ZONDAG 18 SEPTEMBER 1853.
ZEVENDEN JAERGANG. N' 367.
De Godsdienslvryheyd is in Holland vernietigd.
En hoe wisten wy dit?
AELST, dev 17 September 1855.
Zullen zy antwoorden
WAEROM ZOO HAESTIG
YZEREN WEG. STATIE AELST.
VERTREKUREN VAN DEN 1 SEPTEMBER 1833.
1° Ten 7 uren 30 min. 's worg. naer Dendermonde, Mechelen, Brussel, Antwer
pen, Leuven, Luyk, Verviers, Aken, Keulen, Hasselt, Gend Uoornyk en Rjssel.
2° Ten 11 uren 30 minuten des morgens naer Dendermonde, Gend, Brugge
Oostende, Kortryk, Mouscron, Doornyk, Ryssel, Calais.
3° Ten 2 uren namiddag naer Dendei monde, Mechelen, Brussel, Antwerpen
Leuven, Thienen, Landen, Luyk, Verviers, St.-Truyën. Hasselt, Aken.
4° Ten o uren 30 minuten namiddag, naer Dendermonde, Gend, Brugge
Oostende, Kortryk, Mouscron, Doornyk, Ryssel, Calais.
5» 'Jen 8 uren 00 minuten des avonds, naer Dendermonde, Mechelen, Brussel,
Antwerpen, Leuven, Thienen en Gend.
CLIQUE SU LU.
VAN DENDERMONDE NAER AELST.
i° Ten 6 ur. 25 m. 's morgens.2° Ten 8 uren 10 minuten 's morgens. —3° Ten 12
uren 15 minuten 's natniddugs. 4° Ten 2 uren 40 minuten namiddag. 5°
Ten 7 uren 's avonds.
Zullen te Gvsegem stillestaen de volgende konvoyen vertrekkende van
A FAST, ten 7 uren 30 minuten 's morgens, 11 uren 30 minuteu voor middag
ten 2 uren namiddag en ten 5 uren 30 minuten.
Van DF.NDERMONDE ten 8 uren 10 minuten 'smorgens, ten 2 uren 40 minuten
namiddag en ten 7 uren des avonds.
Voor alle riglingen moet men te Dendermonde van konvov veranderen.
Dit blad verscliynl des Zaterdags inden namiddag onder de dagtcekening
van den daerop volgenden Zondag.Den prys der inschryving, by trimester,
is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der annonccn op 20 centimen den drukregel.
DEN DENDERBODE
Welken zegenprael voor de fanatieke, onverdraegzame
en vryheydsmoordende secte der liberaters-francmagons
De secte heeft er in geiukt in Holland eene der voornaemste
grondwettige vryheden te vernietigen zy heeft er in gelukt
eyndelyk aen 't afbreken der grondwet te mogen beginnen
haren zegenprael is volkomen, omdat die afbreking den
katholvken godsdienst treftJa, de wet van liefde (aldus
word die sebandige liberaterswet door de onaflmnglyke
drukpers genoemd) is in de zitting van 8 september door de
eerste kamer met 22 tegen 16 stemmen aengenomen. Slechts
zes stemmen meerderheyd vergenoegen dus om in een land
van ruym dry millioenen inwooners de grondwettige instel
lingen te vernietigen en deszelfs onafhanglykheyd in gevaer
te brengenEn nog, hoe zyn die zes stemmen" meer
derheyd verkregen? Door eenen middel die aen de liberaters-
sansculotten alleen eygen is en in alle oproerige tydstippen
is gcbruykt namelyk door de logentael en bedreyging.
'T is den fameusen Doncker-Curtius, Grootmeester der
Hollandsehe vrvmetselaers die de bedreyging gedaen heeft;
ook mag bv zich aen levendige toejuyebingeu van geheel
den moortelhaspel verwachten. Zie hier hoe dezen vrvheyds-
haler zyne bedreyging afgegeven heeft
Indien de grondwet in 1848 het gouvernement magteloos
gemaekt heeft om de kerkgenootschappen te bedwingen,
DAN MOET DE GRONDWET VERANDERD WORDEN,
want de meerderheyd der natie wilt dat de godsdienst-
belydenissen niet boven maer in den staet zyn zyn. En
<t nu, deze welke tegen onze wet stemmen zullen de eerste
hand slaen aen de vernietiging van het gebouw met zoo
veel moeyte en voorzigtigheyd in 1848 opgeregt. Alet de
wet te verwerpen, zou de kamer de grondzuyl doen
waggelen waerop dit gebouw rust 't welk dan welhaest
zou instorten.
Zie daer liet gelieym ontmaskerd, de neyging der franc-
macjons in 't licht gebragl. Sprekende over godsdienst-
belydenissen, mag men slechts handelen over de godsdienst-
vi vlieden en by gevolg over grondwettige vryheden, 't is
klaer en openlyk genoeg zeggen dat men tegen de grond
wetten is, tegen liet verdrag dat de natiën met hare
souvereynen aengaen 'tis nog al duydeiyk te verstaen
geven dat de secte der francmacons, al waer zy de bovenhand
krvgt, absolute of despotiekc gouvernementen wilt inrigten.
Dit wisten wy overigens, wy wisten dat zulks liet algemeen
ordewoord was voor al de groote Orients
Door de ondervinding die wy er tydens het ministerie
Frère-Rogier van gehad hebben. De neyging van Meester
Frère en consoorten was klaer genoeg. Onder voorwendsel
van aen 't gouvernement eene noodige waekzaemiievd toe te
staen, droeg dezen minister gedurig wetsontwerpen voor
waerdoor onze grondwet ondermynd en derzelver vryheden
de eene vóór en de andere na vernietigd wierden. Maer
gelukkiglyk heeft de Voorzienigheyd over ons land gewaakt,
de vernietigers onzer instellingen zyn gevallen, en, zoo wy
verhopen, voor altyd often minsten voor langen tyd gevallen,
want het komplot is gekend en de natie zal zich zoo getnak-
kclyk niet meer laten verleyden het volk is overtuygd dat
mannen gelyk Frère, Rogier en verdere logiegasten vyanden
zyn der nationaliteyt en alleenlyk gewerkt hebben om 't land
ongelukkig te maken. Ook is de terugwerking reeds zoo
algemeen geworden, dat vele der meest verblindde beginnen
klaer te zien en de mannen van 12 augusty benevens'hunne
rampzalige wetten tegen grondwet, gods'dienst en vryheyd
naer weerde te schatten. Mogten er vele van die wetten
afgeschaft en voor eeuwig in den vergeethoek gesmeten
worden, dan zou den wil der natie, door de vcrschillige
kiezingen reeds duydeiyk uytgedrukt, volbragt worden.
Men moet het zelve verwachten in Holland. De vryheyds-
nioordende wet is het teeken der begravenis van de logie-
mannen. Men bereyd hun ook onderaerdsche schuylhocken
waer zy, op hun gemak hunne magtelooze kuyperyën tegen
de volkeren zullen mogen smeden. Dit is wat een hollandsch
blad met deze woorden bevestigt
Wy vreezen geene dier hevige bewegingen tegen de
toepassing der wet. Dit zou den kalmen en gematigden
geest miskennen zyn, welken steeds onze katholvke
ct bevolking bezield beeft. Wy deelen niet in liet gedacht
van zommigen, die zeggen, dat de wet liet vaderlandsch
cc gevoelen niet kwetsen zal van die minderheyd, welke
cc men opgeofferd heeft aen de april-beweging.
Dat onze katliolyke medeburgers niet vergeten dat
cc hunne zaek met moed, onafhanglykheyd en vastlieyd
cc verdedigd en ondersteund is, door een groot getal protes-
ii tanten, en datzydusgeene reden van afzondering te vreezen
cc hebben. De verwachting, de hoop moeten nu uyt edele
poogingen voordkomen, want den dag is misschien niet
cc verre, waerop men de afschaffing der wet zal vragen, en dit
cc met meer overtuyging, dan hare vrywiliige partygangers
of bekeerden bezaten, toen zy de zelve stemden.
Er kan byna geene week voorbygaen zonder dat liet
Verbond van Aelst en andere liberatersbladen weten te
schreeuwen en te tieren tegen d'eene of andere begiftiging
door stervende nienschen aen priesters gedaen, ouder
vertrouwelyke en in consciëntie verpligtende bespreken die
begiftiging Ie doen dienen om armscholen, gasthuyzen,
weeshuyzen of andere weldadlgheydsgestichten in te rigten.
Daer tegen weten die bladen dikwils zoo bedriegelyke,
schelmachtige en eerlooze uytvallen le doen, dat soms
eenvoudige mensclien er door zouden konnen verleyd
worden en de priesters aenzien als ontroevers, als gehevme
aftroggelaers, als dieven van arme familiën enz.
Maer als het gebeurt dat eenen liberaler, getrouwden of
ongetrouwdén, tol schande zyner familie, lot mine van
vrouw en kinders en tot verergernis eener gansche stad of
gemeente met een verachtelyk schepsel geleefd heeft en dan
liet zelve nog bovendien na zvne dood met ryke testamenten
bezet, waervoor vrouw en kinders moeten zuchten en
jaerlyks de schandelyke wonde vernieuwen, ha! daertegen
weten de liberatersbladen niets te zeggen ten zy dat elk
meester is van met zyn goed le doen wat liv wilt
Over eenigen tyd daegden wy liet Verbond van Aelst en
andere liberatersbladen uyt liet minste bewys by te brengen
van 't geen zy zoo maer gladaf over vcrschillige zoogezegde
testamenten aen jesuilen en andere priesters gemaekt,
hadden geschreven. Wy hebben de leugens en valsehlieden
van die bladen dan openlyk aengerand en wederlegd zonder
dat er een liet minste woord onzer gezegdens liebbe betwist.
Hebben zy dan tretfelyk genoeg geweest hunne berekende
leugens te herroepen en hunne lezers' daeromtrent te regt
te wyzen Wel neen die bladen hebben alle gevoelens van
eer en treffelykheyd afgelegd het raekt hun weynig dat zv
byna over eiken artikel gegeesseld en gebrandmerkt worden,
zy liegen en lasteren altyd voort in 't gedacht dat er toch
iets zal van overblyven.
Vóór dat de nieuwe politiek aen 't roer gekomen was,
hadden de liefdadige herten slechts hunnen laetslen wil in
sehrifte na te laten, hy wierd geëerbiedigd en kon stiplelyk
volbragt worden. Maer zoolmest de vyanden van godsdienst
en geestelykheyd meester waren, had eene liefdadige ziel
schoon testamenten te maken voor arm- kerk- of godshuys-
gestichten, zoohaest er eenen priester tusschen kwam,
wierden er tegenkantingen, knevelaryën, chicanen en
moeyelyklieden gezocht, ja, zoo verre heeft men het zien
gaen dat de testamenten vernietigd wierden en dal er met
den uytersten wil van den liefdadigen gever gespot en
gelagchen wierd. Het is deze sehandige doenwyze die
verschevde testamentmakers aengepord heeft hunne giften,
onder vertrouwelyke bedingen en bespreken, aen den eenen
of anderen treffelyken priester le vermaken omdat zy dan
zeker waren dat hunnen laetsten wil zou uylgevoerd worden,
en 't is daertegen dat er zoo geweldig getierd word. Evenwel,
wy keuren die voorzorg luydop goed, wy raden alle liefda
dige zielen aen aldus te handelen zoo lang de vrye liefda-
digheyd hier, tot schande van ons land, blyft gekwollen en
gedwarsboomd worden, zoo lang het rampzalig stelsel van
godsdienst- en priestershaet in Belgiën de overhand heeft.
Eenen artikel betrekkelvk een testament aen eenen
priester van Mechelen op het eynde van 1831 gemaekt,
word door 't Verbond van Aelst met de volgende woorden
gesloten
a Thans, dat bet ons bekend is water van de fortuvn van
M. Speek geworden is, zouden wy ook wel willen weten
wat er geworden is van de meusclilievende voornemens
n van M. den onderpastor Vergauwe, van namelvk een
ii ruym hospitie met dit testament te stichten
Alhoewel wy van gezegde testament nog niets vernomen
hebben, en, in onderstelling dat alles wat bet Verbond
daeromtrent vertelt, echt zv, iets waeraen wy grootelyks
twyllelen, zouden wy aen onzen konfrater eens willen
vragen 1° waerom liy nu zoo haestig is om te weten wat er
van de meusclilievende voornemens van den beer ouder
pastor Vergauwe geworden is2" waerom hy niet even
iiaestig is 'geweest om te vragen waer de toelating van liet
gouvernement gedurende vier jaren gebleven is om de
groote gifte van twee duyzend franks voor elk onzer vier
godshuyzen te mogen aenveerden, gifte die wylen den
hoogaclitbaren heer ridder Pauwelaert bad gedaen 5°
waerom hy de liberalers hospiciekommissie dezer stad niet
heeft aengewakkerd om stappen te doen ten eynde de groote
som van ACHT DUVZEN1) FRANKS dadelyk te mogen
aenveerden en uytzetten en aldus liet verlies van 4 jaren
intrest, ten voorcleele der hospicen, te voorkomen
Antwoord daer eens op, konfrater, en zeg eens of dit laek-
baer pligtverzuym niet alle liefdadige zielen moet afkeerig
maken van testamenten te maken waer den libera ters
hutsepot moet tusschen komen
Ja, geëerde lezers, een allerdeftigst man maekt hier, by
testament, acht' duyzend franks aen onze gestichten, liet
bestner krygt. er, by 't overlyden van den gever, sellëns
kennis van dit bestner verwaerloost gedurende 3 a 4 jaren
de toelating te vragen dit testament le mogen aenveerden
en laet ondertusseiien die som zonder intrest werkeloos
liggen. Berekent den intrest dezer som gedurende vier
jaren aen 3 en gy zult bevinden dat liv tot zestien honderd
franks beloopt welke letterlyk voor de hospicen verloren
zynMaekt dan teslamenten die door liberaters
moeten bestuerd worden
BE KOLLEGIEN VAN l)EN STAET EN DE KOLLE-
CIEN DER BISSCHOPPEN VOOR DE REGTBANK
1,1 .V DEN JURY.
Den onderzoekings-jury benoemd om in West-Vlaenderen den
graed van uniccrsileyls-leerling loe te slaen, heeft donderdag laetst
zyne zittingen gesloten.'Het zal niet zonder belang zyn voor onze
lezers, wegens die zittingen en den uytsiag derzelve, hier eenige
opmerkingen aen le Heffen. Trouwens de liberaters maken zooreel
gerucht met hunne Rogieriaensche kollegien zy verheffen dezelve
zoj hoog, en van den anderen kant, zy iiebben zoo veel verachting
voor de kollegien der geeslelyken, en stellen dezelve zoo leeg, dal
liet liuu zeer voordeelig zal zyn eens van uaby de zaken le kunnen
naspeuren.
Den onderzoekings-jury is als de regtbank voor het middelbaer
ondcrwys, en daer die reglers door het ministerie aengeslcld
worden, zoo moeten zy toch wel bet vertrouwen der liberalers
verdienen. Welaen, 't is voor die onpartydige regtbank dat wy ons
tegen do zweiseryëii en de lasteringen onzer tegenstrevers
beroepen.
Daer hebben zich voor den jury van Brugge 50 jongelingen
aengeboden om den graed van universiteyls-leerling te bekomen,
te welen
Van bissclioppelyke kollegien 27
Van atheneums 7
Die byzondere studiën gedaen hebben 2
Tolael 56
Hierop zullen wy twee bemerkingen maken ten eersten, dat
bet getal der leerlingen uyt katliolyke kollegien komende viermael
grooter is dan bel getal der gene die uyt de kollegien van den
Staet komen ten tweeden, dat liet zeer valscli is dal er, in de
bissclioppelyke kollegien, geene andere leerlingen zyn dan deze
die zich tol den pnicsterlykeu staet bereyden. De jongelingen
worden in de geestelyke opvoedingshuizen lol alle stalen bekwaem
gemaekt, en wy zullen welhaest zien dal zy met luyster zich voor
den jury mogen vertonnen.
Van de 56 kandidaten zyn er i die, na liet schriflelyk onder
zoek, verworpen geworden zyn, zonder zich tot liet mondelings
onderzoek le mogen aenbieden, te weten
Uyt kollegien van den staet 5
Byzondere stildicu I
Tolael 4
Zoodan, dry van zeven leerlingen die in een atheneum hunne
studiën gedaen hebben, worden zoo onbekwaem gevonden, dat
zy alleenlyk lot het momlelingen examen niet toegelaten worden
Integendeel, van zevcn-en-twiulig leerlingen van bisschoppelyke
kollegien is er niet tenen die, in hel schriflelyk examen op eene
voldoenelyke wyze niet geantwoord heeft. Óns dunkt dat die
vergelykiug zeer beduydend iswat peysl gy er van, lieven lezer
Gaeu w y verder.