HET BEZOEK VAN PRINS NAPOLEON.
BE MA£ONNlEKE PERS.
PILLEKENS.
-digheyd besluerd en ondersteund worden, die eik twee honderd
armen bevuilen, die zo© wel ^ehuysvest, zoo wel gespysd zyn als
degene van hel publiek ziekengodsiiuys en levens hei voorwerp
zyn van meer godsdienstige zorgen
ln de twee byzondere godshuyzen kost hel onderhoud per dag
uiet meer dan 45eenlimen in het publiek godshuvs belaell men
•eenen frank. Dit verschil, ik herhael hel, komt voort uyt de
naluer van hel openbae besluer. Men onderhoud 200 armen in
hel godshuys van de H. Gerlrudis voor eene somme van GOOD fr.
by jare; hel kosl 10,000 fr. voor onderhoud van 1,00 ouderlingen
in het ziekengodshuys, welkers opregiing omlrenl 1,580,000 fr.
gekost heeft. Ik heiinnere my ook nog, 'lis reeds meer dan vyf-on-
twintig jaer geleden, toen men my dal geslicht liet zien, dal den
persoon die my binnen leydde, na my de schoone kelders, de
uylgestrekte galeryen, de overgrooic slaepplaeisen en zolders
afgeloond te hebben, myne aendachl riep op het gerief van klee
deren en byzonderlvk op de zes hemden waervan eiken ouderling
in 't bezit was. Ik kost Ifiet laten van te antwoorden dal den
soldaet niet ongelukkig was en zich inel dry hemden vergenoegde.
Ten dien lyde, Mynheeren, was ik driftiger en jonger, ik kon
myn gedacht nog niet overmeesteren, en toen ik het gasthuys
verlatende vernam dat den besluerder die het opzigt van dit
geslicht had gedekoreerd was geweest, liet ik van myne lippen
vallen het woordeken schandpad (Pilori),
Ziehier eene andere daedzaek
Eenige maenden geleden, was ik den leydsinan van eenen der
onderscheydensle staetkundige van ons lydslip, die thans in zyn
land eersten minister is, en ik leydde hem in hel hospitael van
dea 11. Joannes. Ik moet het zeggen, dit geslicht word wonder wel
bezorgd er ontbreekt niels aen geen hoegenaemd deel van den
dienst. Wy braglen aldaer dry uren over. Mynen medegezel bad
over alles nauwkeurig onderrigling gevraegd en by g;ng ver
trekken vol van verrukking over de orde, de nelheyd, de zorgen,
de overeenstemming der verschillige diensten, loeu by ongeluk-
higlvk aen den ingang der gedeukzuyl twee groote sleenen ont-
waerde alwaer op den eenen in gouden lellers geschreven staet
dat het bouwen van het hospilael 2,578,000 fr. gekost heeft. Hy
zeydezoo aenslondslol my: myne verwondering is sterk verminderd.
Mynheeren, ik berbuel hel u, dil hospitael beeft omlrenl
2,600,000 fr. gekost, het terreyn onbegrepen, en het behelst ge-
meenlyk 500 armen Zou den uvlslag deuzelfden zyn voor een
byzonder besluer? Ik zeg nog'eens van neen, en dal is toe le
schryven aen de naluer der openbare besturing.
NIEUW WETSONTWERP OP DE
STOKERYËN.
De gewigtigheyd eener goede wet op de accynsen, op
den taxe der dranken of andere voorwerpen van fabricatie
en verbruyking word zeer dikwils zeer weynigoverwogen
door deze welke zich met de financiën van den staet bezig
honden. Men heeft dikwils weynig genegenlieyd voor 't be
lang der nyverheyd, en maer al dikwils heeft rnen te veel
nytslnytelyk de opbrengst der belasting alleen in 'i oog.
'T is byzonderlyk op liet accynsregt der graenstokeryén dat
deze bemerking slaet, want 't is eene fabricatie die van te
nabv aen den landbouw ruekl. Er moest dan eenen goeden
middel gezocht worden om de belasting wel te doen
opbrengen, om aen de nyverheyd alle vryhevd te laten
opdat 'zy zich zou uytbreyden, en zelfs 0111 de fraude
te beletten.
Onder het franscb regiem wierd het voortbrengsel
regtstreeks belast; 0111 de fraude te beletten was den lisc
verpligt kwellende en tyrannieke maetregels te nemen
'tis daer uyt dal de bynamen van kelderrotten en sprinkhanen
die tnen aen de accynsbeambten gaf, voortgesproten zyn.
'T.is dit regiem 't geen veel heeft bygédrageu om liet
keyzerlyk gouvernement hatelyk te maken.
Op het franscb regiem is het liollandsch gevolgd 't. welk
eene aeneenschakeling was van formaliteyten, kwellingen
en strafbaei'heden. Ook was het ecu der voorname grieven
waerdoor den opstand tegen Willem verwekt is geweest.
De wet van 1823 belastte de opbrengstde belasting was
van 12 hollandsche guldens de 100 liters genever van 10
nederlandsche graden. De opbrengst was bepaeld volgens
de tydstippen van 't jaer, doch het middelbaar cyflfer was
7 liters par hectoliter beslag of wcekstof, en de buyteii-
stokeryën waer vee gevet wierd, hadden 20 ten honderd
vermindering, zoodat zy slechts 9 guldens 00 eens de hon
derd liters betaalden, dit was 70 cents den hectoliter wcekstof
fr. 40 centimen). Wy onderlyuen dees cylfer opdat uien
dek gemakkelyker zou bemerken dat het veel leeger is
dan het rvfi'er 't geen M. I.iedls voordraegt. E11 nogtans is
het gekend dat, onder het hollandsch stelsel, al de kleyne
buytenstokeryën "werkloos waren ofschoon de wet veel
gunstiger was voor den landbouw, want zy gaf aen do
buytenstokeryën een voordeel van 20 ten honderd, tarwyl
MM. Licdts en Adam nu maer 10 ten honderd willen
toestaen. Zpodat men mag /.eggen dat den fiscalen Ilolland-
schen minister Apelius veel gunstiger was aen de belangen
van den landbouw dan den Belg Liedts.
Het voorloopig gouvernement en het nationael kongres
hadden reeds merkelyke wyzigingen aen het hollandsch
stelsel toegebragt, en daerna de volkskamcr, waer eenige
leden de initiatief genomen hadden een wetsontwerp voor
dragende waerdoor de vrye fabricatie begunstigd en de
opbrengst der belasting verzekerd wierden met de fraude
onmogelvk of zeer moeyelvk te maken. De belasting was
vastgesteld op een abonnement 't geen voor ecnigen grond
slag had de hoeveellieyd der le verklaren wcekstof. Men
wérkte gelyk men het goed vand en men was aen geenen
bepaelden tyd ouderworpen, 't zy voor het te week stellen,
't zv voor de koking, 't zy voor de rectificatie of wederover-
haling. Het uyloelfenen van den fise was zeer gemakkelyk
en kon geenzins kwellend zyn de fraude was onmogelyk
en men kon tegen de wet niet zondigen ingezien de éetivou-
digheyd van haren grondslag. Dok heeft deze wet de beste
uylslagen opgeleverd zoo lang den taxe van het accynsregt
niet overtollig was, deed de stokery grooten voortgang en
den landbouw vond een ouberekenbaer voordeel in de
vermenigvuldiging der buytenstokeryën. Maer ougelukkiglyk
die wet had een le patriotic!; karakter, zy had eene gcdroch-
telyklieyd van het hoMandsch gouvernement afgeschaft, en
M. Frère, als goeden franemaeon-orangist kon zo .uit»
langer meer verdragen. Er moest eene kaeksmeet aen de
revolutie vpn 1850 toegebragt worden met eene andere wet
te maken 0111 te bewyzen dat de Belgen ongelyk gehad
hadden tegen koning Willem op te staen.
M. Frère droeg dan in 1850 zyne wet voor die juyst
geschoeyd was op de wet van 1822, ter tiylzondering dat
die van 1850 veel meer kwellend en nadeelig is voor de
schatkist en voor den landbouw, terwyl eene menigte
buytenstokeryën hebben moeten ophouden te werken.
Is 't niet le betreuren dat. M. Eiedts zvne eygene reputatie
van regtschapenbeyd en gezond oordeel gaet vernietigen
met op de stappen van M. Frère te wandelen en zelfs met
zyne wet nog veel hatelyker en schodelyker aen de schatkist
en aen den landbouw te maken Dit zal men gemakkelyk
bcoordeelen als men zal welen dat hy niet te vreden is met
de buytenstokeryën een derde harer bescherming te ont
nemen, die M. Frère haer toegestaen bad, maer zelfs bet
accynsregt van fr. 1-50 op fr. 2-10 te brengen, en daerby
de wet te doen vergezeld gaen door eenen hoop iiskale,
kwellende en ongehoorde hatelyke formaliteyten welkers
minste verzuymenis verpletterende geldboeten voor de
stokers zal na zich slepen......Dit heet men liberael
te werk gaen
ALLES VOOR BE WALEN, NIETS VOOR DE
VLAMINGEN
In eene der laetste beraedslagingen over den budget van
't inwendige, hebben onze Vlaemsche afgeveerdigden MM.
De Naeyer, Roden bach, Dumortier, Coomans, Mugherman.
Van der Donekt en andere dapperlvk gestreden tegen het
ministerie en vele waelsche representanten om het krediet
van 500,000 francs voor de bnertwegen le brengen op
700,000 franks, als zynde dil eene onontbeerlvke noodzake-
lykheyd 0111 den verdrukten landbouw eenigzins te bevoor-
deeligen. Al het geweld der liberaters is vruchteloos ge
weest, onze vlaemsche afgeveerdigden hebben door de
kracht hunner redens, de kamer bewogen om deze regl-
veerdige gunst aen den landbouw toe te staen. De verhoo
ging van het krediet is gestemd, maer men heeft bemerkt
dat er al de Luykerwalen hebben tegengestemd
Als er kwestie is voor de Vlaanderen eene som van 200,000
fr. toe te staen, dan schreeuwen en tieren de Walen, maer
als het TIEN MILLIOENEN geld om aen de stad Luyk
wandeldreven, verfraeying van rivieren, verbetering van
waterloopeij te verleenen, dan is alles wel voorde walen...
Indien de Vlaemsche afgeveerdigde daer nota van namen
en, in '1 vervolg, de Walen eens duchtig geesselden door de
weygering van alles wat voor de walenslreken gevraegd
word, zy zouden maer hebben wat zy verdienen, want 't is
altvd de zelfde hatelyke laktirk alles voor de Walen en
niets voor de Vlamingen...
Het bezoek 't geen Prins Napoleon aen onze koninglyke
lvke familie heeft afgelegd, heelt te Brussel een goed uit
werksel gehad, ten minsten bv de persoouen welke niets
betrachten dan het behoud van den tegenwoordig™ staet
van zaken, en welke, in hoop van onze onafhanglykhevd
ongeschonden te bewaren en ons tegen alle schokken te
beveiligen, met een goed oog aenzien de goede verstand
houding die er tusschen koning Leopold en den keyzer der
Fransehen gemaekl word, want men zegt dat de liberaters-
parly deze voldoening niet beloont. Het schynt integendeel
dat "de venerabelen der francmaconslogiën hunne woede
met hebben konnen verbergen tegen dit kcyzerlvk bezoek.
Men moet echter bekennen dat, op dees oogenblik van
politieke krisis, de liberalerskuypery zeer onvoorzigtig is
en dal men weynig zyn landen deszelfs rust moet beminnen
om aldus te handelen. Maer weet men niet van over lang,
dat er ailyd slechte pariyën zyn die niels anders zoeken
dan onrust eu wanorde en niets zoo zeer betrachten dan
deii oogenblik om in troebel water te konnen visschen?
Dit bezoek is geenen lanteren akt van beleefdheyd, hy
heeft och polilick inzigt van groot belang. Den eersten dag
zyncr aankomst liceft den Prins eon gesprek gehad met den
Koning 't welk twee uren geduerd heeft; en, als dén koning
uyt het gesprek kwam, volgens het zeggen van ooggetuy-
gen, was de hoogste tevredenheyd op z.vn gelael te lezen.
Van 't geen er verhandeld is geweest, is er nog niets stellig
bekend; echter verzekerd men dat onze koninglyke kinde
ren in 't bezit zullen hersteld worden van lui 11 deel der
aengeslagene goederen der familie Orleans. Men zegt ook
dat een vriendschaps- en handelstraktaet tusschen Belgian
en Vrankrvk op het punt slaet gesloten te worden en dat
de lynwaechiyverheyd der Vlaenderen op eene byzondere
wyze bevoordeeligd zal zyn.
'indien liet Turco-Russisch geschil, liet geen 1111 eene
Europeuensche zaek geworden is, lot eenen algemeenen
oorlog moest geleyden, Belgiën zou, door zyne goede ver
standhouding' mét Vrankrvk, geenen vremden inval te
vreezen hebben, en zyne krachten konnen gebruyken lot
het dempen van de oproerige en slechte factiën die niet
zonden missen zich te vertoonen.... Men heeft bemerkt,
tydens de soiree die den Prins Napoleon in 't bof heeft
bygewoond, dat er eene zoo hertelyke eensgezindheyd tus-
schen hem en onze koninglyke familie lieerschte, dat 'men
zich niet kon wachten er de groote hoop uyt op te vatten.
Vóór zyne afrevs heeft Prins Napoleon by den franschen
ambassadeur hét onlbyt genomen waer den hertog van
Braband beneveus den lieer Burgemeester van Brussel
aenwezig waren. Niet eenen onzer ministers was er te
vinden.
Den Prins de Cliimay die Prins Napoleon tot Brussel had
vergezeld, is er maer eenen dag gebleven en naer Parys
teruggekeerd.'Men verzekert dat wy aen zyne schrandere
en deftige doenwvzc en aen het vertrouwen dat hy aen den
kevzer inboezemt te danken hebben dat ons handaltraktuet
zoo verre is gevoorderd en ons zoo voordeelig isMaer
hier moeten wy andermael vragen wat Firminus Ilogicr te
Parys doet en hoe lang het ministerie nog zal hardnekkig
blyven om ons door dien onbeminden en ongezochten
vremdeling by 't franscb hof te doen vertegenwoordigen?...
Men ondervind van langs om meer dat de mayoriniekc
liberaterspers straf ziek is, want zy gebruykt alle middelen
om zich te genezen. De Broedermin van Gend hebbende,
door bare walgelyke artikels, den afkeer van 't publiek
tegen liaer verwekt, by zoo verre dat zy byna overal buy-
tengedaen word, beeft eenen middel uvtgepeysd 0111 haer
bestaen nog wat te verlengen. Zy heeft eene byuytgaef
ingerigt welke zy zend onder den naem van ZONDAG
BLAD. en welk blad eerst onverschillig en zachtjes begint
zonder tegen godsdienst, priesters of kalholyken iets te
zeggen, maer 't geen allengskens, als liet zich in de familiën
zal gedrongen hebben, den zelfden weg der Broedermin
zal bewandelen. De Broedermin is ook alzoo begonst, en
nu ziet men wat schaemteloos en godsdienstliatend blad zy
geworden is. Wy schryven deze regelen opdat de brave
landslieden zouden op hunne hoede zyn en door hunne
penningen niet medewerken 0111 het Zondagblad een bestaen
te geven waerover zy zich later zullen beklagen.
'T is 't zelve voor wat den Écho en de Etoile betreft.
Deze bladen, onder het masker van onzydigheyd, zoeken
zich in de katholyke familiën en zelfs in prieslershuyzen te
dringen; maer in ziel en hert zyn zy liberatersgezind en
wachten maer de goede gelegenheyd af om deze zaek te
dienen, ln tyds onderrigt kan elkeen die het goede bemind
zyne maetregels nemen.
Het Verbond van Aelst zeevert gedurig dat de klerikale
vyanden zyn van het licht en dat zy bevreesd zyn van liet
vry onderzoek. Maer liet bladje houd niet op zyne gal uyt
te braken tegen M. De Man d'Attenrode omdat hy nauw
keurig den budget van 't inwendige onderzoekt om aen de
lastenbetalers omstandiglyk te laten kennen waeraen hun
geld besteed word. De liberaters onderzoeken geern de
rekening van een ander, zy doorsnuffelen geern alles zelfs
dit waermeê zy geene affairens hebben, en dit uyt liefde
voor liet licht, uyt liefde voor het vry onderzoekMaer
als eenen klerikael hunne blankenbergsche rekeningen,
idem's en dito's onderzoekt, dan is 't kvvaedwilligen alhier,
chicaneur aldaer, twistzoeker alginler, immers dan vinden
zy geene scheldwoorden genoeg om dien klerikael te bele
digenDoch dit heeft zynen waeromde liberaters
brullen en tieren dan omdat zy zeker zyn dat, als er wat
gezocht word, er toch nesten voor de pinne komen
Een trcffelyk man heeft geern en zoekt niets beter dan dat
zyne rekeningen onderzocht worden, want hy is voorop
verzekerd dat alles in order isAnders is het gelegen
met verdachte mannen, deze zoeken niets zoo z.eei' dan dat
men over alles liaestig overstappe, want tydens een nauw
keurig onderzoek zitten zy op de pynbank omdat zy weten
dat hunne zaken niet pluysch zyn. Berigt aen de liefhebbers.
Als eenen ezel honger heeft en er geenen knabbelativus
in zynen bak is, dan begint hy te brullen en te stampen
hoe afgewerkt en versleten by ook zy, hy toont dan evenwe{
nog moed om hem te doen hooren, want, deukt hy in zich
zeiven, als ik geen lawyt maek, dan zou men my wel van
honger laten kreveren, vermits ik toch een nutteloos dier
geworden ben dat den kost niet meer weerd is. Zoo ook
is 't gelegen met zommige liberale gazeltenknoeyërs als er
geen zaed meer in 't baksken is, halen zy eenen hourrah op
tegen de klerikalcn, zy werken zich de nagels uyt de vingers
0111 beledigingen en laster tegen de klerikalen byeen te
krabben, eu dan gebeurt het ondertusschen dat de kop-
slukken, in eenen oogenblik van bewondering, in den zak
schieten en er eenige penningen uylhalen om de knoeyers
voor hunne lastertaal cn beledigingen le beloonen
Wat gelukkige mensehen van zoo tieffelyk te zyn
In eene der laetste zittingen der kamer heeft M. Liedts
komen verklaren dat het te kort in de schatkist reeds lot
55 MILLIOENEN beloopt en dat hy bevreesd is dat liet
te kort nog zal vermeerderenWy willen dit zeer wel
gelooven, want in de kamér gaen alle gezwollene budgetten
door net als of Belgiën eene geldmyn ter zyncr beschikking
hadWat zeggen de liberatersschryvelaers daervan?
Zy hebben op alle toouen gezongen dat het liberael besluer
de uylgeputte geldkas van den staet ging opvullenMaer
zv hebben niet gelogen, want de geldkas is vol
krotzoodanig dat den geldininister krot niet 't pond en
vonk met d'elle kan verkoopen
v Jan Van Damme, alias Frère-Orban, heefl al niel veel meer
eerbied voor de wacrheyd dan den Mcssagcr. De Emancipation
liaelt eenige leugens van Van Jan Oanime's brochuer aen. Jail Van
Damnic, gezeyd Frère Orban, zegl op de bladz. 9, stout ga weg,
dal er nu, meer religieuzen in Belgiën zyn, dan voor de eerste
franséhe omwenteling. De Emancipation antwoord dat Jan
Frère, alias Van Damme-Orban, maer hel getal de helft ver
groot, en dus eene leugen van 50 ten 100 licgael.
Jan Frère spreekt, op dc liladzyde 43, van de jesuiten le Cliav-
lerov. Er zyn geen jesuiten le Charleroy, en sedert een vierde van
ccuc eeuw, zyn er geene geweest.
'T is morgen om zes uren juyst dat het allerschoonste
Conilrt ten behoeve van den armen dezer stad op de zael
van liet raedbuys zal aenvang nemen. Wy wakkeren onze
geachte medeburgers nogmaels aen deze avondfeest by.te
woonen en durven hun voorspellen dat zy nog noyt een zoo
luystervol Concert alhier zullen gehoord 'hebben.
liet bywoonen van dit Concert heeft een drydobbel oog
wit 1" van door vele kleyne penningen te samen gebragt
ecu goed sömmeken te maken om onze honger- en gebrek-
