klagten of gegronde rekla-
men in 't algemeen belang le doen beeft, by mag op onze onpar-
tydiglieyd rekenen; aen deze zullen wy plaets in onze kolon-
uen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal
CLIQUE SLUM.
verder gewagen van alle brochuren, schriften, boeken, prin
ten, etc. waervau een afdruksel aen deszell's opsteller zal wor
den toegezonden.Denamen der persoonen die ons eenige
stukken zouden begceren mede le ib clen, zullen geheym ge
houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wielden dezelve
te doen kennen. Geene siukken waervan wy de opstellers niet
kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men
word verzegt alle artikels, annoncen, geld etc. vraglvry toe le
zenden De redactie van dit blad gelast zich met al wat den
druk aengacl.
DEN DENDERBODE
Zie hier wederom eenen akt van godsdienstige onverdraeg-
zaemheyd en verdrukking der liberators tegen de knlho-
lyken, waerin men andermael duvdelyk ondervind dat al de
neygingen der libci'titers-francmacoussecte strekken 0111 den
katholyken godsdienst te verdelgen. Het zoogezegd libera-
Iimus, bet socialismus, bet carbonarismus, bet radiealismus,
alle kinderen der oude voltairiacuscbe school, voeden eenen
onverzoenlyken en algemeeueu baet tegen liet katholieismus,
en bun gezamentlyk inzigt is van het katholieismus, onder
den naem van eerloozen, te verpletteren.
Het Hollandseh gouvernement bad een ministerie 't welk,
ofschoon protestanlscb, gecne boegenaemde vrees liad voor
de godsdienstige verdraegzaemheyd, en 't welk, volgens
geweten, d'e grondwet van 't land eerbiedigde. Dit ministerie
had aen zvn bool'd eenen man van bekwaemheyd, M.
Thorbeeke, gereformeerdeD uiaer algemeen geagt en geëer
biedigd omdat men hem edeic gevoelens van verdraeg
zaemheyd en verkleefdheyd aen de vryheden door de
grondwet aen 't Hollandseh volk gewaerborgd, toekende.
Om te beantwoorden aen de vurige en aenhoudende
wenscben der kalholyke bevolkingen, verstond dit ministerie
zich met den Heyligen Vader voor de inrigting van kalho
lyke bisdommen. Dezen maetregel wierd algemeen in
Holland goedgekeurd, elkeen begreep bel regt'der Holland
sehe katholyken, niet eene party verzetle zich bier tegen,
immers alles bleef eenen merkelyken tyd rustig. Maer bet
francmagonscb Iiberalismus en welligt ook bet anglicanismus
konden niet lyden dat dezen akt van verdraegzaemheyd
ten voordeele der katholyke religie vreedzaem daergesteld
wierdAI de intriguen en kuypcrycn wierden dan
in 't werk gesteld om de geesten tegen dit ministerie te
verbitteren, men werkte voornamelyk op den geest des
konings, want men wist voorop dat liet niet moeyelyk was
heat eenen misslag te doen begaen.
Men nam de gelegenheyd te baet dat den koning zich
hu er Amsterdam moest begeveneen adres was gereed
gemaekt dat hem door den koophandel moest acngeboden
worden. Den keus was slegt gedaen, omdat de koophan-
delaers -zich'weynig met godsdienstige tw isten bekreunen
maernogtans men moest iemanddebielaenliangen, tfiënmoest
smeden terwyl 't yzer heel was, en 't volk ophitsen als bet
zyn kon. Den koning liet zich in den strik vangen, by gaf
eene antwoord die weerd is tot bet nageslacht over te gaen
om dien man te doen kennen. Hy zegde in een openbaer gehoor:
Dat het tegen zijnen dank was dat hg zich door de grondwet
gebonden zag, en het hem hertzeer deed dat dezen akt zoo ceel
ergheden gaf aen 'l Hollandseh volle
De opstokersten vollen verheugd over den onbegrypelyken
misslag dien hunnen klcyneiT souvereyn kwam te begaen,
zongen victorie, de nederlaeg der katholyken en den val
van 't ministerie waren hnnnc vurige wenscben.
Het ministerie zich op de schandelykste wyze gehoond
agtende, stuerde op 17 april eenen bl ief aen den koning die
met de volgende merkweerdige regelen evndigde De
grondicet verleend met regt, en volgens onze over tagging,
de vrgliegd van godsdienst en de gelgkhegd van bescherming.
Wy hebben aen de grondwettige vrghegd baren cryen gang
gelaten. INDIEN UWE MAJESTEVT NIET TE VRE-
DÉN IS VAN DE GllOND WET of van onze bestuenegze,
dat het dan aen Uwe Majesteyt behage ons ontslag
<1 te verleenen.
WELK WAS GEVOLG VAN DEZEN BRIEF?
Het ontslag der ministers wierd aenveerd en een nieuw
ministerie wierd opgevormd. De wyze op welke liet nieuw
kabinet is samengesteld, biet geenen twyffel over de inzigten
van bet gouvernement nopens de katholyke kerkregeling.
MM. Van Doorn, Van Hall en byzonderlyk Doncker-
Curtius belmoren totdc party der overdrevens protestanlsélie
liberaters. Doneker-Ciirtius is zelfs een der kopstukken der
gelieyme genootschappen, die geene andere zending hebben
dan de katholyken le verdrukken en te vervolgen. Den
jongen koning, naer 't voorbeeld van Engeland, gaet dan
een pöliliek van verdrukking volgen en de twee vyfde zyncr
onderdanen in de vrye nytoefiening van bunnen godsdienst,
welke bun door de grondwet gewaerborgd is, tegenkanten.
De Indépendance van Rogier en M. I.ebcau moeten
lioovccrdig zyn dat Iiuiiiie ongelukkige leerstelsels by onze
noorderburen zoo wel ontliaeld worden ook heelt het blad
van Rogier-Lebeau zorg van solléns ongelyk le geven aen
den 11. Stoel van Hoornen waer niet anders lieersclit, zegt
liet, dan GEEST VAN ALMAGT EN INSLOKK1NG
Troffelyke protestanten gelyk wy, in ons bietste Nr, dooi
de verklaring van Domino llinloopen-Labberton, bewezen
hebben, oordeelen niet gelyk de Indépendance van Rogier-
Lebeau, zy geven ten volle gelyk aen den 11. Stoel, zy
keuren de inrigting van bisdommen goed en laten regt aen
de katholyken wedervaren.
GEVOELENS DER PROTESTANTSCHE
DRUKPERS.
Vele en meest al de invloedryksle protcstantschc dag
bladen spreken gelyk Domino Hiiidloopeu. liet Amsler-
damsch Handelsblad drukt zich volgender wyze nvt
Wy aanzien het aftreden van het ministerie Thbrhecke
e als eene nationale ramp, ten aenzien der omstandigheden
die zulks veroorzaekt hebben, en wy vreezen dal er be
is treenelyke gevolgen zullen uyt voortspruyten.
Den Echo Universet uyt den Haag, ook een protest.intseli
dagblad, spreekt als volgt over de antwoord des konings
aen den bande! van Amsterdam
Eylaes bet zou dan konnen gebeuren dat deze grond-
wet, die de voorregten der kroon uytgebreyd beeft, die,
I al de keten van bet verledeue aen den ring van liet tegën-
woordige te schakelen, aen bet stainbiiys van Orague
j> toeliet zich boven de parlyön en driften te stellen, die
II aen de hollandsehe natie instellingen ter hoogte barer
d ontwikkeling gegeven lieefl, liet zou dus konnen gebeuren
s dat die zelfde grondwet eenen liindei pael zou worden
aen de goede verstandhouding tusseben den koning en
d zyn volk
Men ziet dan dat -den politieken toestand van Holland
zich niet zeer droevige vooruyfziglen opdoet. Het zal
eenen grooten zegeprael zyn voorde liberaters-franemayons-
party tan zy er in gelukken bare regeringslooze ontwerpen
bv dit volk te verwezenlyken. Maer dal er de bollanders
liet eynde en de gevolgen van afwagten
Wy doen dpzo vraeg omdat den ouden belgiscben Iibe-
rater-doelrinaris Lebeau oenen brief geschreven beeft aen
den Journal de llruxelles waerin by zich bekkiegl dat men
hem in 't publiek beschuldigt over de gevoelens van onver-
draegzaembeyd die by, tegen de liollandscbe katholyken,
Ier gelegenheyd der inrigting van bisdommen, geuyt beeft.
M. Lebeau zegt dat de verklaring van den protestaiitsclien
leeraer De Vroede slegt is verstaen geweest, dat dien agt-
baren leeraer iets geheel anders beeft willen zeggen dan
dit waervan men hem (Lebe.tn) beschuldigt.... Zoo veel te
beter voor M. Lebeau indien by zuyvere gevoelens van
verdraegzaemheyd beeft en indien by uyt ganscher berlc
eene gclyke bescherming wilt voor alle godsdiensten, zelfs
voor den Rooinsch-Katholykcn, die noglans zvne genegen-
lievd niet beeft, gelyk by bet, in den tyd, scliaemleloos in
voile kamer beeft durven nytliraken.
Maer die belydenis of verklaring van prineipen van
verdraegzaemheyd kond niet wel overeen met de genegen-
lieyd die hy in zynen brief betuygt voor liet Pieinonteeseh
gouvernement, liet welk dagelyks bewyzen geeft van onver-
draegzaembevd en vervolging tegen de katholyken.
M. Lebeau rand de katholyke drukpers aen iimilat zy,
zegt bv, dagelyks de belgisehc liberalen afschildert als
gnddeloozen, rerolulionnaire klubisten, regeringsloozen etc...
Maer is 't niet spvtig voor M. Lebeau dat de protcstantschc
drukpers van Holland spreekt gelyk de katholyke drukpers
van Jicigiën Is bet niet spvtig voor M. Lebeau dat de
protestantsebe drukpers aen de kuyperyen der liberaters
de oproerige bewegingen te laste legt die thans in Holland
'plaets grypen Is bet niet spvtig voor M. Lebeau dat eenen
protestantsellen leeraer M. Lebeau en de Indépendance komt
kornplimeriteron in bet deel dat zy nemen in den afkeer
lëgón de inrigting van katholyke bisdommen Ja, dit alles
is spvtig voor M. Lebeau, maer kostelyk voor ons omdat
wy daerdoor klaerlyk konnen bewyzen dat al die liberaters-
dóetrinarissen allyd honing op de lippen hebben terwyl
bun hert in stroomen gulle ligt te zwemmenGelukkig
voor Belgiën dat die bedrogmiddelen gekend zyn, geluk
kiger egler ware het van die gevleesclide duyvels verlost,
want zy werken voor niets anders dan om liet te vergod
en le ver?.edeloozen
De braedsiagingen der wet op de Stokeryen hebben eenen
anderen gang genomen en eenen waren stryd opgeleverd
tussetien de steden en den buytcn. De afgeveerdigde welke
teil voordeele der Slokeryim van de steden spraken, wilden
aen do landelyke Stokeryën de ld ten honderd vermindering
op de acrynsreglen ontnemen 0111 al de Stokeryën op eenen
en zelfden voet te stellen. Maer de verdedigers der buyten-
stokeryönen hy gevolg van den landbouw, hebben hiertegen
kragtig bel woord gevoerd en den gewissen ondergang der
landelyke stokeryën doen zien, indien dezen maetregel
genomen wierd. Gelukkiglyk is die onregtveerdigbeyd
verworpen en zullen de 15 ten honderd voortdurend blyven
loegestaen worden. Wy bebpen hieromtrent aen de vlaem-
sche afgeveerdigde MM. Van der Donckl, De Kuddere en
Boiilcz veel Ie danken, liet zyn deze beei-en die byzonderlyk
dc belangen der buyleustokeryën hebben bclicrtigd.
Den Drawback of teruggacf der regten voor den genever
die biiyten 't land gevoerd word, wilde men ook verlioogen,
indervoegen dat dien drawback eerder aen eene premie dan
aen de enkele teruggave der regten zou geleken hebben.
De verdedigers der sledclyke stokeryën wilden die teruggave
brongen op 50 franks den hectoliter, maer de verdedigers
der landelyke stokeryën hebben klaerlyk de onregtveer
digbeyd en derzelver ongelukkige gevolgen doen zien,,
zoodanig dat den drawback door de kamer op 24 franks
den hectoliter is gebragt. Hadden de grootc Stokeryën dei
steden in dezen maetregel even als in den volgenden gelukt,
dan was liet zeker met de landelyke Stokeryen gedaen.
Een voorbeeld zal dit klaerlyk doen begrypen
Eenen Antwerpscbeii stoker stookt alle dagen 3500 liters
genever. Van die 5500 liters voert by er slegts 2000 liters
buytcn 't land, doch den drawback wierd nog met meer
profyt aen liet geheel stooksel toegepast, omdat den Ant
werpsriten stoker de 1000 overige liters in bet binnenland
verkogt en, liy derzelver nytvoer nvt de stad, de leruggaef
genoot van de stedclvke regten die hooger zyn dan den
fiscalen drawback. l)it was eene groote oorzuek om welke
dien Antwerpseben stoker de beyde Vlaenderen met zynen
genever aen eenen veel minderen prys kon overslroomen
zonder dal de landelyke Stokeryën met hem konden mede
dingen. Deze schreeuwende onregtveerdigbeyd zal nu
groolendeels opbonden.
Nog een ander bezwoer hebben wy gevreesd, en daerom
zyn wv hlvdc van in tyds geroepen en alarm geschreeuwd
te hebben.
De stokers der steden zyn zoo jaloerscb, datzy de stokers
van biivlen een iukoniregt van fr. 2-50 stadsregten zouden
hebben willen doen betalen vdor eiken hectoliter genever
dien de buvleiislokis-s in de steden zouden voeren maer
de kamer heelt over die uytzinnige pretentie regt gedaen
met dit regt op 1 fr. te bepalen. MM. De Naevcr, De Tlieux
en Mercier hebben de kamer hieromtrent de schoonste
inlichtingen gegeven en bewezen boe zeer de landelyke
Stokeryën eii den landbouw bierdoor zouden geleder
hebben. De invloedryke stem en maglige argumenten deze,
dry agtbare redenaers hebben 't gouvernement doen buygen.
Eene zaek spyt ons, 't is dat men de kleyuc Stokêryën
zoo wel als de groote een rendement van 7 liters par
hectoliter beslag wilt doen opbrengen, iets wat wy als
onmogelvk voor de kleyne Slokeryeii aenzien. Onder dees
I betrek hebben de grnole slokeryën tóch nog voordeel op de
klevne, voordeel dat nog groot genoeg is 0111 de groote
privilegiën die door de groote Stokeryën te voren genoten
j vvierden, eenigzins te vergoeden doch daer zullen wy
ovcrga'cn omdat wy niet verder kennen.
Vooral -er le evudigcn. moeten wy nog eene bemerking
i maken, namelyk dat, ofschoon deze beraedslagingen zoo
lung geduerd hebben, niet eenen redenaer zich de moeyte
gegeven beeft aen den minister le vragen welken uylslag
de* wel van den fra nonunion Erére van 1851 opgeleverd
beeft voor waf de opbrengst der acevnsregten acngact. Het
land zou gezien hebben 'dat het ultra tiskael stelsel van
ITère dc stókingen beeft doen verminderen en dat de
schatkist zeer veel verloren heelt niettegenstaende de regten
50 ten honderd zyn vermeerderd geweest
