PILLEKENS.
Jubelfeest van den eerweerd. heer
Pastor te Berchem.
CORRESPONDENTIE.
maekt rjzing en daling gelyk men willen als men op hel punl
is door de toenemende ryzing van eeu:ge weken gemor onder de
verbruykcrs le verwekken, dan bond men stil, en men doel de
pryzen een weynig dalen, om de slaglolfers hel al le luyd schreeu
wen le beletten.
Be lyden zyn voorby, dal de boeren geld moesten maken van
hun graen, om hunne pachten le betalen. Zy zyn ryk geworden
en verkoopen niet meer dan aen hoogc pryzen zy stellen limine
granen in entrepot, lieve r dan zich de wel te lalen stellen. De
spekulalie benuttigt dit alles, om zich van byria heel de voeding
meesier le maken en naer willekeur ryziug en daling le ver
wekken.
<r Ziedaer de oorzaek van de duerte der levensmiddelen, en die
oorzaken dreygen bestendig le worden zoodanig, dal den goeden
koop nu meer en meer dreygl eene fabel te worden, en den duren
lyd eene treurige wezenlykheyd.
Indien den loesland zoodanig, is, dan is het lyd Imogen lyd
geworden, dat hel gouvernement maelregels neemt, om zulke
schuldige spekulalie legen le gaen.
.-. Het Verbond van Acht meent den oppervogel of le schieten met
altyd en aenboudend zyne eygene schande le pleyten en te^en de drukpers-
vrybevd te blyven knoeyën. Dit piulblad is niet de Étoile Beige gausch
alleen in geheel de fraiisehe en vlaemsehe drnkpers om het vonnis van
onzen tuchlraed en deszelfs bekrachtiging door het cassatiehof toe le
juyehen. omdat dit vonnis tegen ons persoonlyk is gerigt. Van principe»
willen wy aen 't Verhoud of aen de Eioile niet spreken, het waie roozen
v oor de verkens stroeyën maer wy willen hun wel eens zeggen dat d'e
99/100 declen van d'openbare denkwyze voor ons zyn on dal wv dus te
vreden zyn als wy voor dit tribunael gelyk hebben, te meer omdat noch
vonnis van den uiehtraed, noch bekrachtiging van het cassatiehof ons
konnen bercykenBlyft er een handvol geld aen, patiëntie, wy
zullen er eene pinte Ie meer op zeilen en daeriiieê zal alles gerepareerd
zynDoch de grondwetsehendende en vrybevdsverkrachieiuie wet
der garde civiek, dit schandmonument der liberalerr zal veranderd worden
en dan zullen wy mal kan deren spreken. Uytgesteld zal niet kwvtge-
-scholden zyn.
.-. Sterke zoomen zyn kicaed om scheuren, zegt het spreekwoord,
-doch moeyelyker is 't iets ie moeten verkroppen dat men met langdurige
Anoeyte, met veel onkost, met intrigue» en alle slaeb van streken heeft
"voorbereyd, en 'l geen dan leenernael mislukt. Aldus had de aelslersche
Jiberatery geregleerd van eerst in <!e provinciale kiezingen boven le Irgfen,
"Vervolgens den Dendei bt de juyst vyf dagen voor de groote kiezing in den
hak te steken, en ondertusschen hel en uerde le bewegen om al ware het
maer eencn enkelen liberaler in de kamer le krygen. MaerO grooterr
WAl.R de ptovinciale ïiberalerskandidoten zyn lol op de beenen zoodanig
afgekookt, dal al onze smeerpotjes voor langen tyd gevuld zvn in 1 ko-t
hebben de liberaters den Dn derbode niet gekregen, daer is hy zegevierend
inet al de kivgsoer van verlost geworden, en met de generale kiezing is er
niet ecneri liberaler durven uyt zyne gaten komen, dusdanig waren zy
verzekerd dat zy in den kieskelel zouden gebleven en duchtig afgekookt
geweest zyn zy gevoelden dat zy met water te stampen en keven te zoeven
zoo veel zouden gewonnen hebben dan met inde kiesworsteling te treden.
Zoo gaet het, als men zyn gezag, zynen invloed en 's volks vertrouwen
verloren heeft men houd zich nog wel wat regt, maer de meest verrotle
hoornen blyven soms ook nog eenigen lyd regt, doch om met d'eerste
gelegenheyd in vierige speyërs en slinkend gebrokkelsel neergeslagen te
worden. Sic transit gloria mundi, dit is te zeggen dat, al9 men te gulzig
van't gebiaed eet, men daerna slagen met het spil krygt, of in andere
woorden, dat het een inager cieraed is eenen schoonen kostehken hoed
te dragen, als den kop schurft is
.-. Het Verhond geeft het artikel der Schelde inhoudende de loochening
der baldadigheden die te Gend zouden gepleegd geworden zyn, hadden de
liberaters boven geweest, baldadigheden waervan wy in een vorig IS' ge
sproken hebben. Daer wy eene platteonbeschofte en schneintelooze
loochening van een blad gelyk de Schelde niet activeerden, herhalen wy
nog eens dat wy alles steende houden en voegen er by dat wy deze week
uvt den mond van voortrefFelvke oog- en oorgeluygen vernomen hebben,
dat te Gend, aen eene venditie, waer eei.ige geestelyken voorbygin*»en,
de woorden van Slnet ze maer dood, door liberaterskoppen zvn uvl»e-
hraekl....Wilt de Slyhschelde nu nog eens komen loochenen.
wy zullen er ons nog eens meê bezig houden en baer voor boer onnooze?
en dom artikel wel betalen. Het Verbond mag baer dit oversciiryven maer
het word dan verzocht de antwoord der Schelde meê te declen. Daervoor
zullen wy onzen konfrater dan ook een kermisken geven, want by ons
is 't regt dat die de harde evers eet ook de murwe wel eens mag hebben.
**T spyt ons dat tyd en plaets ons ontbreken, want wy hebben veel le
zeggen 'T zal dus voor den noesten keer zyn.
Den 2 July lest is voor de gemeente Berchem eenen dag geweest
die voorzeker den merkweerdigsien is dien zy ooyt gezien heeft.
T was eenen dag van algemeene vreugde, eeuetr ii;ig van verheer-
lyking der deugd, eenen dag van eerbied en dankbaerheyd jegens
eenen achtbaren gryzaerd, die steeds bet pad des goeds heelt
bewandeld en zichzelven eene kroon van alle slaeb van verdiensten
beeft gevlochten. Ook hebben de inwooners van Berehcm hunne
taek begrepen, en wy durven het zeggen, zich van de zelve ge
kweten op eene wyze die aller verwachting verre heeft overtroffen.
De feestviering van welke wy eene ligte schets gaen geven,
was ingerigt ter gelegenheyd des vyftigjarige ptiesierdwns van
onzen achtbaren en geleerden stadsgenoot, den wel eerweerden
heer Van Eesbeck, sedert veertig jaren pastor te Berchem.
Sinds eltelyke weken hadden de Berchcmmenaers aen hunne
feestgewaden, vercieringen, lofspreuken en vreugdegroelen in
ililte gewerkt. Woensdag kwam nu alles le voorschyn en herschiep
men de straten der gemeente in betooverende lusthoven waer
gemoedsaendoening, blydschap en geestverrukking elkander ge
durig afwisselden. De huyzen waren behangen met groene kunst
werken, kletirkatoenen, bloemenkransen, drapperyën, festoenen,
tallooze jaerschrilïen en gelukwenschen uyt daken en vensters
wapperden allerlev vaendels, wimpels en vlaggen, de stralen
waren veranderd in aengename wandeldreven digt beplant met
sparreboomkens die met alle soorten van kleurvaenljes vercierd
waren verscheyde geschilderde trioinphbogens verhieven zich in
de locht en schenen als schelklinkende spreeklribunen Van
Eesbeeks lof te verkondigen en geluygenis van den goeden herder
te geven dat by zyne ziele voor zyne schapen gegeven heeft
Immers geheel den ensemble der decoration leverde eenen zoo
trelïendcn oogslag op, dat men Berchem niet meer kon erkennen.
Om negen uren i6 eenen hoogst voortrelTelyken stoel, onder
den toevloed van duyzende aensehouwers, met het muziek aen
't hoofd, uyt bet klooster-pensionnaet der eenveerde religieusen
Aposiolinnen getrokken om Zyne lloogweerdigbeyd den Bisschop
van Gend af te halen, welken dien dag gekozen had om le Berchem
bet II. Vormsel toe te dienen en aldus deze zoo scltoone feest door
zyne eervolle legen woord igheyd nog le verluysleren.
Wv zouden volgfern dien merkweerdigen stoel in al zyne
omstandigheden Ueschryven, maer. wy bekennen bet, hoe volledig
wy dié beschryving zouden maken, nog zou zy er slechts eene
flauwe schets van konnen zyn. Echter zullen wy zeggen dat de
verbeelding der zeven lill. Sacramentender dry goddelyke
deugden, der vier kardinale deugden in af d'eVzelVer uytgebreyd-
heyti, met de tallooze attributen zoo wonder schoon', kunslryk en
hertroerend was uylgedrukt, dat de menigte' als verstomd over al-
dien luyster, van bare verbazing niet koir lerügkeeren. Ja, zoo
schuierend, zoo veelsoortig, zoo wel nylgedacht waren de alle-"
gorieke coslumcn der leerlingen uyt hel pensiounaet die boven
gemelde godsdienstigheden verbeeldden, dat boe meep men ze
beschouwde, boe nieuwsgieriger men wierd om ze wederom le
konnen bewonderen. Daerby voegden zieli nog vele andere ver
beeldingen van genootschappen en godsdienstige instellingen die
alle mei verschillige kostbare standaerds, kunstryke bannieren,-
schitterende vaendels en iropheëii aen T hoofd van elke afdeeli-ng
op hel statigste de heyligheyd onzes onsteillvken godsdienst
voorstelden, en van dezen stoet eene aeneeuschukeling maeklen
van oogverbysterenden glans dien wy onnragtig zyn met de pen
uyt le drukken.
Aen de grenzen der parochie wierd dus- onzen achtbaren kerk
voogd onlhaekl en zeer bevallig gekomplimenleerd door een
negenjarig dochtertje, leerlinge in hel pensiounaet, en van direr
trok den stoet naer de ryk vercierde parochiekerk. Nadat 'L. H. hel
II. Vormsel had toegediend, wierd er eene solemnele mis van
dankbaerheyd met zeven priesters gecelebreerd door den zeer
eerweerden heer Deken van Bonsse. Ma liet- evangelie beeft Zyne
lloogweerdigbeyd den predikstoel beklommen en een zeer troos-
Jelyk en treilend sermoen uylgegalmd. Den hoogachrbaren spreker
had voor le.vle genomen eenen lofzang uyt liet kerkelyk ollicie
van den dag, en den zeiven toegepast aen een jaersehrift dat hy op
eender huyzen gelezen had inhoudende de twee veelbeduydende
woorden KLBBIED en DANKBAL BHEVD. Deze toepassing wierd
met zooveel fyngevoeligheyd, met zoo eene meesierlyke kunde
uylgebreyd en verhandeld, dat de aenhoorders, zoo geestelyken
als werekllyken diepgetroffen, hunne aendoening niet of zeer
moeyelyk konden verbergen.
Na de mis is den stoel naer hel klooster-pensionnaet terug
gekeerd a-I waer Z. H. het H, Vormsel aen de leerlingen toegediend
hebbende, benevens den achtbaren jubilaris door de leerlingen
al 'wederom met een luyslerryk lillerarisch-muzikael feest zyn
vergast geweest, en waerin de leerlingen al wedeiom ontegen-
sprekelyke bewyzen hebben gegeven van de voorlrëfl'elyke opvoe
ding en doelmatige onderrigtingen die zy in bet le regt befaemd
pensiounaet van Berchem ontvangen.
Onmiddelyk nadien heefteen banket aenvang genomen waeraen
een zestigtal priesters met Z. H. den bisschop, den achtbaren
jubilaris, de zeer eerweerde heereii Baepsael artspriester Oste en
De Witte kanonikken-professors in bel seminarie, de zeer eerw.
heeren Dekens van Audenaerde en Bonsse, den zeer eerw. heer
kanonik Saudan, secretaris des bisdotns, benevens de heeren
burgemeester en leden van den kerkraed hebben deel genomen.
Tydens bet banket, beeft den eerw heer De Vos, pastor te Marie-
Louise, eerst een voorireflelyk en kundig gedigt, ter eere van
den achlingsweerden jubilaris, uylgegalmd- liet welk met de
levendigste toejuyehingen en bravo's is begroet geweest. Vervolgens
is de jongste kloosterzuster vooruytgetreden en heelt, in naem van
het gemeynle, aen haren eerzamen jubilaris-besiuerder hoogst
welgemeende en deftige uyldrukkingen van dankbaerheyd en
gelukwenschingen toegesluerd, welke dan ook met levendigen
geesdrift onlhaeld wierden. Doch wal er het tafelfeest op de vro-
lykste wyze kwam verlustigen, was een fyn grapje, over nonkel
w.tw.A, 't welk hooger gemelden heer pastor De Vos in knoddige
en geestrykc versjes, ter eere van den jubilaris, ook had opgesteld
en zoo deftig afgaf, dat de lachspieren van al de aenwezigen,
willens of niet, in volle beweging moesten komen en aldus dit
schoone, dit edele feest met het hertelykste vermaek kwam
bekroonen.
Des avonds beeft eene algemeene schitterende verlichting dezen
gelukkigen dag geëyndigd, welken, wy zyn er zeker van, nog lang
in geheugen der Berehemmenaers zal blyven.
Eer aen hel achtbaer gemeenlebesluer, hel welk zoo treftelyk
en goedwillig heeft medegewerkt om dien groolen dag met zoo
veel luyster Ier eere van den eerw. pastor-jubilaris" te doen
uitblinken eer aen al de inwooners van Berchem welke, geene
uytgezonderd, zoo yverig, zoo girlherlig hebben gearbeyd om den
jubilé van bunnen verdienslelyken herder zoo weerdiglyk le
vicien eer aen rl klooster-pensionnaet, 't welk den grooten sla"
heeft gegeven om den I oyster, de deftigheyd, den glans van de
feesviering zoo veel weerde by te zeilen eer aen allen, maer
byzonderlyk eer aen den tachtig-jarigen gryzaerd, welken, beladen
met eenen ryken schat van verdiensten en met de liefde van zvn
volk mag zeggen dat 11Y ALLES WEL GE DA EN HEEFT.
K "Daiü"1"
Deze eerste verskens zyn deze week gcmnekl door den oudsten
priester van geheel on9 bisdom, eenen eerbied weerden man van
01 jaren, welken, alhoewel gebukt onder den last des ouderdoms,
nog zoo goed van versland en memorie is als over 50 jaren.
Wv wenschen dien achtbaren gryzaerd veel geluk en bedanken
hem over zyne welwillende meèdeeling die van alle ware kunst
vrienden met gretigheyd en vreugde zal"gclezen worden.
Jncht Aeist, uw Eersteling staet, statig nu verheven
Die aen de Dmkkers-konst. hier 'l leven heeft gegeven,
Vader der grieksehe tael, d'AIde van 't Nederland
Bragt Mertens in xyn stad, dees konst in hoogsten stand.
Jncht minnaers van does konst laet ï'imen iever streelen
Geen nooevt, geen ariebeyd en zal u ooyt verveelen
Muer liglen ial 'l bezwaer, is 't u aen 't hert geleyd,
In 't zigt van deze konst, die heel Europa vleyd.
Ja. en hier word gevierd van vorstelvke telgen
Van onzen Leopold, beroemd koning der Belgen,
Al' ininuners van de konst. van voorspoed hier het seyn.
En Mariens hunnen vriend, kan men konstrvker zyn
Jucht Belgen dan te saem', uw luyster zal aengroeyën,
Uvt Martens edel konst, nieuw' bronnen zullen vloevën;
Die geest, iever, en \lyt, en konsten maken vlot",
Hy is uw landsgenoot, gy deelt van' 't eere lot.
Van d'Eersteling in konst voor Vrankryk niet te wyken.
Ja zelfs voor Duytschland niet, dit doel zyn grafsteen" blyken
Van d'Eersteling in lyd, dit weet geheel het land,
Dal Martens de Drukkonst, eerst bragt in het Neerland.
Triomf merkweerdig dag hy doel ons ook gedenken
Martens zvn eerste ko>st, (1) aen Aelstzyn stad kwam schenken
D'onsteiflelyke gunst men viert er van het feest
Sa laet ons dankbaer zyn, vereend in bBden geest.
Martens by roem van konst, had 't lof van vroome deugden
l.aet onzen tol dan zyn, den toon van onze vreugden
Een wel gepaste vreugd, billyk door 'thert gelevd,
Zal zyn de ware borg van onze dankbaerhe\d!
(1) Zynen eersten Boek gedrukt le Aelst, anno 1473.
Erasmus Murtens vriend, ons' dit wel deetf gedenken
Als by op Martens graf, dus wende toe zyn wenken,
Als hy daer deftig schreef, met zyn gewoohC kragt
B'Anker, zeer vermaerd, blyft acii 't dankbaer nergeslagt.
JUCht iva'eLst Martens Laet U zYn Wapkn
't Wappert bY zYn eDeL künst! zYiv onsterepeLYke cUnst.
A.B.U. C,
Éenen vriend die ziclv beklaegt naer de aelsfersclte feesten nies
te konnen komen, wilt noglans zyn patrielismus toonen en zends
ojts de volgende vereen.
BIRK MARTENS
Aen de Belgen, ter gelegenheyd der opregting van zyn
Standbeeld in Aelst op 6 July 1836.
Waertoe dat feestgeluid en lofgezang zoo schel
Voorwieti dat vreugdgebroin en toeloop daer zoo snel
Yoorwaer ik hoor myn naem in Belgenruiin nu pryzen
En ginds in 'l bloeiend Ailsfr zie ik myn standbeeld ryzeu
Aenvacrdt, myn dierb're Broer's, een diepgevoeWeri dank-,
Uw heusch gejuich is my ecu warme lieldesprank,
In uwe trouwe borst vier eeuwen door verdoken
En nu in koor lot my zoo mflgtig losgebroken.
Hebt dank. 'T is niet dat ik nog wereldsch eer betracht
'Tis uwen eigen roem die my hier tegenlacht;
Betoogt aen gansch Euroop' hoe gy de kunst blyft eeren
En in den vlaemsclien zin en smuek durft \ooits verkeeren.
Op zoo een schoonen stond bleev' thans myn heil volmaekt
lladd' niet, helaes een spyt myn hart te diep geraekt
Gedoogt dat ik u spreek' als 'l ware broeders mogen
Gedoogt een' enk'len traen 'k kan hem niet meer verdroogen.-
Is uwe kenspreuk niet «In eeiidragt alle magt
Duldt eene belg wel ooit dal tweedrugt hem vei kracht
Dringt uw geweten i», dut ft aeu 't verleden denken,
En zien of gy uw spreuk niet hebt gewaegd te krenken.
Wat duidt die slryd'ge leus Katholiek! Liberael
Die scheiding ougeplaetst van laming en van Wael
Js 'l zoo dal gy het wilt, als 't land u roept lot kampen
By God, 'k voorzeg u dan een reeks \an wieede rampen.
Maer neen, het Vaderland die uwe trouw beroept,
Ziet recds.u baud aen hand als \rienden hy getroepi.
Hem bieden uwen moed,-om tael en vaderzeden
Om godsdienst bovenal en volksheil te verdeden.
Daei toe strekk' ook de kunst, die ik uw' vaders schonk.
De Pers die in myn hand met zoo veel-luister blonk.
Zy blyve zuiv're maegdIk hoop 't gy zult beletten
Dat lage Leliaerds heur maegden kleed besmetten.
Is reeds der Belgen kroon O neen zulks kan niet zyn,
Met was een vreemde slang die voortbragt zulk venvn
Een Belg van Belgen ras pleegt nooit of zal zulks plegen
Wel ka» hem hoogmoed 't hart, doch afgunst niet bewegen;
De Drukpers zy voor geest en ziel een milde bron,
Die in het ronde vloeit doorluchtig als de zon
Dat zy het goede pryz' en vooistapp' in de kunsten
en wetenschappen teel' ouschatb're hemelgunsten
Aen vreemden die hun lol op uwe grenzen leidt
Scherikt eene volle hand en trouwe gastvryheid
Dit is alom geloofd; maer let op hunne treden
En waekt of zy u soms voor loon geen prangen smeden.
Zoo ha est gy 't gift ontdekt, ras! geen genade meer
Valt deftig hen op 't lyf en lacht dan met hun zeer,
Laet hunne klacht maer voorts bv onze boeren dreunen
En wilt u: verders ook met geene vrees bekreunen.
Ons' vaders kenden nooit noch schrik noch vreemden dwang;
Al stonden zy hv tien, iiKier één op oorlogsrang
Gevaer in 't aenzigt slaen, ja, smart en pyn verachten
Dat deden zy vooruitof pal de dood verwachten
Nu gv op uwe beurt toont dat gy Belgen zyt
Der Gallen 't braefste volk en ik vergeet myn spyt....
In eenen wyden kring valt jub'lend nu aen 'l dansen,
Dirk Martens is le vrée en zoent uw' bloemen kransen.
I yt de omstreken va» Gend"
Mvniïeer des Opsteller,
Dat jtaet er hier, dat gaet er hier sedert de laelste kiezinge»
van Gend, konnen wy nauwelyks den neus in de stad steken, ot',
lappe, daer staet daer den eenen of den anderen vliegeknipper,'
mei wal km.yuenelen onder zynen neus en die is-aen'l algeven
om zyn sehrael geraemte te scheuren dammen hoer van hier!
lomperik van daer I plaeg van ons lleerc, gy hebt geen verstand
etc. etc. als hel gebeurt dat wy by hun wat besteden, dan hegrnt
ons versland allengskens wat op le komen, en kozen wy hunne
mannen, dan hadden wy hel veel. 'T versland moet legenwoordi"
toch drommel® goed koop zyn ;"'l is spylig dat wy met dergolyk.
niet veel konnen verriglen.
Zie eens hoe ik d'e kiezingen versta De manner, die wy naer
Brussel zenden, konnen veel op myne religie en op myne beurs
dat zyn twee dingen die ik geweldig geern zien, en daerom gaen ik
die aen Jan en alleman niet laten bandelen dal is tocb niet dom.
Maer gcvvoonelyk ken ik niet eenen van al die moeten gekozen
worden en daerom vraeg ik raed. Dat sebynt iny niet dom. Óm
door mynen raedgever niet bedrogen le* worden, neem ik den
genen aen wie ik myne religie en myne beurs best zou durven
toevertrouwen, dat is niet dom."En omdat mynheer onzen
paslor van groolere mannen goedgekeurd is om ons in de religie
te geleyden, omdat ik aen hem, zonder achterdenken al myn gèld
zou durven toevertrouwen, daerom hel, ik hem dezen dienst wees!
vragen en ik bedank er hein over, is dat nu zoo dom
Ik zou daer nog langer konnen over klappen, M. den Opsteller,
maer ik vrees u en uwe lezers te vervelen. Indien gy meent dat
bet goed zal doeu op myne geburen die zich somtyds gelegen l3ten
aen al dal getier van de stad, gelieli my in uw deftig blad een
plaetsken le verleenen. Eenen Landsman.
M. V. G. uyt S. wy bedanken u over uwen aengenamen
brief van 1 en zullen ons bevlyligon aen uw verzoek te voldoen.
Als 't u zal believen, zulde
M. V. D. S. uyt B. kom in die zaek niet lusschen want wy
voorzien dat men u zal foppen. Onderzoek eens wie dien pluvm-
stryker is en als gy het zult welen, zult gy er seffens uwe goeste
van hebben.
Geëcrden vriend B. G. wie zal dit belalen Neemt gy dit
op u Hebt gy daer wel aen gedacht 'T is maer dat wy u zeggen
dat dit geen kinderspel is. Wy zullen u daeromtrenl welhaest
verdere uylleggingen geven, en u toonen wat daervan is, gy zult
dan beter konnen oordeelen. Wees dus niet te haestig.
