ZONDAt! a MAEIïT 185-4.
ACHTSTEN JAEHGANG. N' 591.
ïs er geen ander middel
NIEUW WETSONTWERP
AELST, den 4 Maert 1854.
Wetsontwerp op de liefdadiglieyd.
Re CoDStitiïtie in de scholen.
ÏZEREN WEG. STATIE AELST.
VERT HE KUREN VAX DEM 1 FEBRUARY 1854.
I.® Ti'u 7 uren 45 minuten des tnorgens tuier Demlermonde, Geml, Uru*go,
Oosleude, Koi tryk, Mouscron, Dooruyk, Ryasd, Calais.
2» Ten 9 uren 10 min. tnary. nner Dendprmondo, Mcchelon, Brussrl. Antwer
pen, Leuven, Thienen, Landen, St-Truycn, Husselt, Luyk, Versiers, Aken, Keulen.
3« Ten 3 uren namiddag naer Dendeiinonde, Mechelen, Brussel, Antwerpen,
Leus en, Tbieucn, Landen, St-Truyëu, Hasselt, Luyk, Vervier, Lend, Biugge, Oostende.
4« Ten uren 20 minuten namiddag, naer Hendermonde, t'.erid, Brugga
Oostende, Uortryk, Mouscron, Doornsk, Kyssel, Calais.
5° 'Jen 8 uren 15 minuten des avonds, naer Dendcrmonde, Mechelen, Brussel,
Autworpen, Leuven, Thicnen, Luyk, Versiers, Aken, Keulen en ('.end.
f.GHiUE SLEM
VAN l)ENDEI» MONDE NA EIS AELST.
1° T«n 7 ur. 00 tnmorgens.2' Tt.'n 8 tiren 3ü minuten morgens. 3° Ten 12
uren 10 minuten 's middags. 4" Ten 1 uren 00 minuten namiddag. 5° Ten 6
uren 15 minuten %.»vonds.
Zullen te C.ysegein stillestnen de volgende konvoyen vertrekkende van
AF.LST, ten 7 uren 45 minuten 's morgens, ten 3 uren en ten 5 uren 20 minu
ten namiddag.
Van DF.NDLBMO'vüF, ten 8 uren 30 minuien 'smorgens, ten 4 uren 00 minuten
namiddag en ten (i uren 15 minuten des avond
loor alle rigtingcu moet men te Dendermumle van konvoy veranderen.
Dit intuj verse,ltytil des Zaterdags in den namiddag onder de dagleekening
van den damrp volgenden Zondag.Den prys der inschryVitig, by trimester,
si Ixipaelé! op 1 !V. 50 dien der '.nuancen op iO eeiiliinen den drukregel.
DEN DENDERBODE
Bsoa^.BmmKOT^;'«ï.ü.wiöocaz3ra'iö7«$HB:5;
Het wetsontwerp van M. Faider is in de sectien onder
zocht geworden den strvd is hevig geweestde liberaters-
party heeft zich, volgens gewoonte, ailerfauatiektst en
omerdraegzaem getoond en geenc de minste toegeving
willen doen, zy moet over den wetteiykon onderstand
geheel alleen meester zyn.
De verslaggevers der sectiën zyn voor -de conservateurs
MM. De Liedekerke, De Theux eu De Decker; van den
kant dei' liberaters zyn benoemd MM. Teecli (oud-minister,
die, na De Haussy, ook bcgoust heeft de vryheyd van
liefdadiglieyd te ketenen) Anspach, (eenen protestant) en
Oris. Met den president Delfqsse zal het kamp der vernie
tigers van de vrye liefdadiglieyd liet sterkste zvn. Ter
gelegenhevd van liet voorzitterschap van M. Delfosse in
deze sectie, moeten wy aen '1 publiek bekend maken dat
dezen quidam, die niet sueeekt dan van eer en van cdei-
raocdighcvd, en die op eenen kardinael-artsbisscliop en op
renen divisiegenerapl den voorrang beeft willen hebben,
in deze omstandigheyd met de vuygste onbeleefdlieyd en
met de lackbaersle dèloyauleyt is te werk gegaan. Zie hier
de zaek
'T is het gebruyk in de kamer dat, in 't begin van den
zittvd, den president en de onderpresidenten onder elkan
der de voorzitterschappen der centrale sectiën, by admi
nistratief departement, verdeden. Voor dézen zittyd was
het departement der justicle toegekend aen M. Yiluin XII1I,
welken, in't gedacht dat hy zich met het groot viaegstuk
dor testamenten zou moeten bezig houden, reeds vele
opzoekingen gedaen bad en belangryke documenten gereed
gemaekt 0111 aen de centrale sectie al de noodigo inlichtingen
ie geven ten eynde een volledig onderzoek te konnen
bewerkstelligen.... Maer de libera lorsintriguo is er tnsschen-
gekomen en Ai. Delfosse heeft, op eene -despolieke wyzc,
zyne almagt gebruykt de vuyge onbeleefdImyd zoo verre
dryvende, van den achlbaren heer V'ifain XT lil nvt de sectie
te stoolen en zelf in dezons plaets te dringen, zonder (e zien
naer een zeker regt waerva» hy afgezien had en 't geen hy
niet,meer meester was te hernemen..,,.. Zie daer hoe de
liberaters handelen...... Dat dien luykerwael 1111 nog koine
spreken over edelmoedig karakter, over onaflianglykhevd
van denkwyze, hy die al wederom komt bewyzen dat hy
eenen shtvelyken knecht der francinagonslogie isWie
kan anders zeggen dan dat het een schandael is voor den
parlementairen zetel?
Hadden al de leden der conservateurs op hunnen post
geweest, de verslaggevers zonden niet genoemd zyn gelyk
zv het nu zyn.; 't is waerlyk droevig en berispelyk dat, als
•men een. mandaet aemieemt, men liet zelve verwaarloost
byzonderiyk in .een zoo gewigtig vraagstuk als het tegen
woordige
Wy hebben hooger gezegd dat de liberaters geenc de
minste toegeving hebben willen doen ten voordeele der
vrvlieyd, zy hebben bovendien nvt liet ontwerp geschrapt
,he't regt der pastors van lid le zyn der weldadigbcyds-
bureelcnniet eenen liberaler heeft die wetsbepaling
welke den minister zelf in zyn ontwerp gebragt had,, willen
aenveerdenAlen ziet dus altvd de calvinistische onver-
draegzamlteyd nevens den onverzoenlyken liaet tegen den
godsdienst en de priesters uylsehynenDoch dit mael
al den stamp aen het kalholyk priesterschap te willen
toebrengen, hebben de liberaters eenen grooten dienst
bewezen aen de pastors der gemeenlens want moest de
wet Faider doorgaen, meer dan eenen pastor zou moeten
weygeren deel le maken van een bestuer 't welk de beuls-
fouctiën zou bekleeden van het tyranuiek monopolium der
giften gedaen om den armen hy te staen.
In de zesde sectie heeft Al. De Theux de volgende be
palingen voorgesteld
1 Zyn toegelaten de schikkingen van giften of wclda-
dige bezetten door welke eenen gever of testamentinaker
a byzondere bestuerders aenduvd len titel van kiesbaerheyd,
't zy erflyk of opvolgend in de burgerlyke of geeslelyke
fonetiën
II Alle liefdadige fondatie zal door den koning be-
kraehtigd zyn, uls zy niet tegenstrydig is aen de wetten of
goede zeden.
III De giften, bezetten of erfmakingen zyn ongeldig j
als de voorwaerden door den fondateui gesteld verworpen
worden als zvnde tegenstrydig aen de wetten of goede i
zeden.
Deze schikkingen zyn in den zin onzer grondwet
't is de bekrachtiging der principen van vryheyd die door
de constitutie uytgeroepeu eu aen dc Belgen gewaar
borgd zyn.
Wy weten liet voorop de vernietigers onzer grondwettige
vryheden gaan Iuytie noodkreten aeuheden, maer lielgiëa
wezenlyk vry door zyne charta, zou, om de ongelukkige
en noodlydende le helpen, veel min vry zyn dan Vrankryk,
welke geene grondweltige regten geniet, of geniet het er
ccuige, zy zyn (eenemael onicduydend, vermits al het
gezag in d'handen van den souvereyu alleen is. Welnu, de
fransehen hebben eene wet op den openbaren onderstand,
deze van 2(5 maert 1851 die de zelfde schikkingen bevat als
deze welke Al. De Theux voorgedragen heeft.
Den titel 11 dezer wet bevat schikkingen die ue inrigting
toelaten van vrye liefdadige instellingen, en byzoni.'e-re
bestuurbars buyten het bureel van weldadigheyd
Zie hier den art. dezer wet
i Art. 14 O111 de goedkeuring le bekomen van een werk
of eener inrigting van vrye liefdadiglieyd, zullen de slieh-
a ters of bestuerders in de ineyery der gemeente en in de
prcfectuer der Seine te Parvs moeten neerleggen
1° De sehriflelyke verklaring van liet beslaen des
gestichts en van het doe! dat het beoogt
2° De statuten van het liefdadiglieydswerk
5° De namen der leden die den bestuerracd uytmaken.
Art 17. I)e goedkeuring zal niet mogen geweygerd
worden ten zy voor overtreding der wetten,'in belang
0 der goede orde en der zeden, en voor overtreding der
statuten en reglementen van het weldadighcydswerk.
Gelyk men ziet mackt men in Vrankryk g. ene de minste
mocyelykheyd om aen de liefdadiglieyd' haren vrvén loop
te laten 't is maer in Belgian dat liet, door 't franciiniconsch
liberalismus aen de liefdadige zielen verboden is de onge
lukkige by le staen. De ellendige liberatersseete will dat in
Belgian ai wat deugdzaam is verdwyne, zy wilt dat Belgiën
eene doode romp worde die op de overblyfsels van 'den
godsdienst en der liefdadiglieyd tot verrotting Overga
Maer de ellende zal zich tegen hare lyrans verzetten
en den nood zal de wel maken, dit is 'l lot '1 geen
door de wet van Faider aen Belgiën beschoren word.
üuyzendmael gelukkig wa.ee "T land indien de voorstellen
van AI. De Theux tot grondslag dienden aen de wet om de
armen by te slaan Wy hoeven slechts een voorbeeld aen
te halen ten bewvze onzer gezegdeus, namiTvk het tegen
woordig tydstip der duerle van de levensmiddelen indien
er geene byzondere liefdadiglieyd bestond, den openbaren
onderstand zou een groot deel onzer arme bevolking aen
gebrek en ellende laten sterven, als men overweegt dal er
zoo veel ongelukkige zyn welke hunnen prangenden honger
met rapen moeten stillen
Alhoewel wy de vasle hoop koesteren dat het rampzalig
ontwerp Faider zal verworpen worden, zyn wy echter 1.iet
zonder vrees dat er toch iets zal van "over blvvcn. l)e
conservateurs zyn dikwils le goed en te gemakkelvk om
concession te doen; de liberaters die zulks weten, maken
dikwils ontwerpen op waeriu zy veel jj alles voor hunne
denkwyze eysseheti en dit met de overtuiging dat er toch
iets van hunne slechte wellen zal doorgacii. 'j' is aldus dal
d'ectie ongelukkige wet voor en d'andere na ui onze kamers
doorgedreven zyn Doch dit mael hopen wy dat geheel de
coiiservateui-sparty mordicus gelyk eenen man onze grond
wettige vryheden zal willen belioiiden en dal er op niet een
punt het minste zal toegegeven worden, den tvd van toe
geven moet nvt zyn, want als eene slechte serie' den vinger
heeft vraagt zv geheel d'hand eu dan ook vervolgens geheel
't lyf. By dit volksken moet er met de vuvle voelen door
gegaan worden....
OP DE STOKERYEX
In de centrale sectie is het nieuw ontwerp op de sloke-
rvën met aigemeene stemmen verworpen, gelyk een brus-
selsch blad meld, en AI. Delehaye tol verslaggever benoemd.
Maer volgens geruchten die in do kamer rondgolooDcn
hebben, zou die eenparige verwerping maer geschied zyn
onder voorwaarde dat den verslaggever bcwyze dat den
prys onzer sterke dranken door de nieuwe vermeerdering
van belasting veel hóoger zou zyn dan dien der liolland-
sche geuevers, en dat deze laatste met groot voordeel eene
düodrlyke concurrentie tegen de Belgische stokers zouden
iiylhoiidcn.
Ais hel maer op dees bewys aeukomt, dan zal de taek
van den verslaggever allergemakkelykst zyn. I11 ons kletste
artikel over de stokeryën hebben wy bewezen boe veel
hooger de aceynsregten in Belgiën dan in Holland zullen
zyn; is maer alleen den taxe der belasting die moet in
aandacht genomen worden, want de hoilandsche stokers
werken ten minsten zoo profytig dan de onze, integendeel,
sedert de slave.nwet van Jan Van Damme, konnen de hol-
landers met, veel meer voordeel stoken. Dees voordeel valt
byzonderiyk op de kleyne buylenstokcryën van Holland;
deze worden niet het minste in hare werkingen verhinderd,
terwvl de onze zoodanig gekwollen, verhinderd en op
d'hirien gezeten worden, dat het stooksel minder opbrengt
en meer onkosten naer zich sleept. Een ander voordeel
't geen de kleyne li illandsehe biiytenstokeryën op de onz.e
hebben, is dat zy eene vermindering van ten SOW op
de rogteu g 'nieten iprwy! het ontwerp van Al. Liedts slechts
ten honderd toeslael; de hollanden) een vyfilc de Bel
gen nauwclvks een tiende!
Den linuneieminisler en zynen eersten coniinies der con-
trilmtion hebben het slecht gelukt in het verkiezen van het
tydstip om de stokeryën zoo buytemnatig te belasten. De
pryzen van hel vleeseh komen overal verhoogd te worden,
't is eeu bewys dat de vette beesten zeldzaem worden, en
het volleggen zou nog merkelvk verminderen, indien dc
wet van afpersing en mine moest doorgaen.
Alen zou waerlyk zeggen dal A'l. Liedts geene hoege-
naemde kennis heelt van de stokeryën; men zou zeggen dat
hy pevst dat er maer alleen gestookt word ont genever te
maken en dat hy dien serpentendrank, door eene beweeg
reden van gematighcyd, wilt vernietigen. Alucr zonder
stokeryën kan men geene Beesten vetten; met geene beesten
te vetten moet het vleeseh voor den burger onkoopelyk
worden en beroofd men zich van het beste niest om de
landen te vetten; met aldus de landen hun voedsel te ont
trekken brengen zy geene vruchten op 0111 de volkeren le
spyzen juyst op het oogenblik dat er alles ingespannen
word om de landen en byzonderiyk de grgeitlanden zoo
veel mogelyk te doen opbrengen. Wy bevelen deze een
voudige bemerkingen aen de aandacht van wie liet aengaet.
Eene der kliirhligsle reden, waerom de lieeren Jan Van
Damme en Verhaeghen zich verzet hebben in de kamer,
tegen hol reglement, van Antwerpen, is om dat ue eatholyke
leerlingen de lessen van godsdienstig ondet'wys moéten
bywooucn, en dat zy verpligt zyn Imnne christelyke pligten
le kwyteii. Hoe, zeggen die Don (Juicliotten van de burger-
lvke regteu der sehooljongeiis, de vryheyd van geweten
stact uytdriikkelyk geschreven in de Grondwet, en gy wilt
de jonge burgers der middenbare scholen verplfgien t«
biechte te gaen en 's zondags mis te iiooren Is dat niet den
spot dryven met het schoonste der regten van den menscli,
het regt van van jongs af goddeloos te zyn en te leven gelyk
de verkans
Ja, cu wy, moeten hei bekennen, die apostels van het
liberalisiniis bobben gelyk en meer dan gelyk. Niet allecne-
lyk word de Constitutie, in de scholen, over het hoofd
gezien voor wat het regt aengaet dat de jongens hebben van
te leven gelyk de verkeus, maer nog daarenboven overtreed
men er een goed dozynfje andere eonslitutionnele regten.
De vryheyd der drukpers en van zich Ie vereenigen, bestaet
niet in de scholen het is de leerlingen niet toegelaten
gazetten te schryvcn of samenspanningen te maken tegen
hunne oversten, naer het voorbeeld van liet liberaal kongres
van 184(5-- het is hun niet toegelaten over de besluytea
hunner meesters te Beraedslageu en dezelve openlvk kwaad
te keuren zy mogen hunne meesters niet bcoordceleu,
alhoewel de Constitutie het ren de kamers toelaet de
ministers in beschuldiging te steken; de persoonivkn
vryheyd door de Constitutie gewaerborgd aen allen, is ook
nvt de scholen gebannen men gebied er pensums te scbrv-
veu, lessen te leeren, op school te blvven, vroeg op le staen.
maer te spelen op zekere uren, enz. enz., al dingen welke
