ZONDAG 10 DECEMBER 1854.
NEGENSTEN JAERGANG. N' 431.
Wat is cencn liberael
VAN DENDERMONDE NAER AELST.
AELST, den 9 December 1854.
DEi\ DRAW-BACK.
EENE BE LYDE NIS.
Eenen Budget van 128,596,590
franks
YZEREN YVEG. STATIE AELST.
VERTREKUREN VAN DEN I NOVEMBER 1854.
1" 7Vm 7 u rif n 45 minuten He morgens nner Dendermonde Geud, Brugge,
Oofttcudc, Kortryk, iUouscron, Doornyk, Ryssfl, Calais.
1ten 9 uren SO mm. des morgens naer Dendermonde, Gend, Mechelen. Brussel,
Antwerpen, Leuven, Thimen, Luyk, Verviers, T.anden, St. Truyën,en Hasselt.
3* Ten 1*2 urm 00 minuien roor middagnw-r Dendeimonde, Gend, Brugge,
Oostende, Kortryk, Mouscron, Doornvk, Byssel, ('atais.
4° Ten 2 uron 15 numidd. nner Dendei monde, Mechelen, Brussel, Antwerpen,
Lemen, Thienen, Ltivk. Vervier,» Landen, St. Truyën, Hasselt, Aken en Keulen.
5° 7 en 5 uren 15 minuten des rtronds, naer Dendermonde, Mechelen, Brussel,
Antwerpen Gend, Brugge en Ostende, Kortryk, Mouscron, Doornyk. Ryssol en Calais.
(jo Ten 8 uren 15 minuten des arnnds naer Dendermonde, Gend, Mechelen,
DsusseL Antwerpen, Leuven. Thienen, Luyk, Verviers, Aken en Keulen.
Ten 6 ur. '25 m. 's morgens.2' Ten 8 uren '20 minuien 's morgens. —3° Ten 10
uren 10 minuten 's morgens. 4° Ten 12 uren 40 in nulen 's middags. Ten 4
uren 10 minuten 'savonds.—6° Ten (i uren 45 minuten 's avonds.
Zullen te Gysegcm stillestaen de volgende konvoyen vertrekkende van
AELST, ten 7 uren 45 minuten, ten 9 uren 30 minut. 's morgens, ten 12 uren
ten 2 uren 15 minuten en ten 5 uren 15 m. s* avonds'
Van DKNDERMOA'DE ten 6 uren 25 minuten, ten 8 uren 20 minuten'smorgen»,
ten 10 uren 10 min. voor m. ten 12 u. 40 m. namiddag, ten 4 uren 10 m. en ten
6 tiran 45 min. des avonds.
Voor alle rigtingen moet men te Dendermonde van konvoy veranderen.
CHIQUE SUUM.
Dit blad vcrschynl des Zaterdags in den namiddag onder de dagteekening
van den daeron volgenden Zomlag»—Den prys der inselnyving, by trimester,
is bepaeld op 1 IV. 50 e., dien der tnnnuccu op 20 cenlimen den drukregel.
DEN DENDEBBOSE
Uylleggen wat eenen liedendagschen liberacl is, is eene
sack die noodzakelyk word, omdat dit schoon woord sedert
eenigen tyd scliandelyk miskend en ontëerd word. Een
woord 't geen gevoelens van deftig karakter, van geweten,
van godsdienst en zelfs van liefdadigheyd uyldrukl, hoort
men hedendags gebruyken om eene party, of liever om
eene secte aen te duyden die byzonderlyk gekenmerkt is
door eene fanatieke woede, door eenen doodeiyken haet
tegen den katholyken godsdienst. Maer dit moet niemand
verwonderen; men heeft het byna ten allen lyde gezien dat
de secten zich bekleeden met (enen naem dien zy verre
zyn van te verdienen of te mogen dragen. In 1792 namen
de Jacobins, de Septembriseurs, de Guillotiisisten, en eyn-
delyk de Sansculotten den naem aen van Filosophen, en
nogtans zy handelden geheel anders dan wv/.en of filosophen.
Doch, men moei, gelyk Boileau zegt en gelyk M. De
Merode het over eenige dagen zeer wel herhaelde, elkeen
by zvnen naem noemen, en de zoogezegde liberalen frane
macons lieelen, en de conservaleurs katholyken.
En inderdaed, liet voornaemste onderwerp der aanran
dingen van de franemacons tegen hunne tegenstrevers is
voorzeker geen politiek of gespaerzaem belang, maer 't is
byzonderlyk eu zelfs eeniglyk den katholyken godsdienst
die er oorzaek van is 't is dien godsdienst dien zy als
hunnen onverzoenlyken vyand vervolgen 't is van dien
godsdienst dat zy de dood en den ondergang gezworen
hebben. Gelukkiglyk dat die schynheyligheyd begint ont
dekt te worden en dat de compagnie die door Frère en
Verhaeghen gekommandeerd word zoodanig begint Ie
verdunnen, dat zy byna op niets gesmolten is. In de laetste
worsteling tegen de overeenkomst van Antwerpen, hebben
de twee hoofdmannen nog tien piotten korinen regt houden,
en nog hebben deze zich als ellendige stukken hout gedra
gen wyl zy zelfs het minste balleken niet hebben konnen
lossen.
Maer eene zaek die ons verwondert, die elkeen moet
verwonderen en bewyst dat bet woord liberael nog slecht
begrepen word is dat verscheydene kamerleden en
ministers zich openlyk beroemen dat zy liberael zyn en
willen blyven, terwyl zy zich tot den kant der conserva
leurs keeren en den onderstand van deze aenveerden. Na
de laetste kiezingen voor de kamer deden de ministers in
den Moniteur afkondigen dat het ministerie liberael was en
zou blyven.
Zou men aen de ministers niet moeten vragen of 't libe-
ralismus waerop zy steunen en volgens 't welk zy willen
besturen, dit zelfde liberalismus is 't welk door de frane
macons in bun fameus kongres van 1846 is nylgeroepen, en
wner er eenen onophoudelyken oorlog aen den katliolvken
godsdienst is verklaerd Zou het ministerie wel openlvk
durven zeggen dat het dees liberalismus versloot en daerom
zyne lans tegen de voorvechters van het Francmaconnismus,
MM. Frère en Verhaeghen, in de zaek der overeenkomst
van Antwerpen, gebroken heeft
Deze verklaring moet ons des te meer verwonderen,
omdat den koning belvd en in elke gelegenhcyd verklaart
dat de voornaemste grondzuyl waerop onze ualionalileyt
berust, de godsdienstige gevoelens zyn die in 't land nóg
d'oveiliand hebben, en dat deze welke die gevoelens w illen
vernietigen, de gevaeilykste vvanden zyn onzer uatio-
nalitcyt.
Nog een bewys dat het woord liberael dikwils slecht
verstaen word, is de verklaring die door den voorzitter dei-
kamer, M. Delfosse, is gedaen geweestmen weet dal hy
byna eensteinmiglyk door de kamer lot president is geko
zen, en dat Ify met eene levendige voldoening de stemmen
der katholyken heeft aenveerd, en nogtans heeft liv nooilig
geoordeeld Ie zeggen dat liv liberael was, en regtzinniglyk
aen de liberale dcnkwyze toebehoordeMaer togenslrv-
diglvk aen deze verklaring, verlaet liv zyne liberale mak
kers, Frère en Verhaeglien. in de stemming over de over
eenkomst van Antwerpen.»'T is in die stemming dat
hy zou hebben konnen bewvzen dat h\' waerlvk liberael,
't is te zeggen moortelbroer was......
'T is met groote verwondering dat wv M. Deleliave,
nadat hy onlangs eene zoo felle geesselmg aen Verhaeglien
over zyne vervalsching der Annates parlementairs had
toegediend, de ongepaste en ongevraegde verklaring hebben
hooren doen, dat hy niet opgehouden had liberael te zyn en
het zou blyven, dat liy niet een zynerprincipenheeft verlaten,
en dat, telkens dat er eenen liberalen maetregel voorgedragen
■word, hy er zyne slem zal aen geven
Aldus zou men moeten zeggen dat M. Delehayc aenliou-
dond by zyne liberale principen zal blyven, en nogtans zyn
die principen deze van Frère, Verhaeghen en consoorlen...
Deze redenering zouden wv houden, hierby zouden wy bly
ven, indien wy van goeder hand niet wisten dat M. Deleliave
die rampzalige principen reeds heeft verstoolen, en dat hel
inogelyk de sciuemle is van ooyt die principen te hebben
beleden, die aen M. Deleliave eene verschooning doet zoe
ken om aen 't woord liberael eenen draev te geven en zich
aldus eerlyk uyt deri slag Ie trekken.
Wat er van zy, dat men zich aen 't woord liberael niet
meer bedriegc; gclvk liet lieden door velen aengenomen
word, is liberael en moortelman, het zelfde en moet allen
waren vaderlander beschaemd zyn met dit schandteeken
gemerkt te cilen
Men heeft algemeen verwonderd geweest dat de kamer
voor den uytvoer van spiritus eene premie toegestaen en
dal er 't ministerie zich niet legen verzet heeft.
Soortgelyke premicn, die al tyd een voorregt daersteller^
ten profyte der klassen die er honing uyt trekken, zonden
maer dienen toegestaen te worden als het dringend nood-
zakelyk is; als een voorwerp van fabricatie moevelyk kan
geplactst worden en eene sterke vremde concurrentie ont
moet; met een woord, als deszelfs ptaelsing oninogelyk is
zonder de premie.
En is zulks hier het geval met den spiritus of nlkohol?
Zekerlyk neen, want den spiritus word overal zeer gevraegd
en men kan er niet genoeg fabrikeren om de veelvuldige
aenvragen te bestellen. 'T is dus een voorregt wacrdoor
niet alleen de schatkist lyd, maer 't geen nog de nvverheden
van 't zelfde slach grootelyks benadeeligt. 'T zyn de groote
stokeryën die er oneyndig voordeel zullen uyt trekken
ten nadeele der klevne landclvke stokeryën, wélke laetste
alleen aen landbouw en burgery vuordeehg zyn.
Indien men een voorregt wilde toestuen, het zou zeker
aen de landelvke stokeryën moeten zyn, omdat deze het
vee aen de burgers en het vet aen de landen verschaffen.
Ten anderen, die premicn voor den uytvoer geven aenlev-
ding tot ontelbare misbruykeii en frauden.
Men heeft het reeds gezien, in de omstreken van Eecloo
en op de grenzen van Zeeland heeft men ontzettende
massa's belg'ische granen doen uylvoeren, die nu als vremde
voortbrengsels wederom in 't land zullen gevoerd worden,
en waervan de groote sinkers den afschryf of draw-back
zullen genieten. En, gelyk men het reeds heeft doen op
merken, zullen er veel slechte granen ingevoerd worden
die voor het stoken niet konnen dienen, doch die door
goede inlandsche granen in de stokeryën zullen vervangen
worden, 0111 aldus het machien van den draw-back te doen
spelen. Wy zouden bier nog menigvuldige andere inisbruy-
ken konnen aenhalen,. maer 't is onnoodig 0111 dien onregt-
veerdigen en ineonslilulionmden maetregel te bestryden.
E11 wat er geheel de wereld rnoet verwonderen, is dal
den minister van financiën dien maetregel goedgekeurd
heeft, maetregel die aen de schatkist zoo veel geld kost,
<-n dit in eenen ocgenblik dat er zoo veel penningen noodig
zyn Dit is wel lellerlyk het tegenstrydige van 'tgeen M.
l.iedls verleden jaer gedaen heeft, als hy de aceynswet op
de stokeryën wilde terugwerkend maken en wiltèkeuriglyk
de stokers doen betalen 't geen zy voorzeker niet konden
schuldig zynlieden laet M. l.iedls de reglen varen
die in volle billykhevel aen den Staet toekomenDit is
eene wetgeving die wy niet begrvpen en die wv aen fvner
mannen dan wy zyn laten uylleggen'
Wv zyn ook ten uyterslen verwonderd dat men het
stoken met aerdappels niet verboden liebbe, byzonderlyk
in eenen oogenblik dat er zoo veel armen van beroofd zvn.
Als men de aerdappels voortdurend laet verstoken, is het
te vreezen dat deze zoo ononibeerlyke en thans zoo buylen-
inaten dure aerdvrugt in prvs niet zal verminderen eii dal
wy weliigt zullen staen le kyken als er geene middels meer
i aen helpen zullen
Om aen onze landgenoten te doen zien hoe zeer wy gelyk
hadden, toen wy meennaels het staetsonderwys als ge-
vaerlyk, noodlottig en onheylspellend voor godsdienst en
zedelykheyd afschetsten, gaen wy hier eene belydenis
afgeven die een kopstuk der francmagons, Al. Lebeau, in
volle kamer gedaen heeft. Deze belydenis moet de oogen
openen aen alle familievaders welke 't geluk hunner kin
deren ter herle nemen, en zal den mond stoppen aen de
liberale schreed<vi rs die beweeren dat de overeenkomst
van Antwerpen nog te veel gezag geeft aen de geestelykheyd
in liet staetsonderwys. Wy bevelen deze belydenis aen cle
ernstige aendaclit van hot publiek, want zy is des te ge-
wigliger, omdat zy komt van eenen man die altyd alle goed
bestreden beeft. Zie hier hoc M. Lebeau zich uyt-
gedrukt heeft
liet is onbetwistelyk dat de geesstelykheyd altyd eene
levendige en somiyds onverU'iiuielyke ufgekeerdheyd zal
11 gevoelen hare medewerking te moeten verleenen aen eene
staetschool, de zelve als 't ware met haer vaendel bedekken,
en de familievaders uytnoodigen om er hunne zonen te
plaetsen, indien er in die school dezen of genen professor
is, wiens opiniën voorop de werking van den priester in de
school verlammenindien deze opiniën, tegenstrijdig aen
deze van de geestelykheyd, aen deze die de geestelykheyd
niet mag verluien zonder upostaet te worden, geleerd
worden, het is onbetwistelyk dat den priester, in dit geval,
noyt in die school zal konnen intreden of er mogen blyven,
zonder te gelooven dat hy aen zyne pligt te kort blyft en
zich blootstelt aen de strengste berispingen zyner oversten.
De belydenis antwoord genoeg aen de schandige aenran-
dingen van Frère, Verhaeghen en van geheel de maconnieke
kliek tegen de geestelykheyd en tegen het bisschoppelyk
gezag. Vervolgens voegt er M. Lebeau by, insgelvks aen
't adres van Frère en Verhaeghen
Uns tijdstip is niet ongodsdienstigals een tijdstip
11 ongodsdienstig is, 't is niet in die of gene politieke party
dat dezen toestand der gemoederen zich vertoont, 't is het
algemeen dat door dees gevoelen gekenmerkt is.
11 In een tijdvak zco tcrschillig van het onze, in een tijdvak
i< klaerblyke yk ongodsdienstig, heeft men koningen, key sen
en keyzerinnen gezien dis zich aen de voelen wierpen van
a de kopstukken der filosopliie van de MS* eeuw, en het zich
eene eer rekenden hunne /correspondenten te zyn men heeft
ii ministers gekend gelyk een d'Arunda, eenen Pumbal, eenen
Choiseul die zich met de. souvereynen verstonden om de
Jesuiten met geweld wech tejugen
Maer wat ziet men liedenDe verdienstelijkste mannen
door hun talent en karakter poogen eene gelukkige ver-
broedering tot stand le brengen tusschen de filosophie en
den godsdienstZiet eenen De. liroglie, eenen De
Bemusat, eenen Cousin hou zy verbroederen met Du
it panloup, Gratry en Osanon om dien grooten uylslag
te. bekomen.
Wat dunkt ui. landgenoten, van deze belydenis? Is dit
niet eene goede les voor de ellendige franemacons die, in
hunnen haet tegen den godsdienst, willen achteruyt kruypen
tol een lydstip van verderf, verblindheyd en goddefoosheyd,
en dit wel 0111 hunne booze inziglen van vernietiging en
schandalen ten uytvoer te brengen
Wat dunkt er 11 van, gy libei alers- schreeuwers- eu
sciiryvolaers, die liet volk wetens en willens bedriegt,
niisleyd en In-derft Ziet gy 1111 luie de verstandigste kop
stukken uwer party, door de waerheyd geperst, uwe
schandalige logons moeten ontkennen en afkeuren Wat
zegt gy er van. Verbond run Aelsl? Zoud gvmaer
waerom serieus geklapt over sern-iise zaken met een prul-
blad dat noch achting, noch eer noch invloed heeft 'T ware
roozen voor de verkens stroeyëuZegiren wy enkelyk
dat liet land gelukkig is dal de Frère's, de Verhaeghens en
comsoorten er zeer dun h open, want anders ware het
welhaest met alle goede principen gedaen, en zag men in
Bolgiën wederom de afgodin der rede aenbidden....
Vele Belgen konnen dit ontzettend cyffer niet uytspreke
maer (och moeten zy het alle helpen opbrengen. i
verpletterende som van hondtrd acht-en-twintig mdiioenen
