Handelstraktaet met Vrankryk.
Lynwaed-handel.
Vee-handel.
Gevolgtrekkingen.
PILLEKENS.
lyke en politieke rechten klaer nvtteleggen Dat de vrye
nieuwsbladeren hier ernstig aen denken.
Voor het overig welke zullen de gevolgen zyn van deze
overeenkomst
1° De vryheyd van onderwys zal hier door veel lyden en
allengskens'verdwynen
2" Treffelyke en geleerde mannen zullen nog wel de
katholyke scholen aenpryzen en bevoordeeligen in de welke
de jongheden niet alleen zullen onderwezen worden inde
christelyke leering door eenen priester, maer in de welke
zy door de gedurige zorg en waekzaemheyd der leermees
ters en bestuerders de ondeugd zullen leeren halen en
vlugten en de deugd beminnen en oell'enen; in de welke
een bondig onderwys en 't samen de christelyke opvoeding
zullen gegeven worden; maer die overeenkomst zal vele een
voudige menschen verblinden en wankelbare misleiden.
(Eenen vryën onderwyzer uyt Brubund.j
In ons N' van Febry by liet aenkondigen der onver
wachte dood van 't zoontje van M. Frère-Orban hebben wy
de woorden toaerschoumng van Boven neérgeschreyen
Fanalismus! roept het Verbond, bygeloovige zinspelingen,
onwetenheyd, boosaerdigneyd, want wv, wy gelooven
nooyt dat God een niensch uyt het leven rukt om een
ander te straffen. Wel gesproken, llceren van het
Verbond gy doet immers wel, eens openhertiglyk te be
kennen dat gy geen geloof hebt, dat gy ongeloovige, ketters,
goddeloozen zyt.
Wat ons aengaet, wy gelooven, niet alleen met de II. Kerk,
maer zelfs met de protestanten, het geen in de H. sclirif-
tuer staet, te weten dat God de zonden der koningen van
Israël, Salomon, Jeroboam, Baasa, Aeliab enz. na vooraf-
gaende waerschouwing, met de bloedige dood hunner kin
deren gestraft heeft; wy gelooven het woord dal den Heer
tot Moyses sprak met het toereyken der tien geboden
Gy zult geene vremde goden hebben. Ik ben den Heer
uwen God, magtig, yveraer, ik vreke de boosheyd der
vaderen op hunne kinderen tot in liet derde en vierde
>i geslacht. Exod. xx. 5l)il gelooven wy.
Vry aen de lleeren van het Verbond zich als ketters en
goddeloozen nvt te geven maer ook vry aen de kiezers te
zien of zy nog voortaen door ketters en goddeloozen willen
bestuerd worden.
Met gelegenlieyd zullen wy eenige stalen der ketteryön
ophalen die het Verbond sedert eenige maenden gednriglyk
uytbr-aekt, het tegenwoordige is genoeg om te doen zien
dal dit blad in geene christelyke huysgezinneu mag aen-
veerd noch gelezen worden.
Het verdrag dat door den achtbaren Prins de Cliimay en
onzen minister van buytcnlandsche zaken is bewerkt geweest,
komt eyndelyk gesloten te worden. Een handelstraktaet
lusschen Vrankryk en Belgiën is op 27 fehry lest geteekend.
Het geen de heeren Rogier en de andere liberale ministers
niet hebben konnen bekomen, is thans op de voordeeligsle
wvze voor Belgiën toegestacn wy konnen noch willen hier
juyst den waerom aenstippen, maer elkeen weet dat, sedert
wy gedeeltelyk van die ellendige nieuwe politieke verlost
zyn, wy in betere verstandhouding met onzen onlzagwek-
kenden gebuer gekomen zyn. Dit liberaterskabinet deed al
wat het koude om ons met het keyzerlyk gouvernement in
oneenigheyd te brengen dit kabinet werkte jegen^ Vrank
ryk juyst als of wy sterkte en magt te koop hadden om
zulks straffeloos te mogen doen en als zy er teenemael zou
in gelukt hebben ons den regtveerdigen afkeer van Vrankryk
op den hals te halen, wat zou die fameuse nieuwe politiek
dan gedaen hebben Zy zou ons aen ons lot overgelaten en
welligt onze nationaliteyt en onaflianglykheyd geeompro-
metteerd hebben. Dit zal eene les zyn voor deze die" nog
verblind zyn nopens het liberatersbesluer en nopens de
mannen van caliber Rogier, Frère, Verhaeghen etc. wat er
van een liberaters- of francmaconsbestuer te verwachten is.
Wy zullen over het handelstraktaet spreken allcenlyk in
wat de belangen onzer provincie aengaet, namelyk over de
lynwaèdnyverhcyd en den handel van hel vee. Ons gouver
nement heeft bekomen
I" Eene nieuwe vermindering van 15 ten honderd op de
inkoruregten in Vrankryk onzer vlasgaren- en kempen-
stoffen, regtcn welke reeds in 1842 en 1845 waien ver
minderd. 'T is een differentieel voordeel dat Belgiën verkrygt
op de andere landen van voortbrengst.
2° De aenveerding van veel voordeeliger typen voor het
elassement onzer lynwaden Men weet dat den type op
welken de fransche douane onze lynwaden klasseerde om
er zynen schaeltarief op toe te passen, zeer dikwils aenley-
ding heeft gegeven tot moeyelykheden die de fransche
administratie gebruvkte om de regten op het hoogste te
konnen taxeren. De schikking die nopens de typen komt
genomen te worden, zal voortaen die moeyelykheyd doen
ophouden.
5" Den doorvoer door Vrankryk van lynwaden die in
Belgiën met vremde garens gefabrikeerd zyn. Deze toelating
was tot heden maer alleen verleend voor de lynwaden die
met belgisch garen geweven waren. Wat ons betreft, wy zien
dacr een zoo overgroot voordeel niet in voor onze Ivnwaed-
nvverheyd het is mogelyk dat den handel er zal bv winnen,
maer 't inlandseh werk vereyscht altvd dat men het vlasch-
spinnen konne uytbreyden en ons onthouden van liet ge-
liruyk van engelsclie of andere garens om te weven.
In 18-45 was de hoeveelhevd lynwaden met een differen
tieel voordeel in Vrankryk in te voeren, van 5 millioenen
kilogrammen door het nieuw traktaet is dit cyll'er op
2 millioenen gebragt. Wy konnen niet goedkeuren wat het
kabinet hierin gedaen heeftin plaets van trouw te hebben
in zyn werk, dat nameltk de differentiële gunst noodzakelyk
onzen handel en onze plaetsingen in Vrankryk zou ver
meerderd hebben, het heeft gehandeld in een onuytlegbaer
noodlot, denkende dat zyn werk geenen uytslag zou gehad
hebben en dat onzen handel stilstaende zou gebleven zyn.
'T is jammer dal het traktaet voor vyf jaren is, want wy
hopen dat het kabinet welhaest de overtuyging zou hebben
dat de plaetsing onzer lynwaden in Vrankryk het cyffer van
twee millioenen kilogr. zou overschryden
Voor wal liet vee betreft, men weet dat een keyzerlyk
dekreet in September lest gegeven, merkelyk de regten
verminderd heeft waermede het vremd vee, by deszelfs
invoer in Vrankryk belast was. Er is nu overeengekomen
dat, in geval de oiide regten hersteld wierden, het belgisch
vee, zonder onderseheyd van voortkoinst, het regiem van
voordeel zal genieten 't geen aen de provincie Luxemburg
door de overeenkomst van 22 Augusty 1852 voorbehouden
was; dat, indien Vrankryk, in plaets van tot den ouden
tarief terug te keeren, zich aen een miudenstelscl kwam te
bepalen, het belgisch vee altyd nog eene vermindering van
10 ten honderd op den algemeenen taxe zou genieten; dit
is te zeggen dat den invoer van ons vee altyd een differen
tieel voordeel zou hebben van 10 ten honderd tegen het
vremd vee.
Met het voordeel dat de belgische linnengeweefsels in
Vrankryk zullen genieten, sehynt het ons dat er middel
is om onzen linnenhandel te doen herleven. Altyd hebben
de linnen van Vlaenderen in Vrankryk den voorkeur gehad,
zy zyn er altyd als de schoonste en de sterkste aenzicn
geweest. 'T is slechts sedert het opkomen van het mekaniek-
lynwaed en sedert dat onze geweefsels met zulk garen
gemaekt zyn dat men er onzen handel heeft zien ver
minderen. 'T is zeldzaem dat men den dag van heden in de
Paryssche magazynen een stuk vlaemsch lynwaed aentreft,
men vind er niets anders dan lynwaden uyt Normandiën en
Wesphalen aen welke men den" voorkeur geeft op de meka-
niek-lynwaden. Dekoopmans zeggen dat de vlaemsche lynwa
den altyd veel meer weerd zyn dan de Normandsche ofWest-
phaelsche geweefsels; maer dat zy gedwongen zyn de tegen
woordige vlaemsche lynwaden daer te laten omdat zy
grootendeels met meka'niekgaren geweven zyn, terwyl dé
iwee andere soorten getrouwelyk met handgaren gemaekt
zyn.
Indien men de hand wilde leenen om het handgespin te
ondersteunen, indien het gouvernement en den handel
vaderlandsgezind genoeg zyn om maetregels te nemen ten
evnde de oude lynwaednyverheydopte beuren, er is geenen
twyffel of men zou welhaest het werk in die stof op den
buvten zien herleven en daormeê onze oude faem voor den
Ivnwaedhandel herwinnen. Dat men zich niet inbeelde dat
zulks groote moeyte zou kosten, men ziet reeds in verschil-
lige -gemeentens dat het handgespin weêr in voegen komt
en dat, ofschoon den loon niet al te hoog zy, den wever
evenwel toch eene tamelyke goede daghuer kan winnen.
Men begint ook te bemerken dat de mededinging met het
mekaniekgaren zoo moeyelyk piel meer is om uithouden,
dat den goedkoop niet moet wyken en dat, voor wat de
voortreffelykheyd der qualiteyt "betreft, het proces voor het
lynwaed van liandgareu volkomen gewonnen isDat
men zich wat moeyte geve, en welhaest zullen wy de
fransche koopmans wederom zien afkomen.
Wv lezen in 't Verbond van Aelst den volgenden
KLAUW
Den Denderbode wilt geene andere liefdadigheyd dan
diegene welke door de geestelijken bestuerd word. Is dit
om terug te komen tot de XVII eeinv, wanneer men
slechts onderstand gaf aen degenen die hen briefbiljetje
i) toonden
Wy verzoeken eerst onzen konfrator ons te zeggen wat
eèn briefbiljetje is, wy kennen zulke vogels niet. Dan ant
woorden'wy dat den lienderbodc de vryheyd van de liefda
digheyd te besturen voor elkeen wilt zoo voor Heydenen
als Ketters en Liberalen, zoo voor Turken als Schismatie-
ken, zoo voor Francmacons als Protestanten; maer wy
eysschen ook die zelfde vryheyd voor Katholyke Priesters
en ReligieusenIs dit "te "veel gevraegd, konfrater?
Zond gy wel aldus mogen of durven spreken?
En konfrater, om u te doen zien hoe den Denderbode de
vryheyd verstaet, zullen wy u zeggen dat wy volgeern zou
den zien verdwynen al de moeyallery van liet gouvernement
tot zoo verre als het noodig bestuer des volks toelaet.
.-. Het Verbond niet meer wetende hoe zyne kolommen
opvullen, heeft al wederom zynen toevlugt moeten nemen
tot de onnoozele STOPNAELDE van St. Nicolaes, alias de
Gazet van St. NicolaesEn wat artikels geeft de Stop-
naelde Goeden hemel zy kopieert geheele bladzvden uyt
Jan Fun Damme en dit om te doen gelooven dat de libe
raters alleen de liefdadigheyd moeten besturen, dat de
liberators alleen het toezigt moeten hebben over hospitalen,
vondelingshuyzen, mevsjes-weeslniyzen etc. etc. etc.
Wy verstaen dat èe Stopnaelde pleyte opdat de liberaters
alleen liet toezigt over de hospitalen zouden hebben, dit
ware luier profyt, haren winkel zou dan wat beter draeyën,
want daer er maer eene liberale Stopnaelde in Belgiën is,
zou zy van den morgend tot den avond haer volle werk
hebben om van 't een hospitael naer 't ander te trekken
ten eynde al de vuyle liberale gezwellen open te steken....
De Stopnaelde zou maer in den kost vallen van een paer
zeveuurenbotlen te moeten koopen, doch dien onkosl ware
nog al gauw ingewonnen als zy b. v. 100 gezwellen par dag
zou open te steken hebben ten pryz.e van 25 centimen elk,
't ware 25 franks daegs, daer meê zou zy haren gelapten
mantel mogen afleggen en wat meer dejolvrouw spelen....
A propos van vondelingshuyzen, meysjes-weeshuyzcit
etc. waerover de Stopnaelde aen de liberaters alleen het
toezigt zou willen geven, daervan begrypen wy niet wel de
reden. Indien het niet is opdat niemand buyten de libe
raters, zou konnen weten hoe veel subjekten er in de von
delingshuyzen toekomen en wat er in de meysjes-weeshuyzen
omgaet, dan verzoeken wy de Stopnaelde ons te zeggen
waerom zy zoo neerstig werkt om de priesters buyten alle
bestuer van liefdadige gestichten te bannenWy zullen
haer zeggen dat wy de bovenaengehaelde oorzaken Inbren
gen, omdat wy ons nog errinneren wat er in zekere stad
over eenige jaren is gebeurd, en omdat er ons nog iets
anders te binnen komt waervoor wy zekeren liberalen kerel
by d'ooren hebben gepakt welken ons, dooi' zyne volkomene
onderwerping aen onze bevelen, lot zwygen heeft konnen
bewegen
.-. Wy hebben over eenigen tyd aen konfrater Gummarus
De Vos uyt het Verbond van Aelst, die gedurig tegen den
Univers Beligieux uytvalt en de artikels van dit blad met
eene fanatieke woede aenrand, 100 franks beloofd indien
liv ons bmneli de 8 a 10 dagen een der laetste N',s van dit
blad kon brengen om te bewyzen dat hy den Univers Beli
gieux leest en dus met kennis van zaken over deszelfs arti
kels kan oordeelen. Wy hebben den konfrater niet gewaer
geworden en komen hem dus dobbel tyd te verleenen om
100 franks te winnen indien hy ons een der laetste N" van
den Univers Beligieux kan brengenDe Stopnaelde kan
ook zoo veel winnen als zy 't zelve kan doen
.-. Er is in de akademie van wetenschappen gehandeld
over de sterfte die men, dezen winter, onder de vissehen
in de vyvers heeft bemerkt. De conclusiën zyn, dat men de
oorzaek niet kaïi aenwyzen. Om zulke conslusiën te nemen,
heeft men geene akademie noodig, en kan '1 volk de 20,000
franks spareu die er jaerlyks aen verkneukeld worden.
De wetgevende kamers ontvangen dagelyks smeek
schriften voor doel hebbende het gebruyk der Vlaemsche.
tael alom vermogend te maken. Beter ware het, dat dit
gebruyk in de vlaemsche provinciën verpligtende ware voor
alle ambtenaren, op dat men geene onverstaenbare brieven
zoo als den volgenden van den secretaris van Ninove zon
ontmoeten M" nous aeons l'honneur de vous envoyer
l'état de proposition des secours a accorder aux personnes
endommagés par la grellc tombée sur notre ville le 9 Juillet
1855!
Eenen ambtenaer, viesen snaek, in wiens handen dezen
brief toevailiglyk kwam, zegde tiens ik heb te Ninove
vele persoonen ontmoet die nog al sterk geschonden waren,
ik verkeerde in het gedagt dat het van de pokken was, nu
verneem ik dat het van den hagel is Men zal die nieuwe
plaeg, gewis al wederom de liberalen ten laste leggen
CORRESPONDENTIE.
Geachten vriend uyt Nwy hebben van wege uwen
broeder niets ontvangen. Waerschynlyk de naeste week
zullen wy u een bezoek afleggen, is er geen beletsel,
maendag
Geerden korrespondent uyt Maen uw eerste
verzoek is voldaen het tweede hebben wy nutteloos ge
oordeeld aengezien de zaek wyd en breed in een ander
blad, vóór ons, is aengehaeld.
Vriend Cuyt NAls gy van zin zyt ons des
maendags te komen spreken, dan zond gy wel doen ons er
voorop van te onderrigten, want 's maendags trekken wv
nog al genieenlyk de zevenurenbotten aen. Wy zyn zeei'
kontent van 't geen gy ons gezegd hebt.
M. P. uyt N. wy zyn verwonderd over uwe handel-
wyze. Daer moet een eynde aen gesteld worden, zuldc,
want dit bevalt ons niet. Wy zullen dus zien of gy uwe
belofte zult houden.
Welbeminden vriend D.... uyt Awv hebben de
tweede aflevering van 'l overzigt niet ontvangen. Zou men
ons aldus vergeten
Vele lieden verwarren de Gazette ile Bruxellcs, welke door den
heer Coonians word uitgegeven, mei dry andere dagbladers,
te welen VEcho ilc Bruxellcs, VEloile beige en den Journal de la
Bclgiguc. De/.e dry laetste binders, zyn van eene geheel tcgen-
slrydige denkwyze.
De weldenkende lieden zullen weldoen alle misgrepen deswegens
le voorkomen en te herstellen, met de persoenen die op die
binders ingeschreven hebben ot zouden inschreven, te regt
te wyzen.
Te Rumbeke I estaet er een klooster vah Zusters van Liefde.
Dit gesticht ontvangt geene hoegcnaeimle subsidie; het geeft
gratis het onderwys aen GOU arme kinderen, leert het speldewer-
'ken aen 200 arme meysjes, onderhoud, op eygene kosten, 50 arme
weezen, en de Zusters bezorgen de arme zieken in hunne wooning.
Hierby houden zy eene school voor 50 kinderen die eik 60 centi
men te maende betalen. 'T is uyt hoofde van hel houden dezer
school dat den konlroleur der belastingen van Ronsselaere haer
het verleden jaer, voorde eerste mael, patent heeft doen betalen
en de personele belastingen voor al dc bewoonde plaetscn van het
gesticht. De Overste, hierover by de bevoegde overheyd vruchteloos
geraklaineerd hebbende, komt een verzoekschrift in te dienen
hy de Kamer der Representanten, ten eynde eene wettelyke be
slissing over deze zaek te hekomen. M. den Representant Rodcn-
baeh heeft hetzelve met krachtige woorden ondersteund.
Het lyd geenen Iwyfel meer dat den distrikts-kommiasaris
Carton, vail Yperen, zich op den rang stelt om in juny aenslaende
gekozen te worden lot representant, in vervanging van M. Malou.
Hiertoe verzekert men. ntaekt dien kommissaris gebruyk van al
zynen invloed op de burgemeesters en schepenen van het dislrikt.
'f zal al gelyk verloren moeyte zyn de nieuwe Politiek en hare
mannen zyn te ver versleten. (Boterkuypje.)
bisdom gf.nd. M. Yan Stappen, ouderpastor te Lootenhullc, is
onderpastor benoemd te Huerne, in vervanging van den heer van
Noten, benoemd lot Pastor te Gontrode.
Dc boekdrukkers van Brussel gaen eene prolestatie aen
de kamers indienen, tegen de afschaffing van den nadruk. Men
heeft reden om le gelooven dat dit alles boter aen de galg zal
wezen.
