ZONDAG 14 MEY 1834.
ACHTSTEN JAEÉGAfiG. W 101.
Ontwerp van wet op de Liefdadigheid.
Is den oogenl)iik wel gekozen
AEL8T, den 45 Mey 1854.
DE KIEZINGEJX!
Kog over
lief groot werk
Liefdadiglieyd.
de
YZEREN WEG. STATIE AEEST.
VEllï'lli:KI HES i'.i.V DEK I MEY 1834.
1" Titi 7 uren 45 minuien dos morgens nner Dendermonde, Goud. Brugge,
Oostende, Rortryk, Mouscron, Doornyk, lUssel, Calais.
2° Ton 9 uren 00 min. 'smorg. nner Dendermonde, Mechelen, Brussel. Antwer
pen, Leuven, Thicnen, Landen, Sl-Tru\en, Hasselt, l.uyk, \er\iers. Aken, Keulen.
3© 'Jon 3 uien 15 ir. natnidd. nner Oendeimondc, Mechelen, Brussel, Anlwetperi,
Leuven Thii nen, Landen';Sl-Triivën, Hasselt, l.uyk. Vervier, end, Brngjje, Oostende.
4-j Jen '6 uren 30 minuien namiddag, tuur Dendcrimuuli', t.eiul, Brugge
Oostende, Korlrv k, Mouseron, Doornik, Hyssel, Calais.
5" Jen 8 iireu 15 minuien d> s at and*, nner l)»Midermond<*, Mechelen. Brussel,
Antwerpen, Leuven, Tliienen, l.uyk, Verviers, Aken, Keulen en tiend.
VAN DENDERMONDE NA ER AEI.ST.
1° Ten 7 nr. 00 m. morgens.2' Ten S uren 20 minuten 's morgens. —3" Ten 12
uren 10 minuten middags. - 4° Ten 't uren 15 minuten namiddag. 5° Ten 0
uren 40 minuten 'n.ivonds.
Zullen te Gvsegem stillestnen de volgende konvoyen vertrekkende van
AF.LST, ten 7 uren 45 minuten 's morgens, ten 3 uren 15 miiiut. en ten 5 uren
30 minuten namiddag.
Van DRNDfcUMOMiE ten 8 uren 20 minuten 'smorgens, ten 4 uren 15 minuten
namiddag en ten 0 uren 40 minuten dps avonds.
Noor alle riglingen nio'M men te Dendeininnde van konvoy veranderen.
CLty' t:
Oil hind verschvol des Zalerdags in den namiddag onder de dngleckening
yau de i daeroi» volgenden Zondag.Den prys der inschrvving, by Irimesler,
js bepaeld op 1 fr. 50 e., dien der annonee» op 20 een timen den druk regel.
DEN DENDEBBODE
Ofschoon onze provincie (lil jaer geen (Jee! maekt van de
kiezingen die de naesle maend voor de kamers gaen [ilaets
hebben, denken vvv nogtans er een woord van te moeien
reppen, byzonderlyk omdat den Dender-bode lezers beeft
in al de deelen des lands.
Wv konnen liet niet genoeg zeggen, niet genoeg herbalen,
de gewigtigheyd der burgerpligten vertoont zie.b zoo drin
gend in nel groot vraegstuk der kiezingen, dat er geene
verschooningen, geene voorwendsels konnen geldig zyu 0,111
die groote pligten Ie verzuymen.
De kiezing is de ziel onzer mantscliappelyke en bcstuer-
lyke instellingen, zv slaet in onze grondwet geschreven als
eone waerborg zoo wel tegen de wille.keuriglieyd der uyt-
voerénae magT, als legen de dwingelandy der slechte factiën,
ilen is in dc tcgenwoordiglieyd van lw.ee partyën, of 0111
beter te spreken, ue groote meerderlieyd der natie beeft
voor vyand eeue party of eene factie. De meerderlieyd der
natie, of liever geheel de natie zoekt en wensebt niets
anders dan de orde, de nenkleving aen de godsdienstige en
zedelykc gevoelens barer voorvaders, d.e natie is afkeerig
van alle kwelling en vervolging, zy begeert niels vuriger
dan het behoud der grondwet en aller vryheden_dic er
door gewaerborgd zyn
De factie, die men de liberatersparty licet en die zeer
wel mei'den naein van francmafonssecte. mug l>estempeld
worden, roept gedurig dat zy aen onze grondwet verkleefd
is, dat zy eencn waren eerbied voed voor onze godsdienstige
en conslitulionnele vrybeden; maer 't is cene monsterachtige
leugen, 't is een venynig bedrog't is eene.eerlooze verra-
dery, want is die zelfde walgelyke secte die aen onze
grondwet allcrvyandigst is, die ze wilt vernietigen, byzon
derlyk omdat de vryhevd van godsdienst en onderwvs er
door gewaerborgd is ep omdat zy er eene binderpael iu
/.iel tegen de nytvoering ya,n haren baet tegen den katlio-
lykcn godsdienst en tegen het despotismus waermede zy liet
openbaer onderwys zoekt ie belieerscheii
liet ministerie Rpgier-Frèye beeft diivdelyk genoeg doen
zien boe de francmaeonsscete zorlit de natie te besturen.
In al ile wetsontwerpen die door Rogier 011 Frèrc voor
gedragen zyn geweest, was die neyging tastelyker wierd
niet mier gezien waer liet land en zyne penningen naer toe
gingen, 't waren de driften der francmaconssecle die men
alleen in d'oog jiad; men bedoelde niels anders dan Belgiën
te berooven van zyne v.r,vliedenbet Ie doen bukken onder
de dwingelandy eener iiylsluytingsfactie en liet aldus te
geleyden naer bet pbindcrzurlitig communism us van Mazzini
en Kossuth
In dit oogenblik he\ye,egt die factie hel en aerde, bare
iagtliondcn zyn op loop, er worden klubsen op klubsen
gehoudengeen .geld word gespaerd, de liberaterspers
is in vlam en vuer, zy vermenigvuldigt bare uytgaven, met
een woord er worden noch moeyte, noch lasteringen, noch
intriguen, noch bedrogmiddelen gespaerd om in de toeko
mende kieziiigen den zegeprael te behalen en mannen in de
kamers te steken die aen de fraiicmaconslogiên met Ivf en
ziel verkocht zyn. Wy hopen wel dat die scliandige inzigten
zullen verydcld wordgn en dal de Belgen niets zullen ver-
waerloozen 0111 die gezworene vyanden van |iet openbaer
welzyn te bevochten.
Wy herbalen bet dtis, 't is eene piigt, een.e strenge pligt
van te werken, van zich openlyk te vertoonen, van alle
wettige middelen te gebrnyken om de goede zaek te doen
zegevieren en 't land te bewaren tegen de terugkomst van
een ministerie Frère-Rogier. waerdoor het in eenen zoo
lieylloozen toestand gedompeld ligt. Wy zeggen dan ander-
mael dat er geene veroiilscliuldingeu, geene uytvlugtsels
mogen noch konnen bygebragt worden 0111 zich aen liet
waernemen onzer burgerpligten te onttrekken 't is eene
pligt van geweien, liet behoud des volks (salus populi) liet
welzyn, do mliomiitegt, de onafhunglykheyd van Belgiën
hangen er van afIndien wy Belgiën als onafhanglyke
natie, als koningryk gclyk wy liet in 1830 gestigt hebben,
willen behouden, wy moeten ons regtzinniglyk en kraclit-
dadiglyk vereeiitgen 0111 den gemeeneii vyand te bestryden;
want moeien wy wederom bukken onder een klubs- of
francmaponsministerie, 'I is grootelyks te vreezen dat eenen
magtigen gebuer ons zal zeggen gv zyt in staet niet van
u zelve te besturen, gv zyt niet sterk genoeg om eene natie
uyt te maken, gy lactu geleyden door regeringlooze factiën
welke ik in myn nabuerscbap niet wil verdragen.... Belgen,
let dus op want uw behoud of uwen ondergang zal van 11
Wy zien dat liet fameus ontwerp op de liberale liefdadig
lievd, waeraen M. Faider zvnen naem geleend heeft in de
centrale sectie is beraedslaegd geweest, en, ofschoon het
geen ander doel liobbe dan aen de natie eene barer kost-
baersle vrvheden te ontnemen en gevaerlyk den bvsland
van den armen te dwarsboomen, is liet met 4 tegen 5 slem-
men aengenomen.
Dit is de wet waerin men liet weynig eergevoel en 't libe-
rael despotismus van Al. Delfosse beeft zien pryken, als hy
willekciiriglyk aen 11. Vilain XIUI liet regt van de centrale
sectie voor ie zitten, beeft ontnomen. Had 11. Vilain Mill
liet manduel mogen vervullen dal hem te beurt gevallen
was als de voorzitterschappen der centrale sectiën aenge-
wezen wierden voor geheel dc sessie, den uylslag der
stemming ware geheel anders geweest, bet wetsontwerp
zou verworpen geworden zvn door 4 tegen 5 stemmen.
Wv hopen wel dat de beracdslaging in de kamers niet in
volle galop zal geschieden en ook niet lydens deze sessie
die op luier eyiide is, want wy hebben al wederom van
eene liberale intrigue geboord die bel. verslag Ie viervoet
zou willen doen maken om dc kamer te verrassen; wy
rekenen dat er eene meerderlieyd zal zyn 0111 die intrigue
(e vendelen.
Als men dit alles wel overweegt, is men gedwongen te
bekennen dat de liberaters-francmaeonsseele meer dan
fanatiek en legen den kalholyken godsdienst meer dan
verbitterd is, 0111 aldus met zoo veel geweld alles aen le
randen en te willen vernietigen wat van verre of van naby
met de godsdienstige gevoelens in betrek slaet; 0111 niets
te willen laten bestaen van alles wat met de Godbeyil in
verband staet; 0111 aldus het volk geheel goddeloos le willen
maken en het zelve van de christelyke Iiefdadiglieyd, dien
vleugel van den godsdienst, te willen berooven. Maer wat
er het beweenelvksle van is, is dat liet gouvernement de
hand leent aen dit goddeloos despotismus, en alle grondstel
lingen en wetgevingen over 't hoofd ziet om de seele in
den oorlog legen de godsdienstige vrybeden te helpen. Want
men zou aen den minister van justicie moeten vragen waer
hy al die zoo gezegde documenten gevonden heeft 0111 alles
wat den godsdienst en zyne dienaers ten voordeelt: der
arme geulen hebben, met zoo veel spylighevd en geweld le
bezwalken.
Stelselmatiglyk de oogen sluytende aen de wezenlyk-
lieyd, beeft liy, in de bewysslukken van zyn fameus ver
toog, de geestelyke genootschappen als onweerdig beoor
deeld dc liefdadiglieyd te beoetl'enen hy steil onbescliaem-
delvk de Iyerk in staet van verdenking en klaegt haer by
de driften des volks aen als pliglig van ongetrouwighèyd
en dievery in bet behandelen der zaken van den armen.
Eenen minister van keyzer Napoleon I, die zoo wei onder
zoekingen kon doen dan 11. Faider, den geleerden Porlalis,
schreef in zyn verslag aen den keyzer de volgende regelen
Den dienst der armen is genoegzaem gewaerborgd
door de burgerlyke administration der hospiren, wilt
men beweeren. Ik ben zoo bedroefd als verwonderd over
deze opwerping men vergeel ai liet groot goéd dat bet
menschdom verschuldigd is aen de Zusters van liefde,
nen de Zusters hospitulières, en in T algemeen aen de
katholyke geestelyklieyd die, door bare leedere god-
i) vruelitiglieyd zich ten dienste der armen opgedragen
hebben. Zommige udndnis'ralién zyn gedwongen dezen
dienst toe le vertrouwen oen agenten, oen huerlingm tcel-
kers bedrog men met moeyte kan bewaken en oen welke men
geene deugden kun oplegyen. HES ('.EEST DEJI I.IEF-
DA'DIGIIEYD KAK GEEKZIKS VEllVAKGEK IVOll-
DEK DOOIi DEK GEEST F.4.Y ADMIKiSTRATIE.
Zie daer een oordeel '1 geen niet twyfleiuchiig is; en
men zal niet konnen zeggen dat den minister van Napoleon
eenen kalholyken klerikael is, want by was protestant!
Wv zullen aen de onbeschaemdo eerkrenfcers zeggen dat
zy een zeer ongepast tydstip gekozen hebben 0111 aldus
hunne woede tegen den godsdienst le ontketenen ea de
eliristclvke liefdadiglievd tc verfoevep.
Iu tegenwoordiglievd van die vreeswekkende uytbreyding
der openbare ellende en noodwendigheden die er uyt voort-
spruyten, is liet T vooruvlzigt niet der godsdienstige instel
lingen T geen de geesten beangst; neen, de christelyke lief
dadiglieyd word op twee manieren beoeflend vooreerst
met liet hert te raken der 1 ykon, mei gewillige giften af te
smcekeii, met de vrywillige liefdadiglieyd aen tc prediken;
ten tweeden met aen de armen de wet van onderwerping en
gelatenlieyd te onderwyzeii, met I11111 den eerbied voor den
eygendom in te planten. Het gevaer dat de geesten mag en
moet beangsten is dan gcenzinls in die godsdienstige instel
lingen gelegen, dit gevaer is elders, liet ligt in de uytbrey
ding van het stelsel van legale liefdadiglieyd volgens "Faider,
Jan Van Damme, Oris enz. enz. welk stelsel de ongelukkige
klassen affengskens gewoon maekt den Staet te aenzien als
algemeenen aelmocssenier, en den budget als eene haver
kist waeraen geheel de natie liet regt heeft te komen eten...
'T is aldus dat men een volk tot de régeringsloosheyd van
liet Socialismus en van liet Cummunistnus brengt. Is dan
den oogeublik wel gekozen
Opdat men zich ovèrtuygè, men leze 't geen een kopstuk,
M. Tielemaus, over de legale liefdadiglieyd gezegd beeft,
noemende den openbaren onderstand eenen' voorbode van
liet socialismus, tol bet welk hy de hand reykt en 't welk
hy groet als eenen toekomenden maetschappelyken voor-
uylgang Zie hier de woorden van 11. Tielemans
Dit stelsel, zegt hv, is liet laetste woord niet der heden-
dagsclie genootschappen; liet word van den eenen kant
aengerand in naem der Kerk die aitvd de zedelykc be-
stiéring des inenschdoms beweert te moeten hebben; hel
word. van den anderen kant, aengerand in naem des
vooruytgangs, welken, verre van den staet in den kring
der stoll'elyke belangen te slnyten, integendeel zyne plig-
ten en regten wilt vermenigvuldigen om eyndelyk eene
manier van vereeniqing te rerwezenlyken die eynde stelle
aen het I.XDIYI DUALISMUS of bijzondere persoonlyk-
lieyd en derzeloer worstelingen
De bekentenis van II. Tielemans is meer dan waerschou-
weud, men beeft ze ons geloond in den Répertoire du droit
udministratif, 7* boekdeel, bladz. 437. Wy hebben gebeefd
by liet lezen dezer rampzalige woordenongelukkiglyk
bevind zich dien heylloozen boek veelal in dc bestuei'-
biireelen der gemreolens; by is geschreven 0111, gezament-
lyk met de walgelyke llroedermin van Gtpd, den geest, der
biiylentnensrliei) le bederven en ze tot liet regeringloos
gedacht van Y socialismus te brengen.
Ofschoon II. den burgeim ester van Brussel ook aen dien
boek gewerkt lielibe, heeft hy echter openlyk liet stelsel
van openbaren of legalen onderstand veroordeeld, als hv,
sprekende overhel wetsontwerp van den justiriominister,
mei zoo veel kracht als wae'rheyd zegde: Dat mende
ocerbtyfsels kwam op te. graven eener socialistische wetge-
i' ving dia zeer veroordeelbaer en allergevaerlykst is voor de
samenleving.»
'ij. II. den Bisschop van Brugge zegt ons in zyn merk-
'weerdig en lichtvol werk over de vryhevd cn liefdadiglievd,
de volgende woorden
Nu dal de twee stelsels wel gekend zyn, zal de wetgë-
ving niet meer aerselen, wy hebben liet vast betrouwen,
eenen keus te doen derwyzc dat liet katliolyk Belgiën
niet gehoond worde in zyn geloof noch in zyne liefdadig-
lieyd. Want liet zou onze godsdienstige en zedelvke be-
voikingen diep kwetsen zyn, indien men door eene wet
bet stelsel van sei uiuri atie van den openbaren onder-
0 stand bekrachtigde, vermits die'wet voor onmiddelyk
uytwerksel zon hebben aen de openbare gestichten
11 een iiytsluylelyk wereldlvk karakter te geven, 't is te
zeggen, legenstrydig aen liet princiep van godsdienstig
gevoelen, lnderdaed, indien liet ontwerp Faider in wet
veraiulerl, de kalholyken zouden nimmer wettiglek de
gewigtigste akten van liefdadiglieyd mogen plegen,jiocii
aen de fondaliën liuiiuer voorouders, die aen de publieke
j. administralién toebetronwd zyu. het godsdienstig karak-
ter bewaren die zy van in den beginne gehad hebben.
TOT
in bet begin dezes jaers heeft eenen opreglen vriend
onzer arme en ongelukkige natuergenoten een naem'oos
werkje nytgegeven over het groot vraegstuk der liel'da-
