ZONDAG 23 SEPTEMBER 1833.
ACHTSTEN JAEKGANG. N' 368.
AELST, deiv 24 Septembeu 1855.
De Kollegien der Bisschoppen en de Kollegien
van Rogier voor de reglbank van den Jury,
door liberale ministers benoemd.
Wat is er nornlig om ais universiteytsleerling
aenveerd te worden en in welke Kollegien
kan men dit gemakkelykst bekomen?
DREK VOOR ETEN
BE GR A A EN.
YZEREN WEG. STATIE AELST.
VERTREKUREN VAN DEN 1 SEPTEMBER 1833.
I» Ten 7 uren 30 min. 'smorg. nncr Dendermonde, Mechclen, Brnssel, Antwer
pen, Leuven, Luyk, Yerviers, Aken, Keulen, Husselt, (.end Dooinyk en Rvsst-1.
2° Tm 11 uren 30 minuten des morgeus naer Dendermonde, (.end. Brugge
Oostende, Kortryk, Mouscron, Doornyk, Ryssel, Calais.
3o Ten 2 uren namiddag naer Dendei monde, Jlechelen, Brussel, Antwerpen
Leuven, Thienen, Landen, Luvk, Verviers, St.-Truyën. Hasselt, Aken.
40 Ten Zuren 30 minuten namiddag, naer Dendermonde, Ceud, Brugge
Oostende, Kortrvk, Mouscron, Doornvk, Ryssel, Calais.
50 7en 8 uren 00 minuten des aronds, vaet Dendermonde, Mcchelen, Brussel,
Antwerpen, Leuven, Thienen en Gond.
CU'QÜE SU I'M
VAN DEN DER M O A D E NAER AELST.
4° Ten fi ur. 25 m. 's morgens.2° Ten 8 uren 10 minuten 's morgens. —3° Ten 12
uren 15 minuten 's namiddags. 4° le.i 2 uren 40 minuten namiddag. O0
Ten 7 uren 's avonds.
Zullen te f.yscgrln slillesinen de volgende konvoyen vertrekkende von
AF.LST, ten 7* uren 30 minuten 's morgens, 11 uren 30 minuteu voor middag
ten '2 uren namiddag en ion 5 uren 30 minuten.
Van ÜLNDERM0NDE «en 8 uren 10 minuten 'smorgens, ten 2 uren 40 minuteu
namiddag en ten 7 uren des avonds.
Voor alle r'iglingcn moet men te Dendermonde van konvoy veranderen.
Dit. blad verschynt des Zaterdags in den namiddag ouder de daigteekening
vitn den dncrop volgenden Zondag.—Den prys der inschryving, by trimester,
is bepaald op 1 fr. 50 e., dien der annonccn op 20 cenlimen den drukregel.
DEN DENDERBODE
In ons vorig Nr hebben wy met onbetwistelyke daedzaken
en onvei'biddelyke.cyllei's doen zien boe verre bet gecslelyk
onderwys dit van den staet overtreft, i huns zullen wy niet
den Standaerd in eenige byzonderhedeu treden en den
uytslag van eiken tak van onderwys onderzoeken. Deze
byzonderheden zullen dienen om de oogen der ouders
te openen en om te bewyzen wat groot belang zy hebben,
zelfs voor hetstoffelyke, hunne zonen ingeene Uogieriaensebe
kollegien te plaetsen. Ter zelfder tyde zullen deze byzonder
heden geheel en al den mond stoppen aen die scbandige en
betaelde liberatersbladen gelyk bet 1 erbuud van Aetst en
consoorten, die niets anders zoeken dan de studiën der
bisschoppelyke kollegien, als verouderd, aebtcruylkriiypeud
en fanatiek te doen doorgaen. In zyn Nr van 4 september
schreef bet Verband van Acht, na ecne reeks dwaesbeden
en walgelyke lasteringen tegen het onderwys der bisschop
pelyke kollegien, de volgende regelen
Wy hebben reeds menigmaal gezegd, dut liet onderwijs
ii van den Staet meer verlicht en verstandiger is dan het
klerikael onderwys dat het tracht den leerling op den teeg
e zyner rede te brengen en zyne bevattingskracht te ontwikken
dat het hem gaerne zynen toevlugt doet nemen tot het
ii oordeel van zyne rede en hein gaerne die kostbare geesl-
n vermogens van den mensch ziet beoefenen. Ook betwisten
e de klertkalen geenszins deze voortreffelijkheid van het staels
onderwys op het onderwys van den kleryi.
Wat zal dit trouwloos blad nu zeggen als bet de cylFers
en daedzaken zal gelezen hebben die in ons bietste Nr ver
meld stacn Wat zal dit zelfde blad zeggen als het de
volgende verpletterende cyders en daedzaken zal lezen?
Wat liet Verbond, 't welk gekromd gaet onder de algemeene
verachting, er van zeggen of denken zal, daermeê bekreunen
wy ons weynig, maer dat de familievaders er door onderricht
worden, dat er schitterende hulde aen de waerheyd gedaen,
en dat aldus die eeuwige lasteraers en balers van priesters
en godsdienst eens beschaemd en hunne schandalige poo
gingen lot bedrog en verlevding vervdeld worden, ziedacr
wat wy vooral bebogen. Luystert dan, familievaders van
Belgién, en overweegt wel wat hier volgt
De kandidaten tol bekomen van den graed van universi
teytsleerling worden ondervraegd op tien verschillige takken
van liet onderwys. Vier dezer lakken zyn verpligtende voor
allen, te weten'liet lalyn (opstel eenêr redevoering), bet
fransch (id.), de levende talen en do algebra de zes overige
zyn den keus der kandidaten overgelaten, zoodanig dat zy
mogen verkiezen te antwoorden of op de geschiedenis van
Relgiën, of op algemeene geschiedenis, op de oude aerdryks-
ktmde, of op de nieuwe, op de meetkunde of op de
trigonometrie.
Welaen, ziellier, voor elkeeiien Yan die takken, den
bestaligden uvlslag
1. Latynsciie redevoering. De achttien eerste plaetsen, ter
uytzondering der derde en zevenste, zyn behaeld geworden
door leerlingen van bisschoppelyke kollegien.
2. Frunsche redevoering. Den zegeprael der priesterlyke
kollegien is hier nog schooner zy behalen de achttien eerste
plaetsen ter uytzondering der derde.
3. Levende talen. Onder de achttien eerste plaetsen zyn de
vijfde en de zevenste behaeld door leerlingen van slaets-
kollegiön, al de andere behooren aen leerlingen der bisschop-
pelvke kollegien toe. Nog is bet te bemerken dat de zevenste
plaids tiissi'hen acht klerikale leerlingen verdeeld word.
4. Algebra. De atheneums behalen de 7°, de 12% de 13"
en de 16e plaetsen al de overige achttien eerste worden
behaeld door geestelyke kollegien.
N'u gaen wy over tot de verkiesbare takken:
Belgische geschiedenis. Tien kandidaten antwoorden op
met de onzekerheyd van bet Turk-IVussisch geschil En ten
anderen, ziet men niet dat de groote mogendheden zoo als
deze stof. De dry eerste plaetsen worden door katbolyke
leerlingen behaeld. De atheneums behalen de 4", de 7U en
de bietste. Vrankryk, Engeland en zelfs de üuytsehe Stalen op den
6.' Algemeene geschiedenis. De acht eerste plaetsen be- handel wegen ea in 't Noorden aenkoopen doenDie
hooi en aen geestelyke kollegien; op de twintig eerste hebben
de atheneums alleenelvk de negenste kunnen bekomen.
7. Oude aerdrykskunde. Daer zyn drv-en-t\vintig konkti-
renlen. flier behaeld eeneii leerling van een atheneum de
eerste plaets, benevens eenen leerling van een kalliolyk
kollcgie 1 Ja maer den jury heeft ontdekt dat hy gezeurd
had, en heeft hem schandig weggezonden. Zoodanig dat
de twaelf eerste plaetsen aen de bisschoppelyke kollegien
toebehooren
8. Nieuwe aerdrykskunde. Gp dertien mededingers be
halen de leerlingen van bisschoppelyke kollegien de tien
eerste plaetsen.
9. Meetkunde. Dry-en-dertig kandidaten antwoorden op
deze stofde zestien eerste plaetsen, ter uytzondering der
achtste, worden door leerlingen van bisschoppelyke kolle
gien behaeld.
10. Dryhoeksmcelkunde. llicr zyn er slechts dry koiiKii-
rcnlcn en alle dry behooren aen katbolyke kollegien.
Nu zvn wy ten eynde van ons overzigt, en mi vragen wy,
aen al wie onparlydiglyk wilt oordeelen en spreken, ol de
liberators en AI. Rogier zelf niet moeten beschaemd zyn over
het onderwys dat zy het land ten koste der schalpligligcn,
opgedrongen hebben Zy houden niet op. die zwotsers, van
aen de priesters den naem van liclitverdouvers, achteruyl-
kruypers, dompers', nietweters, vijanden van letterkunde en
wetenschappen te geven zv stoffen en boffen dal de kollegien
van den Staet do eerste der wereld zyn en niet anders dan
Phocnixen voortbrengen maer wanneer de leerlingen die
aenkoopen moeten meer als gewoon zyn, vermits de vragt-
pryzen in de noordschë streken verdobbeld zyn tegen dis
van verleden jaer.
Wy zyn nieuwsgierig te weten of ons ministerie eenigzins
den toestand bedenkt waerin 't land door de tegenwoordige
graenkwestie kan komen het moet echter weten dat wy
jaerlyks groote provision uyt den vremden plagtente trekken
en dal er heden veel uytgaet terwyl er weynig binnenkomt. De
werklooshevd in eene crisis is eene kapitale faut voor een
gouvernement. Wy roepen dus dringend zyne aendacht op
de hierboven slaende regelen.
door de onwetende priesters gevormd zyn, eens met de leer
lingen der alwetende professoren Van de staelskollegiëu
pen, wanneer zy zich te samen voor de regtba"1'
npanydigen jury bevinden, dan ziet men wat
moeten kaïnpen, wanneer zy zich te samen voor de regtbank
van eenen onpariydigen jury bevinden, dan ziet men wat er
van is dan valt liet vdcl gezwets der liberators, te samen
met den roem van hun onderwys, in 't water
O 1 dat de huysvadersj die prys aen de toekomst kunner
kinderen hechten, den uytslag der examens voor den jury
niet vergeten 1
De wandelaers welke tegenwoordig te Oostende de baden
nemen, zyn uytprmate verwonderd dal er zoo buytengewoon
veel eetwaren niet elk stoomschip naer Londen gevoerd
worden. Over eenige dagen deed men er de opmerking van
terwyl men bezig was met een sclrip te laden. Eenen kaey-
werker antwoordde Ja, de Engelsche ontnemen ons al
ons eten "ii zenden ons hunnen arelt in de plaets
Den man mackte zinspeling op den guano die in groote
hoeveelheid uyt Engeland in de haven van Ooster.de
aenkomt
Deze antwoord bevat veel waerheyd en verdient onder
meer dan een oogpunt do aendacht gaende te maken van
wie liet behoort. Want de vraeg is te weten of men de
Belgen met Guano zal willen voeden met den oogenblik dat
de levensmiddelen zullen ontbreken
Alle dagen zien wy de granen in prys verhoogen men
moet bekennen dat die pryzen zoo bovenmatig zyn, (byzon-
derlvk nu dat er geene byzondere rede van mislukking is)
dat men er hoeft voor bevreesd te worden.
Alle naburige gouvernementen nemen spoedige en kracht
dadige maetregels om hunne evgene granen in hunne
respective landen te behouden en er bovendien nog zoo veel
by den vremden aen te koopen als zy oordeelen te zullen
te kort hebben om in hunne noodwendigheden te voorzien.
'T is voornamelyk liet fransch gouvernement 't welk de
meest dringende maetregels neemt. Het verbied den uylvoer
en doet overal, byzonderlyk in Relgiën, de grootste aenkoopen
en berooft ons a'ldus van 't geen wy voor ons besteen hoogst
noodig hebben. Sedert meer dan eene maend wordende
Schelde en de Leye gedurig doorkruyst door schepen met
gracn beladen men beeft er lot vyftien en zestien in de
week geteld en 't zyn alle van die groote doornyksclie
schepen die boordvofgeladen naer Parys gesluierd worden.,.
Het is ondertusschen Vrankryk alleen niet't welk den
uylvoer zyner granen verboden heeftzoo wy vernemen,
zvn er verscheydene Duylsehe Staten die den zelfden maet-
regel genomen hebben. Men voegt er zells by dat geheel
den Zolleverein op het punt is de zelfde voorzorg te n men.
Wy geloovcn te mogen zeggen dat de noodlydende klas begint
bevreesd te worden, en met reden. Alen ziet alle gouverne
menten voorzorgen nemen en den uylvoer verbieden, terwyl
het onze werkloos blyft en zelfs i:i zyn officieel blad
wekclyks plevt ten yoordeele van den vrijen uylvoer zonder
de minste palen Zyn voornaemste argument is laet
uyt voeren en er zul binnenkomenlaet volle vryheyd aen den
koophandel en hebt betrouwen in hem........ Maer wy zullen
vragen wat doet den koophandel of wat kan by in de
tegenwoordige crisis doen Kent men \eel acnkonislon
Hel is algemeen gekend dat er veel uytgevoerd word, maer
den invoer is op verre na niet geevenredigd. Men weet dat
overal, in 't Noorden, i:i Amerika, in Alrika de granen in
prys verhoogen en opgekocht worden kan men in oogen
blik rekenen op de groote provisieplacls van 't Noorden
Meermalen hebben wy ons verzet tegen de handëlnvze der
Uogieriaensebe en rcpubliekeiuscbe drukpers opziglens Napoleon.
Meermalen hebben wy lot haer gezcyd wal goed kunl gy doen
aim bel land met dagelyks dezen magligen gebucr te scheiden en te
beledigen Napoleon kan Beigiën veel kwaed doen Gy moet wel
niet alles goedkeuren wat by doel of gedaen heeft. Maer laet hem
gerust; uwe tergende laet is niet overeenkomstig met de belan
gen van bel land.
Indien wy den Vaderlander mogen geloovcn, zou dit geene ver
onderstelling meer zyn. Ziellier waluy in hel genlsch'blad lezen
wegens de kwaed wittige gesteltenis van Vrankryk opziglens Belgién.
Vrankryk wilt nog zynen volmagligden ambassadeur naer Bel
gién biel zenden, en zal dien maer afsturen met een slach van
ultimatum welk eene vergoeding, eene voldoening, zal bevallen
voor den spot en laster welke bet fransch gouvei^ement te ver
duren beeft gehad. Vrankryk eyscblvan te mogen meester wezen
in zvn land, gelyk bel de Belgen meester laelVrankryk vraegl
van niet beleedigd en gelasterd, getergd en iivtgedaegd ie worden.
Wilt Belgién, die jiiysle voldoening niet verieenen, Vrankryk on
derbreekt allen koophandel en nyverhcydsbelrekkiiigen met ons
land, en sluyl de fransche grenzen voor alle gewccfsels, garens,
goederen en voortbrengsels van welkdauige nyverbeyd, die nvt
Belgién komen.
liet belgiseb ministerie, zoomen liglelyk begrypen kan, bevind
zicb, ten gevolge van deze reklanien, in eenen zeer netelachtigen
toestand, en kan, voor bel oogenblik, geene voldoening geven.
Bit weel ook bel fransch gouvernement, en beeft er in toege
stemd nog geduld te hebben lol dal de wetgevende sessie zal ver
gaderd zyn, om bel belgiseb ministerie den lyd en de middelen ie
verieenen om de aenraudingen en cerlooz.e Ingingen tegen Vrauk-
rvk te doen eyndigen.
'liet belgiseb ministerie, wilt bel aen de juyste rektainen van
van bel gouvernement van Louis-Napoleon voldoen, en will hel
ministerie de belangen van de nyverbeyd en van den koopbundel
niet kreuken, bel zal moeten veranderingen aen de wet op de
drukpers voorstellen, veranderingen die toelaten dat tiet minis
terie de initiative mag nemen om vervolgingen te doen inspannen
tegen e n blad welk eene mogendheid met welke Belgién in
vr'ieiulsckappehke betrekkingen slaet, beledigd en lastert. Bezen
middel is den eepigsten welken bet belgiseb kabinet overblyfl,
indien bel gouvernement niel alle betrekkingen, alle onderhan
delingen. alle transaktiën met Vrankryk wilt opschorseri.
Tol wèlkilanige maetregelen bul belgiseb gouvernement nu ook
zvnen toevlugt neme, altvd zullen wy eene vernedering motten
ondergaan, eii deze vernederingen zullen wy den Obscrcalcur, den
Messager, de Nation en tutli quanli verschuldigd zvn.
Wv zouden hier nog in verdere uitbreidingen konnen treden
maer wal voorgael is reeds toereikend om te doen begrypen in
welken netelachtigen toestand Belgien verdrongen is, ten "gevolge
van die onbetanielyke. onbeschofte, belcedigende en eèrroovende
aeurandingen en uitdagingen aen welke de exclusieve en blocd-
toode drukpers zicb iieeft pliglig gemaeU.
