VREESLYKE RAMP.
ci^ufeirmram»»' «iiimuM
De liberalen vu 11 het versleten nieuw politiek weten niet
vrat uytzoeken om te doen gelooven dat de steden niet
bevoordeeligd Zyn bv het platte land, nopens het gelid dei-
kiezers. Zy beschuldigen Zelf de bewarende dagbladeren
van het getal der kiezers van beyde kanten niet te durVen
uytdrukken. Onder de schreeuwers rekent men byzondcrlyk
den Messager de Gand en den vermoerden Memorial de
Courtrai.
liet platte land, zeggen zy, heeft 43,000 kiezers, daer de
steden er slechts 34,000 teilen. De fyue rekenaers vergelen
er by te voegen dat het platte land er zou moeten drymael
zoo veel hebben als de steden in evenredigheyd van de
bevolking. De bevolking van het platte land is dry tegen
een in de steden. De grondwet wilt eeuen volksvertegen
woordiger op 40,000 zielen de landkiezers zouden gevol-
■gclyk moeten meer leden kiezen dan de steden, tenvyl deze
'ïhaer een uiilliocn inwooners tellen en de eerste dry mil-
lioenen en hall', liet tegenstrydige heeft nogtans plaets.
Zie Brussel lot voorbeeld Dit anoiidissc:iicnl heeft cene
bevolking var, 574,000 zielen er worden O representanten
gekozen, door wie? De stad beeft op 14(1,000 inwooners,
3,700 kiezers de bnytenbevolking is 240,000 zielen, zy
heeft 4,000 kiezers. Is het te verwonderen dat de buylen-
licden niet vertegenwoordigd zyn
Hetgeen te Brussel gebeurt, grypt ook plaets elders,
alhoewel in minderen graed. Gelooft dan die liberale
schryvelaers Nu, dat moet niemand wonder voorkomen
de gaslen zyn in de gewoonte van zich nvt te geven voor
s'ngtoffers. alszy zelve de gewehlenaers zyn.
Wy durven hun zeggen dat Imnne schynheyligheyd te
doorschynend word zy zullen niemand nieer bedriegen,
ten zy degenen die vrywilliglyk bedrogen worden.
Thouroulsch blad.)
KUWST-mEÏÏWS.
Verledene week hebben wy een gesteendrukt kimstge-
vrocht ontvangen het welk wy met des te meer genoegen
en verrukking bewonderden, omdat het gelcekend is naer
het laetste tafereel van onzen kuudigen en alom ltooggo-
waerdeerden stadsgenoot, M. Moganek, weiken, door zvne
«ytstekende talenten, eenen verheven rang bekleed in de
schilderschool van onzen tyd en aldus onze stad op de
schitterendste wyze eer aendoet.
Een edel gevoel van vaderlandsliefde of natioualen roem
heeft M. Meganck in 't sehilderen van zyn laetste tafereel
vooral bezield en aengespoord om de vennaerde mannen en
vrouwen van Beigiën in eene groep van 84 hoofden, alle
naer originele portretten, af te beelden. Dien kunstvollen
samenstel is verheerlykt door het scheppend gedacht des
kunstenaers van namefyk al die doorluchtige hoofden in den
tempel der glorie te plaetsen en deszelfs gordynen door de
zinnebeelden des Ti/ils en der liegtveerdigheyd, tot bewon
dering des nakomelingssehaps, te doen openschuvven. Nu
't is van de getrouwe en treffende nateekening van dit stuk
dat wy hier gewagen en er de byzomlere aendacht en wel-
willendheyd onzer medeburgers in 't byzonder en onzer
landgenoten in 't algemeen op inroepen.
Statig en overlieerlyk van aenblik, zwierig in zynen om
vang allerfvnst uytgevyerkt indrukwekkend voor het
vaderlandsch gevoel, levert dit stuk bovendien een geschied
kundig belang op het welk deszelfs verdiensten merkelyk
vermeerdert. Geschiedkundig belang, zeggen wy, door de
korte levenschetsen die er den auteur onderaen heeft ge
voegd van al de personnagiën welkers portretten de, teeke-
ning verluysteren. Wy durven ons vleyën dat alle minnaers
van fraeye kunsten zich zullen heiveren om zich dit belang-
ryk stuk aen te schaffen; zy zullen de hooge verdiensten
van onzen achtbaren stadsgenoot hulde bieden en hunne
salons verryken met een kunstwerk waerover de Belgen
voornamelyk mogen trolsch zyn.
Men kan ten Biirecle van dén Dendèr-bode afdruksels zien
en verkrygen. (Zie de bekendmakingen.)
Wy hebben onder de oogen eene verzameling van zeven
tien uylgekozenekooren met dry stemmen, waeronder eenen
met zes stemmen, thans in gebruyk ter bisschoppelvke zon
dagschool van Gond en zeer dienstig voor al de zondag-
werk- en leerscholen des bisdoms. Wy zyn deze verzameling
en toonzetting verschuldigd aen onzen welbeminden en
eerweerden stadsgenoot, M. F. Timmerman, priester-pro
fessor van zang iii hel bisschoppelyk seminarie van Gond.
Wy hebben ze door deskundigen doen onderzoeken en zvn
gemagligd er met den moesten lof over te spreken en de
zelve crnstiglyk aen alle onderwysgestiehlen werk- en zon
dagscholen aen te bevelen. Alleraèugenaemst voor 't gehoor,
gemakkelyk om aen te Iceren, zedig en ouderi igtend voor
dejongheyd, zie daer de voornaemste hoedanigheden die
deze verzameling hoogst pryshaer en verdiensteïvk maken,
zoodanig dat wy den oerw. heer Timmerman, in naem der
muziek- en zeïlcminnende jeugd, moeten bedanken liaer
den middel verschaft te hebben zich Ie vermaken zonder
dacrdoor onderrigting of voortgang te moeten verwaer-
loozcn. Afdruksels zyn verkrygbaer by den oerw. heer
Timmerman, priester, op d'IIoogpoort N'° 71, Gend.
rr rvv liet cvboml om .1 clet zegt dat de beroeping
ILLl,ni.LV9( jn tweegevecht waeraen eenen leerling uvt
de Staolsunivcrsiteyt van tiend zich heeft pliglig gotnaekl, geene
schanddaed is. Mn welke reden gelooft gy, lezer, dat Itel Verbond
Inbrengt? Eenvoudiglyk deze omdat dit feyt overal kan voor
vallenWel gv oiinoozelen sul, is dit dacront ge tneschanddaed?
Wel schanddaden Urmen overal gepleegd worden. Is liet geene
schanddaed het volk te mistcyden en te bederven door slechte
goddelooss leerstelsels, door zedeloozc schriften enz. omdat men
dit overal kan doen Is het geene schanddaed den dief, den
overspeler, den vloeker, den lastereer te spelen, omdat zulks
overal kan gedarn worden Ziet gy het, konfraler, wat voor
eenen snkkolaer gy zyt, tuaer dit vergeven wy u zonder lu:t n als
eene schanddaed aen te rekenen, nicltcgeiïslaendc er nergens
grooteresukkelaers zyn dan gy
Onzen konfraler deukt dót den Tkiulcr-bodc van de vrygees-
ten hoogst verschrikt is omdat de vrygeestón ons heen of morgen
zullen in den grond hooretr. Dit laetste ts mogelyk, timer wy
zullen aen Gumnmt us zeggen dat wy er toch zullen hy zyn en
afwachten wie ei' eerst in (lien gnn:ri zat gebuurd zyn.
Hel klahshladekeU uyt tie Ket'kstrael neemt de verdediging4
op zich Valt den sterndtyker vnn Brussel, tien 28 duyzendfraiiks-
opslryker nvt het gfatfen ka-sken, omdat den konfraler hoopt dal
dien koslelyken vogel user cewe steertslerre zoekt die het eynde
Van liet thcocralirk bewind in geheet Europa zal aankondigen
Gelyk men ziel zoekt het Verbond eenigen troost voor zytte party
tot in ril- slcerlslerre.n toe, net als den vretndeiing Rogier er zoclit
in de Seven barometers die hy utel onze penningen voor i 120 fr.
gekoclit heeft.
.-. Omdat wy over den ergeriykcu voorval in de Staelsuniver-
sitcyl van tiend zottdejt zwygen, dreygl het Verbond ons do slich
tende tooncclen der Kalliolyke Vniecrsileyl aen te halenjuyst
als of de eene faitl de andere kou schoon maken. Konfrater, gy
moogl aen uwe dwaze hedreyging den vollen toom geven, uw
Kohcspierkeu kan hest oordeelen wal hy daer zelf al uylgeregl
heeft, wv zullen het dacrtneê welen en te beter in staet zyn hem
een latingsken te geven.
-n e'-.e
TWEE MIDDEUiS TE GES DE PATATTERPLAEG.
Gelyk eenen heelmeester gedmig zoekt naer den oorsprong der ziektens
ora den zeDen weg te nemen door bekwame middelen en al2oo de ziekte
te doen verdwynen; alioo zoekt men gedurig naer de oorzatk der palatter-
plaeg zoo wel binnen als buy ten de steden.
Volgens mvn verstand, mag den menscli binten zichzelven niet gaen om
de eerste en byzonderste oorznek te vinden. Zy is de bedorvendheyd van
het zedegestel het welk zoo afgeweken is van de goddt-lyke en borgerlyke
wetten, dat het Opperwezen eene plaeg lot stuif toelael aen het bezou-
derste voedsel voor liet menschdom en vee.
Eersten en hezondersteu middel. Keert weder lot God en troon. Veilac-t
de versmading en vervolging van den godsdienst; stelt het gemeene best
voor uwe evgene baetzugtigheyd en kwade rieygingen.
Tweede ooizaek. Den mensch zoekt en wer.d zich naer locht, vuer, tierde,
water en sterren, naer veuynige, onbloedige bcestjeus die zich vaslklessen
aen het patalterkruyd en pylen, naer den damp van den vieren weg etc.
ïwicr ktuvd, stam en nieuw speeusil. Daer is eygenlyk de oorzake niet,
inner bet venyn is gesloten in den ouden plnnt-patatter, den welken /oo
lang hv eenig go< d bevat liet zelve aen den jongen struyk mededeeld en
dan e ndelyk zvn venyn spouw t.
Om hier van overtuvgd te zvn, gnet naer het veld waer gy eene gezonde
jeugdige planting ontmoet, neemt de aerde weg van eenige kuilen, uen
welkers kruid nog niets te zien is gy zult in de aerde pylen ont
moeten de welke reeds acngedaen zyn, veriolgd deze en gy zult zien dat
het K iim uit den planl-patatler komt.
Tweeden middel. Snyd er den ouden af tenvyl den kuyl nog gezond is
of plant groote gewortelde scheuten zonder paiatters en op korten tyd,
ja dees jaer nog zult gv de plaeg ontvlugten en gezond plautsel hebben
voor hel toekomeude jaer. Oudertusschen vergeet toch den eersten
middel niet. eenem sCHEYKUNaiGEK
INSTALLATIE
VAN DEN EEUW. HEER DE SCUUYTERALS
PASTOR TE ST-DENYS-ROECLE.
Voor led tin dynsdatï heeft de installatie, van den eerw. heer
De Schuyler, onderpasior onzer stad, op de sciiiltereudste wyze,
als pastor van Sl-Dcnys-Boude, plaets gehad. Deze plegligheyd
is le voorlrefl'elyk geweesl en dezen ter wiens eer zy verrigi wierd,
heeft in oiizq slad le veel zoete crrinuerini;eti nagelaten dan dat
wy ze slilzwyj-end zouden voorhy^aen. De verschuldigde dank-
haerheyd onzer stad, de eer der deili^e gemeente Si Denvs-liouelc,
en 't belang der feest le^en ons ten j)lit;le hieroinlrenl wat
uyt le weyden.
Op femelden dat; is eene weluvigedosehle eerewachi den
nieuwen herder lol Yelsique komen afhalen en heeft hem begcleyd
tol aen de harreere van Munckzwalm, alwaer hy alge wicht wierd
door tic overheden der ijcmeenie St-Dcnys-Boticle, de geeslelykheyd
der omstreken in ryluygen, benevens eenen allerschoonsten
praelwagen met katoen heliangen en met vier witte peerden
bespannen, waerop een groot aentai cierlyk gekleedde maegdekens.
onder versehillige verbeeldingen gezeten waren. Van daer heeft
dien praebtigen stoel zich nenlochl gezet naer de parochie van
St-Denvs. Nauwelyks was men aen de grenzen gekomen, of eene
wclbcoelïende lyfwaclil tlced de lucht, door een douderend geschut,
daveren lot teeken dat deu stoet naderde. Dy dc intrede der
gemeente, wierd den achtbaren herder door een welgepast compli
ment verwelkomd en vervolgens den eerewyn acngeboden.
Van daer voornamelyk kreeg de inhaling eenen tredenden blik.
De strael van den doortocht was tol aen de kerk met sperre-
boomkens beplant, geheel met katoen behangen, en versierd met
vlaggen, wimpels, bloemen, festoenen en al wat aen dc plegtigsle
inhaling luyster kon hyzeiten. Twee bewonderensweerdc zegebogen
of Iriompharken met kuudigc jaerschriflen en al wal keurig en
luysterryk was omhangen, vestigden de aïgemecne aendachtvoeg
daet'by de vreugdekreten van eene ontelbare toegesnelde menigte,
hel gebrom der klokken, dc verrukkende blydschap der inwooners,
den algemeenen geestdrift om den nieuwen herder te zien en geluk
le wensehen, den eerbied dien deze brave gemeente allyd aen de
geestelykheyd heeft toegedragenen men zal zich cenigzins
konnen verheelden hoe voortreitelyk onzen gewezen verdiensle-
lyken medeburger door zyne nieuwe parochianen is onlhacld
geweest.
Dy het naderen der kerk, zyn de maegdekens van den triomph-
wagen afgestapt en de geeslelyke en wereldlyke overheden lol in
den tempel voorgegaen. Daer was hel nieuwe verrukking; geheel
de kerk was met haer beste gewaed vercierd en mef allcrley
festoenen en gekleurd katoen zoo fracy en kundig behangen, dat
men nimmer rykeren aenblik gezien heeft. Oumiddelyk begon
den goddelyken dienst; den eerw. heer Liedts, deken te Bonssi,
heeft dan den predikstoel beklommen en, als man van uylgelezcn
talent, eene zieldoordringende redevoering uylgegalmd, waerin
hy de pliglen van den herder tui de pligten der parochianen
treffender wyze iieefl afgeschetst. Eene digi samengepakte menigte
aenhoorde met eene indrukwekkende slilzwygendheyd de zalvende
woorden van den welsprekeudcn prédiKant en scheen hem, door
hare aendachtige ingetogenheyd, stellige belofte le doen haren
nieuwen herder te eerbiedigen zyne lessen le volgenhem
allyd, als eenen goeden vader, te gehoorzamen en als eeuen
leed ere n hertvriend te behandelen
Nu, brave inwooners van Sl-Deuys-Bouclé, gy hebt reeds uwe
voortrefTelyke gevoelens en edele, inborst getoond, wy wensehen u
grondherlig gelul.gy verdient eenen herder van yver, bekwaem-
hevd, zelfsopoffering, godsvrucht en alle andere zcdelykc en
niaetschappelvke deugden zutken herder zult gy hebben in den
persoon van den wel eerw. heer De Schuylerwy hebben hel
geluk gehad dien achtbaren gecstelykon gedurende 15 of 1(» jaren
in onze slad te bezitten, T is zyne onberispelykc leefwyze, 't zyn de
groote diensten diehy hier bewezen heeft, 't zyn zyne voorzigtigheyd
en behwaemheyd die iicin aller herten gewonnen hebbtsn en noyt
zullen laten vergelen Dewaerd dan/o.'gvuldiguwcn nieuwen herder,
want. wv zeggen u mei de innigste overluyging, gy hebt eenen
schat voor uwe gemeente gevouden.
W y hebben allerdroevigste tydingen te melden over cenc
vreeslyke ramp die, ten gevolge der buytengewoono hitte,
de uyt liet kamp komende regimenten getroffen beeft!
Zie bier hoe de Onafhanglyke van Hasselt de zaek verliaelt
Donderdag laetstleden, omtrent V uren namiddag, is onze stad
eensklaps in de groolslc dtoeflieyd gedompeld geworden. Het
regiment jagers te voet was uyt liet kamp van Beverloo ver
trokken 's morgens omtrent 8 ti. is te Hasselt in de grootste wan-
orderaeiigekoiiien. Weliiaest had men de reden hiervan vernomen:
'tgansch regiment was door de hitte als verslagen. De ongelukkige
soldaten vielen langs de huy/.eii neder. Van aen de Kempischc-
lol aen de Luykschepooi l deed ziclt een schrikkelyk en ellendig
looneel opaen den dorpel van vele Ituyzen zag men ziekenen
stervenden. Weliiaest was dc gansche burgery te been om die
ongeliikkigcn le helpen. Maer men kende dc uylgestreklheyid van
dal schrikkelyk ongeluk nog niet; hel was buyteii de Kcmpische-
poorl op den steenweg van Hasselt naer Zonhoven, dal liet
schroomeiyk was om zien
Daer oulmoelle men kleyuc groepen uytgcpulte ittauuen,
stervende, zich niel meer tonnende sleunen in de stad was
elkeen gereed om Itulp aen deze ongelukkige toe le brengen.
Er is in geheel or.ze sta!) maer eene stent om deu edeleu moed
en du dieustwilligheyd te pryzett die M. den doctor Rousseau in
deze geiegeuheyd heeft geloond. Onze eerbiedweertitge priesters
bevonden zich itisrelyls ter plaets.
Uyt Zonlioven heeft men den volgenden brief ontvanger.,
en dezen brief moet eclite bezonderlteden inhouden
aengezien het blad van Hasselt niet de minste omstun-
diglteyd tegenspreekt.
Hel is mei eene ziel doordrongen van aendoening dat ik u lieden
den ongclukkigen doorlegt van den 7 dezer maend van eenige
bataillons soldalen, kome melden. Hel 5'jagers le voel, om acht
uren 's morgens uyt liet kamp van Beverloo vertrokken, heelt
bezonder veel geleden. Reeds op deu Zolderschen-grond, zyn de
arme soldaten, geheel door de hille uylgeput, beginnen te vallen.
Niellcgenslaende een zoo pynlyk voorbeeld, rukten de rangen maer
allyd voord, en de rust. die zoo noodzakelyk was, wierd niet
locgeslaen hel scheen dal alle menschelyk"gevoelen uyl hunne
bataillons gebannen was. Den soldaet had te veel leeds om zich
zeiven te ondersteunen, vergal hulp aen zynen makker toe le
brengen en de oliiciercn, misschien ontblool van alle meiisch-
lievendhcyd, marcheerden maer voord lot dat den Iroep eyndelyk
den Zonliovenscbeu bodem bcreykle.waeralle kraglen de soldaten
schenen le verlaten. Den eeuen viel als een afgèslagt dier, in de
holen langs den steenweg byna levenloos nederden anderen
vluglle al weeneiide (ie naburige Iniyzcn in, om zynen brandenden
dorst le lesscticn ol om de vurige stralen der zon ie ontwyken. bi
weerwil van al die hlyken eener uylgcpulle vermoeygnis wierd
den miliiaire als met geweld van den grond opgetrokken of omge-
slampt, lerwyl den anderen als mei de kraeg uyl de huvzen wierd
gesleept om zynen weg le doen verVoorderen.
Ook eenige soldaten door hunne erbarmelyke gesleltenis gevoel
loos geworden weygerden le marcheren. Zomtnige broedermin-
deinle soldaten wier herl nog van meuschenliel'de' Itlaekle die het
ons spyl hier niet le kunnen noemen, stonden hunne lydende
wapenbroeders by, en liepen en riepen om hulp, Hunne slem
klonk door lot in het midden van ons dorp, en hier snelde, al wat
bysland kon bieden, naer het droevig schouwspel toe. Onzen
cel-weerden herder, M. N'ass, heeft hier'eenen heldhaftigén moed
aen den dag geleyri. Te peerd gezeten, reed bv van den eenen
zieken naer den anderen hier deelde hy den stervenden den
laelsicn troost van den godsdienst mede, daer speelde hy den
doctor om den lydeuden alle verzachting toe te brengen. Dacren-
liovon riep hy al wat naby was lol. Itulp, bezorgde dc zieken
legersteden en voorzag in hunne behoefte.
Ook onze cerweerde Iteeren onderpastors hebben zich alle
moeyte gegeven, om hunne zuchtende naluergenolen hulp en
troost te verleunen. Hel geld dat zy in hunne zakken hadden, was
hun niet le lief, om het aen de noodlydende uyl te deelen.
Onze doctoren ook hebben zich voorbeeldig gedragen. Zy ook
trotseerden de hille der zon, ontzagen noch mneyle noch zweet,
nm hunne kunst her- en derwaerds uyt le (tellenen zelfs den
volgenden nacht hebben zy slapeloos doorgcbragl, om hunne
patiënten le verzorgen.
Och Itoe schoon is toch de belanglooze dienstveerdigheyd, ert
hoe verfoeyetyk maekl zv diegenen, (lie, alhoewel door den staet
gevoed, zoo nalatig in het uyloell'cnen van hun ambt tewerk ga en.
Nog vele andere burgers verdienen hier veel lof toegezwaeyd
le worden, doelt indien wy alle inenschlicvendc daden wilden
aenhalen, zouden wy te lang gacn wv willen hier, in het voorby-
gaeu maer toonen, dat het getal der 'dooden, nog aenmerkelyker
zou geweest zyn, zoo de burgers van Zonhoven zich zoo
ontaerd hadden bevonden, als die, welken het publiek als monsters
der natuer zoude konnen beschouwen. Ja, zonder Iwyfel zouden
er meer lyken geweest zyn wam dit lael ziclt" klaerbly-
telyk bewyzendat dry soldaten die hier den volgenden
nacht en dag onder hel Zonhovenscbe volk hebben doorge-
bragt, gelukkig aen de dood ontsnapt zyn. Tien of elf zyn misschien
hy gebrek aen voorzorg, op onzen liodent door de slikkende hitte
versmacht. T\aerschyttclyk zullen er hier en daer in hel veld nog
later dood gevonden' worden die om le gelyk aen zon en aen de
woede hunner oversten le ontsnappen, zich in de hagen en slrtty-
ken verborgen hebben. Verder zal den tyd ons nog wel doen ver
nemen, hetgeen wy niet zullen nalaten opeuhuer le maken, eens-
deles om den mensehenvriend allen lof toe te juyclien, anderdeels
om den barbaer naer verdiensten af le schilderen eti verder om
aciiteydiug te geven dat zulke bclreurensweerdige voorvallen den
belgisscheit grond niet meer mogen bezoedelen.
liet is het 5C jagers te voet alleen niet welk den 7 dezer,
ten gevolge der verstikkende hitte, veel te iyden heeft gehad,
maer ook liet 8e linie-regiment. Ziet Iti'er wal wy in een
ltlad, welk ver is van overdreven te zyn dtesaeiigaende lezen:
Twee bataillons van 't 8C linic-regim' hadden opvolgendlyk,en in
goeden toestand namen verlaten. Hel eerste balaillon heelt zynen
ceisU'ii clape van Namen naer Jodoigne gedaett zonder eenen
enkelen man te verliezen, en zelfs zonder veel van de hitte le
Iyden. Maer, tytlcns den tweeden etape, in den overlegt van
Jodoigne naer Dicst, bad de dood reeds in de raugeu van hel 8'
Huic-rcgiment gemaeyd n mannen waren reeds gestorven, en
vele anderen konden de buylengewooiic hille niet meer verdragen,
Den kolonel van het regiment, M. Rothermel, verschrikt door
hel zien van zoo veet verlies in de rangeu, nam kragtdadige
maelrcgelenhy gaf bevel om veel irttger le marcheren, hy rigt-
letle, onder Itevel van eettcn luyleuant, eene achter-wacht'in en
bclastlede dezen met alle «le luauueti die dooE veruioetdlteyd of
onpassclrkheyd achterbleven, te verzamelen, en litiu alle gentak
te verschaffen om ztclt bvhua hataillon le kennen gaen vervoegen.
Op de rekw isitievan den kolonel, wierden er ook wagens en kerren
aengebragl, en nten vormde een konvoy van rytuygeu, om de wa
gens en bagagic le vervoeren, eu aldus ilc marscli vuu den soldaet
le vergemakkelykeu.
