AELST, oek i September 1855.
7ÖNDAG 2 SEPTEMBER 1855.
NEGENSTEN JAE1IGANG. - Nr 470-
Maetregels van t ministerie tegen
de verkwisting der armgoederen.
Is 't daermeê al
De oproerige kuyperyën.
PILL EKENS.
YZEREN WEG. STATIE AELST.
VERTREKUREN VAN REN I AUGUSTY 1855.
1" Ten 7 uren 45 minuten des morgens nner Deudcrmonde Geiid, Brugge,
*>ostende, Kortryk, Mouscron, Doornyk, Ryssel, Calais.
2® ton 9 uren '30tnin. des morgens naer Dendermonde, Gend, Meehelp»* Brussel,
Antwerpen, Leuven, Thicuen, Luyk, Verviers, Landen, St. Trinën,en Hasselt.
3° 7en 12 uren 00 minuten roar middag, naer Dendcrinoude, («end, Brugge,
Oostende, Kortryk, Mouscron, Dooiuvk, Ryssel, (balais.
4° Ten 2 uren 45 m. namidd. naer«Dendeimonde, Stechelen, Brussel, Antwerpen,
Leuven, Thienen, Luyk, Vervier, Landen. St. Truyën, Hasselt, Aken en Keulen.
5° 7on 5 uren 30 minuten des aronds, naer Dendermonde, Mechelen. Brussel,
Antwerpen Gend,Brugge on Osteude, Kortryk, Mouscron, Doornyk. Ryssel en t alais.
Ten 8 uren 15 minuten des nronds naer Dendermonde, Gend, M«cnel'*ii,
Brussel, Antwerpen, Leuven. Thienen, Luyk, Verviers. Aken on Keulen.
f.WQUE SI; DM
VAN DENDERMONDE NA ER AELST.
1° Ten G ur. 15 's morgens.2' Ten 8 uren 20 minuten 's morgens.3® Ten 10
uren 10 nii.iuten 's morgens. 4° Ten 12 uren 40 minuten 's middags. 5® Ten 4
uren 10 minuten Savonds.6° Teu G uren 45 minuien 's avonds.
Zullen te Gysegem stiliestaen de volgende konvoyen vertrekkende van
AF.LST, ten 7 urm 45 minuten, ten 9 uren 30 minut. 's morgens, ten 12 uren
ten 2 uren 45 minuten en ten 5 ure» 30 m. s' avonds*
Van DENDLR310NDE ten 6 uren 15 minuten, ten 8 uien 20 minuten'smorg'-ns,
ten 10 uren 10 min. voor m. ten 12 u. 4 tn. namiddag, ten 4 uren 10 m. en ten
6 uren 45 min. des avonds.
Voor"alle riglingen moet jneu te Dendermonde van konvoy veronderen.
Dit blmi vêrschynl des Zaterdags in den namiddag onder dedagteekenins»
van den dacrop volgenden Zondag. —Den prys der inschryving, by trimester,
is bepaeld op I fr. 50 c., dien der annoncen op 20 centimen den drukregel.
DEN DENDERBOJE
De iilosophen van 1790, nadien de Sansculotten en tegenwoordig
de liberalere hebben er, in hunne groole menscblievendbeyd;
geené beenen in gevonden, de goederen in te palmen waermede
de armen hadden begiftigd geweest, en waervan zy gevolgelyk de
wettige eygenaers waren. Oil moet niemand veel bevremden,
want bet comnninismus, of om klaerder te spreken, de roovery
van wcttelyke goederen beeft altyd de geliefkoosde leering dier
politieke secien geweest.
Dcu legengenwoordigen minister van justicie, M. Nothomb,
niet denkende gelyk bel ministerie Frère-Rogier, T welk al de.
goederen der armen door T gouvernement wilde doen aenslaen
utn er slechts eenen eigendom van te maken en dien algemeenen
eygendoin ter beschikking van T ministerie testellen, M. Nothomb,
zeggen wy, aldus niet denkende en al de onreglveerdigheyd
beseffende die zou bestaen in alzoo wiilekeuriglyk de goederen
der armen aen te lasten, komt eenen maelregel te nemen die de
verkwisting der armgoederen grootelyks zal legen gaen. In oenen
omzendbrief aen de gouverneurs zegt Ai. Nolhomb onder andere
geen volgt
Ik geloof u byzonderlyk te moeten opmerkzaem ma-
ken nopens de jammerlyke neyging van eenige liefdadige
besturen tol bet ondernemen van gebouwen die boven hunne
gewoorie Hulpbronnen zyn en eerder geschikt schyneu om te
dienen lot verciering der steden dan tol verzachting der armen,
welkers erfdeel er echter aen verkwist word. Die besturen ver-
geien te gemakkelyk dat de schuylplaetsen die bestemd zyn
voor de ongelukkigen, eenen aerd van eenvoudigbeyd moeten
hebben die beantwoorde aen bare bestemming, en dat hel voor
«v die beslurcg veel verdienstelijker is den dienst te verbeteren en een
groolcr getal noodlijdenden te ondersteunen, dan hunne namen
vast te hechten aen een praelyeboüw, 'l welk somtyds ondereen
prachtig uylwindige clleudpi vcrschmjll die macr onvolmaciilelyk
geholpen worden, j>
T is de eersie mael, sedert langen lyd, dal eenen minister zoo
veel eerbied loont voor den eygendoin van den armen, en gevoelt
dat daeronurent de rcglveerdigheyd op de scbandelyksie wyze is
overtreden geweest, dat in plaels van eene ware liefdadigheyd
voor den armen, eene schreeuwende verkwistingszuchl de
dryfveer was der hospicieeommissiën en ook van 'l gouvernement,
waul die commissiën, ofschoon zy op den eersten rang komen, kou
den niels zonder de toelating van 'l oppergezagMen is waerlyk
gelukkig eene zoo deftige en wezenlik liefdadige tael uyl den mond
van eenen minister te hoorciihopen wy dal er zal naer geluysterd
worden, dat een nieuw tydslip zich voor de armen gael openen,
dat hunne goederen -niet lol proey meer zullen dienen aen de
commissiën, en dal die jammerlyke verkwistingen zullen belet
worden.
Wy hebben de bel reu reus weerdigstc voorbeelden van die ver
kwistingen men hoeft maer te lezen T geen Ai. Ch. De Brouckere,
burgemeester van Brussel, over die misbruiken, geschreven beeft:
De gebouwen van bet nieuw Sl-Jeans-hospilael te Brussel hebben
uiillioeuen GOG duyzend franks gekost zonder bel aeukoopen
van den grond mede le rekenen, zoodal men mag zeggen dat dil
nieuw hospitael de verschrikkende somme van millioenen
gekost beeft. Hel gewoon getal zieken beloopt lot 500, dus
IO duyzend franks par persoon voor logement alleen, T geen
eenen intrest van 500 franks by jare uylmaekt'T is
nauwelyks gelooffykTe Gend heeft men voor 5GG duyzend
franks armgoederen verkocht om een prachtig hospitael te
bouwenTe Dendermonde kost bel nieuw iveezenhuys
duyzend franksHet getal weezekinderen is gewoonelyk van
50 dus 1GGO franks voor ieder kind of 20O franks by jare
voor enkele buysvesling van ieder kind etc. eet.
Neen, H is daermeê zeker niet al, want buylen de verkwisting
«Ier aringelden, moet men nog aen vele commissiën hare dwiuge-
landy en de onregiveerdige overtreding der fundatiescbikkingen
te laste leggen. T is aldus dal de bospiciecominissie van Brussel
ten opzigle der liefdezusters van dit hospitael gehandeld heeft.
De fondaliëu waren niet alleen geschikt voor den onderhoud en
bel bezorgen der arme zieken, maer eene der voornaemsle
schikkingen was dat d l hospitael door religieusen moest bediend
worden. Welnu, de commissie heelt het zoodanig welen aen boord
te leggen, dal byna al de religieusen, met bare overste aen 'l hoofd
het hospitael hebben moeten verlaten en in de stad eene andere
schuylplaets zoeken om er zich te huysveslen. Alen heeft er slechts
dry religieusen gelaten zonder overste om die 300 zieken op te
passen'T is waer, er loopt eene menigte wereldlyke oppassers
on oppasters van alleslach om dezusters-religieusen ie vervangen,
maer dil is juyst het doel van namelyk de religieusen uyl hel
hospitael le jagenNogtans T is tegenstrydig aen den geest en
aen de letter der fondaliëu, maer wat zyn de gcregligheyd en-de
wettigheyd iu d'oogen van zommige commissiën, zy kunnen over
alles'T is le hopen dal den heer minister No thumb zyn werk
zal voltrekken en dat hy er de hand zal aen houden om voortaeu
de schikkingen der fondaliëu te doen eerbiedigen.
Gelyk wy hooger zegden, de mannen der conventie hebben
gedaen't geen hel ministerie Frère-Rogier heeft willen doen,
van namelyk al de goederen der armen van geheel 't ryk in eenen
bundel te binden en aldus die goederen nalionacl te maken
maer als Bonaparte de staelsleugels in handen nam, beeft men de
onreglveerdigheyd en de gedrochtelykheyd van dit seplemberbeuls-
slelsel begrependie sehandwelien zyn ingetrokken en de
armgoederen, die reeds vervremd waren, zyn teruggegeven of
door schadeloosstellingen vervangen. Deze maetregels zyn defiui-
tivelyk ingetrokken door de wel van 16 Wndemaire jaer 5; uyt
deze wet is gesproten bet dekreet van 27 Prairial jaer 9 luydende
als volgt
De goederen die byzonderlyk bestemd zyn voor de voeding.
hel onderhoud en dehuysvesting der hospitael zusters deelmakende
van de oude corporation toegewyd aen den dienst der armen en
der zieken, maken hoofdzakelyk deel der goederen bestemd
voor de respective hospiciën waer in die zusters zich bevinden.
De reven us van gezegde goederen zullen uytsluytelyk door de
leden van liet weldadigheidsbureel gebruykt worden gelyk-
vormiglyk aen de inlentiën van den gever.
Op dit dekreet zyn talryke andere gevolgd welke alle de
toepassing gedaen hebben aen verscheydene fondaliëu van liefda
digheyd. Een dekreet van 2 Ninove jaer 1-i T geen de aenveerding
inagligt van eene gift gedaen door de ivc Ponlian, van Harcamps,
voor verscheydene fundatiën der stad Aken, bied ons twee schik
kingen aen die zoo veel te merkweerdiger zyn, omdat zy gesteund
op de ware principe.n, ('t is Merlin die hel zegt. Repert. lome 12
bladz. 284, édil. Tarlier Bruxellcs.) aen alle fondaliën mogen
toegepast worden. Zie bier hoe die schikkingen luydeu
a De fondaliën gemagligd door de voorgaende artikels, DEN'
UYTDRUKKELYKEN WIL ZYN DE DEB FONDATRICE, zoo
a mogen zy in ycencr voege noch onder welkdanig voorwendsel
VERANDERD noch VERVALSCHT worden.
Dit is klaer en duydelvk en dat men wel acht geve dat het
dekreet is nengehaeld door Merlin, die bet zelve door zyn ge
zag versterkt beeft zeggende dat zulks den wil van den gever
zyndcdien il in alle punten moet uylgevocrd wordenAlen
zal ook niet 'rennen zeggen dal Merlin, lid van het Directorium,
eenen klerikael of eenen regtsgeleerden zonder verdiensten was,
elkeen kent hem de diepste wetenschappen iu zake van regten lue.
Maer dil bewysS dat de fraiische wellen in niets veianderd zyn
voor wal ue uylvoerUg der fondaliën aengaet, en dat altyd die
fondaliën, T is te zegden den laetsten wil van den gever aenzien
■zyn geweest als gebeyligd en onveranderlyk in de uytvoering
T is slechts in een land gelyk Bclgiën. dat men geluyge is dal
de wel, waer door betarmengoed is gewaerburgd, schandelik is
miskend geweest, en dat den roofzucliligeu partygeest met eene
zoo stoutmoedige vermetenbeyd de hand heeft durven uitsteken
tegen den ongelukkigen armen met hem de middels, die ge
schikt waren voor zyn bestaen, le oulrooven
Sedert eenigen tvd had de drukpers der liberators tegen
liet koningdom geschreeuwd; zy had het republikaensch
stelsel aengeprezen, zy sprak over de souvereynen gelyk
ten tyde der sansculottenmet een woord, zy was alle
palen te buylen gegaen en had den revolulionnairen grond
betreden. Het scheen dat het tydsiip gekomen was od welk
onze grondwet parlementairlyk of revolutionnairlvk moest
veranderd of vernietigd worden'T was geënzins in
volle maet de vryheyd der drukpers gebruyken, 't waf
schryven om 't volk tot oproer aen te hitsen, om ons
grondwttig gebouw te vernietigen, 't was om den koning
wech te jagen.
In 't midden der werking van de liberatersdrukpers,
berst er in de omstreken van Namen eenen volksoproer
uyt; dien oproer was gerigt tegen de liooge schouwen der
fabrieken, gelyk men 1792 den oorlog tegen de kasteelètt
voerde. Uyt eenen artikel van een liberatersblad van Namen
kan men vermoeden dat het een opgemaekt spel was. Zie
hier hoe dit blad zich uytdrukt
o liet is tvd dat den geestdrift van deze zaek (var. den
■oproer) tegengehouden worde om grootere onhevlen te
vermyden, behoorlyke maetregels zyn noodig. liut men
it er wel aen denke, indien men wilt dat alles tot de orde
a lerugkeere, men moet niet alleeiilvk beloften doen, maer
t ook de initiatief nemen om eene bazis vail pry zen te maken
e waer de noodlydeiide klassen aen konnen.
In andere woorden 't is aen 't gouvernement eene wet
van maximum voor de eetwaren vragen. Den naem rn den
maetivgel behooren tot de eerste Fransehe revolutie, men
weet welke errinneringen zy gelaten hebben moet men
hier doen ucnuierkeu dat het gouvernement legen de pry-
zen der eetwaren niet mag werken ten zv met algemeene
maetregels die niets gemeens hebben met het stelsel van
prvsbepaling Moet men hier doen opmerken dat dit blad
de Yolkomene vernietiging vraegt van het stelsel van vryën
koophandel dat ons beheert Zulks loopt genoeg in 't oog,
en 'lis daerlegen dut allen waren voorstaender onzer
instellingen moet protesteren,(omdat men hierdoor wederom
ee|ie inagt aen t gouvernement zou geven die de grondwet
aen 't zelve weygertHet ware al wederom eene inbreuk
tegen onze instellingen daerstellen.
Elkeen moet verlangen en wy zyn de eerste om uyt geheel
ons hert te wenschen dat die buylerimatige en droevige
duerte eyndige die niet alleen de armen klas verplettert,
maer die ook de burgerklas op eene te gevoelige wyze
drukt. Het gouvernement zal, hopen wy, de duerte be-
stryden door goede gespaerzame wetten; het zal, volgens
zyn regt, den koophandel bewaken onder betrek van frau-
den en speculatie, indien er bestaen; het zal de uytbrey-
ding der nyverlieyd en des koophandels begunstigen, waer
toe niets meer noch krachtdadiger kan bydragen dan de
openbare rust, dil is te zeggen dat de bevolkingen, van
haren kant, konnen beschikken over de elementen van den
voorspoed van koophandel en nyveriieyd, de eenige bron
van het behoud en der verhooging 'van den werkloon. Als de
bevolkingen dan eerbied toonen voor de-orde met zich Ie
onthouden van die openbare betooningen, zy zullen in hare
eygene belangen werken want dat zy er wel van overtuygd
zyn, die openbare betooningen dienen tot niets anders dan
0111 de opschudding in de geesten te verwekken die meest
altyd oorzaek is van de verhooging der pryzen van d'eet-
waren.
De liberalerspers is verre van 'tvolk in dien zin te onder-
rigten, integendeel zy vleyt het en scliynt als eene voor
name verdedigster der armen op le treden. Maer wat doet
zy om de noodlydende ter hulp te komen Zy rand de
liefdadige genootschappen aen welke hunnen tyd, hunne
belangen en hunne aelmoessen ten oftër stellen 0111 de
armen en gebreklydende te helpen; liet genootschap van
den II. Vincentiiis de Panlo is voor de liberalerspers eenen
onverzoenlyken vyand, die kost wat kost moet neergeveld
worden, want dit genootschap is eene eerioosheyd, zegde
onlangs een kopstuk der francmacons. Het ordewoord is
dus uyt de logiën gèkomeii, dit ordewoord is de vernietiging
der conferentiën van den 11. VineentiusDoch overal
waer die conferentiën bestaen lieerschen orde, rust en
openbare veyligheyd, men vinderde armen in vrede omdat
er huil gedurig zoo voor het stofl'elyke als voor liet zedelvke
hulp en bystand worden verleend. Indien de Iiberatery ook
luier beste deed om de armen bv te staeu in plaets van hem
door slechte schriften een te hitsen of ongerust te maken,
zy zou veel beter doen maer dan zou de liberatery hare
zending niet volbrengen en zou zy niet beantwoorden aen
de bevelen van den G rooien Oosten der francmacons.
.-. 'T is ongeloofli k wat nioevte de groote fraucniacons-
bladen zich geven 0111 deplunderwetlen.'die thans in Spanje en
Piemont met een bacnslroopersgeweld uytgevoerd worden,
te verscbooncii, Al de groote gazelliers klieven zich den
kop in vieren 0111 aen limine lezers op te vvzen dat een
gouvernement den dief mag spelen, wel te vêrstaen, als de
dicverv maer tegen de geestelykheyd gepleegd word doch
als eenen armen sukkelaer, nvt honger en gebrek, eene
potie palaten of een broodje neemt, dan roepen die'zelfde
gazelliers sellëns luydkeels Barrabas 1 Pakt hem vast, 't is
eenen boosdoener, hy heeft gestolen enz. enzMaer
zoo gaet het bóozen prieslershaet en versteende ver-
blindheyd zyn 't voedsel der onregtveerdigbeyd, en maken
't spreekwoord waer dat: de zware dieven door't strop
mogen vallen terwyl de kleyne er moeten blyven aenhangen.
.-. Den herplaesleidengekeerden en hei-keerden
Thieltenaer heeft zich, do verledene week in zvne dood"e-
lapte hemdsmouwen gesteld 0111
eene les aen den Paus te geven, en hem te doen zien dat
hy ook al eenen politieken priester is, omdat hy de baen-
strooperswetten van Spanje en Piemont veroordeelt
Volgens de knoeyërs van den Thieltenaer, moet den paus
ALLE wetten goedkeuren en doen eerbiedigen als zv met
de behoorlyke formalitcyten door de kanuys gestemd zyn...
Maer Thieltenaer, hadden de ftóncmacons hier mees.er
