ZONDAG 26 FEBRUARY 1834.
ACHTSTEN JAERGANG. N' 590.
AELST, den 25 February 1854.
EENE KAEKSMEET AEN JAN VAN DAMME.
Welsontwerp op de Licfdadigheyd.
Overdachte gduygenisseii
VAN DENDERMONDE NAER AELST.
Hoe zit het nu in de Stadsluis
f
YZEREN WEG. STATIE AELST.
VERTREKUREN VAN J)EN I FEBRUARY 1854.
Tn\ 7 ur.en 45 minuten dos morgens naar Dendermonde, G«na, Brugge,
Oosleude. Kortnk, Mouscron, Doornyk, Kvssel, Calais.
2° Tm 9 tirpn 10 min. 'smorg. nner Dendermonde, Mechelen, Brussel. Antwer
pen, I.euven, Thienen, Landen, Sl-Truyen, Hasselt. Luyk, Verniers, Aken, Keulen.
3» Ten 3 uren namiddag nner Dendermonde, Mcehelen, Brussel, Antwerppn,
Leuven, Thienen, Landen, St-Truyën, Hasselt, Luyk. Vervier, C.end, Brugge, Oostende.
4» Ten b ur"n 20 minuten namiddag, r.aer Dendermonde, Gend. Brugge
Oostende, Koriryk, Mouscron, Doornyk, Rysstd, Calais.
5° 1 en 8 uren 15 minuien drs avonds, tiaer Dendermonde, ïöechek-n, Brussel,
Autwevppo, Leuven, Thienen, Luyk, Verviers, Aken, Kruien en Gend.
OL'IQUE SL'Ull
1» Ten 7 ur. 00 m. 's morgens.21 Ten 8 men 30 minuien 's morgens. —3° Ten 12
uren 10 minuten 's middags. 4° T^n i uren 00 minuten namiddag. 5° Ten
uren 15 mi uten avond.s.
Zullen te Gvsegc m stiliestaeu «ie volgende kouvuyen vertrekkende van
AFjL^T, ten 7 uren 45 minuten 's morgens, ten 3 uren en ten 5 uren 20 mi nu-'
ten namiddag.
Tan DKNDËRH0 DE ten 8 uren 30 minuten 's morgens, ten 4 uren 00 minuten
namiddag en ten G uren 15 minuten des avonds.
Voor alle riglingen most men te Dendermonde van kouvoy veranderen.
Dil blad versehynldes Zaterdags in den namiddag onder de dagfeckening
van den daerop volgenden Zondag.—Den prvsder insrhi yvlng, l»y trimester,
is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien dei annoncen op 20 centiineu den drukregels
DEN DENDERBODE
liet hoog belgisch gcregtshof van cassatie komt aen Jan -
Van üamine de schoonste kaeksmeet der wereld t.oe te die
nen met aen de vermoerde Dunde hand. van dien gemasker-
den schimpschryver al de vingers af te kappen en aldus
hare actie volkomen te vernietigen. Ook roept geheel de
francinaQonskliek luydkeeis Moord Moord doch daer
het strafwetboek dit schelmstuk niet voorzien heeft, zoo
moet er op enne andere wyze vraek .over genomen worden.
.Past dus op, hoeren van hel Cassatie-hof, weüigt moogt gy
u elk aen eenen nytdagingsbrief of wel aen een glazeken
aqua topAana verwachten ter bestraffing der beyligscbending
die gy tegen de francmaconszaek hebt durven bedryven,
want weet wel dat bet woord vraek m vurige letters op de
kolonue ter .regter zyde van den vrymetsèlaerstempel ge
schreven staet. In afwachting naer uw lot, gacn de 1 «dé
pendance, den Obseroateur, den SI mager de Gand, den
Journal de Liége en geheel de maoonnieke drukpers u op
het lyf springen en door beledigingen en scheldwoorden
.verpletterenKomen wv eens ter zaek
Het hoog hof van cassatie komt, door zyn vonnis van 17
december 1853, op de voorziening der administratie tegen
een vonnis van bet gcregtshof van Tongeren, te bosluyt.cn
dat, in een kontrakt van soeieteyt, men mag bepalen, niet
alleenelvk dat de tolatiliteyt (lor voordeden, maer ook
geheel het maetsehappelyk vermogen of eygendom zullen
toebehooren aen den overlevenden geassocieerden, dit
zonder den art. 1855 van het burgerwetboek te overtreden,
omdat dergelyke bepaling wisselvallig is, dit is te zeggen
van een onzeker geval afhangt, en omdat de kans die den
geassocieerden gehad heeft van alles alleen te krvgen eene
evenweerde daerstelt zoo voor de erfgenamen als voor zich
zeiven, van de voordeden die, in bewoordingen van maet
sehappelyk deel, aen den overlevenden verzekerd zyn.
In tegênwoordigbeyd van dit vonnis van 't hoog geregts-
hof, wat gaet Jan Van Damme doen Naer welken kant
gaet liv zich wenden Hy zit zoodanig in de pers, dat hy
zich noch links noch regis kan keeren.... Wat gaet hy
zeggen over 't geen door 't Kongres is gewild Heeft deze
nationale vergadering gewild dat alle vereenigingen zoo
commerciële, als godsdienstige gelyk zyn voor de wet, of heeft
die vergadering, in eenen geest van onverdraegzaemhevd
en haet legen alles wat godsdienstig is, verklaerd dat de
vereenigingen die een godsdienstig of liefdadig karakter
hebben buyten de algemeene wet gesteld wierden Het
Kongres heeft geen ondersclievd gemaekt, dus mag het hof
van cassatie er ook geen maken, zyn vonnis spreekt dan
voor alle gevallen van vcreeniging
Aldus valt geheel het stelsel van liet knoeywerk van Jan
Vim Damme in duygen, er blvft geen broksken meer van
regl staen, al de opzoekingen die Jan Van Damme gedaen
heeft, al de aenbalingen die hy ingeroepen beeft, al de
argumenten die by er heeft willen uyttrekken vallen onder
eenen instortenden puvnhoop die ze voor altvd gaet begra
ven. Dat men vooral de aendaebt vestige op de datum's
van het vonnis des hoog geregtshofs (17 december lest) en
der verscliyning der doode hand van Jan Van Damme, en
men zal zien dat dit schimpschrift geenen gelukkigen oogen-
blik gehad heeft om het licht te zien, want nauwelyks was
t geboren of't wierd veroordeeld om dadelyk te sterven....
Alen ziet dus dat de onverdraegzame en goddelooze kliek,
die alles aenrand wal godsdienstig, deugdzaem en zedélyk
is, niet in stael zal zyn om de statuten gemaekt met oogwit
van geestelvko genootschappen in te rigten, buyten de wet
te stellen, en dat al die statuten zeer wettig zyn. Het
publiek mag zich gerust stellen over al de kuvperyën en
aenraudingen die de maoonnieke party in 't werk stelt om
den katholyken godsdienst in Bclgiën te vernietigen men
begint te zien dat de aenliangers der kliek beginnen te ver
minderen, ten minsten in de kanier, vermits Van Damme-
Frère wel een pacr uren beeft moeten klappen om vvf
sullen, waerondcr eenen lutlieraen, naer zynen wenscli ie
doen stemmen in de zaek der overeenkomst van Antwerpen.
'T is wel waer dat den droeven Verbaeghen ook met hem
was, maer dezen zou met; stemmen al moest het ook zvn
om den eerloosen te verpletten
Z.Uf.'v.».
He wyze op welke er in de kamer over den geldelyken
toestand gehandeld word, lact niet toe er klaarder 111 te.
zien dan in uwe donkere kumer. Nu komt den financie-
minister aenkondigen dat liet te kort 54 millioenën is,
dan is 't 57 millionnen, dan verwyten de leden hem dat hy
zyn cyffer van te kort doet dienen om eenen voorstel van i
uytgaef te bestrvden, eenen anderen keer ziet men den
president zynen zetel verlaten om le verklaren dat liet te
kort zoo groot is, dal hy met eenen nh'iiwen onkost zal
stemmen en niet wilt dat de uytgaef van schatkistbons
gedaen worde op eenen voet dat 't land er niet zal door
geraken. Immers het moet elkeen verwonderen dat, de
kamer zoo onverschillig blvft om den waren toestand der
schatkist te willen kennen. En noglans 't is 't eerste en
byzonderste punt die de aendagt der nationale vertegen
woordiging zou moeten gaende maken, byzonderlyk in de
tegenwoordige politieke crisis waerin Europa zich bevind...
Men zietdater geduriglyk nieuwe uytgaveu gestemd worden,
liet woord gespuerzaemlieyd schynt onbekend zelfs daer
waer men zonder bet minste den gang des bestuers te
stremmen groote uytgaveu zou konneii vermyden.
Den budget van 't, inwendig is gestemd zonder vermin
dering te hebben ondergaen, integendeel, men heeft hem
met 270,000 franks verhoogd... Ook is de Indcpendancé in
volle blydschap, zy lacht met de conservateurs die met
geweld verminderingen en gespaerzaeinheden gewild hebben.
De klerikale spaarders en zwetsers tegen dc groote uvtgaveii
gedaen onder 't bestuer van M. Rogier, zegt de Indépen
dance, hebben schoon ombras te maken, den budget
van 't inwendige is 270,000 franks verhoogd.... Dit is eene
goede waerschouwing om ernstiglyk aen gespaerzaemlieden
te denken, want liet trouwloos blad van Rogier zal altyd
middel vinden om de klerikalen aen te randen, 'l zy zv
gespaerzaemlieden doen of niet.
De Indépendance gaet altyd voort met voor M. Rogier
te pleyten, daerin heeft zy geen ongeiyk, want wiens brood
men eet diens woord men spreekt, maer zv zou zulks wat
slimmer dienen te doen. Gy schreeuwt gedurig tegen
M. Rogier, zegt zy, welnu, den budget van 't inwendige
is nu 500,000 franks liooger dan onder dezen gewezen
minister. Doch de Indépendance beeft wel zorg geen
woord le repnen van al de millioenen die Rogier bugten den
budget uytgegeven beeft en van al dc millioenen die hy in
bygevoegde kredieten gevraegd had'T is den acht
baren verslaggever der centrale sectic dien de Indépendance
onophoudelyk beschimpt en dit in de zelfde onverdraeglvke
bewoordingen van den cllcndigen vremdeling aen wien
Belgiën sedert meer dan 20 jaren den kost verleent
De Indépendance is boos tegen M. De Man omdat dezen
onafhanglyken volksvriend in '1 opeubaer de verkwistingen
aenrand en uytbrengl dat er gunstelingen zyn van Rogier
die jaerlyks 22 duyzend franks nyt de schatkist zuygen.
Zy is ook woedend tegen M. De Man omdat hy de verkwis
tingen laekt die in de veeartseuvschool gepleegd worden.
Men heeft gepoogd hem ledoen doorgaen als eenen lasteraer,
maer hy heeft met naem en stuk de laekbare zaken genoemd.
Wat meer is, eenen sclirynwerker van Brussel, Marcbant,
beeft de Indépendance gedwongen in luier N'r van 15 dezer
eenen brief op le nemen waerin de volgende woorden te
lezen staen Dat men aen zynen kameraed, J. R. Piercot,
en aen hem bladen papier heeft doen teeltenen icacrop men
sommen geschreven heeft die hun noyt zyn betaeld geweest
en die de school niet schuldig was. Dat hy et/ken hout
gekocht had voor 't gebruyk der school aen eenen halven
frank den voet, en dat AI. den directeur der school et. dan
ook gekocht had van de zelfde kwaliteyl doch het zelve
tt dobbel heeft betaeld te weten eenen frank den voet
Als gy dergelyke zaken boort en ziel, burgers, moet liet
ui. dan nog verwonderen dat liet scliolelken allyd vdel is?
Möet gy dan nog verwonderd zyn dat wv aenhoudend tegen
de scbandclyke verkwistingen te velde trekken Moet liet
ui. dan nog vremd voorkomen dat de budgetten gedurig
verhoogen en dat er altyd nieuwe kwel- en afpersingswetten
nylgedacht worden Maer keeren wy terug tol helle
kort en zeggen wy dat den geldminister dil te kort wilt
aerivullen met zyne nieuwe verhooging van belastingen op
de stokeryënten nadeele van den armen boer
Maer zal hy daerin gelukkenWy zeggen gladst!' neen,
want de stokeryën zullen rioodzukefyk moeten in getal
verminderen en bygevolg zal de opbrengst der accvnsrcgtei;
kleynder zyn, en bygevolg nog zal het te kórt altvd
vermeerderen tot dat er eene staetsbankroet zal uyt volgen
indien er aen de verkwistingen en slecht bestuer geen
evnde gesteld word
Dil ontwerp en deszells exposé biyven voorldurend hel voor
werp aller gesprekken: men kun de rede niel vinden die den
opsteller van dil ontwerp gehad heeft om mei zoo veel onbe-
schaemdheyd ie handel n in eene zoo delikaie zaek waer de
belangen van den ongelukkige» armen op den eersien rang slaeu.
Maer geheel de wereld zegt, lact ons 'l woord maer uylspreken
T is om dat de maoonnieke secte ten allen pryze will dal het zigi
van den priester en van de kloosters verdwyne; die s. cte wilt hel
land alleen bestieren, zy wilt alle iuslellingeu onder hare klau
wen hebben, zv wilt, in hare Calvinistische dweepzucht, alle
kiem of zaed van godsdienst en deugd uyt de samenleving uyt-
rukken..... En 'tzou Belgiën zyn, dit katholyk en van ouds goed
hefaemd Belgiën dat onder dit jok zou moeten bukken en aen
geheel de wereld een zoo schreeuwend schandael geven; en 't zou
Belgiën zyn, 't welk eene zoo vrye grondwet bezit, dal zich zou
moeten laten verpletteren onder den last van schande waer mede
eene verderflyke seele hel zelve poogt le overladen Wy hopen
dat dil noyt zal gebeuren, want dan eerst zouden dc kwade dagen
voor onze bevolking aenüreken.
Vrankryk, 1t welk op verre naer zoo goede reputatie niet heeft
dan Belgiën, denkt noglans geheel anders over den openbaren
onderstand. Zie hier wat wy lezen in een verslag nopens een
wetsontwerp op den openbaren onderstand aen de nationale
vergadering van 26 Maerl 1851 voorgedragen
Men heeft, op onze dagen, veel de liefdadigbeyd gelasterd;
men heeft gewantrouwd van hare werken, men heeft hare
opofferingen verdacht; maer 't zou voor hel toekomende de
schrikkelyksle beschuldiging zyn tegen een lydslip van te heb-
ben willen vernietigen wat er '1 heyligste, en 't eerbiedweer-
H digsle is in den grond der mcnschclyke ziel, iels wat de glorie
en *t behoud van ons land uytmaekl. God dankde slechte
poogingen zullen er niet in gelukken; de maetseliappy zou
legen die schrikkelyke klip schipbreuk lyden, en in weerwil al
de wellen van onderstand, zou dc ellende welhaest de aerde
geheel overstelpen, indien de liefdadigbeyd, aangemoedigd door
den godsdienst en besluerd door zyne bedienaers, niet bestond,
en indien de booze er in gelukten eene zoo groote deugd van
de aerde te doen verdwynen'T is om dal de liefdadigbeyd
die weldoenster is die alle slach van ellenden heelt, die niet
alleen bezorgd is voor het ligchaem T welk slechts een beperkt
beslaen heelt, maer ook voor de ziel die lot een onslerllvk leven
geschapen is T is de samenbrenging van goeden wil, van
ondervinding, van verkleefdheyd, van zelfverloochening die
hunne krachten vereenigen, hunne poogingen verhinden om
hel lydend mensciidom ter hulp le komen in die instellingen
van liefdadigbeyd waer den godsdienst de voornaemsle draey-
spil is en die altyd tut geluk cn tot eer van een land en van
eene eeuw strekken
Wy zullen hier eenige bemerkingen hyvocgen niel van groo c
mannen van 'l geeslelyk order, maer van kopstukken van liet
philosophismus eu meest gevoorderde liberalisinus, om met hun
le zeggen dal hel aen 't Christendom is, verheeld door liet kalho-
Ivk priesterschap, dat de maelschappy hare beschaving, hare
wetenschappen, hare verlichting en hare goede werken van
liefdadigheyd verschuldigd is. T is het kruys, de ploeg en de
pen die de ware instrumenten zyn van het Chrisliauismus; T is
door hel Kruys van J.-C. dat Europa veroverd en beschaefd is
geworden; 't is de ploeg der kloosterlingen die de dorre en on
vruchtbare landen lol bebouwing heeft gebragl't is hunne pen
die den akker van kunsten en wetenschappen heeft bewerkt
'T is 't geen Mirabem zelf iu 4790 zegde: Het grootste deel
der thans zoo ryke kloosleigestichten waren eertyds slechts
dorra wildernissen en wy zyn aen de eerste kloosleilingen de
vruehbaermakiüg van de helft onzer landervën verschuldigd.
(Miraheau antwoord iiier aen het schimpschrift van Jan Van
Damme.)
Zie hier de opmerking van cencn protestant, M. Delui, be
roemden geleerde;) vai) Geneven
Zonder de lieytzaine handen van den godsdienst zou men
vruchteloos poogen genootschappen op te vormen waerin men
zoo nuttige onlginncrs van dorre gronden zou vinden, of ver-
eeuigingen waerin de zorgen en liefde tot dc armen de voor-
naemstedeu d en de byzonderste bezigheydzyn. Den godsdienst
alleen, T zy door zyne naluerlyke kracht, 'l zy door 'tgewigt
a der openbare denk wyze kan dit gelukkig uytwerksei vooii-
brengen. In de kloosters vind men de orde, den moed, de»
m geditrigen iever om hel gdcal te doen. om de li •fdat!iglu*y<i tc
doen werken, men dort er iriets ande.- ben dus kongsi ver
in blyd dat de prnt.slant.3n de kloot! ben br-
houden, i': z -u die gestichten vu rt men
sou het tr.ur g schouwspel niel hcbl- reel plan
