70NDAG 11 NOVEMBER 1853.
TIENDEN JAERGANG. N' 480-
VAN DENDERMONDE NAER AELST.
AELST, den lö November 1855.
Be jagt naer de liberaters-
francma^ons.
Daedzakelyke werkingen.
Wet over de Liefdadigheyd.
DE BRAiVDSTOFFEIY.
De kleyne Steenwegen.
YZEREN WEG. STATIE AELST.
VERTREKUREN VAN DEN 21 OCTOBER 18oo.
1° Ten 7 uren 45 minuien des morgens nner Dendermonde C.end, Bru^jje,
'kistende, Kortryk, Mouscron, Doorpyk, Ryssel, Calais.
2° t"n 9 uren 30 min. des morgens naer Dendermonde, C.end, Mfchel-n. Brussel,
Antwerpen, Leuven, Thienen, Luyk, Verviers, Landen, St.-Truyëii,en Hasselt.
3° Ten 12 uren 00 minuten roor middagnaer Dendermonde, tiend, Brugge,
Oostende, Kortrvk, Mouscron, Doornvk, Ryssel, Calais.
4° Ten 2 uren 45 m. namidd. naer Dendei monde, ffiechelen, Brussel, Antwerpen,
Leuven, Thienen, Luyk, Vervier, Landen, St. Truyën, Hasselt, Aken »-n Renlt-n.
5° Ion 5 uren 30 minuien des avonds, naer Dendermonde, Rochelen. Brussel,
Antwerpen Gënd,Brugge en Ostende, Kortryk, Mouscron, Démmvk. Ryssel en Calais.
6° Ten 8 uren 15 minuten des aronds naer Dendermonde, C.end. Mt*cl.eh*n,
Brussel, Antwerpen, Leuven, Thienen, Link, Verviers, Aken en Keulen.
cr'U K,sn u
1° Ten 0 ur. 15 w. 's morgens.2> Ten 8 uren 20 minuten 's morgens. —3° Ten 10
uren 10 minuten 's morgens. 4° Ten 12 uren 40 minuten 's middags. 5° Ten 4
uren 10 minuten 'savonds. 6° Ten (i uren 45 minuien 's avonds.
Zullen te Gysegem slillestaen de volgende konvoyen vertrekkende van:
AF.LST, ten 7 uren 45 minuten, ten 9 uren 30 minut. 's morgeris, ten 12 uren
ten 2 uren 45 minuten en ten 5 uren 30 m. s' avonds*
Van DF.NDKKMONDE ten 6 uren 15 minuten, ten 8 uren 20 minuten 'smorgen»,
ten 10 uren 10 min. voor m. ten 12 u. 40 m. namiddag, ten 4 uren 10 m. en ten
uren 45 min. des avonds.
Voor alle rigtingen moet men te Dendermonde van konvoy veranderen.
Dit blad verschyni des Zaterdags in den namiddag onder de dagteekening
van den daeiop volgenden Zondag.Den prys der inschryving, by trimester,
is bepaeld op i fr. 50 c., dien der annoncen op 20 centiinen den drukregel.
DEN DENDERBODE
EbMMMasuumaeei
In alle ryken der wereld begint men te begrypen van wat
'een kwaedaerdig gebroed de liberaiers-francmagons zyn, men zit
bun achler de hielen als waren hel wilde dieren, zoo bevreesd is
men voor die kerels; dit moet echter niemand verwonderen, want
die secle predi t niets anders dan moord en dievery, en verwekt j
overal wanorde en regeringsloosheyd. De protestanten die,
als vyanden van den katholyken godsdienst, de hand aen de j
francmaeons geleend hadden, beginnen ook te begrypen hoe ge- j
vaerlyk voor de samenleving deze secle is, en derhalve word er
aeh al de proleslunlsche dominé's streng verboden van de logiëu
deel te maken.
In Engeland, waer men die brandstichters en moordaenpredi-
kers met eene zoo bevremdende goedwilligheyd ontliaeld had,
word men 'l gevaer ook gewaer. Het vraegsluk der politieke uvl-
wyktlingen houd de engelsche drukpers ernstig bezig men zou
zeggen dal het zedeiyk versland der engelsciie gazelten uyt eeneu
diepen slaep onlwaekt. De laetsle baldadigheden van het revolu-
lionnaire comitcyl van Jersey, hel aenprediken en loven der
koningsmoord, de oproepen tot de politieke nioorderyënde
suiaedwoorden legen de koningin uylgcbraekt hebben die terug
werkende beweging vcroorzaekt.
Het dagblad den 1 Times bedreygl de uylwykelingen met eene
zwaerdere straf dan eene enkele verandering van verblyfplaets.
Den Morning-Posl roept uyt Neen neen, men kan die op-
roepen tot moordery uieï onverschillig aenziendie lieden
welke wy op onzen vadergrond ontvangen hebben, hebben al te
lang onze herbergzaemheyd misbruykt. Het is meer dan lyd
<c dat wy de school, die openlyk de moord aenpredikt, naer eenen
anderen oever sturen. Die gasten vleyën zich dat zy noch
a Heydenen noch Christenen zyn, 'l is le zeggen dat zy aen de
beschaefde wereld niet loehooreu en daerom prediken zy de
moordery aen eu verzamelen zich daer toe. Wy mogen niet
gedoogen dat Engeland eene manufacluer van koningsmoorden
en andere schelmstukken worde, du ons land mogen wy de
school van het pistool en van den poujaerd niet laten in-
rigten.
Zie daer eene klaeruytgedrukte sententie! De Engelschen die
heden klaer zien, beoordeelen de lrancmagonssecte gelyk byna
geheel de wereld hacr beoordeelt, T is le zeggen als eene sècte
van moordchaers en brandstichters.
Victor Hugo, zyne zoonen en 52 andere uylwykelingen hadden
bevel gekregen Engeland te verlaten met hunne gewoone stout-
tnoedigheyd meynden zy zich tegen dit bevel van uyldrvving le
verzetten, niaer zv hebben zich bedrogen gevonden, want men
heeft niet lang geaerzeld dit bevel uyt le voeren. Nu is de vraeg
waer die Jacobyus-moordenaers nu naertoe gaen Men gelooft
dat zy naer Amerika zullen ingescheept «orden, doch van eenen
anderen kant zegt men dal de gouvernementen der Vereenigde-
Staten ook hel gevaer niet willen loopen die bende moordeuaers
eu staetsomwenlelaers.le herbergen. Welken grond gael hun dan
ontvangen Zou hel le vreezen zyn dat zy ergens eenen hoek van
het Europisch vaste land zullen vinden om er hunne schelmervën
voort te smeden 9 Als men de stoute losbandigheyd der belgische
liberateispers wel inziet, zou men niet eenigzins mogen beducht
zyn dat zy hier in Belgiëu zullen komen nestelen? Wy hebben
gezien met welke oubescflacmdheyd den National hel brandstich
tend manifest van Kossuth, Mazzini en Ledru-Rollin heeft afge
kondigd, en nog beden doet dit zelfde blad eene betooning ten
voordeele der detnagoguen-moordenaers, en eeuen oproep tot de
francmaQonssecle
a Wy vernemen, zegt den National, dat een groot deel derno-
kralen uyt verschillige landen van Europa niet ophouden hunne
bytreding aen bei manifest van Kossuth, Mazzini en Ledru-
Hollin le zenden. De bytreding der dcmokraliekc poolschc cen-
tralisatie begint ook Mel ül. vereenigd sedirl de stickling van
hel Europisch comileyt, cn tene EENSTEMMIGHEID niet atlcen-
a lyk van GELOOFSLEER en van NEYGINGENmaar ook van
opvorming, komen wy onze VEREEN ICING beslaliyen en, op
den oogenblik van den aanvalONZE RANGEN AENSLUYTEN.
Gelyk in February i8i-8 komen y u zeggen WY ZYN HIER
Dezen oproep is klaer en duydelyk, wy zyn in eeustemmigbeyd
van geloofsleer en van neygingenwy zyn opgevormdsluylen wy
onze rangen aen en beantwoorden wy aen den oproepEn
waerom Om de Staten in oproer te brengen en er moord
brandstichting en regeringsloosheyd le doen ontstaen
Dit zyn oproepen die men in Belgian doelmen ontleent wel
den naem van Polen, maer 't is klaer dal de uytdaging regtstreeks
uyt ons land opstyglTen anderen, dien oproep word door
eèn groot deel der liberaterspers ondersteund:'een schimpschrift
dat onlangs is verschenen onder den tilel van Boniface, is eene
dezer publicaliën die de zelfde neygingen hebben, en waeracn
men de bemerkingen der engelsche dagbladen kan toepassen. Al
de iiberatersgazcllen hebben mei greliglieyd uytlreksels afge
kondigd uyt dit fameus schimpschrift, zeodat men moet bekennen
dal de demagogieke liberaiers-francma^onssecie zich hier in een
land gelooft waer alles toegelaten is, zelfs van oproepen le doen
•lot moordery en revolutie.
Wy gelooven dal het hoog lyd is dal er aen middels gedacht
worde om te beletten dal die oproerstokers, die aenpredikers van
moord en brands'icluing op hun gemak hunne onhcylspellende
plannen blyven beramen en smeden wy gelooven dal er aen die
schandjge leerschool van ondeugd en schelmstukken op d'eene of
andere wyze pael eri perk moet gesteld worden, want als den
revolutie-volkan aen 't uitbersten is, is het gewoonlvk te lael aen
middels gedacht om deszelfs vernielingswerk le keer te gaen.
Wy roepen de aendacht des göuvernemenis op deze regelen
ernstislvk in
Wy hebben stellige inlichtingen dat het ministerie in do
aenstaende maend een wetsontwerp over de liefdadige
giften en bezetten aen de kamer zal voordragen. Dit wets
ontwerp z.al, indien ai. onze inlichtingen echt zyn, eene
algeheele, eene uytgestrekte vcyheyd verieeuen, en het
rampzalig stelsel van verdrukking en hoogslpynlyke klnys-
tering doen ophouden. Hel word voorzeker hoogen lyd
dat de liefdadigheyd in ons vry Relgiën verlost worde uyt
de sehandelyke boeven waerin zy door de secte der l'ranc-
ïnagons is geklonken geweest, alleen omdat de liefdadig
heyd, de ware christelyke liefdadigheyd eenen dei' magtig-
ste middels is om den katholyken godsdienst te doen
eerbiedigeh en deszelfs heylzame werkingen le begunstigen.
En inderdaed, wat uytwerksel heelt de liefdadigheyd
ten aenzien van den godsdienst Alle weidaed die den
mensch ontvangt, heeft de evgenschap hem natuerlvker
wyze te verbinden aen dezen van wien hy ze ontvangt;
den mensch gevoelt in zyn binnenste eene stem die hem
gedurig toeroeptwees dankbaer aen dien die u weldoet,
eerbiedig hem, blyf hem getrouw en altyd zult gy hem
vinden wanneer gy in den nood zyt. Nu, van wie, van wat,
van waer heeft den nootllydenden meer liefdadigheyd, meer
wezenlyken bystand, meer vertroosting, zoo naer ziel als
naer ligchaem te verwachten dan van den katholyken gods
dienst Is 't den katholyken godsdienst niet die gedurig,
in alle omstandigheden de liefdadigheyd aenpredikt, be-
oeffenten beschermt? Is'1 den katholyken godsdienst niet
die aen den mensch als eene pligt oplegt liefdadig le zvn
ten opzigle van zynen lydenden medebroeder Is't dén
katholyken godsdienst niet die in byna alle steden en
parochiën schnvlplaetsen, werkseholen, hospitalen, wecs-
iiuyzen, oüdmannen- en vrouwen-gestichten opregt, be
stiert en op de voortrelielykste wyze doetbloeyeu Ja, 'tis
dien godsdienst welken dit alles verrigt, en 't is omdat de
lrancmagonssecte, die eenen eeuwigen en doodelyken bael
tegen den godsdienst gezworen heeft, dit maer al le wel
weet, dat zy niet anders gezocht heeft en nog dagelyks
zoekt dan 'de vrvheyd van liefdadigheyd te ketenen, te
dwarsboom en of te vernietigen, wel overtuygd dal, als zv
de oorzaek of de beweegredens der godsdienstige gevoelens
kan'verlammen of vernietigen, de uylwerksels van zeiver
zouden ophouden, dit is te zeggen dat de aenkleving aen
den godsdienst onder 'tvolk allengskens zou verzwakken
ei; eyndelyk teenemaél verdwynen.
Alen zal ons misschien vragen wel hoe komt het dan dat
de liberaters-francmuQons niet ophouden zelve over men-'
schenliefde cn medelvden tot den armen te spreken Hoe
komt het dat er onder hun zyn die zelfs aelmoessen en
groote weidaden aen de needlydende verschaffen
Hierop zullen wy antwoorden met eene andere vraeg te
wéten: lloe vele mensdïen zyn er niet welkers weldaden
met reden verdacht zyn, die zich maer medelydend toonen
met de armklas en deze zelfs daedzakelyk ter hulp komen,
om ze des le gemakkelvker in hunne strikken te krygen en
hunne pliglige, rampzalige inzigten des te beter te konnen
uvtvoéren Ik vreeze de Grieken, zegde eenen ouden scltrv-
ver, dan zelfs wanneer zy my geschenken brengen (f), en wy
ook wy vreezen de godsdienst- en priesterslialeiide. l'rancr
nuieons zelfs dan als zy voor de noodlydende genegen
schvnen. En wat m'eer is, de ondervinding van alle tydën
leert ons dat er zonder godsdienst geene liefdadigheyd kan
blyven bestaen, geene naluerlyke noch maetschappelvke
deugd is duerzaem als zy op den godsdienst niet gegrond-
(I Timeo Daitoos «.*1 dona feientes. V'irg. 1. II. j£»eid. v. 49.
vest is neem den godsdienst weg en weihaest zal de lief
dadigheyd met al hare heylzame uylwerksels van de aerde
verdwenen zyn.
'T zal dus zoo wel in 't belang zyn van den armen onge-
lukkigen als van den godsdienst zelf dat het ministerie een
welsontwerp, voorstellende de volle vryheyd van liefdadig
heyd, aen de kamer gaet aenbieden nïoet liet uyt dien
hoofde erge bestormingen iiytstaén, dat het moed scheppe
en zich wapene niet de almagtigc volksliefde, daer tegen
zullen de schreeuwers der logiëu niets vermogen. Deze
zullen schoon le lieren en te roepen hebben, men zal bun
antwoorden 't volk ziet en begrvpt dat dit een wetsont
werp van vryheyd is, een wetsontwerp van geluk voor den
armen en noodlydendcn, een wetsontwerp van eer en wel-
zyn voor 't vaderland, 't welk gy, liancmaconsche schreeu
wers, door uwe slechte leerstelsels, door uwe kuyperyën
en inlriguen zoekt (en onder te brengen, eeniglyk omdat gy
liet naer uw welbehagen niet kont besturen om liet te be
derven, ft vergod- en te verzedeloozenEn wal er
overigens meer van is, er zitten geleerde en deftige vader
landsvrienden in de kamer genoeg om dit welsontwerp te
verdedigen en het ministerie krachtdadiglyk te ondersteu
nen wy eonservatenrsbkiden, laet ons ook elkander de
band leenen 0111 het openbaer gevoelen te verlichten, en,
des noods, om de klubsbladen, die moord en brand zullen
schreeuwen, zonder genade te kammen, te hekelen en
hunne bedriegeryën aen de algemeene veronlweerdiging
aen te klagenVoor wat den De.nder-bodk betreft,
dezen zai zyn paerl bybrengen
Eene deputatie van onzen gemeenteraed en der koophan
delkamer heeft zich de verledene week by den heer
minister van openbare werken begeven om aen dezen
hoogen ambtenaer de dringende noodzakelykheyd voor
oogen le leggen van, zoo als te vóóren, de homllekolen
langs onzen yzeren weg aen verminderde vragtpryzen te
laten toekomen. Wy verhopen vastelyk dat den heer
minister de grondige redens in het verzoekschrift der
deputatie verval, zai wel in aendacht nemen en spoedig
dit vraegsluk op eene voldoende wyze oplossen. n
s>e gedurige verhooging der houilleprvzen wemt niet
alleen de mismoediglieyd onder de armen, maer zelfs
onder de burgers, die zich allen onder den last van de*
Iniytengewoone duerte der levensmiddelen gedrukt voelen.
En als den druk reeds nu zoo groot is, wat zal het mei.
het strenge jaergetyde zyn 't welk wy slaen in te treden
Nu kan de werkende klas met haren arbeyd no" niet
toekomen om in hare grootste noodwendigheden te voor
zien, en als de gure en snerpende koude ons zal overvallen,
zal het voorzeker honderd mael slechter zyn.
Wal ons betreft, wy begrypen niet boe liet mogelyk zy
dat er zoo veel tyd verloopt vooraleer er aen de billykè
reklame voldaen worde, zelfs verstaen wy niet boe het
mogelyk zy dat het gouvernement eenen enkelen oogenblik
aerzele om aen de maetschappy van Dender-Waes loe te
laten de houillckolen aen verminderde pryzen aen te voeren
terwyl dit waer liel'dadigheydswerk acn de schatkist geenei'i
enkelen centiem zou kosten, vermits het de maetschappy
van Dender-Waes is welke, op liaer overeengekomen aendeél
uyt de opbrengst der exploitatie van onzen yzeren weg, de
vermindering laet aftrekken en aen 't gouvernement zvn
aendeel ongeschonden overtelt.
Sedert 1830 zyn er in 011s land ten minsten een half
milliard franken besteed aen openbare werken waer uyt de
steden en bvzondere dorpen het grootste voordeel genieten.
Ongeiukkigiyk de ministers en volksgekozene hebben de
parochiën met genoeg indachtig geweestzy hebben te vee!
gezorgd voor de groote te weynig voor de kleyne te veel
voor de steden te weynig voor den bnvten.
Nogtans zouden de parochiën en' de steden byna het
zelfde voordeel moeten genieten uvl de openbare'werken
aengezien zy de zelfde lasten dragen.' Indien al de millioenen
vvf frank stukken gekend waren die sedert 1830 door de
buy ten lied en betaeid zyn om de sleden döor allerley
werken te .begunstigen, men zon verb.tesd staen en roepen
j dal het hoog lyd is van o;> de parochiën te peyz.cn om hacr
