ZONDAG 23 JULY 1851
ACHTSTEN JAEBGANG. N' Hl.
A LI .ST. den 22 July 18,74.
WAT IS EENEN LIBERAEL?
VAN DENDERMONDE NAER AELST.
EENE ONTERVING.
EEXE NUTTELOOZE HATELYKHEYD.
Provincialen lïaetL
YZEREN WEG. STATIE AELST.
VERTREKUREN VAN DEN 1 JULY I8S1.
1® ten 6 uren 45 minuten des morgen» nacr Dendermonde, Mechelrn, Brussel,
Anlwerpcn, Leuven, Thienen, Luyk, Verviers, Landen, St.-Truyën, Hasselt en Keulen.
2® Ten 7 uren 50 minuten dee morgens naer Dendermonde Gend, Brugge,
Oostende, Kortryk, Mouscron, Doornyk, Ryssel, Calais.
3® Ten 11 uren 30 minuten roor middag, naer Dendermonde, Gend, Brugge,
Oostende, Kortryk, Mouscron, Doornyk, Ryssel, Calais.
4° Ten 5 wre»/30 tn. tiamidd. naer Dendeiin'onde, Meehelen, Brussel, Antwerpen,
Leuven, Thienen, Luvk, Vervier, Gend, Brugge, Oostende, Kcrlr., Doorn., Ryssel, etc.
5° 7en 8 uren 15 minuten des nrnnds, naer Dendermonde, Meclielen, Brussel,
Antwerpen, Leuven, Thienen, I.uyk, Verviers, Aken, Keulen en Gend.
CLIQUE SUI.'M.
1® Ten f> ur. 00 nt. 's morgens.21 Ten 7 uren 20 minuten 's morgens. 3° Ten S-
uren 20 minuten 's morgens. - 4® Ten 12 uren 05 minuten 's middags. 5" Ten 6
«uren 45 minuten 'savonds.
Zullen te Gysegem stillestaen de volgende konvoyen vertrekkende van
AELST, ten 6 uren 45 minuten, ten 11 uren 3'.) minut. 's morgen», ten 5 uren
30 minuten en ten 8 uren 15 minuten's'avonds*
Aün DENDERMONDE ten 6 uren (10 minuten, ten 8 uien 30 minuten'smorgensv
ten 12 uren 03 minuten '.s middags en ten 0 uren 45 minuten des avonds.
Noor alle rigtingen moet men te Dendermonde van konvoy veranderen.
Dit blad verschvni dos Zaterdags in den namiddag onder dé dagteekening
•van den daerop volgenden Zondag.—Den prys der inschryving, by trimester,
is bcpaeld op 1 fr. 30 o., dien der annoncen op 20 centimen den drukregel.
BEM BENBERBOBE
(vervolg.)
Wy hebben doen opmerken dat eiken keer dat de moor
telmannen de gelegenheyd schoon vinden, zy hunne ge-
heyme logiën verlaten en zich in openbare vergaderingen
toonen. 'T is aldns dat den klub der Jacobyns zich in het
begin der fransche revolutie van 't jaer 90 cpgevormd
heeft. Het waren de francmagonslogiën die zich vereenig-
den en eenen klub openden in het klooster der religicusen
Jacobyns. 'T is uyt dezen bloedzuchtigen klub, gelvk men
maer al te wel weet, dat al die maetregels van bloedstor
ting en moordery gekomen zyn. Dezen klub was uytsluv-
telyk samengesteld uyt francmagons en voornamelyk uyt illu
mines, leerlingen van den vermaerden Ouytsch NVeishaupt,
die do meest geavanceerde secte in feyte van vrymetselary
uytmaken, en voor byzonder doel en bevel hebbende vernie
tiging der troonen en des katholyken godsdienst. Men zag
er eene groote hoeveetheyd Duytschers in figureren die
naer Parys gekomen waren om de revolutie te helpen be
werken en de hand te leenen aen de uytvoenng van 't geen
in de logiën was vastgesteld, namelyk van alles wat met
het koningdom en met het priesteischap in verband stond,
te verdelgen. 'T is in dien zelfden klub dat den fameusen
Guillotin gekozen wierd om eenen middel uyt te vinden
van spoedige uytvoering. Als men alles herleest wat in die
bloedige dagen verrigt is geweest, men ziet en is overtuygd
dat al de maetregels strekten om den katholyken godsdienst
aen te randen en van de wereld te doen verdwynen.
De Conventie was niets anders dan een samenraepsel van
francmagons en ilhiminés men heeft er zich konnen van
overtuvgen door de lysten der logiën die ontdekt zyn
geweest. Den beroemden hertog van Orleans was den
Groot-Meester van de fransche logiën zyn magonniek
fanatismus heeft hem tot alle mogelyke buitensporigheden
gedreven, zelfs tot de onmenschelyke gèdrochtelyklieyd
van de dood te stemmen van zynen naesteh bloedverwant.
Men ziet in de secte der Carbonari's francmacons van Ita
lian dat al hunne slagen gerigt waren tegen de Roomsche
Kerk, dat hare vernieling in de logiën vastgesteld was, dat
den Paus den eerloozen was die onder hunne dolken moest
bezwvken om er de wereld van te verlossen. In Zwitserland
heeft men 't zelve gezien van de radicalen-francmacons
Waerom hebben deze met zoo veel geweld en trouweloos-
hevd hunne eygene landgenoten aengerand Was bet ook
niet omdat deze laetste katholyken waren en omdat men
met het kalhoiicismus wilde gedaen maken
Immers men ga rond de wereld, en ougelukkiglyk zal
men overal de secte der francmacons bezig vinden met
aenslagen tegen den godsdienst le smeden waervan zy den
ondergang gezworen heeft; men zal bevinden dat dit liet
eenig doel is waervoor de logiën opgevormd worden, en dat
al bare werkingen en geheyme vergaderingen altyd daerop
iivtkonien. Dit zyn de groote geheyihen die alleen door de
hooge dignitarissen gekend zyn.
Wy komen te zien dat de Association Libérale van Ri'us-
sel, die in duygen viel. zich wilt heropvormen, doch zonder
nog te blvven onder liet bevelhebberschap van den Groot
meester Verhaeglien; men kent niet al te wel de redens
die dezen Venerabelen hebben aengespoord of gedwongen
dezen klub te verlaten er zyn verschevde gissingen, maer
tot dus verre konnen wy niets stellig üvtbrengen. Wat er
echter zeker is, want de verklaring is in de laetste verga
dering gedaen, is dat den klub de zelfde principen blyft
behouden die hy van in t begin gevolgd heeft; 't is te zeggen
dat hy verkleefd blyft aen de principen der franemacons-
secte en dat de leden kinderen blyven der logie. llier nvt
moet men besluyten dat dien liberaters-francuiaconsnest zal
blyven voortgaen twist en tweedragt in 't land te zaeyén,
op bet gouvernement te wegen en alles in te spannen om te
doen 't geen hy voortyds gedaën heeft.
Gevolgelvk begrypt men wat er moet geoordeeld worden
over al de iiberatersklubsen der kleyne sleden die met dien
van Brussel vereenigd zyn, en wat liet eygenlyk voor man
nen zyn die zich aen zulke genootschappen verbinden.
Ih een aenstaende Nr zullen wy de medalie eens omkeeren
en doen zien wat eenen liberael is onder een ander oogpunt
beschouwd.
Onder dezen titel heft den Mcssager de (land oorverdoo-
vende alarmkreten aen, die in 't Verbond van Aelst en
andere vuyge liberaters-bladen weêrgalmeu. En wat is er
van die onterving Wy gaen het uytleggen.
Den eerw. abbé Van Hove, gewezen hesteerder van het
kleyn Seminarie van Ronsselaere en laetst bestuerder der
kloosterzusters van St. Yincentius a Paulo dier zelfde stad,
komt aldaer le overlyden, na alvorens liet grootste deel
zyner fortuyn aen twee eerbied weerde ambtgenoten, by
testament gelegateerd te hebben. Den Messager en het
Verbond zeggen er bv dat de fortuyn van den overledenen
vele goederen bevatte die hem ook gelegateerd waren ge
weest 0111 er goede werken meê te doen. Ns, daer de
inkomst dezer goederen door wylen 41. Van Hove binst
zyn leven aen goede werken zyn besteed geweest, was liet
regtveerdig en eene strenge gewetenspligt dat den over
ledenen stellige schikkingen en maetregels nam om die
goede werken zelfs na zyne dood, te doen voortduren, want
die goederen behoorden item slechts toe ten titel van
bestuer.
Hiertegen roepen en tieren gemelde bladen, zy maken
sombere tafereelen over bet doodsbed van den overledenen,
hetzelve afschetsende als gedurig van nabv bewaekt door-
pastors, kanonikken en nonnen immers, zy schreeuwen
tegen bedrog en geweldenary op den lactsten wil van den
overledenen gepleegd, en dan komen zy met arme familie
voor den dag die door gezegd testament benadeeligd is,
zelfs al bestond er geene familie dan hier of daer eenen
naneef uyt den tienden of twaelfsten graed. Dit is altyd
het gewoon voisken van die schandbladen, en daerom zul
len wy buil vragen boe het komt dat zy, die gedurig van
alle daken afkondigen en uytbazuynen dat zy de vryheyd
voor alle en in alles willen, dat zy in niets de vryheyd van
doen of denken willen belemmeren, dat zy de ware en
oenige apostels en verdedigers zyn der vryheyd, wy zul
len hun vragen, zeggen wy, hoe liet komt dat zy nu de
vryheyd van met zyn goed te doen wat hy nuttig, noodig en
als gewetenspligt oordeelt, aen wylen M. Van Hove zouden
willen benemen hierop zullen die liberatersbladcn niet
antwoorden, maer wv zullen het voor hun doen. 'T is om
dat zy de vryheyd voor zichzelve alleen willen't is omdat
zy er eenen priester tusschen zien. die inh unne oogen erger
is dan eenen duyvel, omdat des priesters invloed den hun
nen-verlamt en verydelt; 'tis omdat de goede werken welke
dooi' den priestermet gelegateerde goederen gedaen
worden, aen den katholyken godsdienst, aen de vr'ye lief
dadigheid, aen de zedclykheyd gunstig en voordeelig zyn
't is, met een woord, omdat de liberaterszaek met goederen
waerover den priester het bestuer heeft, niet kan gediend
worden
En dan wie en wal is de oorzaek dat er tegenwoordig
zoo menigen liefdadigen menscli sterft zonder testamenten
te maken ten voordeelt' van den armen of liefdadige ge
stichten, zoo als oud-mannen-, vrouwen-, weeshuyzen enz.;
of wel zyncn iivtcrsten wil door bedekte of verkeerde mid
dels zoeken te doen uylvoeren Niemand anders dan de
nieuwe liberaterspolitiek die in vele plaelsen weynig deftige
of te vertrouwen beslnerders beeft aengesteld; niets anders
dan dit liatelyk stelsel van De Haussy, 'I geen overal waer
goestelyken zouden tusscli' nkomen, li.iirklieveryën, kwel
geesten-, chicanen en liatelyken partyzucht aen den dag
legt, en aldus de levende afkeerig maekt en de ongelukkige
armen berooft van 't geen liuu anders niet zou konnen
ontnomen worden. Voor liet overige, wy lagchen met den
razenden rimram van zulke verslaefde schrvvclaers, en
raden openlyk aen al wie bet hooien wilt van geene lioe-
genaemde testamenten le maken waerover de liberaters-
francmagons het bestuer moeten hebben, want liedendags
strekken die giften en weldaden veelal lot verzedeloozing
en ongeluk van deze voor wie zy zouden moeten dienen tot
bekeering en zaligheyd. Wy verzoeken den Messager, liet
Verbond en andere Uubsbladen ons niet te dwingen den
zwarten mantel op te ligten waeronder de klaerste bewvz.cn
schuylen van 'tgeen wy hier zeggen, want ais zulks noodig
word, zy mogen wel welen dat wy voor geene daedzaken,
hoe erg en verpletterend die ook mogen zyn, zullen terug
deinzen.
En wat er meer van is, wy komen er ook niet tusschen,
ten zy wy er door uytdagingen en acnrandir.gen tog ge-
praemd worden, dat namelyk liberaters, als zy sterven,
niet hunne vérre familie, maer wel dikwils allerbraefste
wettige huysvrouwen en wettige kinderen berooven, door
schandige testamenten, ten voordeele van eer- en faendooze
wezens, met welke zy, tydens hun, leven, in overspel en
anders baldadigheyd geleefd hebben, willende aldus, zelfs
na hunne dood, verergernissen voortzetten waermede zy
zichzelve binst hun leven gebrandmerkt hebben, tot oneer
hunner familie, tot verderf hunner kinderen, en oudergang
van hun huysgezinDat den Messager en 't Verbond
daer tegen uytvallen, er zal hun geene stof ontbreken om
eyndelooze artikels te schryven ten voordeele van eer,
rëgtveerdiglieyd en zedelykheyd, deugden die zy schynen te
willen verdedigen doch die hun enkelyk met den naem
bekend zyn. Indien het noodig is, wy zullen deze stof
hernemen eu daedzakelyke fevten bybrengen waermede dit
liberatersgejammer al gauw zal gestut zyn
Den minister van oorlog komt eenen maelregel te nemen
die onder alle betrekken liatelyk is, omdat liy aen 't land
in 't algemeen en aen deze die het aengaet in 't byzonder
groote schade toebrengt zonder liet minste nut op te ieveren.
Dien hatelyken maetregel bestaet in het onder de wapens
roepen der reserveklassen van 1847 en 1849 en dit wel,
gelyk men zegt, om die reservetroepen te doen deel nemen
in de krygsoefieningen van 't kaïnp.
Die manschappen zyn nu sedert lang te buys, en, volgens
den gewoonen gang der zaken waren zy verzekerd van niet
meer binnengeroepen te worden; vele zyn gelrouwd, hebben
een ambacht aengenomen, verbintenissen aengegaen, of
hebben tot tost gediend aen hunne familie tydens dat cr
niets te winnen was en dat de mondkosten buytengewoon
duer waren en nu dat zy zouden wat konnen winnen met
liet vcrachterd werk op den buyten, nu dat de werklieden
overal zullen ontbreken, nu dat zy hunne aengegane ver
bintenissen zouden konnen kwyten enz. word hun eensklaps
die gelegenheyd ontroofd. En daerby, vele hebben hunne
kleederen niet meer en zullen dus gedwongen zyn zich in
nieuwe lasten te stekenMen zal misschien zeggen dat de kleer-
magazvnen van 't leger vol steken en wy antwoorden dat
dit mogelyk is, doch dat wy ook vermoeden dat het juvst
daerom is dat de arme sukkelaers binnengeroepen worden
om die magazynen le ontlasten en aldus wederom eene
reden te geven om geld te vragen
Wat er van zy, 't is waerlyk te betreuren dat zulke
maetregels genomen worden, te meer omdat er geenen
hoegenaemden nood voor 't land bestaet waerdoor zy
zouden konnen geregtveerdigd worden. Verevschte 's lands
verdediging zulk een sacrificie, wy zouden er niet willen
tegenspreken, dan zou men van den nood eene deugd
moeten maken maer nu op 't onverwachts zoo veel familiën
in moeyelyklieyd eu rouw dompelen en dit voor eenen
nietmetal, wy zeggen en herhalen het, 't wilt niet gepeysd
on veel min gedaen worden. Wy hopen dat andere dag
bladen ons zullen byspringen om door aenlioudende en
krachtdadige reklamen dezen maetregel te doen intrekken.
Het vraegstuk van bestuerlyke moeyaldery word door de
pieerderheyd van onzen provincialen raed met verstaen
die. meerderheyd keurt goed dat byzondere gestichten
altyd benadeeligd worden om openbare gestichten te bevoor-
deèligen die meerderheyd gevoelt niet dat zy aldus de vrv-
heden dertoslenbetalers tegenwerkt uytsluylelyk omeenestad
1 te begunstigen en om ter zeiver tyd de gouvernementele
i centralisatie te begunstigen.
Aldus is het groot vraegstuk der byzondere liefdadigheid
j door den provincialen raed over 't hoofd gezien en is die
Iiefdadighevd in onze provincie letterlyk verkreukt door het
toestaen van 100,000 franks om in de stad Gend eene soort
van provinciacl zothuys le helpen inrigten, waer meest a!
de gemeentens zullen gedwongen worden hunne krank-
zinnigen te zenden. En wie zal hierdoor Ivden? De hyzon-
dere. genootschappen die geheel hunne fortuyn gesteken
hebben in het aenkoopen van kostelyke gromlpanden, in
het opregten van de noodige gebouwen om krankzinnigen
behoorlvk te konnen plaetsen en verzorgen, die, met een
woord, hun personneei daer naer geregeld hadden, doch
dié in de geringe winst een middel vonden om eet zelve op
de soberste wyze te onderhouden als den religieuzen roep