ZONDAG 28 SEPTEMBER 1856.
ELFDEN JAERGANG. - N' 326.
Vertrekuren uyt de Statie Aelst MER:
Vertrekuren uyt versehiilige Statiën.
AELST, den 27 September 1856.
ELK HET ZYNE.
wat gebeurt er
Wat is er van dit alles
Verder gevolgBelgenlet op.
Wat willen wy
Eene regtzionige belydenis.
Dendermonde 5-40 8-05 11-10 3-30 Ge rul, Brug Ostende 8-05-9w25 lc e» 2C kl.
6-55 8-45. S 6-50 3-308-45 le klus lan^s Dendermonde
Brussel7-401-5-157-559-20lcen2°kl. f Kortryk, Monscroen, IWhspI (lands'Lede) 8-05
Mechalen Antwerp.,5-40—8-05—3-306-55. 9-25 1" en 2° klas 1-20 6-50.
LeuvThienLuyk, Vervi-408-053-30—6-55 j Deornyk, Rvssel (lanj^s Ath 7-301-05—5-15
Landen, St.Truyen, Hasselt, 5-408-03- 3-30 Nin. Geerardsb. Ath, 7-301-055-15—7-J
Gend 8 059-25 lcen2c klas— i-20—6-50. 'yb Bergen, Quievrnin,7-30—*1 05-^5-151° en2c
kl.
Staen te lede de konvoys vertrekkende van Brussel7-1512-30 6-00 en van Gend 7
12-10—4-30.
Te IDEGEM staen dete vertrekkende van Ath 6-30—-4 7-20 en deze vertrekkende van
Aelst 7-30 - 1-05— 7-55.
Staen te gysegem stil «1 de konvoys uytgenomen dezen vertrekkende van Aelst 8-05 dos
morgens en 8-45 's avonds en van Dendermonde ten 8-45 's morgens en 9-25 's avonds.
Staett te Santbergen de vertrekken uyt Ath 6-30 's morg. 4 on 7-20 des avonds. Van .Den
derleeuw 7-55 's morg. 1-20 en 8-TÜ des avonds.
OJIQGE StIUM.
VAN LOKEREN NAER
Aelst, Dendermonde 5-30 9-30 3-15 6-45.
Ninove, Geerardsbergen, Ath 5-30 9-30 3-15 6-43.
VAN ATH NAEK
Geeraerdsbergen, Ninove, Aelst, Dendermonde, bekeren 6-309-454-00.
Geeraerdsbergen, Ninove Aelst, Dendermonde. 6-3U9-454-007-20.
Brussel (langs Denderleeuw) 6-30 4-00 7-20.
•Gend, Brugge, Ostende 6-30— (langs Lede.) 4-00 7-20 (langs Dendermonde.)
VAN GEND NAER
Aelst, Bruss, Ninove, Ath 7-00 —12 10—4-30—6-25 (1. Denderm.) Brussel 8-50 lcen2«kl.
VAN l'.r.L'S.SEL NAER
Aelst, Gend 7-15-8-451^ en 2° kl. 12-30—6 00 7-30 Velst alleen.)
Ninove, Geeraerdsbergen, Ath (langs Denderleeuw) 7-15 12-30 7-30.
VAN DFNDKRMONOE NAER:
Brussel (langs Aelst) 7-15—12-404-15—7-35 (1. Mech.) 6-05—9-00—10-2047-20
Aelst, 7-15 8-45— 12-40 4-15 7-35— 9-25.
DEN DENDERBODE
In tegenwoordigheyd der aenslootelykste ongebondenheyd en
ïioogsi bedroevende versmading legen bel geeslelyk oppergezag,
waeraen de liberale-francma^onspers zich overlevert, Ier gele-
•getiheyd van den bisschoppeiyken beveibrief nopens hel onderwys,
is bel eene pligt voor eiken katliolyken die mei het volk "in
aenraking is, bet zelve zoo veel mogelvk te onderrigten tegen de
dwalingen, aen te moedigen lot onderstand van bet goede, en ie
sterken legen hel geweid der boozen. De goede moeten hunne
rangen digter aensluylen om een ondoordringbaer slagorde
te vormen waertegen de roekelooze bestormingen der kwade niels
vermogen. De sterkte is den tegenslag van bei geweld, den moed
is hel afweeringsieeken van den aenval, en de siandvasiigheyd
de waerborg der overwinning. Als de goede deze dry zaken wel
beoefenen, dan mogen zy verzekerd zyn dat zy de aenslagen der
vyanden van waerheyd en regiveerdigheyd zullen verydelen, de
aenslokers lol oproer en boosheyd beschamen, en den kop van
't helsch serpent van verderf en verleyding verpletteren.
Het eerbietfcweerdig opperhoofd dezes1 bisdom» voelt zich in
geweten verpligt aen de gedurige uylbreyding van ketterscbe
leeringen, waervan zyne bisschoppelyke stad den zetel is, weder
stand te bieden en te verhoeden dal den vergiftigenden kanker
des ongeloofs en godsdiensthaet geheel zyne kudde verslinde,
verheft zyne vaderlyke slem, vermaenl de geloovigen om ze te
wapenen, en berispt de verleyders om ze tol inkeer te brengen.
De eerste aenhooren de stem van den goeden herder, omdat ze
vau den schaepslal deel maken, en de andere versmaden de zelve
en verharden zich in hunne boosheyd. Pynlyk getroffen door de
versloktheyd dezer verdwaelde kinderen, en geleyd door eene
treffende voorzigligheyd, wend onzen achtbaren kerkvoogd zich
tot den aigemecnen Vader der geloovigen, den wettigen Stadhouder
van Christus op de aerde, om dezens gevoelen te kennen over de
middelen die tegen het bejammerensweerdig zielenverderf
gebruykt zyn en verder moeten gebruykt worden, en zie, hy word
door den II. Vader zelf, geloofd, opgewekt en krachldadiglyk
aengespoord om met nieuwe aendaebt, zorg en vlyi alle middels
in het werk te leggen om te belenen dat de besmetting eener zoo
vreeslyke pest zyne kudde bederve en gausch vernieiige
Den zorgvollen zielenherder die strenge gewelenspligt volbren
gende, verheft de stern in 't openbaer, rand de dolingen aen met
de wapens der waerheyd, en wekt de geloovigen op hel verderf
te vlugten, om ze legen deszelfs rampzalige gevolgen te vry-
warenMaer
Wat er gebeurt? Iels waerover het katholyk Belgiën uyt
schaemle moet blozen, en uyt hertzeer de vurigste tranen storten;
een schandael zonder weerga, eene eerloosheyd zonder gelyke
komen den katholyken naem van ons land bezoedelen met
namelyk de goddelooslieyd openlyk te verdedigen, met de grouw-
zaeuisle godslasteringen te bewierookeu en bet meest vermale-
dydensweerdig zielenverderf door den schild onzer weiten te
willen beschuiten
En inderdaed, geachte landgenoten, 'tis ongeloollyk u ie be-
scbryven met welke hclsche razernymet welke walgelyke
onbescbaemdheyd, mei welke verregaende losbandigbeyd geheel
de liberaiers-francmagonspers zich ontketend legen eenen regl-
schapen bisschop, die, door zyn geweten gepraemd en door zynen
herderlyken iver aengevuerd is om het onmetelyk kwaed der
goddelooze en jjodsdiensthatende leeringen van een verdervend
staetsonderwys te bestrvdeu. 'T is ongelooflyk ul. een denkbeeld
te geven van dc versmadingen, van de lasterende aenlygingen,
van de walgelyke beledigingen die deze drukpers uytbraekt tegen
den goeden herder, welken zyne ziele voor zyne kudde ten
besten geeft.
Maer, zal men zeggen, lasteringen, beledigingen enz. zyn geene
.bewysredens die iemand konnep overtuygen, het groot vraegsluk
is tc welen of er in onderwysgestichlen van den staet kelteryën,
goddeloosheden en verderffyke leeringen aeu de jongbevd worden
ingeplant? Dit konnen de liberalersbladen met loochenen, de
onbetwisielykste stukken, de openbare schriften, de in 't licht
gegevene werken der professors zyn daer om den beveibrief van
Z. II. ten vollen te verregtveerdigen doch die bladen schimpen
en schenden legen het gezag der II. Kerk, zy maken den paus en
Ben bisschop uyt voor lichtdompers, vyanden"van den vooruytgang,
verdrukkers der vryheyd, kwellers der gewetens, baetzoekers,
predikanten ten voordeelc hunner eygene gestichtenDaerby
zoeken die bedorvene schryvelaers te doen gelooven dal de geeste-
ïyke wapens der II. Kerk, de excommunicatie, het inderdicl en
andere stralfen versleten zyn, dat niemand de zelve nog vreest,
en dal elkeen er mee lacht enz. Verder dat onze constitutie
verbied eenig onderwys te censureren, dal de vryheyd van ge-
welen door de grondwet gewaerborgd zynde, niemand de gewetens
mag verontrusten, en meer andere drogredens
Dal verstokte goddeloozen liet gezag der H. Kerk miskennen,
bare geboden over 't hoofd zien en hare dienaers van de hoogste
tol de leegste verachten en gedurig belasteren, dit moet niemand
verwonderen, byzonderlyk als men denkt dal die kerels zich
verkocht en verslaefd hebben aen eene roekeloosesecte, opgevormd
door Voltaire, die als grondprincipen van zyne leering gesteld
heeft dal den EERLOOZEN moet verpletterd worden, dat den
laelslen der koningen moet verwurgd worden met de beulingen van
den laelslen priester, dal de leering van het oordeel, van de hol, van
den hemel maer goed zyn om kortzigtige of onverstandige men-
schen schrik aeu te jagen, dal den mensch mag leven gelyk hy
wilt en aen niemand zal rekening te geven hebben enz. enz. Dal
zulke.seclarissen dergelykegedrocbteiyklieden leeren en voorstaen,
dit is niet te verwonderen, zeggen wy die't hert en den geest
bedorven en zyn geloof verloren beeft, is .tot al zulke dingen
bekwaem, maer dit is ook eene reden te meer voor de ouders om
hunne kinderen zorgvuldiglyk te verwyderen van scholen waer
aenhangers van zoo verbeestende leerstellingen professors zyn.
Want, dat de ouders hel wel weten den zoon die soortgelyke
principen inzuygl zal vvelhaesl hunne smerte en daerby de schande
der familie worden, de oneer van stad of dorp,«en hun verder tot
eersten nagel hunner dood kiste verstrekken.
Hebben de francmagonsgazelliers en de goddelooze leeraers der
stadsscholen geene vrees voor de kerkel.yke stralfen, aenzien zy
de excommunicatie als een versleten of beroest wapen, dit staet
bun vry, maer dat zy dit voor zich zelve houden ca andere in
dien ongelukkigen doolhof niet meeslepen.
Wat er echter het schandelykstc van dit alles is, is dat dc
Jiberatersgazdten komen vertellen dat de bisschoppen geen regl
hebben om een kellersch en openbaer goddeloos onderwys, 'i welk
ten koste van de schatpligtigen gegeven word, te censureren of,
door herderlyke br ieven, aeu te klagen .en af te keurenDie
schryvers beroepen zich op de vryheyd van onderwys en van
geweten, zy beweeren dat de constitutie alles loelael, dal men
mag ouderwyzen al wat men wiltMaer als de bisschoppen,
op hunne beurt, door hunne brieven komen ouderwyzen dal bet
onderwys van dit en geen slaetsgesticht keitersch, slecht en
goddeloos is, dat de ouders moeten op hunne hoede zyn en 'l ver
derf hunner zonen voorkomen, ha dan keert de kaert, dan
schreeuwt men tegen de schending der grondwet, dan tiert men
tegen de verkrenking der vryheyd van onderwys, dan hebben de
i'rancmasons geene gal genoeg in bunnen boezem om tegen de
bisschoppen uyt te brakenDe seclarissen willen eene
oobepaelde vryheyd om alle kwaed tc onderwyzen en geene hoe
genaemde vryneyd om goed te leeren Indien de grondwet
aldus moest verslaen worden, dan zouden alle treffëlyke Belgen
zeggen wy zullen de grondwet voor de liefhebbers laten, liever
zonder grondwet naer den hemel te gaen, dan met honderd
grondwetten de prooy van den helsehen duyvel te worden
Maer, dank God, de grondwet geeft ons de volle vryheyd om het
slecht onderwys te bevechten en het goede voor te staen, dit is
't geen onzen zorgvollen bisschop in zynen merkweerdigen bevel-
brief doel met eenen iver om welken geheel zyne kudde zyne
dagen zal gebenedyden
In vele middelbare scholen van den slael is den priester buyten
gesloten en word er geen hoegenaeind godsdienstig onderwys
gegeven, of wel gegeven door professors die zelve hunne godsdienst
pligien niet bennen of verwaerloozen die met den catechismus
zoo vremd zyn als eenen Turk die dc zedcleer zoo veel verslaen
als eenen schrifleloozen briefdie eyndelyk zonder zending zyn
en dus met vrucht geene godsdienstige opvoeding konnen geven.
in de slaelsuniversiieyt van Gend gaet hel erger daer zyn
professors die leeren dal Christus onzen Verlosser geenen God is
dal de II. Kerk geene goddeiyke instelling maer wel eene
uylvinding der pauzen is dal de pauzen niet anders geweest
hebben dan overweldigers en verdrukkers van het mensclidom
dal de artsketters Luther, Zwinglius en Calvyn gekomen 0111 den
menschelyken geest te verlossen van het schaudelyk jok, ivaer-
onder hy zuchtte; dat er geene erfzonde bestaet, en nog meer
andere kelteryën die hel ons walgt hier neêr te schryven.
Welnu, Belgen, gy zyl een uylmuntend katholyk volk, gy bemint
uwen katholyken godsdienst, gy vernedert u voor Christus als
voor uwen God toen Hy in de H. Misse uyt den hemel daelt, als
Hy in de processièn rond de stad gedragen word, als gy Hem te
Paesschen in uwe herten ontvangt, als Hy ul. op uw doo'dsbedde,
in die schrikkelyke uer, komt spyzec, vertroosten en versterken...
Wat peyst gy van eenen vremden kwant, van eenen verleyder die
aen uwe zonen komt leeren dal uwen Christus geenen God is,
en dat hy hy gevolg in Hem niet moet gelooven
Gy gelooft dal de instelling der II. Kerk hel werk is van God
gy gelooft en gy ondervind dat zy sedert 18 eeuwen onafgebroken
allyd gestaen en al dc vervolgingen van de magligste koningen,
keyzers en dwingelanden overleefd heeftdat millioenen marte-
laers voor hacr luin bloed hebben gestort; gy vind er troost in als
gy in droefheyd zyt, vergiffenis als gy uwen God verlaten hebt;
immers zy geeft u eene gegroudde hoop van na dit leven tol een
heter ie zullen overgaen, omdat God, die d'eeuwige waerheyd is,
almagtig en getrouw in zyne beloften, ul. daervan de overtiivging
in 't bene gegriffeld heeftWat denkt gy van eenen bederver,
die aen uwe zonen inboezemt dal dit ailes maer prullen zyn,
bedrog om uwen geest te overweldigen en te verdrukken
(1) Door den EEKLOJZE.N verstond Voltaire de leeriog van Christus, de
11. Kerk.
Gy hebt dikwils gelezen dat Marten Luther eenen augustvner-
momk was, die zyn klooster heeft verlaten 0111 met eene rellgieuse
te trouwen dat hy 't eerloossto leven heeft geleyd dat men kan
bedenken dal hy 111 zyne schriften zelf bekend heeft met den
duyvel wel een muddo zout geëleu te hebben dat hy al God
te verinaledyden en te vervloeken in de yslyksle wanhoop zviren
kelterschen geest heeft uylgeblazenGy heb! dikwils gehoord
hoe Calvyn, Zwinglius en andere ketters der 16c eeuw'geleefd
lebben en gestorven zynWat oordeelt gy van eenen leeraer
die aen uwe zonen komt verzekeren dal Lulher, Calvyn enz. als
aeyligen het mensclidom zyn komen verlossen van hel schandig
jok waeronder de Pauzen het menschdom onderduikt hielden
Op deze vragen zult gy antwoorden, kalholyke Belgen, dal men
zulke verdervers moet vlugten gelyk de pest, dat mén ze uyt alle
irellelyke gezelschappen moet bannen, dal men ze moet mei den
vinger vvyzen en er zoodanig meé handelen, dal zv gedwon«en
zyn het land te verlaten"ft
Maer wel verre van dit alles, kalholyke Belgen, gy betaeli hun
jaerlyks aen eiken professor eene ronde somme van 8 a 9 duvzend
iranks, die gy in kommer en zorgen moet winnen om naer den
ontvanger te dragen. Dien hoop duyzende franks worden u met ge
weld afgeperste!gy brood liebtof niet, ol'gy uwe kinderen behoorlvk
kont klceden ul met, of gy uw huyshouden in eere kont houden of
nil!!De schandige onderwyswel zegtbetalen, ja om verleyders
eni kettersche prolcssors in weelde Ie laten zwemmen, of liet
tafelken voor de deurGy hebt schoon te zeggen wyeyn
katholyken, w, mogen de kettersche keringen, het'volksverderf
tic godsdienslverd ruk king niet ondersteunen; de ouderwyswet
antwoord u betalen, betalen, of uw laetste meubelstuk word
voor uwe deur verkochtGy hebt schoon te zeggen den
katholyken godsdienst, is den hyzonderslen steun onzer nalioua-
Jileyl, de waerborg der goede zeden en der .verkleefdheid aen
koning en vaderland, den katholyken godsdienst is den schild
der reglyeenliglieyd en treffelyken handel onder de menschen en
als wy hem gedurig laten ondermvnen en uvl dc herten der
opkomend» jeugd verbannen, dan'bereiden ivy ons, volgens dc
verklaring van den koning zelf, onmeTelvkc rampen èn den
ondergang van lielgienMaer de zelfde onderwyswel
antwoord met u loe ie snauwen betalen, nog betalen en'allud
betalen en dit voor louderivis dal gy zoo zeer verfoeyt en ver-
maledyd Belgen denkt er aen, want gy hroeyl ia uwen
boezem het hevrozen serpeot dat ul. eerlang verslinden zal.
Als men bedenkt dat Belgiên jaerlyks voor het rampspoedig
staetsonderwys zes a zeven millioenen betaeli, dit ton nadcele
van t vry onderwys, het ivelk niets te weuschen lael, na! nare
er bi lyker dan de afschaffing ie vragen van die belreurens-
iveerdige wellen en liet veld der mededigiug, door de volle
vryheyd, aen elkeen te openen?
Men zal ons toeroepen dil is eene utopie, hel zal nooyt "ebouren
en wy zullen antwoordenNeen Tzal niet gebeuren als de kalho
lyke allyd gedwee hlyven betalen om aen de goddeloosheid haren
vollen zwier latenNeen 't zal niet gebeuren als oiize wet
gevers hlyven zwichten voor het gelier der francmacons, diele«en
alle regl en reden liet katholyk geld willen blvven besteden om
trancmaponsscholen ie betalen, kettersche leeraers te bezoldigen
en de jongheyd te bedervenNeen't zal niet gebeuren als
de kalholyke wetgevers met gladaf de geldsommen weygeren en
zeggen liberalcrs-francmaCons, wy zyn moede die zés a zeven
mil joenen jaerlyks aen't volk af te persen, die zes a zeven
millioenen zyn den intrest van een kapilael van doO a 160
millioenen franks, met die zes a zeven millioenen konnen cr
jaerlyks steenwegen, armhuyzen en werkpiaetscn gemaekl worden-
die zes a zeven millioenen konnen gebruykt worden om
honderde goede en matige werken te verrigten die 'l land zullen
bevryden van den kanker der armoede, in plaels van liet naer
zyn verderf te stootenWilt gy scholen hebben waer uwe
slechte principen geleerd en onderwezen worden, wel ri«l ze in
maer met uwe eygene penningenLeert daer in al af wal "v
begeert, al was 't dat er noch God, noch oordeel, noch hel noch
hemel, noch goed, noch kwaed beslaen, gy zult dan zien of Belaiën
nog katholyk is en welen ivaeraen gy ul. zult te houden hebben
Da is 'l geen wy vryheyd hcelen en die ze anders verslael maJ
ons tegenspreken wy zyn hereyd te antwoorden6
En wat er van die afpersingswet nog het droefste voorde
Maenderen is, is dat liet geld dezer provincie in de provincie niei
besteed word maer onregtveerdiglyk naer andere gezonden zooda
wy mogen zeggen dat de Vlaenderen letterlik gepluimd worden
lil ons aeuslaeude Nr zullen wy dit ontvcderleggelyk beivyzen
Een der liberaelste bladen van't land, de Tribune dc I iéac
welke allyd de mayonmeke zaek heeft voorgestaen en noe ver'
(ledigt, kan de al te verregaende losbandigbeyd der andere
liberalersbladen nopens den beveibrief van Z. II. den bisschnn
van Gend niet verdragen, omdat deze losbandigbeyd al te zeer
tegen het gezond oordeel opdruvschl en vooral omdat zv veel
kwaed aen de liberaterszaek toebrengt. Dus beeft het livksch
ltberael blad de volgende belydenis in volle letters afgegeven
