ZONDAG G NOVEMBER 1835.
ACHTSTEN JAERGANG. N' 371.
AELST, den 5 November 1855.
Voorregt voor hel Staetsoiidenvys.
Maer zil daer niels anders achter
Den geest van het gouvernementeel ondervvys.
Y'ZEREN WEG. STATIE AELST.
DE LEVENSMIDDELEN.
Geldelyken toestand der Pauslyke
Staten.
VER TRE KUREN VA N OEN 21 OCTOBER 1855.
1» T'i% 7 uvi'H 45 minuien den morgens nner D^iidcrmondc, G«?nd, Brugge
Ooslende, Kortrsk, Mouscron, Doornyk, Ryascl, f.nlnis.
2° Ten 9 uren 10 min. 'n morg. nner l)<-nd«wmondc, Meehelen, Brtis«el. Antwer
pen, Leuven, Thienen, Landen, Si-Truyën, Hasselt, luyl, Ver\iers, Aken, Kruien.
3<> Ten 3 uren namiddag nner Dendeimonde, Meehelen, Brussel, Antwerpen,
Leuven, Thienen, Landen, St-Tru;en, Hasselt, Luyk, Vervier. Gend, Biujjge, Oostende.
4» Ten 3 uren 20 minuten nntniddng, nner Benderniond«', Gend, Brugge
Oostende, Kortryk, Mouserou, Doornyk, lUssel, Galais.
5" Ten 8 uren 15 minuten d-s aronds, nner Dendermonde, Meehelen, Biussel,
Antwerpen, Leuven, Thienen, Luyk, Yemers, Aken, Keuion en Gend.
CUQl'K SL'L'M.
VAN DENDERMONDE NA ER AELST.
1° Ten 7 nr. 00 m. 's morgens.2' Ten 8 uren 30 minuien 's morgens. —3° Ten 12
men 10 minuten 's niiddnp.s. 4° Ten 4 men 00 minuten namiddag. 5° Ten G
uren 10 minuten f>avonds*
Zullen te Gvsegrm stillestaen de volgende konvoyen vertrekkende van
AELST, ten 7 uren 45 minuten 's morgeus, ten 3 uren en ten 5 uren 20 minu
ten naimddHg.
Van DENDLRMOaDE ten 8 uren 30 minuten 's morgens, ten 4 uren 00 minuten
namiddag en ten G nren 10 minuten des avonds.
Voor alle rigtingen moet men te Dendermonde van konvoy veranderen.
Dit blad verschynl des Zaterdags in den namiddag onder de dagtcekcning
van den daerop volgenden Zondag.Den prys der inschryving, by trimester,
is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der annoncen op 20 cenlimen den drukregel.
DEN DENDEBBODE
Yersclieyde dagbladen spreken van zekere verspreydde
geruchten volgens welke ér, inet de opening van den wet-
gevenden zittyd, eenen voorstel zal gedaen worden die liet
IrancmaQonnismus en 't onverdraegzaem liberalisnius vol
komen weerdig is. Dezen voorstel zou tot niets minder
strekken dan om aen de onderwysgestichten van den Staet
liet voorregt te geven zelve de alcademisclie graden, bugten
den jury, levertranenI)e Stuetsuniversiteyten zou
den de diploma's of mugtigingsbrieven geven van Doctor,
de atheneums en kollegiën van het gouvernement de diploma's
van Universiteyts-leerlinglerwyl de vrye universi-
tevten en vrye kollegiën aen de uytspraken zouden onder
worpen zyn van den jurv waerin de regters zouden zvn
DE PROCESSORS VAN HET STAETSONDERWYS
Geheel de wereld zal dit wat te veel erg vinden en vragen
of men met de grondwet wilt spotten; maer de party uer
franemafons-logiéu durft alles en rekent dat hare intrigucn
goed zullen uytvallen, byzonderlyk omdat die party het
ministerie in eenen inoeyelykon stap gaet brengen die
party weet of ten' minsten denkt dat het ministerie geene
hinderpalen aen hare ontwerpen zal durven stellen noch
dezelve ondersteunen.
Doch wat bewyst dezen voor te stellen maetregel
Bewyst hy anders dan de magleloosheyd der gestichten van
'tgouvernement Is dit niet eone openbare belydenis dat
zy het tegen de vrye geslichte» niet konneit houden
Ja, de gouvernemcntsseholen gevoelen hare cygene zwak-
lieyd en vinden zich gedwongen alle middels te gebruyken
oni te konnen staende blyven.... Alaer wy durven met
zekerheyd hopen dat, in weerwil van al de intrignen, in
weerwil' van al het geweld en kuypcryën der Irancmafons,
de kamer deze ongehoorde grondwetschending met veront-
weerdiging zal verstooten om den schyn van vryheyd die
er nog voor 't vry onderwys bes tact niet teenemael te
doen verdwynen.
Dat er onder die uylgestroeyde geruchten wat anders
sohuylt, daeraen twy'tl'elen wy geen oogenblik. En wat
sehuylt daerouder of wat zit er achter Dit zullen wy in
't kort aen onze landgenoten doen begrypen; men Iet te
dus op
T is de gewoonte der francma^ons-liheralers, als zy in
't bezit zyn van een ohregtveerdig of ongrondwettig voor
legt 'tgeeu zv voorzien te zullen verliezen, dan verdobbe
len zy hunne pretentie», dan vragen zy zaken die langs 0111
meer onaennemelyk zyn. Zy eysschen dergelyke dingen
met meer geweld, met groolere stoulinoedighcyd, met meer
onbeschaemdheyd, niet omdat zy hopen dezelve Ie bekomen
of er zelfs een deel van te verkrygeu, maer wel 0111 te kon
nen behouden wat zy reeds bezitten en voor welks beroo-
ving of verlies zy beducht zyn. De betwistingen der con-
stitutionnele party loopen dan meer op de nieuwe eysschen
der fraucmaQons, de reeds in bezit z.yude •voorreglen dezer
laetste worden uyt bet oog verloren en, na veel opschud
dingen laten de volksverdervers hun ontwerp varen, in
schyn zeer misnoegd en met do vraek op het gelaet, maer
inwendig zeer verblyd van te hebben konnen behouden
wat zv bezaten. De bedaerde partv denkt dan ecne victorie
behaeld te hebben, en in schyn is het ecne victorie, maer
daedzakelyk is het eene nederlaeg, omdat den vorige»
ongrondwettige» staet van zaken in voege blyft voor wiens
verandering de franemagor.s zoo benauwd waren.
De liberaters, de revobitiounairen, de francmacons zyn
ovortuygd dat bun onderwys het vertrouwen der liuys-
Taders niet bezit, dat hunne gestichten, ondanks de millioe-
uen die zy er jaerlyks uyt de zakken der lastenbetalers aen
besteden, kwvnen en uoodzakelyk moeten vergaen maer
zy trachten te behouden wat zy hebben, zy trachten tyd te
winnen in afwachting naer onvoorziene gebeurtenissen
waervan zy zouden gebruyk maken 0111 liet vry, zedelyk
en godsdienstig onderwys niet eenen keer den doodklop
te geven met alle mededinging onmogelyk te maken of' zelfs
met de vryheyd van onderwys teenemael af te schaffen.
Dat de kamers wel op de hoede zyn en de geheyme plannen
der liberaters-francmafons ernstig en zorgvnldiglyk 11a- onophondelvk iivlgevoerd en men denkt geenzins 0111 dien
speuren en zy zullen bevinden dat wy niet verre van de uytvoer te beletten,
waerheyd zyn1
Dat men noeli op de woorden, noch op de protestation
der liberaters in materie van godsdienst, mag staet maken,
is iets wat algemeen gekend is. Wy gaen hier al wederom
een treffend voorbeeld van geven 0111 onze landgenoten
langs om klaerder te doen zien wat zy van de jonghcyd
zouden te verwachten hebben indien de liberaters-opvoeding
liaer onder derzelver klauwen kreeg. .Men ojrdeele uyt liet
volgende
liet reglement van liet kollegie van Charlcroy bevat een
artikel wacrby er aen den bestuerder bevolen word de
leerlingen des zondags naer de goddelykc diensten te
geleyden, en aen de professors vóór en na de schooluren
een gebed te zeggen. Dezen artikel wosgausch in ongebniyk
gevallen, loen zekeren Ai. Prevost in gezegd kollegie als
studie-prelekt benoemd wierd. -Dezen nieuwen prefekt
bet reglement als serieus nemende en belang stellende in
het geslicht, achtte het zyne pligt gemeld artikel Ie doen
nytvoereu zulks ter algemeene voldoening der familie
vadersMaer den burgemeester der stad dit gedacht
niet doelende, wachtte niet lang er zyne ontevredenhevd
over Ie doen kennen met aen Al. Prevost Ie zeggen
Gy wilt dus van ons kollegie een kapucynen-klouster maken...
Deze woorden van den burgemeester hadden weerklank
onder de professors en zelfs onder de leerlingen en, sedert
dien tyd, wierd den prefekt verdacht van klerikalismus en
jesuilismus, men gaf hem eenen bewaker om al zyne akten
af te spieden
Zie daer het nut 't geen het publiek trekt uyt die ge
stichten die zoo veel geld kosten en die voor het toekomende
niet anders bereyden dan een bedorven nakomelingschap...
E11 't zon a n zulk. onderwys zyn dat men een voorregt zo»
toekennen van diploma's te geven Er zouden fraeve gedi
plomeerde iiylkonienZonder vrees de volkomcne
afschutting van die scholen eysschen, is al wat er te
doen valt
EN WELKE REDENS WORDEN ER BY-
GEBRAGT
Voor verschooning word er gezegd dat er eene wet
noodig is 0111 den uytvoer der granen te verbieden. l)it
weet elkeen, dank aen den vremdeling Rogier, maer wat
geheel de wereld ook weet, is dat het salus popult hel
behoud des volks, boven de wel is. Ten anderen zon inen
wel konnen onderstellen dat de wetgeving zou weygeren
hare goedkeuring te geven aen eenen pramende» maetregel
waervan het bcstaen der natie afhangt en dien de natie
zelve 7,00 algemeen weuscht eu v ra egtI11 plaels van dit te
i denken, zyn wy eerder van gevoelen dat, niet de opening
der kamers, de ware vaderlandslievende al'geveerdigde de
initiatief zullen nemen indien het ministerie in zyne koppig-
lievd volhei d of ongevoelig blyft.
Antwerpen ligt legenwooordig opgepropt van vremde
I granen, indien het verbod van uytvoer besloten wierd, liet
land zou mogen gerust zyn dat liet geen gebrek zal te Ivden
j hebben, en welhacst zou men de granen tot eenen belioor-
lykeu prys zien dalen.
I Men hooit te vragen in welk belang men dezen zoo
algemeene» gewensehlcn maetregel zou uytstellen of ver-
waorloozoii 'T is niet, men kan er van zeggen wat men
wilt, in T belang der landbouwers de b|iylcnlieden wen-
sclien de pryzen der eetwaren te zien dalen, omdat dan ook
linnuneu last van het onderhouden der arme merkelvk zou
verligten, want de hoeven worden, 0111 zoo te zeggen,
geheel den dag bestormd, en dit is voorzeker iets wat voor
de landbouwers geene winst bybrengt. Het kan dus maer
de geldzucht der graenbyters zyn die hier in 't spel komt
maer evsclit de menschlievendheyd niet dat er pael en perk
gesteld worden aen dien onverzadelyken gouddorst Zyn
het bcstaen der bevolkingen en de openbare rust niet meer
in uendaclit te nemen dan de winst van eenige rykc
opkoopers Wy bevelen deze regelen aeii het oordeel van
wie het behoort.
Den maetregel dien het gouvernement genomen had
tegen den uytvoer der aerdappelen was nuttig en door
geheel 't land goedgekeurd. Maer indien de dagbladen
waerheyd gezegd hebben, zouden er twee schepen geladen
met deze aerdvruchl uyt eene onzer zeehaven getrokken zyn
zelfs na de date van het koninglyk besluyt. Wy zouden
eens willen weten hoe het ministerie dezen akt zou uylleg-
gen als het er kennis van gehad heeft en als het douaueu-
bestuer zulks, buytcn de wete van 't gouvernement, niet
toegelaten heeft.
Den maetregel dien hel koninglyk besluyt voorschryft,
alieenlyk aetl de aerdappelen toepasselvk zvnde, laet veel
te wensclien omdat het verbod op de ucrdappelbloem niet
slaet; men laet er fahrikeren en buytcn '1 land voeren zoo
veel men wilt. en men weet wal overgroote massa de
engclsehe fabrikanten er jaerlyks in Bclgiöu opkoopen 0111
er z.ieli van Ie bedienen aeu hunne weefketens voor den
kalikot. liet zou dus te wenselien zyn dat het verbod van
aerdappelbloein uyt te voeren ook stellig gedaen wierde.
Wy komen ie vernemen dat in verscheydcne Stalen van
Duylscldand het stoken met aerdappelen verboden is; dit
is eenen maetregel dien wy reeds aen bevolen hebben en die
op dit oogenblik van het allergrootste nut zoude zyn. De
aerdappelen zonden slechts als voeding verbrnykt worden
en noodzakelyk in prys verminderen; deze vermindering
zou oiigelwyU'eld invloed hebben op de liooge graeiipryzcn
en dezelve doen dalen.
Met liet stoken met aerdappelen te verbieden moet men
niet vreezen aen iemand het minste nadeel toe te brengen,
i liet overschot dezer distillatie laet geen hocgcnaemd voed-
sel voor het vee; den spiritus alleen is het voortbrengsel,
en daervan kan men zich passeren ten minsten zoolang de
i levensmiddelen zoo duer zynTot dezer lier ziet men
I niet dat hel gouvernement eenige voorzorg genomen liebbe
0111 in 't land de noodige hoeveelheyd granen te behouden
den prys klimt gedurig langs om hooger, de granen worden
De» financie-niinistervan het Pauslyk gouvernement komt
eene algemeene rekening af te kondigen der openbare ont
vangsten en iiytgaven gedurende hetjaer 1848 en de zes
eerste niaenden van 't jaer 1849, dit is te zeggen gedurende
het revolulioiinair-republikaensch tydstip. Hieruytzal men
al wederom zien dat, als men eenen staet wilt ruineren, er
geen zekerder noch spoediger middel is dan er de belangen
van toe te betrouwen aen die zoogezegde vrienden van volk
en vryheyd gelyk er in Bclgiën ook te vinden zyn.
Op liet eynde der vvftien eersie jaren, nadat Pius A'll
uyt zyne gevangenis te Eonlaiuebleaii in 1814 naer Hoornen
was teruggekeerd, eiï der volgende legeringen van Pius
Allien Leo XII, luid liet pauslyk beslner 51 millioenen
245 dug zend franks in kas zonder schulden, en dit in
weerwil dat de openbare lasten merkelvk verminderd warm
geweest, in weerwil dat er onzeggelyke sommen besteed
hadden geweest 0111 de wonden te heelen die een vremd
gouvernement aen de Rooinsche Staten had toegebragt,
iu weerwil de groote uytgave» voor bescherming van kun
sten en wetenschappen, voor hetopregten van monumenten,
gebouwen en andere werken van openbaer nut etc. etc.
in weerwil van dit alles, was de schatkist voorzien, het volk
leefde in overvloed, den staet was iu bloey en inden
luyster van een nieuw leven.
Het volgende tydstip, of de regering van Gregorius XVI
was geheel versi hillig. Tot dan toe had liet Pauslyk besluer
de volle vryheyd zyuer actie gehad, maer dan eensklaps
berst den revolulionnairen kanker open. Om er de over
weldiging van te voorkomen is den Pans gedwongen
vremde mogendheden te vragen (Oostenryk en Zwilzerland)
j 0111 zyne Staten te komen bezetten, en in min dan een jaer
word niet alleen de welgevulde schatkist geledigd, maer
bovendien eene schuld gemarkt van 10 millioenen franks.
Niet te vreden met de gespaerzaemlieden der jaren van
j vrede te hebben doen uylputten en 10 millioenen schulden
te maken, heeft de revolutie eenen afgrond gegraven
