PILIEKEJXS.
PROVINCIALE STATEN.
Het Verbond van Aelst discht aen zyne dungezaeyde
dupen een stoverytje op van absolutisten, klerikalenpapen
schodderingen, kloostersdochters van de 17dc eeuw en eene
menigte andere zaken te lang om te melden. Daer onzen
konfrater eenen liefhebber is van smidbrokjes, heeft hy
natuerlyk de wetenschap er eenen doorsmaek aen te geven;
nu dezen doorsmaek in zyn stoverytje van zondag is de
byzondere leering van 1789, die uytkomt op het afschaffen
der kloosters en 't aenslaen van derzei ver goederen
Den man schynt te watertanden naer dit lydstip, maer hy
weet niet dat de begeerte een land is waer 't koorn meest
altyd groen staet, de wyngaerden altyd botten en de boomen
altyd bloeyën en als er by toeval eens vruchten komen,
dan moet dezen, die ze plukken zou of ze reeds geplukt
heeft, verhuyzen naer 't piereland zonder er genot van
gehad te hebben....i
De onnoozele Stopnaelde van St-Nicolaes komt al
wederom een overzigt te doen van haren doodgelapten
mantel en ons een bewys opleveren dat zy zelfs nog niet
goed genoeg is om oude en versletene vodden aen een
te zetten. In 't Verbond van zondag vinden wy een artikel
uyt dit prulbladje, 't welk zoo slecht aeneengeknoeyd is,
dat wy niet begrypen hoe de Gazet van Waes daerop wilt
antwoorden. In dit- knoeywerk word er gezeeverd over
Theocratie en vryheyd welke volgens de Stopnaeldenoyt
konnen gepaerd gaen den honderd mael vergruysden praet*
of't versleten liedeken der liberalers dat de klerikalen de
vryheden onzer grondwet willen vernietigen, is er zoo slecht
in gezongen, dat er niet eene noot of toon in aencenliangt,
immers geheel den rimram der Stopnaelde gelykt aen een
handvol palullen die deze sukkeles heeft willen aeneenzetten
en waerin zy niet gelukt isEn 't Verbond neemt
zulke meesterstukken over!Waerlyk, konfrater, gy
moet verre gezet zyn. Indien wy de Gazet van Waes waren,
wy zouden de Stopnaelde uytdagen ons te zeggen wat
Theocratiewat Vryheyd is en wy zyn verzekerd dat zy
zoo veel verstand heeft van vryheyd of theocratie, als eenen
ezel van eene horlogie op te winden.... Eenen hooveerdigen
kalkoenhaen kan wel kwaed worden als hy eenig rood ziet,
maer hy kan geen kwaed doen.
Verleden zondag heeft alhier groot soldaetjesspel
plaets gehad. Om 't publiek wat te vermaken heeft men de
burgersoldaten dry mael rond de boomen der Kevzerlyke
plaets doen trotten, en dit wel met zulke orde, preciesheyd
en fyn commandement, dat de marche juvst geleek aen
eenen hoop volk die uyt de hoogmis komt. Kiriklik-Pacha,
is dezen keer maer 72 keeren voorby 't front van de troep
gegalloppeerd op een peerdeken 'tgeen slechts over 40
jaren gelot heeft. Och mensehen dit was alleinael zoo
schoon
.-. Den Obscrvaleur heeft over eenige dagen het verslag
afgegeven van eene zitting van de Association libérale van
Brussel, alias den klub van Verhaeghen, waerin den ouden
tiendeman met geheel zyn comité hunne demissie van
president en leden der Association bebben gegeven met
vast voornemen van zich niet meer te laten herkiezen.
Zekeren Victor Capellemans heeft dan eens vier mael, dan
eens zeven mael, dan wederom eens dertien, dan eyndelyk
vyftien keeren het woord genomen om Verhaeghen te doen
blyven, maer 't was allemael vruchteloos, den Venerabelen
gevoelende dat den moortel verdroogd en versteend was,
wilde geene verlorene moeyte aenwenden om hem nog plat
te maken. Dan heeft Victor Capellemans nog vyf a zes
redevoeringen uytgesproken, maer als hy aen zyne laetste
was, ontwaerde hy dat al de toehoorders vertrokken waren
en dat den concierge al bezig was met de kamer uyt te
vagenGod weet hoe laug dien yverigen apostel daer
alleen gepredikt had
De volgende vragen worden naer de permanente deputatie ge-
zenden om de zelve le onderzoeken, of om eenen onderstand te
verleenen, als de deputatie het goedvind
De vragen voor onderstand van de communen Miehelbeke,
voor hel herstellen van eenige brugskens, Meirelbeke, Lands-
eauter en Lemberghe, voor het kalsyden van een deel weg.
Hacltert, voor het kalsyden van eenen weg van Aygem naer
Hcrdersem. Burst, voor hel herbouwen der kerk. Elichove,
voor hel bouwen van eene kerk, paslory en school, op de nieuwe
S,f-Louise-parochie. Sinl-Denys-Boucle, voor bel' herbouwen
der paslory. Wieze voor het kalsyden van eenen weg naer
Lebbeke. Elichove, voor het kalsyden van eenen weg, die naer
den steenweg van Schoorisse op Ronsse leyd.
De volgende sommen worden toegestaen Aen Vinderhaule,
0000 fr., voor het herbouwen der kerk.—Aen Knesselaere, 900 fr.,
voor het herstellen der pastory. Aen Eroudegem, 550 fr., voor
het kalsyden van een deel weg. Aen Leeuwerghem, 2,500 fr.,
voor het herbouwen van de pastory.
M. Van Hove heeft eenen voorstel gedaen om, in den riaem van
den provincialen raed, aen het gouvernement te vragen dat den
uylvoer der aerdappeleu en der pataterbloem lot den 51 december
verboden blyve. Dezen voorstel «ord met eenparige stemmen
aengenomen.
Eene vraeg om verbeteringen aen de walerloopcn en de vaerde-
kens in het Land van W£es toe te brengen, word aen de perma
nente deputatie gezonden.
De volgende onderstanden worden door den raed verleend
Voor het maken oLvoordleggen van kalsvde wegen 400 fr. aen
Melsele. 1010 fr. aen Sinay. 5000 fr. aen Opbraeckel.
4500 fr. aen Deftinge.—1100 fr. Lede. 600 fr. aen Mespelaere.
900 fr. aen Denderbelle. 5000 fr. aen Somerghem. 9000
fr. aen Basselvelde.-- 10,000 aen St-Laureyns 500 fr. aen
Nukerke. 1800 fr. aen Orroir. 9000 fr. aen Deynze.700
fr. aen Grimmingen.
Voor het herstellen en herbouwen van pastoryën 550 fr. aen
Mariakerke. 2500 fr. aen Vursle.
Eene der heylzaemste bronnen van hulp legen de aengroeyende
armoede in de Vlaenderen, zyn ongetwyffeld de scholen van
kantwerksters, anders gezegd speldewerkscholen. Na male den
lynvraedhandel verminderde, zag men het speldewerken opkomen;
in lalryke gemeenten vervangt nu het speldewerkkussen het
spinnewiel. Het zyn byna alom de geestelykheyd, en de gestigleu i
van religieuzen, die deze speldewerkscholen hebben ingerigi, en
die de arme kinderen, boven de broodwinning, nog kosteloos j
onderwys verschaffen. Alle die gestigleu zyn door vrywillige 1
giften, en meest allen door aelmoessen opgeregt; nu, de goede j
uytslagen en de heylzame vruchten welken deze arme scholen j
opleverden, waren zoo groot, dat liet gouvernement door onder-
stand en subsidiën velen ter hulp kwam, en heden ziet men inci I
genoegen dal alle die opofleringen, alle die aelmoessen en goede
werken door den Hemel op zulke wyze zyn gezegend, dat er zulke
groole sacrificiën niet meer uoodig zyn.
Maer, terwyl men mei voldoening de uytbreyding en den blocy
van deze gcstiglen beschouwt, moei men met spyl de handelwys 1
van den lisc beknibbelen, welken zicli door eenen halelyken en l
eeuigzins onvvelligen maetregel doet opmerken. Uyt hel distrikt
Eecloo vernemen wy dat men dc oversten der speldewerkscholen, i
dat men de geestelyken die deze gestigten voor arme kinderen
beslureu, patenten wilt doen betalen, en die patenten al heeft
uylgezonden. Men wilt dus de geestelyken, welken die arme
scholen hebben opgeregt, welken nog jaerlyks groote sacrificiën
doen om die scholen in voegen ie houden, voor fabriekanten van
kanten doen aenzien en patent doen nemen. Maer, heeft men dan j
vergelen dal alles wal die arme kinderen winnen voor bun is, 1
zonder dat den pastor er eenen centiem uyllrekt Wat zeggen
wy uyt trekken Elk jaer besteed den geestelyken nog meer of j
min aenzicnelyke sommen om die arme scholen op eenen goéden
voel te houden, om eenige kleedingstukken aen de leerlingen uyt
te deelen, om, lydens hei streng winter-saizoen, soupe en brood
aen die arme kinderen in liet gestigt te geven.
Wy verhopen dat deze zoo eenvoudige aeumerking toereykend
zal zyn om den minister vau financiën ie bewegen een eynde aen j
deze nieuwe knevelary te doen stellen.
Deze regelen waren geschreven en gezet, wanneer wy een
blad hebben ontvangen welk de knevelaryënaen welke
zommige geestelyken nu ten prooy zyn,«goedkeurt, zeggende dat
dezen die handel in kanten dryven, op denzeiven rang der kanten- i
fabriekanten moeten gesteld worden, aeugezien er geen verschil j
voor de wet mag bestaen.
Deze aeumerking is juyst en gegrond, docli is hier niet toepas- j
selyk. Alle de gestigleu en scholen die handel in kanten dryven,
betalen hunne palent, en onlangs bebben wy de sommen der j
patenten aengeduyd, die door zommige gestigleu betaeld worden; j
en daer dit blad nog eens van het gcsligl der Zusters van Visitatie
gewaeg niaekt, zullen wy aen dat blad herbalen dat de eer», j
Moeder van d it gestigt eene palent van 41 fr. 80 centimen be- j
laell. Er is hier dus geene kwestie van zich te willen aen palent j
onttrekken.
Neen, niet een gestigt wilt zich boven de wet stellen; maer,
wat zommige gestigten en arme scholen willen, is dat de onl- j
vangers niet doen betalen, waer de wet geene betaling vereysclu.
Indiër, de wet voor elkeen gemaekl is, gelyk het blad in kwestie
zegt, dan moet de wel ook zonder uytneming uytgevoerd worden;
maer, bel is eene uytneming n.aken, het is de wel miskennen, als j
men iemand wilt doen betalen, die tot geene betaling verpligl is. j
Zie daer het gelieele vraegstuk. (Vadert.) j
Men meld ons uyt Brussel dat er, in de laetste vergadering der
kopstukken en gedelegueerden van de belgische vrymelselaers i
logiën, verscheyde vraegslukken zyn verhandeld van groot ge-
wigl; onder anderen is het vraegstuk der openbare liefdadigheyd
op het lapyt gekomen, er is beslist te werken, en te handelen en
ie schrvven in den zin van M. Frère, dat is, van Jan Van Damine. j
De logiën vinden dal de vryheyd vau liefdadigheyd gunstig aen I
gestigten, scholen, gasihuyzen, hospitalen, weczen-en oudemau-
nenhuyzen die door geestelyken of nonnen bestuerd en bediend wor
den, zou zyn, en dat hierom alles moet aengewend worden, van I
den kant der vrymelselaers, exclusive!» en liberalers, om de lief- j
dadigheyd le seculariseren, en in de magt en afhangelykheyd j
van het gouvernement te stellen. Ter gelegenheyd van de beraed- i
9laging over de liefdadigheyd in de logiën, is er gesproken van
het liefdadig genootschap van den II. Vincentius-a-Paulo. De j
logiën zien met schrik en met een slach van razerny, de uytbrey
ding welk dit genoolschap bekomt, om dat dit genootschap zoo
veel goed doet, en de armen niet alleen helpt en troost, maer ook
moraliseert. De logiën vreezen dit werk als eene» middel om den
invloed der truweel en van den moortel der liberatery te bestrv-
den, tegen te kanten, en zoo veel mogelyk, zynen invloed en zyne i
moralisering des volks te beletten. Er is ook in die vergadering
over het onderwys gehandeld, en de verwerping der conventie
van Antwerpen te Luyk, moet als het «erste gevolg der beslissin- I
gen die op St. Jans-dag te Brussel onder de kopstukkeu der vry
melselaers genomen zyn, beschouwd worden.
Nog steeds blyft men lachen, schonferen en spotten met de
laetste zitting van den exclusieven klub, en met den ondergang
van den zeiven. Om onze lezers een denkbeeld te geven van het
geen er gezeyd en geschreven word, zullen wy hun hier het e( n
en hel ander onder de oogen brengen. Ziet bier wal wy in een
blad lezen
Sic transit yloria mundihet is aldus dat den klub, of de asso- i
ciatie, in duygen valt! Evlaes! de associatie is dood, en duydelyk, 1
wezenlyk, dood, en hare liefste vrienden, den Observatcur aen het
hoofd, ontzien zich niet meer van de gestorvene over den hekel
te halen, door de modder te slepen.
M. Verhaeghen, den groot-priesler der gewezene liberate- i
ryën den uylvinder van de tienden, bekleedde nog den zetel van
den voorzitter; maer opliet aengezigt vau den venerabelen was
eene dofl'e droefhevd te lezen, en deze droefheyd deelde zicli wel-
haest aen de vergadering mede, welke vergadering, iudien men
den Observatcur gelooven mag, zamengestcld was uyt MM. Victor
Cappellemans, de Doncker, Ranwet, Guillery, Parent, Prévinairc,
Rogier, Anspach, Vleminckx en anderen, welken het blad van M.
Verhaeghen niet geloofd heeft le moeten noemen. Dea veuera-
helen Verhaeghen die presideerde, vreezende dal men zyne de- 1
missie als niet serieus zou regarderen, wilde proheren dal zy
geene plaisaulerie was (wvgebruyken hier het liberalers vlacmsch
van den kltb), en declareerde dal hy zich demissionneeide, en
ajouteerde dal M. Van Schoor zich ook retireerde, en dat geheel
het kotniié niet plaisauleerde als het zich abslineerde, en niet
meer presideerde. M. Victor Cappellemans redeneerde en pero
roerde, hy probeerde om de geretireerde le persujideei en van
zich te retracteeren, om te prouveeren dal zy niemand wilden j
tonneren of mankeeren met zich le retireren. Maer, alle die
fraeye woorden waren boter aen de galg. Mons-Verhaeghen depo- j
seerde zyne bliksems van verguld blek was hel nu nog bliksem
geweest van de pastybakkers), verliet zynen zetel, en wierd s m-
pelen sterveling.
Eenen anderen redenaer, M. de Doncker, sprak eenige duysteic j
woorden uyt, en reüsseerde niet in het verlichten der vergadering.
Ilv had goed M. Vei hacghen te bczweeren, schoon te spreken en deer-
lyk zien, er was niet meer aen ledoen. M. Verhaeghen bleef hard
nekkig weygereu van nog den klub te presideeren. M. Victor
Cappellemans nam nog dertien keeren het wooid, en er was niets
aen le doen!!! Men sprak van geweld men poogde M. Verhaegen
te forceren. Nultelooze poogingen, en men begou de zael tc
verlaten. Maer, hoortIemand proposeert hel reglement le visee-
ren, le amenderen en te changeren. Die propositie vind byval, en
M. Rogier, ondersteunt de zelve. Den exminisier en afgekookten
gedeputeerden word geapplaudisseerd, en door M. Vleminck
geambrasseerd. (Tafereel.)
Alle de acnwezigen waren diep getroffen, en men hoorde niets
dan zuchten en weenen, en opd.it dit droevig tooneel elkeen niet
zou in bezwyming hebben doen vallen,, wierd de gaz uytgedoofd,
en de aenwezigen gingen door eeu glas faro of kruykje geuzen-
lambiek, hunne alteratie afdrinken.
Maer, de zitting van den klub, was slechts eeu flauw afbeeldsel,
eene schels, eenen croquis, van hetgeen in de logic was voorge
vallen. Een blad van Brussel beeft de indiscretie gehad van die
geheymen aen den dag te brengen, en wy nemen hel verslag der
zelve hier over.
De zitting in de logic, op Sl. Jansdag, is ongesluymig geweest ,-
de redevoering welke eerlyds triomphliederen waren, zyn door
lykgczangen vervangen. Den Frère-terrible liet zyne lip hangen,,
en zyn aengezigt scheen zoo lang als zynen degen te worden. Den
zinnebeeldigen tempel was in rouw-gewaed behangen, en de met
sers konden de oogen vol tranen op de kolonnen niet werpen, zon
der aen de kaclielbuyzen te denken welke zy in de laetste liezin-
gen behaeld hadden.
M. Verhaeghen heeft zyne demissie van voorzitter van den klub
bekend gemaekl, en eens dat dezen steunpilaer van den liberalers
tempel was weggenomen, is geheel hel komité in duygen gevallen
gelyk een kaerleu-huys. Op dezen dag, is de associatie maer eenen
souvenir meer. Nu zyn de kiezers nog eens vrv; zy gaen nu mogen
peyzen en handelen gelyk zy willen, en zyn van machienen die zy
waren, redelyke schepselen geworden.
Eene der misdaden die men op het vrymetselaers-banket aen M.
Verhaegen ten laste heeft geleyd, is dat hy te moedeloos, te werke
loos, te vaddig en te flauw, by de laelsle kiezing is geweestmen
vond hem koud en onverschillig opzigtelyk den kleeikaelmen
vond dal hy aen dc papen zich had laten verkoopen. Hel is M.
Ye. haegen alleen niet, die heeft moeten harde woorden hooren,
hel land, in het algemeen is vervloekt en vermaledyd geweest
om dal do meerderlievd der kiezers zich niet geboorzaem aen de
kopstukken der logiën, die ook de opperhoofden van den klub zyn,
hebben geloond. Eenen der redenaers is stout en impertinent
genoeg geweest om de kiezers, die voor de liberalers niet gestemd
hadden puymsleeneu en komkommers» te noemen- Deze uit
drukkingen zyn loegejuycht, en zyn een bewys dat er zich vêeL
espiciers onder de aenwezigen bevonden.
Hetgeen men komt te lezen, moet toereykend zyn, om le doen
begrypen, hoe men met dc laetste vergaderingen in de logiën en
in den klitb, spot en lacht. Men denkt niet dal deze bovenstaende
uyttrekleu aen een klerikacl blad zyn ontleend; hel is in de bla
deren van de liberatery, van den deessem van den Observateur
dal men die fraeye dingen heeft konnen lezen.
De zaek van den notaris Schoeters en der douairière Schneidauër
is deze week te Brussel geëyndied. Den notaris Schoeters is tot
levenslangen dwangarbeyd en eer.e uer tentoonstelling veroordeeld.
De douairière is verwezen tot eeuwigdurende opsluvbng en insge-
lyks eene uer pronking. Verder zyn bevde solidairlyk by lyfdwang
in duyzend franks boete geslagen. Hel testament den 21 febrv
door Schoeters gemaekl, word vernietigd, de twee pligligen lot de
proceskosten verwezen, en eyndelyk word er aen den notaris
Schoeters opgelegd 13,000 franks schade en intresten te betalen
aen de civiele party.
Decs vonnis heeft door geheel 't land den diepsten indruk
gemaekl.
De miliciauen in reserve der ligtingen van 1849 en 1850
hebben bevel gekregen zich naer hunne respective korpsen le
begeven, om deel te nemen aen de mavoeuvers van liet kamp.
M. P. Torrekens. borgemeester en notaris te Maria-Auden-
hove, is aldaer den 5 July laetst, in den nog weynig gevoorderden
ouderdom van 45 jaren, overleden.
Hendrik Conscience heeft zynen grooten geschiedkundigen
roman, getiteld Clods, afgewerkt. Persoonen die in staet zvn om
er over te oordeelen en aen welken de:i sehryver eenige zyner
bladzyden heeft voorgelezen, zegt een blad, verzekeren dat dit
nieuw product het meesterstuk van den uytmuntendeu vlaemschct)
sehryver zal zyn.
Wy hebben vroeger reeds gezegd, dat den M. Delit^e zyne
demissie zou gegeven hebben voor den vremdeling Rogier; dit
nieuws, dat toen heel waer scheen, word nu< wéér tegengesproken.
Zoo het schynt, is hel distrikt Luyk niet gunstig aen den ge
wezen gedeputeerden, omdat hy de conventie van Antwerpen
gestemd heefthv, die vroeger zoo hardnekkig de uytsluytende
wet op hel onderwys, verdedigde.
Te Brussel is er ook eene groole verdeeldheyd, en den Observa
teur zal zelfs, als de kandidatuer aldaer voorkomt, zich tegen de
zelve verklaren, en Rogier bestryden. Aldus kan dezen vremde-
ling aen niets anders denken dan aen het oprollen zyner matten.
Men leest in den Observatcur Wy vernemen als stellig dat
den heer Altmeyer, professor van geschiedenis by het koninglyk
atheneum van Brussel, wiens vervvydering door de geestelykheyd
wierd gevraegd, als de eerste voorwaerde van hare tusscl enkomst
in dit geslicht, sinds verscheydene dagen zynen vasten wil heeft
laten kennen, van op de plaets te blyven waer het vertrouwen van
den gemcenlen-raed en van het gouvernement hem geroepen en
behouden heeft.
De kerk van Eyne, reeds gekend voor hare schoonheyd,
word langs om mee*- sierlyk geinaekt, om alzoo door den uytwen-
digen luyster, tol dc inwendige godvruchligheyd aentemoédigen.
Nog geene twee jaren geleden, is er ten koste van de kerk, eene
alder8choonsle zilveren vergulde remonstrantie gemaekl door
M. V ermandere te Gend. Dit jaer is er eenen troon, voor de
relikwie van het II. Kruys, in kunstig beeldwerk, verzilverd en
verguld door Petrus Van Dorpe te Eyne. En nu verleden zondag,
is met grooien toestel, met veel luyster, ingebaeld, gezegend en
gehangen eenen Kruysweggeschilderd door M. Er. Anseele te
Gend. De samenstelling van iedere statie laet niets te verlangen,
maer de schildering de afbeelding, reeds door verscheydene ken-
ders boog geprezen, is wel zoo beweeglyk, dat men die niet kan
aenscliouwen, zonder dal liet bert ontroerd en de oogen bevogligd
worden.Die bel niet gelooft, dal by bet beproeve.
Eenen Audenacrdschen imcliryrer.
Dit jaer hebben de tuynplanten byzonder veel te lyderi van
de plant- of boomluys; om dit te voorkomen of ten minsten die
te vernielen, beveelt hiertoe den heer Braun, van Weenen* een
zeer eenvoudig en niet koslbaer middel aen. Het bestaet hierin,
dat men inel 20 liters zeer fyn houlzaegzel, 6 lood solfer-bloem
mengt, en dit over kool of andere planten spreyd, die door de
luys zyn aengelasl. Binnen de uer, zegt gemelden heer, zyn deze
insecten verdwenen: eene maend daernn, mag men er mogelyk
wedervinden, maer in dit geval is het gemakkelyk om ze op nieuw
te verjagen, door dezelve bewerking te herhalen.
