ZONDAG 16 JULY 1854.
ACHTSTEN JAERGANG. - Nr 410.
AELST, den 15 July 1854.
DE RUST VAN DEN ZONDAG.
EENE VOORBEELDIGE ANTWOORD.
WAT IS EENEN LIBERAEL?
Y7.EREN WEG. STATIE AELST.
VERTREKUREN VAN DEN JULY 1854.
lo ten 6 uren 45 minuien des morgens naor Dender monde, Niechelon. Brussel,
Antwerpen, Leuven,Thienen, Luyk, Verviers, Landen, St.-Traven,Kasseit en Keulen.
2° Ten 7 uren 50 minuten des morgens tiner Dendernionde Gend, Brugge,
Oostende, Kortryk, Mouscron, Doornyk, Kyssel, Calais.
3° Ten 11 uren 30 minuten roor middag, naar Dendernionde, Gend, Brugge,
Oostende, Kortryk, Mouscron, Doornjk, Byssel, Calais.
4° Ten 5 uren 30 ut. namidd. na er Dendernionde, Meckelen, Brussel, Antwerpen,
Leuven, Thienen, Luyk, Vervier, Gend, Brugge, Oostende, Kortr., Doorn., llyssel, eie.
5° 'Jen 8 uren 15 minuten des avonds, naer Dendernionde, Mechelen, Brussel,
Antwerpen, Leuven, Thienen, Luyk, Verviers, Aken, Keulen en Gend.
f.UQtT. Sl'l.'H.
VAN DENDERNIONDE NAER AELST.
1° Ten fi ur. GO m. 's morgens.21 Ten 7 liren 20 minuten 's morgens. 3° Ten 8
uren 20 minuten 's morgens. 4° Ten 12 uren 05 minuten 's middags. 5rt Ten 6
uren 45 minuten 'savonds.
Zullen te Gvsegem slillestaen de volgende konvoyen vertrekkende van
AELST, ten 6 uren 45 minuien, ten 11 uren 30 uiiuut. 's morgens, ten 5 uren
30 minuten en ten 8 uren 15 minuten s' avonds*
Van DENDEKMO^DE ten 6 uren 00 minuten, ten 8 uren 30 minuten'smorgens,
teu 12 uren 03 minuten 's middags en ten 6 uren 45 miuutcn des avonds.
oor alle rigtingeii moet men te Dendernionde van kouvoy veranderen.
Dil blad verschyul des Zaterdags in den namiddag onder de dagieekening
van den (hierop volgenden Zondag.Den prys der iuschryving, by trimester,
is bepaeld op 1 fr. 50 c., dien der annonceu op 20 centimen den drukregel.
DEN DENDERBODE
l>en eerbied welken men verschuldigd is aen 't gebod
van God, waerby hel verboden word op den dag des Hee-
ren te werken, was ongeliikkiglyk in vele katholyke landen
verwaerloosd tot groote ergernis voor den godsdienst; en
wat nog meer te betreuren is, den voortgang der overtre
ding van dit goddelyk gebod was zoo uytgebreyd, dat men
zou geloofd hebben dat bet gebod niet meer bestond of ten
minsten door 't menschelyk gezag grootelyks gewyzigd was.
Maer de Yoorzienigbeyd welke, in hare peyllooze göedlieyd,
dikwils den menseli tegenlioud in den gang zyner boos-
liedon, heelt liein de oogen geopend en hem doen gevoelen
hoe groot den misslag was een gebod te versmaden, 't welk
door God zelf is gegeven tot bet eygen geluk van den
menseliEn zie, den goeden geest is wederom ontwaekt
en doet grootou voortgang in liet heyligeu van dien dag op
welken den Schepper zelf gerust heeft.
Doch, wie zou liet gtlooven de liberaters-franemagons,
die reeds rekenden dat den eerbied voor den Zondag gansch
en voor altyd verloren was, en dat het voor hun een aller
beste middel zyn zou om den katholyken godsdienst te
ondennynen, de liheraters-francmaepns, zeggen wv, zyn
woedend geworden by liet zien herleven van die hemelsche
vurigheyd om het groot gebod des lleeren wegens het
lieyiigen van den Zondag te onderhouden. Die verderflyke
secte houd nu niet oji van liuylen en tieren, zy weet niet
wat uytdenken 0:11 de verachting te werpen op deze zoo
heylige als noodzakelyke naleving; die rampzalige secte
zoekt dnyvelsche sehynredens om 't volk tegen het vieren
van den Zondag op te makenzy wend zieli byzonderlyk
tot het werkvolk en poogt door de hatelykste lasterzucht te
doen gelooven dat de priesters 't werkvolk willen berooven
van de winst van den zevensten dag, om het aldus in zyne
armoede te laten verkwynen en wegsterven
O vermaledyde bedfiégery wat zyt gy te verachten
maer toch niet te verwonderen in den mond, onder de pen
der Liberaters-Francmagons Maer als gy, ellendige
sectarissen, liet volk wezeulyk gepluymd en gevild hebt,
als gy aen 't volk den iaetsten druppel zweet en bloed hebt
nytgeperst door buytensponge eontiibutieu, doordruk
kende lasten, door verpletterende geldleeningen, welkers
opbrengst gy grootendeels verkwist hebt om bankroetiers
en anderen vremden haspel Ie verrvken om wetten te
maken van onheyl en verderf; 0111 gestichten op te regten
die door uytgebreydde takken van den boom des kwaeds
beschaduwd worden 0111 uwe aenhangers en bewierookers
te begunstigen 0111 uwe party van uylsluyting en centra
lisatie te versterken en duerzaem te maken ;"als gy duet-voor
ai die niillioeiien verkwistte in plaets van niet de zelve den
uytgeliongerd'en werkman, den gedrukten burger, den on-
gelukkigen armen te helpen en in zynen prangenden nood
by te staen, dan wist gy die gevloekte liandelwvze te be
dekken door alle slach van bedrogmiddels waervan wv
thans evlaesde biltere vruchten plukkenEu 1111, als
zoo menigen priester zorgt en zweet, als hv zieli de hers-
sens breekt en zucht 0111 de smerten des bgehaems en der
ziel zyner geestelyke onderdanen te lieeleu, smerten waer-
van gy grootendeels de schuld zyt. gy werpt hem in de
verdenking, gy poogt zyne hulpmiddelen te verlammen of
te vendelen, gy zoekt hem het vertrouwen zyner schapen
te onlrooven en deze nog ongelukkiger te maken dan zy
reeds zynEu met welk doel O betreurlyke /.nek'!
O droevige wezenlykheyd want liet is 0111 den godsdienst,
dien gy, rampzalig franemagonsgebroed, den EEREOOZEN
noemt, te verpletterenBrave en deftige landgenoten,
wy bezweeren u, in naem des vaderlands, steekt 011s eene
behulpzame hand by. verzet u openlyk tegen de dwaelleér
en 't sehandig bedrog der Liberaters-Francmagons, werkt
uyt al uwe krachten om den Zondag le eerbiedigen en te
doen eerbiedigen, en wv durven u verzekeren dal bet liev-
ligen van dien dag veel zal bydragen om de rampen, die
ons bedreygen, te verminderen
De liberatcrs-fraiicmaeonspers rand byzonderlyk Yrank-
yk aen, omdat den eerbied voor den Zondag aldiier hoogst
vertroostenden en verbazenden voortgang doet. Die gods-
diensthatende drukpers valt op liare gewoone wyze uyt in j
lasterende scheldwoorden tegen het frausch gouvernenient; I
zy zegt alle dagen dat dit gouvernement onverdraegzaem is,
dat het slechts de vryheyd van godsdienst en deukwvze j
eerbiedigt uyt schyuheylige politiek, dut het de geestelyk-
lieyd wilt vieyën en daerom overal verbied des Zondags te
werken enzMaer liet lransch gouvernement komt
otiicielyk aen die verdervende liberatersbladen in den
Moniteur te antwoorden. Zie hier de kortbondige, klare en
deftige antwoord
iyt eerbied voor de godsdimstvryheyd, eerbied het gou-
d vernemen! niet des Zondags te werken, maer uyt eerbied
i> voor het gebod van God en om 'l volk op te wekken het
n zelve te onderhouden, geeft liet bcstuer 't voorbeeld, met op
de Zondagen aen geene werken van den Slaet te laten
ti arbeyden.
Wat zullen wy op deze sclioone verklaring zeggen? Niets
anders dan den vurigen wensch uytdrukken dat namelyk
ons gouvernement zedelyk genoeg zy 0111 het voorbeeld van
't franseh gouvernenient 11a te volgen liet zal hierdoor
eenen onscliatbareu dienst aen 't land bewyzen met de
godsdienstige gevoelens te doen herleven die 'lland hoogst
noodig heeft voor zyne rust en de versterking zyner na
tionaliteit.
Gedurende eenige dagen hebben versclieydene groote
dagbladen zieli bezig gehouden met eene verhandeling 0111
te weten wat het voor eene soort van mensehen is die men
liberalen noemt. Die dagbladen hebben bun beste geduen
om te bewyzen welken den waren aerd is der liberalen,
welke hunne gevoelens zyn, welke hunne leering is, welke
rol zy in de samenleving spelen, welke hunne politiek is,
en welk hun inzigt is
Men heeft de liberalen of liberators altyd acnzien ais
eene politieke party, als mcnschen die slechts handelen uyt
politieke inzigten en geenzins als eene secte uytmakend'e.
Wat ons aengaet, wy denken geheel anders over de libe
rates; wy kunnen ze niet anders beschouwen dan als eene
secte, en zelfs als eene godsdiensthalende seele, want wy
zeggen ronduyt dat al wie liberaler is, francmaeon is, dat
de liberates- da vrvmetselary op straetis, de vrymetselarv
die uyt hare logiën gekomen is; wy voegen er iiog by dat
alles wat de liberatersparty doet, uitgevoerd word krach
tens voorschryving van dc logien, op bevel en op 't woord
van den Groot-Meester der franeinagonssecte.
En wie zou konnen staende houden dat de moortelmannen
niet eene godsdiensthalende seele uytmaken wv beweeren
dat zy niets anders is dan godsdienstliatend, dat alles wat
zy doet, zy liet uyt godsdieusthaet verrigt. Die seete beeft
wel geenen openbareneeredienst, geene openbare tempels;
maer 'tis juyst daerom dat zy zoogevaerlvk is, 'tis juvst
door dit masker dat zv wilt doen gelooven nytsluytcfyk
politiek te zyn en zieli geenzins niet den godsdienst "te
bemoeyën. En om dit nog te beter aen 't publiek te doen
gelooven, zullen de truweelmannen in 't openbaer zeggen
dat het verboden is in lumne vergaderingen te spreken
over godsdienst, dat bet tegen hunnen regel, tegen hunne
grondprineipen is, dut zy geheel de wereld willen vry laten
in de godsdienstige denkwyze die men wilt belyden."
Doch daerin ligt het bedrieglyk gevaer. Onder seliyn
eener volkomene onverschiliighcyd of volstrekte onzvdig-
heyd. randen de francniagons gedurig den katholyken gods
dienst aen, zy zyn deszelfs doodelyken wand; geheel hunne
politiek, al hunne intriguen, listen en lagen strekken niet
anders dan 0111 dien godsdienst te benadeeligen. "fis wacr
die middels zyn politieke middels, maer 't zyn de beste,
't zyn de zekerste om tol bun doel tc geraken."
EX YYAERÏX BESTA EX DIE MIDDELS
Deze vraeg word op de gemakkelykste wyze opgelost.
Inderdaed wat ziet, wat hoort, wat ondervind men dagelyks?
Al waer de moortelmaiinen werken, men ziet dat zy zieli
eerst trachten meester te maken van liet gezag, en waeroin
Om door een godsdienstliatend en zedeloos onderwys bet
hert en den geest van liet opkomend geslacht te bederven,
j e»> door zulk onderwys de lieylzame uytwerksels van den
godsdienst te verlammen, 0111 deszelfs invloed te ontzenuwen
of krachteloos te maken, en om aldus het leerstelsel van
den goddeloozen Voltaire te volgen die zegde geeft my
de opvoeding der jeugd, en ik veranticoorde voor al het
overige
Wat hoort men dagelyks 't is eene gedurige en aenhou-
dende predicalie tegen de priesters, tegen de bisschoppen,
tegen den paus zelf. In herbergen, in byzondere en open
bare vergaderingen is 't altyd tegen de papen, geene listige
leugens, geene geweldige uytvallen, geene bedrieglyke be
schuldigingen, geene verleydingen, geene lasteringen, hoe
eerloos en schandelyk die ook zyn, worden gespaerd om
den priester liatehk te maken, 0111 hem zyn gezag te be
nemen, 0111 hem de liefde te doen verliezen die hy natuer-
Iyk by 't volk geniet, immers om hem ten leegsien in de
openbare opinie te doen dalen en hem aldus al zyne actie
op 't hert en den geest des volks te doen verliezen. Den
priester word door de francmagonssccle aenzien als haren
geessel, als haren grootsten vyand, als haren meest te
duchten tegenstrever, omdat hy in alle tydstippen van het
menschelyk leven den zekersten en wel soms den eeuigsten
vriend van den ineiiscli is.
Als den menseli geboren word, zynen eersten beschermer
is den priestei'tis door den priester dat hy onderwezen
word, 't is ouder deszelfs leer en geleyd dat hy de jaren
van verstand berevkt. Daer gekomen, is den priester den
eersten raedgever, den byzonderen vriend, den uytgelezen
vertrouweling van den menseli. Wilt den menseli eenen
levensslaet aenveerden, 't is den priester die hem in zyne
twylFelingen zal goeden raed ge Ven, die hem zal gerust
stellen, die hem teekens zal geven van eene ware vaderlyke
liefde, terwyl de wereld het stoffelyk alleen te rade gaende,
veelal oorzaek is van 's menscliens ongeluk en ondergang.
Immers in ai de tydstippen van 't menschelyk leven is den
priester unontbeerlyk en geniet liy het vertrouwen, omdat
liy door zyne zending de pligt heeft aengenomeii de hem
aenbevolene kudde le hoeden en ze legen de aenvallen des
kwaeds te bevevligcu.
Eu dan, als den menseli gaet Sterven, als geheel de
wereld hem verlaet, als allen meiisehelykeii troost verloren
is, alsde verkleefdste vrienden vlugten, als alle genegenheden
verflauwen enz. dan is den priester nog, en blyft hv tot den
Iaetsten adem 't geen hy in 't begin was, te weten den
vertrooster, den raedgever, den geleyder, den weldoener,
den besten, den eeuigen waren vriend van den menseli
En den menseli zou dit alles niet weten Den menseli zou
daer somtyds niet. aen denken Den mensch zou zieli tot
geene wederliefde, tot geen vertrouwen, eerbied of achting
voor den priester aengepord gevoelen Allans done, 't ware
den menseli beneden de redelooze dieren stellen
Gok 't is dit alles 't geen de francmagons-priestcrshaters
wel welen, en 't is daerom dat lmnne woedende uyl\ialleii,
hunne eerlooze.lasterzucht gedurig tegen den priester gerigt
zyn om hem dit natuerlyke beheer over 't hert en den geest
van den mensch te benemen, om hem dien zedelyken
invloed te oiitvremden
E11 ten derden wat ondervind men alle dagen voor wat
de drukpers aengaet? Dit niagtig middel van volksvcrzede-
lyking en verlichting word door de francmagons-liberaters
gebruykt als een instrument van verderf, van verleyding,
van bedriegery. I11 venynige feuilletons worden allengs-
kens de driften aengehilst, de verleyding word er met
al hare geraffineerde trekken afgeschetst en aengemoedigd,
het venyn der ondeugd word er verguld en onder de meest
bekoorlyke gedaentens aengeprezen, en dan, op 't leste van
de rekening, krygen liet overspel en de bloedschending een
brevet van eere, de zelfmoorden of de tweegevechten komen
't spel bekroonen en de liberale opvoeding is gemaekt
Wat is er nog boven die schandige feuilletons, leest men
dan artikels tegen 't geloof, tegen de geboorzaemlieyd aen
de Kerk, artikels die de mensehelyke rede stellen boven
God en zyn gebod, artikels waerin den priester, de reli-
gieuscn en al wat eerhiedweerdig is beschimpt worden,
artikels waerin de bedelbrieven der kerkoversten vervalscht
en gesensureerd worden, immers artikels die krielen van
kettery en booslieydEn dit alles heeten de francma-
consbladeu verlichting en vooruytgungEn 't is met
zulke verlichting en vooruylgang dat zy aenhangers kweeken
die dan beginnen met zich liberael tc noemen en dan ver
volgens allengskens moortelbroertjes worden. Wy zullen
op deze sloffe lerugkeereii want dc vraegwal is eenen
liberaellevert stoll'e op 0111 gemakkelyk lieu N"rs lo vullen.
