AELST, dek 25 February 1856.
ÏONUAi; 24 FEBRUARY 1856.
TIENDEN JAEBGANG. - Nr -495-
Samenspanning (in Belgiën) tegen
den katholyken godsdienst.
Al wederom uytsluytingsgeest.
YZEREN WEG. STATIE AELST.
VERTREKUREN VAN DEN 4 FEBRUARY i$W.
Ten 7 uren 35 minuten des morgens naer Dendermonde Gend, Brugge,
^oslendCjXortryk, Mouscron, Rvssel, Zele en Lokeren.
2° ten 9 uren 35 min. des morgens naer Dendermonde, Mee heten, Brussel,
Antwerpen, Leuven, Thicnen, Luyk, Verviers, Landen, St. -Truyën,en Hasselt.
3» Ten 10 uren 55 m. voormiddag, naer Dendeimonde, Gend, Brugge, Oslende,
'Kortryk, Moescroen, Ryssel, Zele en Lokeren.
4» 7,<n 6 uren 00 minuien des avonds, naer Dendermonde, Mechden, Brussel,
Antwerpen, Leuven, Thienen, Luyk, Verviers. Aken, Keulen, Gend, Brugge,
Ostende, Kortryk, Mouscron, Ryssel, Zele en Lokeren.
5«» Ten 8 uren 40 minuten des avonds naer Dendermonde
GBIQUF. SL'UK.
YZEREN WEG VAN DENDER EN WAES.
VAK AELST NAER
Ninove, Geeraerdsbergen, Lessen, Aeth, 6 508 35 (1) 12 052 007 45.
VAN AETII NAER
Geeraerdsbergen, Ninove, Aelst, Dendermonde, 6 9 40—4 15—7 20.
van DENDERMONDE naer
Aelst, Ninove, Geeraerdsb., Lessen, Aeth, 6 308 20 (2)11 451 35 7 25.
Al de kouvoys slaen stil te Gyseghem, ter uyUondering der gene vertrekkende
van Aelst ten 10 55 's morgens en ten 8 40 's avonds, en de gene vertrekkende van
Dendermonde ten 11 45 's morgens en ten 0 00 's avonds.
Te Denderleeuw en Santbergen houden alle de konvoys stil. Te Idcgem staen deze
vertrekkende van Alh ten 6—4 15;— En van Dendermonde ten 6 30—11 451 35
(1) (2) Dit konvoy hond stil te Ninove en gaet niet verder.
Voor alle rigtingsu moet men te Dendermonde van konvoy veranderen.
DEN DENDEEBODE
Men zou moeten blind zyn als men niet zou zien dat er
ïn Belgiën eene uytgebreydde samenspanning bestaet om
■den katholyken godsdienst te doen verdwynen. De katho
lyken moeten weten dat zy niet mogen slapen dan wanneer
•er in 't donker gewerkt word om hunnen hevlzamen gods
dienst door een rampspoedig rationalismus te vervangen
rationalismus zoo ge wilt, maer 't is het protestantismus
"t geen zyne wetenschappeiyke en sectarische werkzaem-
heyd verbergt onder het nog hedrieglyker masker van het
rationalismus of redeleer, 't is het protestantismus, zeggen
•wy, 't geen in den grond de vyandeiykheyd tegen het
katholyk geloof daerslelt.
Dat "de katholyken eens de redevoeringen der professors
•van Gend vergeiyken met deze die, ter gelegenheyd der
opening van de brusselsche uuiversiteyt, zyn uytgesproken.
Dat zy het jaerboek der zelfde universiteyt vergeiyken,
als ook de lessen en de schriften van MM. Baron, Altmeyer,
Ahrent, Tiberghien, de redevoeringen van M. Verhaegen
voor den koning op nieuwjaer van 1855 en 1856 uytge
sproken, de redevoeringen in de Académie Royale door
M. Stas voorgelezen, de copferontiën die thans alle zater
dagen te Brussel door M. Altmeyer gegeven worden, de
verwarde uytkramingen en tuchtelooze akten der leerlingen
van de Gendsche universiteyt, zaken die alle voor doel
hebben den katholyken godsdienst te hoonen en ergernis
te verwekken.
Dat de katholyken eens de redevoeringen overwegen die
laetst, in de kamer, ter gelegenheyd van 't onderwys, van
Me liefdadigheyd en andere godsdienstpunten zyn uytge
sproken, en die tot niets anders strekten dan om het geloof
onzer voorouders te ontzenuwen en het katholyk priester
dom te verleegen.
Dat de katholyken de hedendagsche zoogezegde liberale
drukpers in overzigt nemen, welkers eenig liberalismns
bestaet in het aenranden en schandvlekken van alles wat
van verre of van naby met de heyligheyd des katholyken
godsdienst betrek heei't, en in het voorstaen van alles wat
tol de vernietiging des geloofs kan bydragen Dat de ka
tholyken eenen oogslag werpen op al de poogingen die te
Brussel en in andere steden door de protestanten worden
aengewend, om de Luthersche en Calvinistische hervor
ming uyt te breyden; dat zy eenen oogslag werpen op de
scholen die door de protestanten ingerigt worden voor de
arme kinderen, op de bedrieglyke middels die zy in de
arme familiën bewerkstelligen; dat men eens wel nalette
hoe het protestantsch comiteyt, 't welk zynen zetel te
Geneven heeft, zyne werkzame aktie met de meeste kracht
en listigheyd over Belgiën uytspreydin d'overtnyging
dat het in ons land is dal het protestantismus meest moeyte
ter zyner uytbreyding ontmoet.
Dat de katholyken, zeggen wy, al deze poogingen en
verschiliige middels wel overleggen, en zy zuilen bevinden
dat overal het protestantsch princiep, of liever de ver
loochening en vernietiging des katholyken godsdienst de
voornaemste dryfveeren zyn, en dat de rampzalige leer
stelsels in 1834 in de groote francmaconsfeest te Brussel
voorgedragen, en nu nog onlangs te Verviers vernieuwd,
op dèn voorgrond staen. Dat de katholyken dit alles wel
opwegen en zy zullen zien dal al de poogingen der franc-
magonnery, der professors en schrvvers maer een en 'tzelfde
doel hebben te weten de verheffing der protestantsche
hervorming door de verachting van het Catholicism us, de
verheerlyking der menschelyke rede door de loochening
der godheyd van Jesus-ChristusMen zou mogen zeg
gen dal er maer tioee partyën meer bestaen; de francmafons-
partyvernietigster van den christenen godsdienst, en de
katholyke party; en dat men niet meer kome praten
over iiberalen en conservateurswant dit is voor alle
klaerziende eene vermomming waervan zy geene dupen
meer konnen zyn.
Wat er ondertusschen pynelyker en onrustwekkender
voor de ware vaderlandsminnaers voorkomt, is dat het
bestuer weynig of niets doet om dit groot kwaed in zynen
verslindenden gang tegen te houden dat eene bevreesd-
heyd die aen de lafherligheyd grenst, de pligten verlamt
en de verantwoordelykheyd bemantelt.
is waei, het onderwys is vry, maer wy Roomsch-
Katholyken houden staen dat het namelyk aen de profes
sors der staetsgestichlen, welke met ons geld rvkelyk be-
taeld worden, niet vry staet de Roomsch-Katholvke religie
aen te randen, te ondermynen en alles aen te wenden om
ze te vernietigenHun deze vryheyd verleenen is aen
eene quasi-officieele vermaledyding overleveren niet alleen
alles wat er 't heyligsle is in den godsdienst, maer zelfs
't geen er 't voornaemste is in de maetsehappelyke samen
leving, te weten de wetten en 't gezag.
Wat meer is, soortgelyke vryheyd onttrekt openbare
ambtenaers aen liet toezigt van den staetals openbare
ambtenaersdoen de staetsprofessors bunnen eed van
gelrouwheyd aen de grondwet en by gevolg van eerbied
aen de vryheyd van eerediensten.
Indien den minister van oorlog, zonder de grondwet te
schenden en niettegenstaende de vryheyd van geweten, de
soldaten onder de wapens kan verpligien de militaire eer
te bewyzen aen het H. Sacrament
Indien den minister van justicie in de staetsgevangenissen
de opgeslotene naer de misse mag doen geleyden
Indien den minister van openbare werken, des zondags,
de werken aen de publieke staetsgebouwen mag doen
onderbreken, dit alles met het nuttig en zeer loffelyk inzigt
van den godsdienst en 't geloof der overgroote meerder-
heyd der-Belgen te eerbiedigen, zou er niet noodzakelyk
uyt volgen dat den minister van 't inwendige uyt maetregel
van orde, en uyt eerbied voor die zelfde godsdienstleer der
overgroote meerderheyd, tegen eenen staelsprofessor mag
handelen Indien den minister van 't inwendige, zonder de
grondwet te schenden, en niettegenstaende de vryheyd
van geweten, eenen staelsprofessor mag afstellen omdat hy
zyne verderflyke leeringen zoo verre dryft dat hy de God
heyd van Jesus-Christus loochent, zou hy hem niet mogen
afstellen als hy den goddelyken oorsprong van de II. Kerk
loochent
Indien de Kamers, zonder de grondwet te schenden en
niettegenstaende de vryheyd van geweten, het godsdienstig
onderwys in de staetsscholen mogen verpligtend maken,
zou het gouvernement de genomene verbintenissen niet
mogen doen eerbiedigen en den wensch der wetgeving
doen naleven
Indien den minister, krachtens de grondwet en zynen
eed, bescherming aen de eerediensten verschuldigd is, dan
mag hy voorzeker geene beschimpingen en beledigingen
tegen onzen eeredienst van wege de bezoldigde ambtenaers
verdragen te min als hy ziet dat bet onderwys van M.
Brasseur geen afgezonderd feyt is, maer wel eenen weer
klank van de uytgebreydde samenspanning tegen de Kerk,
eenen weerklank van 'toorlogsseyn tegen het catholicismus,
een ordewoord dat uyt de francmagonslogiën is opgerezen.
1
De studenten der gendsche universiteyt hadden, dezer
dagen, eene inschryving geopend om een concert te geven
ten profyte van den armen. Vele deftige persoonen, onder
andere Z, H. den bisschop, den zeer eerw. beer kanonik
De Decker enz. hadden ingeteekend om dit liefdadig werk
ter hulp te komen. Maer wat gebeurt er? Den zelfden
uytsluytingsgeest waerdoor de vier eervolle studenten,
welke legen de walgelyke en godsdiensthoonende leering
van professor Brasseur geprotesteerd hadden, waren ver
volgd geweest, dien zelfden uytsluytingsgeest nam wederom
onder de beurzestudenlen de overhand. Er wierden verga
deringen gehouden, kabalen gemaekt, listen gesponnen en
eyndelyk besloot men de vier opgemelde studenten uyt de
concertswerkingen te bannen de universiteyt geraekte
wederom in rep en roer, zoodat den administrateur-inspec
teur de groote zael of rotonde der universiteyt, waer het
concert moest placts hebben, weygerde. De studenten
vroegen aen liet stadsbestuer de toelating om bet concert
op de zael der redouten te mogen geven. Deze vraeg wierd
insgelyks van de hand gewezen, en wat er meer van was,
een groot deel der voornaemste inschryversonder andere
Mgr. den bisschop enz. trokken hunne inschryving in omdat
dit goed werk, door eene betooning van party- en uytsluy
tingsgeest tegen de vier studenten, verlaegd wierd
De baerdelooze heetekoppen zyn nu op den zoek naer eene
andere zael om er hun concert te geven. Wat volk er zal
naer toe gaen, is af te wachten.
Maer ondertusschen wat zullen de ouders denken van
vele hunner zonen die schynen de universiteyt te frekwen-
om concerts te geven, om oproer te maken, om hunne
medeleerlingen te verstouten, om feestjes en depiitaliën
by te woonen, om holle en verslandelooze redevoeringen
uyt te kramen, om Brasseursprincipen hemelhoog te ver
heffen enz... Voor wat de ouders betreft die geene horzen
genieten en hunne zonen in kwasten zien veranderen zonder
voortgang in de studiën te doen, deze zullen, denken wy,
uyt deze daedzaken profyt trekken en met de aenslaende
vaeantie daeraen pael en perk weten te stellen. Aengaende
de ouders, wier zonen op de horzen van 't land studeren,
deze riskeren er zooveel niet hy, wel te verstaen stoffelyk
gesproken maer als zy denken later, in hunne oude dagen,
troost en onderstand in soortgelyke gasten te vinden, wy
zeggen hun voorop dat zy niet moeten verwonderd zyn
als zy ondervinden dat hunne zonen voor hun zyn eene
oorzaek van lyden en verdriet, en daerby den eerstén nagel
hunner doodkist worden.
WAT WILLEK DE LIBERHATERS-FRAKC-
M.\</OKS
Wy hebben meer dan eens gezegd wat de klttbislen-francma-
yons willen en wenschen; nu zullen wy een voornaem kopstuk
der liberalersbladen eens zelf laten spreken om te doen kennen
wal zy voor bel onderwys begeeren. Zie bier boe den priester- en
godsdiensthatendeu Messager de Gand zich uyldrukt
- Er bestaet inner écne manier om de vryheyd
van allen Sn eens te eerbiedigen, en dit is van geencn
priester in de scliool Ie laten komen. Eken priester
zeil er maer kvvned doen. liet nieuvvervvetsch ondcr-
wys zal door de nenvvczigheyd van den priester ver-
liezen, en de religie zal er niet door winnen, integen-
deel.
Daer den Messager schvnt naer middels te zoeken om de vry
heyd van allen in eens te eerbiedigen, daer zyn aengewezen middel
voor ons sterk oosterscli riekl, zullen wy ons veroorloven hem
een ander middel voor te schryven, waerdoor de vryheyd van
den armsten zoo wel als die van den rykslen in 't minste niet zal
konnen verkrenkl worden, inaer :n den uytersteu graed zal ge
ëerbiedigd zjn. Luysler, Messager, en antwoord daerop als ge
kunt
Schaft alle scholen van den staet af en sluyt ze van de groosle
tot de kleynsle, dan zal er voorzeker niet eenen priester meer iu
konnen gaen om er kwaed te doen daerby stelt de lokalen en
gebouwen openbaerlyk voor de meestbiedende te koop en wy
zullen dan zien of de francmaeons wel vrienden zvn van 't onder
wys, of zy hunne beurzen zullen losdoen om die gebouwen aen
te koopen en er, onder hunne bescherming en geleyde, meesters
naer hunnen smaek in te stellen. De liberltalers beweeren altyd
dal zy iu groote meerderheyd in 't land zyn, dal de Belgen yan
die oude versleteue prullen niet meer wilien enz. Welnu, dit is
eene allerschoonste gelegenheyd t" om voor 't land jaerlyks zes
a zeven millioenen te sparen 2° om een overgroot kapilael uyt
de opbrengst der verkooping te verwezenlyken 5" om bet ver
stompend en lichtverdoovend klerikael onderwys met eenen keer
inden grond te booren 4° om met bel prolyl dat de vrye liber-
hatersscholen zou opleveren, francmayonsiogiên klubsgazellen
te slichten en aldus geheel 't land at spoedig te liberaliseren of
zoo ge yvilt te prolestantiserén
Wy, voor ons deel, zouden er geenè beenetr in vinden indien
er bier te Aelst eene halve dozyn scholen ingerigt wierden die
elk door een koppel Brasseur's, Altmeyer's, Wagneer's, of Huet's
zouden besluerd worden, yvel te verstaen als de burgers de Los
ten niet zouden moeten dragen. Wy zouden er de band niet voor
omkeeren indien men op den voorgevel dier scholen in groote
letters schicefLIBERATE SCHOOL, en indien den belieman
al over ander dag geheel de stad rondheide men laet liet pu
bliek welen dat er alhier zes liberale scholen zyn ingerigt waer
de jongelingen aen zeer gematigde pryzen hel élement subjeclif
op liet voorhoofd geprint word alwaer zy zoodanig verlicht en
klaerziende gemaekt worden, dat zy dwars door eene yzeren
schup konnen zien als er een hol in isahvaer alle klerikale
gevoelens in hunnen geest worden uylgcdoofd alwaer zy, met
een woord, voor de militie der toekomst op de liberaelste
wyze yvorden opgevormd en zoodanig gecondilionneerd, dal de
liberhalery hun langs alle kanten afdrupt
Maer nu is de vraeg of de liberhalers, en onder andere den
Messager, daer in zullen toestemmen wy gelooven liet niet die
gasten hebben voor princiep dat bet gentaKkclyker is riemen te
snyden uyt eens anders leêr, en dat hel hun weynig scheelt,
yviéns buys er brand, als zy zich tnaer by de kolen konnen
wannenDoch indien de katholyken eens voor goed wilden
dat de afschaffingen en verkooping der staetsscholen plaels Itadde,
gy zond eens zien hoe gauw geheel den francmayonshaspel zou
opgeschept zynWy hopen altyd voort alhoewel wy misschien
nog al lang zullen hopen, maer tlit zeggen wy voor onzen troost
ons princiep heei't reuzenstappen vooruylgegaenen alles wal
vooruylgael komt toch eyndelyk eens lot zyn doel
