ZONDAG 3 JULY 1833.
ZEVENDEN JAMGANG.
Nr 336.'-
AELST, dem 2 July 1853.
Mogen wy wel zwygen?
Schandael in de Staetsuniversiteyt van Gend
IÏOLLANDSGHE DERIGTEN.
JUSTE OF IINJUSTE.
Langs om troaweloozer.
YZEREN WEG. Sialic Aelsl.
VERTREKUREN VAN DEN 9 JUNY 1855.
1° Ten 5 uren 45 min. 's morg. naer Dendermonde, Mechelen, Brnssel, Antwer
pen, Leuven, Thienen, Landen, l.uyk, Vervrers, Aken, Keulen, St.-Truyën, Hasselt.
2* Ten 7 uren 30 minuien (les morgens, naer Dendermonde, ('.end, Kortrvk,
Mo (•scron, l)oorn>k, Ryssel, Calais.
3° Ten 11 uren 30 minuien des morgens naer Dendernjonde, Gend, brugge,
Oostende, Kortiyk, Mouscron, Doornyk, Ryssel, Calais.
4° Ten 2 uron namiddag nacr Dendei monde, Mechelen, Brussel, Aulwerpeu,
Lemen, Thienen, Landen, Luyk, Verviers, St.-Truyën. Hasselt, Aken.
5° Ten 5 «ren 30 minuien namiddag, nacr Dendermonde, Gend, Brugge,
Oostende, Korlryk, Mouscron, Doornyk, Ryssel, Calais.
6° Ten 6 uren 30 minuien des avonds, naer Dendermonde, Mechelen, Brussel,
Antwerpen, Leuven, Thienen.
7° Ten 8 uren 30 minuien dos aronds, naer Dendermonde cu Gend.
OJIQI E MJUH.
1° Ten 5
uren 10
minuien
Vaa BÜenikrïJïondc naer .-fecEst.
morgens. 2° Ten 6 uren 25 minuien 's morgens. 3° Ten 8
smorgens. 4° Ten J2 uren 's middags.5° Ten 2 uren 40
6° Ten G uren 's avonds. 7° Ten 7 uren 's o
Zullen te Gysegem stillestaen de volgende konvoyen vertrekkende van
AF.LST, ten 5 uren 45 minuten 's motgens, ten 7 uren 30 minuten 's morgens, ten'
1*1 uren 30 mi i. voor middag en ten 2 uren namiddag.
Van DKNDERMONDE ten 6 uren 25 minuten 's morgens, ten 8 uren 10 minuten
'smorgens, ten 2 uren 40 minuten namiddag en ten 7 uren des avonds.
oor alle riglingen moet men le Dendermonde van konvov veranderen.
Dil blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder dedagteekeniag
van den daerop volgenden Zondag. —Den prys der inschryving, by trimester,
is bepaeld op 1 fr. aO c., dien derannoncen op 20 centiinen den drukregel.
DEN DENDERBODE
Wy hebben dagelyks in de gouvernententsscboien het
droevig tooneel voor oogen van de beweenelyke uytwerksels
die het onderwys zonder grondstellingen van godsdienst of'
zedelykheyd en de slechte opvoeding opleveren. 'T is nog-
lans liet geld der trelfelyke menschen 't welk gebruykt
word om de opkomende jeugd te bederven en aen"'t vader
land eene klas van vrygeesten voor te bereyden die eens
zullen geroepen zyn om het te besturen......
En als men dan overlegt dat er vele zyn welke niet willen
zien dat den afgrond, die onze natie dreygt te verzwelgen,
dagelyks wyder en wyder gaept, zou men niet mogen zeggen
dat de tyden van den patriarch Noë zyn teruggekeerd
Dien uytverkoren man van regtveerdigheyd had schoon
het volk legen de dreygende geessels der ondeugd te wa
penen; hy had schoon de ark, die hent van de algemeene
verdelging des mensehelyken geslachts moest redden, in
't openbaer te timmeren; men lagchte met hem en zyne
vermaningen, de boosheyd ging haren zwier, zy steeg langs
omhooger tot op den dag zelf dat Noë met de zyne in de
arke trad en dat geheel de aerde door de waters van den
zondvloed verzwolgen wierd.
Niettegenstaende al de angstkreten en waerschouwingen,
blyft nten in ons land voortgaen met de seliatpligtigen geld
al te persen om een God- en zedeloos onderwvs te onder
houden, om zedehedervende leeraers zich iii weelde te
laten wentelen en aen le moedigen.
Het is nog niet lang geleden dat de akademie een werk
bekroond heeft van zekeren Eranschman, M. Baron, leeraer
van een staetsgeslicht, welk werk getiteld is La Rhètorique,
waerin er grondstellingen geleerd en raedgevingen voor liet
onderwys gedaen worden die tot niet min strekken dan om
alle grondleer van godsdienst, zedelykheyd en maelschap-
pelykbeyd te vernietigen. In zyn gekroond werk, zegt AL
Baron aen de jongelingen die zich van den franschen geest
willen doordringen, dat zy de werken van 1 'olluire moeten
lezen en studeren Hy wekt de jongelingen op, hy stuwt
ze aen om den fransehen komedieschryver Jocelyn te" lezen,
hun zeggende Ik ken in 't fransch geene rykere noch
>1 hoogdravende!' beschryving, geene hertroerender vertel-
ling dan zekere bladzyden van Jocelyn, hy verheft met al
de krachten van zynen'drift het minnelyk zinnebeeld van
Phyché en der Liefde, dit meesterstuk der oude zinne-
beelden (I)
Wy zouden aldus menigvuldige en nog meer aenstoote-
lyke aenhalingen uyt dit bekroond werk konnen b'ybren-
gen waeraen de meerderheyd der akademie den voorrang
komt te geven, maer wv zullen ons bepalen met eene
hertgrievende droefheyd den geest te doen uvtsehynen
welken de akademie beheersehle by bet vellen van ltaer
vonnis. De beweegredens om welke liet werk van den
fransehman Baron gekroond is geweest, luyden als volgt
Dien boek zoo letterkundig als onderwyzend, verheft
zich boven al de andere verhandelingen die tot nu toe
over die zelfde stof verschenen zyn. AVezenlyk nut
ONBERISPELYKE ZEDELYKHEYD! gezonde reden',
klaerheyd der leerwyze, jtiyslheyd en geestdrift in schryf-
wyze, al die hoedanigheden zyn" er nog in opgehelderd
door eene zeker" nieuwheyd van gedachten die men voor-
zeker niet verwacht had in een onderwerp 't geen zoo
dikwils is verhandeld geweest.»
Om aen België» de "schande te spareu, zullen wv de
namen verzwygen der leden welke dien fameusen jury I
nvtmaeklen; maer wy zullen aen die geleerden vragen of j
den jongeling, die hunne beweegredens zal vernemen, niet
vette onweerstaenbare neyging zal gevoelen om de werken 1
te lezen waerdoor gy zynen geestdrift ontsteekt? Wy zullen j
hun ten tweeden vragen of dien jongeling zich niét zal ver-
haesten Voltaire, Rousseau, Diderot, Georges Sand, P. Re
Cock, E. Sue, V. Ilugo te lezen, en of hy dan de lessen der
JVIazzini's der Kossuth's van dezen lyd niét zal volgen
Als men zulke voorbeelden hoort en ziet, moei men dan
nog verwonderd zyn dat er door de jongelingen der staets-
Ti1
(1) Dit zinnebeeld is de brschrvvini; der l.iefdestreken van Cupido met i
die Ijodin van 't tieydeudom Dit M(!t aen de Kalholvken genoeg
vvaermede men den geest der jongheyd in de slnelschulen vercieil.!.. Dal
de ouders die er hunne kinders zendén, er de vruchten van vernachten,
zyn die vruchten bitter, al naren zy de ecrtlo nagels hunner doodkist dat
zy het zich zelve toewvten.
hoe den Standaerd van Brugge er een verhaelt 'tgeeu slechts
over eenige dagen in de staclsuniversiteyt van Gend is
voorgevallen
Eenen leerling M. S. op zekeren avond 't httys komende,
wierd door eenen andereu universiteytsleerling M. L. die,
zoo het schynt, aen zyn eerste proefstuk niet is, afgewacht
en mishandeld. M. L. wierd hy het geregt aengeklaegd en
tot eene maend gevang veroordeeld. Nadat M. S. van 31. L.
stokslagen en beledigingen ontvangen had, wierd hy boven
dien door hem in tweegevecht beroepen. AI. S de lessen
van godsdienst en zedelykheyd die hy in zytts vaders buys
ontvangen had, niet teenemael vergeten hebbende, had den
moed liet tweegevecht te weygeren. Hierom ontstond et-
onder 't meeste deel der leerlingen van de klas van AI. S.
eenen oproer, die leerlingen verlieten de school enverklaer-
den er niet meer te zullen inkomen zoo lang AI. S. de lessen
nog zou bywoonen
In plaets van de oproerige studenten te straffen, nam
deii akademieken raed het besiuyt tot voorder order de klas
te sluyten. Den leerling S. moest wyken voorde pretentie
van d^ze welke het tweegevecht wilden, en hy verliet de
universiteyt
Indien dees verhael echt is, zoo is de kleynmoedigheyd
van den akademieken raed hoogst betreurlyk.... Het voor
beeld is schrikkelyk voor de jongheyd van onzen tyd; men
laet straffeloos door familiekinderen" de strengste wetten
van billykhcyd, regtveerdigheyd en zedelvkheyd met de
voeten trappen. In plaets van' te wyken voor jonge heet
hoofden, den universiteytsraed zon" slrengelyk hebben
moeten bandelen en toonén dat er regeltucht'in de gcndsche
hooge school heerscht. Was het ongeiyk van beydu kanten,
het inoest van beyde kanten in eveuredigheyd der pligtig-
heyd gestralt worden; maer ten geenen pryze mogt den
raed zyn gezag laten miskennen noch eene pretentie ge-
doogen die zoo tegenstrydig is aen de goede orde als aen de
wetten des lands en aen de zedelykheyd, van namelyk eenen
treffelyken leerling te verbannen die aen zyn geweten ge-
hoorzaemt en den moed heeft van eenen goeden kalholvken
liever dan den slaef te zyn van een dwaes en barbaerseh
vooroordeel
'T is waerlyk curieus om zien hoe de Rogicrsgasten zich
poogen uyt de modder te trekken waerin zy tot over
d'ooren gedompeld liggen. Alen beschuldigt den vremdeling
Rogier van de staelspenningeia onwetliglvk te hebben
verkwist en aen 'zynen gunsteling Theodoor" Juste, eenen
der opstellers van de Indèpendanee, eenen drinkpenning
te hebben gegeven van 7807 frankskens uyt de inschryvings-
gelden voor de kongreskolon en de kerk te Laeken.
AI. Juste, koierig van te moeten hooien dat hy dien
Benjamin is en ook onder deze gerekend word die uyt den
haverbak van den staet eten, schryi't dry brieven naer den
Journal de Bruxetles. Jlaer om 't' welk "te zeggen Is 't om
zich te reymgen van den drinkpenning dien l'ty ontvangen
heeft? Och neen, den man laet dit potje gedekt'l is eenvou-
digivk om luyd op; te schreeuwen dat zyne historie geene
loiiuylingen voor zynen patroon Begier inhouden.,
Al. Juste zou beter doen te bewyzen'of hm juste of inlaste,
wettig ot onwettig is, dal hy de 7807 franks heeft ingezakt,
dit is waer 't land affairens mcê heelt, maer met geenen
anderen franschmanszeever. Wilt Meester Jnsle in zvne
Indèpendanee bewyzen dal Rogier meer is als eenen halven
god, hy ntag dit dóen, 't land zal er niet door lyden.'maer
dé seliatpligtigen verslaen geenzins. zeven a aclit dityzend
franks te betalen voor een boeksken dat hoogstens góed is
om boter in te bestellen dit hecton wy injuste al kómt het
van Ai. JusteMaer dien vremden broodsehryver iagelit
wel met onze -reklamcn, hy houd de penningen in zynen
*hkWas 't niet hoogst (yd dat Rogier van de schotel
gejaegd wierd
Ziehier wederom eenen trek van schandelvke tronwelooshevd
waeraen de francmagous-liberatersparly'zich pligtig maekt.
De bladen dier verderflvke party niet openlyk hunnen
afkeer durvende laten blyken voor het huwelyk van den
kroonprins, nemen toevlugt tot vremde komperen. Men
heeft gezien dat den korrespondenl-vriend der Indèpendanee,
de Mazziiusche. of Carbonarischc Opionione van Titryn, in
de meest bcledigendste en vuylste bewoordingen tegen dit.
toekomende huwelyk is uytgcvallen. Heden is 't eene andere
vriendin en vertrouwelinge der Indèpendanee, de Gazette
can Keulen, die zich met deze tack belast. Ter gelegenheyd
van bedoeld huwelyk en van het onthael in Dnytsehland,
laet dit schandblad zich tegen koning Leopold in zoo
boosaerdige, eerkrenkende en trouwelooze aenvallen uyt,
dat wy ze niet durven neèrschryven, omdat wy geen voort-
spreyders willen zyn van zekere lasteringen die 't land met
bet brandmerk der eerlooshevtl bestempelen. Maer alles
wel ingezien, zou men moeten zeggen dat de party der
klubisten niet anders zoekt dan 't Vaderland door listen,
bedrog of verrader* tot zvnen ondergang te stoolen.
De tydingen uyt Holland melden dat de liberaters-
francmagons van dit land zich bereyden om de konslitu-
tionncle gods'dienslvryheden in de hoeven te slacn.
1° De godsdienstvryheyd zal volgens de willekeurigheyd
des gouverneinehts geregeld worden. Eene liberale ftane-
maconschc bespieding zal tégen de kathólyken, die hunnen
godsdienst zullen willen nytocll'eneii, gepleegd worden
2° De kalholyke priesters, vooraleer luiune herder! vke
bediening uyt te oeliéit. zullen moeten oenen eed afleggen
dien het fraucmaconsministerie Imn zal voorschreven. Men
herinnert zich nog dat koning Willem den hoogaehtbaren
Bisschop van Gend, Mgr. De Broglie, tusschcn 'twee boos-
wi'chteu, in beeldteuis, op het schavot heeft doen zetten,
omdat dezen voortrefTelyken prelaet den eed weygerde en
er tegen schreef. Uyt deze omslandigheyd alleen kan men
reeds besluvteu wat dien eed is.
5° De kloosters en de seiniiiariën zullen onder de bewa
king des gouvernements moeten staen, 't welk zal regt
hebben er binnen te dringen als het wilt en er 't onderwvs
onderzoeken 'tgeen er gegeven word.
'T werk is waerlyk de fraricmagöns en godsdienstver
volgers volkomen "wéerdig, maer valt te weten of de
Hollanders zich eene zoo schandelyke wet zullen laten
opleggen die niets anders voor doel heeft dan de katliolvke
bisschoppen en priesters te vervolgen en te kwellen, en den
troon van Nassau omver te werpenHad het ministerie
l'Yère-Rogier nog konnen regt blyven, het zelfde lot was
Belgiën voorbereyu en men speelt de Brabangonne
voor Aleester Frére Ziet gy nu, ongelukkige liberaters-
bladcn van Belgiën, welke rampzalige zaken gy ondersteund
en verdedigd hebt
PILLESENS.
Antwerpen penal lieel't, cn ceneu anderen keer twaelf «emeeiilens
van lleuegauw, maer hy zegt niet dal hy Brussel hewaerd heeft
van eene zekere plundering die op eene methodiekc manier
gepleegd is geworden. Misschien laet Al. Juste die taek over aen
zynen legeuwourdigen konfrater, den Messager de (land
Als Meester Rogier te Luyk léssen gaf legen 25 cents ieder,
ouderwees hy ook de wetenschap van Ataltheus Lacnsbcrg of dè
wütrwichclary. Tydcns zyn laelsle ministerie, toen hv" crue
partikel ere kas aen Item had, heeft hy de weerwichclary aeu de
Belgen in 'lalgemeen willen loeren, maer de eerste les kostte
1120 franks, aenkoop van zeven barometers medebegrepeu. Lenen
goeden haroinetcr kost 12 tot 13 franks; vyflien inael zeven is H.'j
tol 1120, lil)ft nog 1005 franksDus duyzrnd eu vyf franks
voor de eerste uytlegging van liet baroinclersdomWaerachti"
't is wal vet bctacld, wam moesten er zoo wat veel lèsseri aen do
Belgen gegeven werden, zy zouden welhacst op sirael gebaro-
meterd zyn
Wy hebben te Brussel eenen man die een deel van den dag
doorbrengt met in een glazen kasken naer dé lucht te kyken, om
le bespiekelercn wanneer er een wolkskeu over tie zonüc rirvft
wanneer een sterreken zich vertoont, en al lyd in afwachtiimtoi'
dat. de maetl eens dry loien krygl, om dan seffens aen de Beigen
te laten weten dal het zal geld regenenUien liefhebber zit
daer al vyflien of twintig jaer in le koekeloeren, en raed een-
Belgen, hoe veel gy hem daervoor behield hebtNiet min of niet
meer dan 28 dityzend franks 'sjaers, of de ronde somnie van fitst)
duyzend franks!Indien 't gouvernement al die opeiers
afdankte, de Belgen zonden naer eenen geldregen niet me, ten
wachten
M. Frère is gelukkiglyk uyt het land van Beloften der frant-
magaits-carbouari's te Luyk terug. I)en haspel heeft hem op eene
