ZONDAG 8 MEY 1855. ZEVENDEN JAERGANG. -- N'' 548. De shiyüng van den wetgevende» zitlyd. AELST, de* 7 Mey 1855. ONDERWYS. LEESTEN GY ZULT ONS GEL00VEN. Be walgelijke Kies-inlrigue Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de dagteekening van den daerop volgenden Zondag.—Den prys der insehryving, by trimester, is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der annoncen op 20 centiinen den drukregel. De persoonen die voor een geheel jaer inschrvven, mogen alle dry maenden kos teloos eene annonce van 10 drukregelen in ons blad doen plaet- sen. Indien iemand reglveerdige klagten of gegronde rekla- men in 't algemeen belang te doen heeft, hy mag op onze onpar- tydigheyd rekenen; aen deze zullen wy plaels in onze kolon- nen verleenen en dezelve ondersteunen. Dit weekblad zal CUIQUE SUUM. verder gewagen van alle brochuren, schriften, boeken, prin ten, etc. waervun een afdruksel aen deszelfs opsteller zal wor den toegezonden.De namen der persoonen die ons eenige stukken zouden begecren mede te doelen, zuilen geheym ge houden worden, ten zy wy in regie gedwongen wierden dezelve te doen kennen. Ceene stukken waervan wy de opstellers niet kennen, zullen in ons blad opgenomen worden. Men word verzogl alle artikels, anuoucen, geld etc. vragtvry toe te zenden De redactie van dit blad gelast zich met al wat den druk aengael. DEN DENDERBODE Wy hebben reeds zoo veel over bet onderwys geschreven, dat wy ons waerlyk geweld moeten aeudoen om op deze stol terug te keeren. Maer als wy overwegen wat er door bet gouvernement gedaen word, niet alleen om de pennin gen der Belgen nutteloos t verkwisten, maer zells om de vrye onderwysgeslichtcn te vernietigen en aldus den gods- dienstigen geest van ryken en armen te bederven, dan ge voelen wy ons acngedreven 0111 wederom dievreesaenjagende wondernet den vinger aen te wyzen, opdat onze volksver tegenwoordiging er, voor 't geluk van 't vaderland, toch middel zou inscbaffcn. Wy roepen dan de aendagt op bet volgende in Wy vinden in de i\ ieutoe bijdragen vnor onderwys en op voeding (uytgegeven by A. Bogaert le Brugge) bladz. 402, eene nota die luyd als volgt Men telt in de provincie Oost-Vlaenderen 569 kant- scholen, waerin 17,121 meysjes werken, en voor loon van 10 tot 80 centiinen daegs winnen. Uier bygevoegd de meysjes die 't buys werken, bekomt men een getal van kantwerksters, in Oost-Vlaenderen, van 34000.» Men neme de winst dier kinderen aen oenen middenprys van 45 centiinen daegs, en dit beloopt, voor 500 werkdagen in het jaer, tot de verbazende soinme van 4 millioen 500,000 franken. Die kantwerksters bevinden zich ten groote deele in de scholen der geestelyke gemeenten, in de scholen dooi den clergé opgerecht; of zy hebben in de zelve haer am bacht geleerd. Ziet nu wat die heylzame gestichten be- drevgt, en met er tyd ouvermydelyk moet doen vallen. Het gouvernementondersteund door de provinciën, heeft 9 normaelscholen opgerecht. 0111 wereldlyke leer- weesterssen op te vormen. Dergelyke school bcstaet te Geud, waer reeds 7 dochters het diploom van onderwyster •utvangen hebben; 22 andere bereyden zich aldaer ou'i het zelfde voordeel te bekomen. Zy genieten horzen van 375 fr. sjaers, haer voor dry jaren, door den staet eu provincie verleend. Zie het verslag der provincie Uost-vlaendereu voor het jaer 18o2, bladz. 180) Deze jonge meesterssen eens op dc kosten van het land onderwezen en gediplo meerd, zullen noodzakelyk zich vestigen in de groote ge meenten, waer voornamelyk de religieuzen hare bloeyëiidste kantwerkscholen hebben, die zy door de opbrengsten dei- betalende kinderen ondersteunen. De nieuwe meesterssen zullen, als lievelingen van het gouvernement en van het provinciael bestuer in vele gevallen door gemeentebesturen aenbevolen en bevoordeeligd worden, en dus gemakkelyk een groot deel der betalende leerlingen nvt de scholen der religieuzen tot de hare trekken en evndigen met de arme scholen, die zy van derzelver byzonderen sleun be- rooven, grootelyks te benadeeligen, en dikwijs teenemael te doen vallen. Moet dit op dien voet voortgaen, wat zal er van onze arine lieden in de Ylaenderen geworden? Ik zeg inde Maenderen, want met West-vlaenderen is het even gesteld als met Oost-Vlaenderenden grootsten steunder arme menschen zyn dan, als by ons, de kantwerkscliolen: in de ge meente Buysselcde hebben de kinderen verleden jaer 50,000 frs. gewonnen Twee gezusters bragten er onlangs, nvt do kantwerkschool, boven de 300 frs. aen haren vader. Intiissehen, dacr, zoo als by ons, worden insgelyks wereld lyke meesterssen gekweekt; de normaelschool "van Tliielt heeft dit jaer 12 leerlingen een diploom zien hekomen, die eylaes misschien welhaestde kantwerkscholen zullen moeten gaen helpen vernietigen, en de arme kinders, hoven hun gewin, nog hunne goede opvoeding en de middelen om geleerd te worden, zullen helpen ontnemen. Andere geldverkwistingen van het onderwys, die niet min nadeelig zyn, worden insgelyks door het opperbestier, op eenen verschrikkenden toet voortgezet. Nie.tlegenstaende TI. H. doorluchtige HH. de bisschoppen van Belgiën, 7 normaelscholen, op eygen kosten, hebben opgerecht, 'tot het bereyden van schoolmeesters, en dat zy dié gestichten aen het toezigt van het gouvernement hebben onderwor pen, enkelyk, ten voordeele hunner leerlingeneenige horzen van Staet- en Provincie verzoekende, doet men «verdrevene onkosten voor twee normaelscholen van 't rvk. Jaerlyks worden meer dan 112,000 franken hier voor uytgegeven. (Zie het laetste dryjarig verslag over het lager onderwys, eerste deel bladz. 121 en 't weede deel bladz. 222). De leerlingen bekomen aldaer, boven hunne horzen van 200 frs. 'sjaers, beddingen, kleederen, boeken enz. Verder telt men te Lier, om 80 a 90 schoolmeesters te kweeken 15 a 14 professors, en te Nyvel, voor 110 a 120 leerlingen, 16 a 17 professors En wat kan dit voor die leerlingen te wege brengen is het niet als of men eenen eemer water te gelyk in den engen hals eener flesch wilde gieten En nog ware het te wenschen bepuclde dit zich alleen by die verkwisting van geld. Maer hoe wilt men dat eenen schoolmeester aldus opgekweekt zich ooyt zal vergenoegen met in arme ge meenten onwetende kinderen te leeren Vrankrvk heelt ondervonden wat het is schoolmeesters te hebben die uien te veel geleerd had willen maken, en ook in 011s land heeft men er reeds verschevdene met drift zien overgaen naer het middelbaer onderwys dus worden door zulke onge- rymde opvoedingen de gemoederen der leerlingen bedorven eu niemand is meer te vrede in de -nedrige bedieningen waer in hy zyn geluk had moeten vinden. Ten slotte telt op de onkosten der 9 normaelscholen van de leermeestersSen en voegt er by Fr. 112,000, voor 's rvks normaelscholen. 200,000 voor 2 middelbare scholen. 500,000 voor 's ryks Atheneums! Wat verkwistingen in een land daer zoo vele armen zyn De brnsselsche bladen hebben 011s berigt dot den wetge- venden zittyd opliet cynde dezer maeud zal gesloten worden. Indien deze tyding egt is, zy zou voorzeker verwondering baren, omdat er nog zoo veel gewigtige vraegstukken dooi de kamer op te lossen zyn Welke reden mag liet ministerie hebben om zich zoo gauw van de wetgeving te ontmaken V Zou het misschien zyn 0111 de hervorming der kieswet nvt te stellen Wy gelooven dat er geeue andere reden bc staet en wy voegen er by dat het geenzins de algemeene be langen der natie zyn die dezen maetregel ingeven, maer wel de belangen van zekere parly die bet ministerie, wilt beher- tigen, iiiettegenslaende liet in den beginne geveynsd heeft met deze party niet te willen eenspannen. Maer wat beteekent deze sehielyke verandering die zich in de politiek van Piercot-Dc Brouckere opdoet? "fis moevelyk om begrypen. In 't begin van zyn bestaen, sprak het ministerie van niets anders dan van verzoening en van eynde te stellen aen dien veragtelyken geest van uytsluvling die geheel de politiek van Uogier-Frère kenmerkteheden zou men zeggen dat 't ministerie zich met Ivf en ziel aen de politiek Frère-Uogier verslaeft. dat het hoogst genegen is tot liet stelsel van partydiglieyd en uytsluvling terug le keeren, dat hut van de onpartydigiieyd en verzoening liefhebber is gelyk den hmid van de stokslagen, dat het benauwd is van regl aen de conservaleurs le laten wedervaren, nvt vrees van aen de libcraters le mishagen. De sehielyke verandering moet inderdaed verwondering baren, want welk belang kan liet ministerie hebben in liet schenden zyner programma van verzoening om zieli te werpen in de armen van mannen die binnen en buvten 'lland veroordeeld zyn voor hunne onvaderlaudsclie iuzigten, voor hunnen geest van vernietiging en verderf, voor hunne geneygdheyd tot regeringsloosheyd en ondergang van godsdienst en zeden, voor hunne jaminerlykc verkwistingen der staetspenningen etc. etc. Misschien beeld het ministerie zich in dat de party van Rogier-Frére-Verhaeghen in 't land de meerderhevd heelt doch wy knnneu maer mocyelyk onderstellen dat M. De Brouckere aen de Belgen zulken smadelyken kaekshig wille geven, met hun zulke gevoelens toe te eygeuen. Dank God, het verderf is zoo groot niet dan men wel zon willen doen gelooven, de francmaconsverleyding heeft nog zulken ongelukkigen voortgang niet gedaen dan de liberators wel zonden wenschen, dat namelvk een handvol fi-aurmayoiis en socialistische revohilioiinairen, die de gcondziiyleu der samenleving oudermynen, met waerlieyd mogen zeggen dat I de meerderhevd der katholyke en brave Belgen onder f11111 vaendul gesrhaerd is. Dank God, 't is nog zoo verre niet I gekomen eu 't zal, hopen wy, nov! zee verre officii, omdat de iutriguen, de bedriegeryëu, de verleydingen en andere slechte middelen de sLwunkclstecnen zyn waerover de party- die ze gebruykt, zich altyd den hals zal breken. De kiezing van eenen senateur die te Brussel den 25 april lest plaels heeft gehad, is andermael komen bewyzen 't geen wy van de liheraters i 1 la Rogier, ;f la Verbaeghcn gezegd hebben. Deze kiezing, die met de meeste foppery geëxploiteerd is geweest, zou het ministerie moeten over- tuygen van de noodzakelykheyd dat de kieswet hervormd worde, en indien het wilt dat alle Belgen gelyk zyn voor de wet en't zelfde grondwettig regt hebben hunne verte genwoordigers te kiezen, dan moet het ministerie de middelen gebruyken om de inlriguen, de kuyperyën en scliandige listen der uytsluylingsparty te verydelen en regt te doen waer het gevraegd word. Inderdaed, van tien duyzend kiezers die't distrikt van Brussel lelt. hebben er naiiwclvks, ten gevolge der gebrek kige wet, dertien honderd aen (ie stemming deel genomen... 'T is waer, de liberaters-francmaijonsgazetlen roemen er zicli over en hebben geenen wierook fyn genoeg 0111 Ver- hacghen over zyne listige streken toe te zwacyëu; maer dit weten wy, die kennis zal hem niemand betwisten, daerin munt hy nvt, en 't is de beste hocdanighevd die nen vene- rabeien eeuer francinaeons-logie kenmerkt, van er namelvk zonder de minste scrupuleu gebruyk weten van temaken. Doch het gouvernement zou, treflclykheydshalve, den middel dienen te gebruyken waerdoor uile listen en bedrog verv- deld worden en elkeen zonder hindernis de kiesbus koniic naderen. Want 'tis eene naitwelyks zigtbare minderheyd die over de kiezing van Brussel beslist heeft. E11, bemerk wel, dit slaventroepjen was slapen gegaen met de meening van M. Dindal te kiezen en 'sanderdags opgestaen heel verwonderd te vernemen dat meester Verhaeghen van gedagt veranderd was en, lerwyt zyne kalkoentjes sliepen, buvten hunne wete, buslist haci dat zy niet voor M. Dindai, maer wel voor JI. Eeempoel moesten stemmen E11 wat er nog belagchelykei- is e.i duydeiyk aen het ministerie moet bewyzen dut, de liberaters-frauciuafons- partv zeer kleyn is, is dal meester Verhaeghen geenen kandidaet hebbende 0111 aen zyne kalkoenen op te leggen, zich heeft moeten vastklcssen aen eenen individu die, op dt-n dag der kiezing, 500 uren van Brussel verwyderd was, die volgens een francmayumsblad, zelfs den eens niet be- laelt 0111 te kounen gekozen worden, en daerby van welken men niet weel of hy den schoteldoek van Verhaeghen zal willen zyn, want als men zich liet minste eerbiedigt, kan men zonder schaemte de bescherming van zulken veragte lyken quidam niet aenveerden. Indien het ministerie zulke walgelykheden die door de Indépcndance en den Observaleur voortgang en vry onderzoek geheeten worden, goedkeurt, dat het zich maer haesle om onder de algemeene veragling te bezwyken keurt hel ministerie die walgelykheden af, dat het zich verhaesle er de middels tegen te gebruyken die de natie, door haer algemeen petitionnement, reklaiueert. De hervorming dei- kieswet moet de overweldigende neygingen doen ophouden van eene party die voor de helle gezworen heeft aen Belgiën zynen godsdienst en zyne onafllanglykheyd te ontrooven. ZOO IK PRIESTER was!.... Onder dezen titel geeft het Verbond van Aelst in zvn laetste IS' een artikel af waerin den konfrater eenen gelieefen krans allerschoonste deugden aenhaelt diehyzou bcoeliënen, zegt hy, zoo hy priester was, willende doen verstaen dut hv nti, geenen priester zynde, die zelfde deugden omkeert eii juvst het tegenovergestelde doel, of aen eenen rampzaligen rccssem van schandelykc ondeugden onderworpen is D un! hy priester, zegt den koufraler, hy zou naer geen ander ryk snaken dan naer het rvk der hemelen, hy zon dit rvk trachten Ie verdienen door zvne oodmoedigheyd, door zyne liefde tot den cvenuacstcn, door zynen geest van regtveerdigheyd en vrede, door zyn toegevend en liedaord karakter, door zyne goede werken en zyne liefdadigheyd.... Ah I Konfratei- Verbond, gy spreekt hier voor al de mannen uwer party, maer waerom moet gv priester zyn 0111 die deugden te henelf,-nen Omdat gy geenen priester zyt, is het li wel toegelaten alleen naer het ryk van den du vief te snaken Omdat gy geene;: priester zyt, is het tt

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1853 | | pagina 1