AELST, den 51 October 1856.
10NDAG 2 NOME RED 1856.
ELEDEN JAERGANG. - W 531-
Vertrekuren uyt de Statie Aelst XAEIt
Vertrekuren uyt versehillige Statiën.
De Universiteyt van Gend,
En wal zegt Boniface?
De waerheyd - daedzaken- cyffers.
9
Hoe zyn de religieusen vervangen 'i
'Oendenn. 5-40 8-05 10-00 3-30 5-30 8-50. W. Gend, Brugge, Ostende 8-10 —11-25 1-25-
Jokeren 8 05 10-00 3-30 5-30 8-50.
Tirusse I 7-50I 8-fl5.
MecVielen Antwerp., 5-40 8-05 -*10-»3-30.
i.euvThien Luyk,\erv5-40 8 05 10 3-30 8-15
Landen, St.Truven, Hasselt, 5-4010-» 3-30
Gend 8 10-11-25—1-25—8-5
3 -30 5-301e klas langs Dendermonde.
Kortryk, Mouscroen, Kvsscl (langs Lede) 8-10
5 11 -25 5-30.
Ooornyk, Ryssel (langs Ath 7-501-05- 5-15
Nin. (leeraidsb. Ath, 7-5l»1-055-15—8-15.
Ui Bei gen, Quie*rain7-Ö0 1 055-l5.1e ei^i1-' kl.
-10-
Staen te lf.de de 'konvoys vertrekkende van «Brussel*/ -15-«-« 8-00 en van Gend
4-30—7-30 en dezen die vertrekt uyt Aelst ten 11-25 'smoigens
Te ioegem siaen deie vertrekkende van Ath 6-30-4 t^OO en deze \ertrékkende >van
Aelst 7-30 1-20-5-30.
Staen ie GYSKGEM stil al de konvoys uvtgenomen dezen vertrekkende van Aelst 0-0 des
morgens en 8 50 'savonds en van l'endermonde ten 00 's morgeus en 8-00 '^s a\onds.
Staen te Santbergen de vertrekken uyt Ath 0-30 's morg. 4 en 0-00 des avonds. Van
derleeuw 8 t-5 's morg 1-20 en 8 40 des ii'-onds.
i Den-
GUUJUR SLUM.
1 ii——mmamrnm——.l i i Hl|il i
VAN 'LOK ER EN NAF.R I
'Dendermonde, Aélst 5-30 9-30 3-15 7-20.
'•Ninove, tleerardsbergen, Ath 5-30 9-30 3--157-20.
VAN ATII NAER
Geeraerdshergen, Ninove,'Aelst, Dendermonde, I.okeren 6-309-554-00.
'Geeraerdsbergen, Ninove Aelst, Dendermonde. 0-3U9-554-007-15.
•Brussel langs Denderleeuw) 6- .0 0 00 7-15.
'Gend, Brugge, Ostende 6-30(langs Lede.) 9-554— 7-15 (langs DenderlncfntJe.)
VAN GEND NAER
Aelst, Bruss, Ninove, Ath 7-10 —12 20 3OH7-30.
VAN BRUSSEL NAER
Aolst, Gend 7-15— 12-30—0^00 8-00.
Ninove, Geeraeid-.bergen, Am Duurs Denderleeuw) 7-15 12-3" 8 00.
V N DENDER HDV.F NAER:
Brussel langs A.-U't 7 25- 11 3 0-00 8-00 1. Mach.) 6-05—8-30—10 2 '—4-05.
Aëist, 7-25 "8-40 11-35 4-15 '6-10—8 -00.
DEN DENDERBODE
Wy mogen een woordeken meer lossen over die liooge
school van den Stael omdat zy in onze provinlie voor ons
byzonder gebruyk gevestigd is, en voornamelyk omdat de
Vlaenderen voor een groot deel bydragen in de verplet
terende sommen die deze school jaerlyks van den budget
meesleept. Welnu, die universiteyt vervalt alle dagen, men
ziet hare leerlingen wechsmelten gelyk den sneeuw voor de
zon, en welhaest zal er niets meer overblyven dan-de muren
der klassen waerop men zal geschreven vinden fuit
.Zy heeft er geslaenDit jaer nog zyn er wel honderd
leerlingen minder dan het verleden jaer, en indien mennen
de openbare geruchten geloof geelt, zyn nog veel ouders
van zin er hunne zonen uyt te trekken, want de reputatie
der gendsche .universiteyt word zoo slecht, dat welhaest
alle deftige familie zal bevreesd en besehaemd zyn er hare
kinderen te plaetsen.
De oorzaek van die verkwynende ziekte moet men zoeken
in de manoeuvres der liberaterssecte, die met banden en
voeten werkt om het onderwys dier universiteyt te beder
ven. 'I Is eene samenzweering tegen dees gesticht gesmeed,
en misschien zou men met grond moeten vermoeden dat
er agenten gesteld zyn van de luyksche universiteyt om
tegen hare mededingster in 't donker te doen werken.
Reeds verscheyde mael hebben wy 't gevaer doen kennen
dat het onderwys van versehillige leergangen, door derzelver
verderllyke grondstellingen, oplevertwy hebben ook de
werkingen aengeklaegd die de secle in versehillige klassen
der universiteyt doet spelen om de jongheyd te bederven,
met ze in den doolhof der ketteryën te verdwalen, en met
de leeringen der II. Kerk op de meest lasterende wvze aen
te randen en uyt 't hert en den geest der jongheyd te
rukken.
Laetst nog, by de opening van zynen leergang, heeft den
fameusen professor Lament eene lange redevoering uytge-
sproken om den herderlyken brief van onzen hoogweerden
bisschop en het gezag der Kerke aen te randen, en om
levens de gruwelykste godslasteringen uvt te braken. Zie
hier, onder andere aenrandingen tegen de Katholyke Kerk,
wat den professor voor zyne jonge leerlingen heeft afge
geven
Ik zou met de Gallicanen de NIEUW1GHEYD iwnnen
a betreuren die den schryver der valsche decretalen in de
Kerk heeft ingevoerd.
Dit wilt zeggen dat hy betreurt dat Jesus-Christus aen
't hoofd Zyner Kerk eenen Stadhouder geplaetst hebbe die
er het opperbestuer van heeft, en, in Zynen naem, onder-
wyst. In andere woorden, dat hy, professor, betreurt dat
de Katholyke Kerk ooyl bestaen hebbe.
Vooraleer wy verder gaen, zullen wy hier aenhalen wat
een blad van Parys, den Siècle, 't welk voorzeker niet
klerikael is zoo min ais den schryver, M. Jourdan, ge
schreven heeft. Men zal eens gaen zien hoe de liberaters-
professors der gendsche universiteyt te Parys door libera-
terssenryvers beoordeeld worden. Zie hier" wat den Siècle
zegt
<i Niets is tegenstrydigr aen de katholyke leering, aen de
christelyke zedelykheyd en aen 't gezond oordeel dan die
a abominabele schriften en die gevaerlyke lessen gegeven
aen de jongheyd en geschikt om de gewetens te verdwalen
en om de liglgeloovigheyd van eenvoudige menschen te
bedriegen. Zou het niet mogelyk zyn het schandael te
voorkomen 't geen veroorzaekt word door die vuyge
a schriften die God veel meer aan de wetenschap vergram-
a men, en dit is niet weynig zeggen? Zou het dan voor de
o bisschoppenaertsbisschoppcn en kardinalen niet eene pligt
zyn door raedgevingen het drukken en in 't licht geven
dezer schriften te beletten?
Gelyk men ziet, verstaet den Siècle op eene geheel andere
manier de pligt en de magt der bisschoppen. In plaets van
hun slecht onderwys te staken en hunne vuyge verderllyke
schriften in te trekken en te herroepen, wat doen Laurent,
Brasseur etc. Zy randden de bisschoppen aen, honen hun
gezag, omdat deze de geloovigen onderrigten en vermanen
nopens het gevaer dut de jongheyd loopt met leergangen
by te woonen waer de voornaemste waerheden der leering
onzes Heeren J. C. op de schandelykste wyze vervalscht en
bestreden worden. Maer den Siècle bedriegt zich met te
gelooven dat enkele vermaningen van de bisschoppen ge
noeg zyn om op den geest dier professors indruk te maken
die mannen lagchen en spotten met de raedgevingen en
wermaningen der geestelyke overheyd, zy slepen de pre-
later, en hunne herderlyke brieven door liet slyk en bele
digen hunne bisschoppelyke weerdigheyd op de verfoeye-
lykste manier.
Wilt gy weten hoe zv de raedgevingen der bisschoppen
beoordeelen 't Is den magonnieken Orient die, door de
Ialfe pen van den vermomden Boniface, uvtspraek zal doen,
want telkens dat den grooten raed dor mourlelinannen
iets aen zyne aeiihangers w ilt doen kennen, verschynt er
eene schimpschrift onder den naem van BONIFACE.
In«yn laetsle schimpschrift drukt hy zich uyt als volgt
Wy zyn gelukkig geweest te vernemen uyt den mond
van M. Laurent dat hy, als schryver en professor, tal
blyven 't geen liy altyd geweest is, eenen ontvoogdden geest
en een standvastig karakter. Met aldus voort te gaen, zal
hy de nationale, genegenheyd voor zich hebben.
Hel onderwys aen de pretention der Kerk onderwerpen,
e is hel onderwys dooden. Iletvry onderwys, dit is le zeggen
hel regt van te onderwyzen ZULKS LEEDINGEN DIE
DE KEHK NIET AENNEEMT. Want wat is de
n vryheyd als de bisschoppen er de palen moeten van
ii .regelen
Dit is klaer en duydelyk, dit laot geenen twyffel meer
bestaen namelyk dat de katholyke leerlingen naer de staets-
seholen niet meer mogen gaen, zoo lang er francmagons-
professors gelyk BrasseurLaurent etc. er leerstoelen
bekleeden. En dat men niet kome zeggen dat het ydele
woorden en zinsneden zyn uyt eene brochuer, integendeel
men ziet dat het een ordewoord is 't geen de professors,
die aen de iogiën verbonden zyn, eerbiedigen en stiptelyk
naleven.
Den Siècle moet dan overtnygd zyn dat in Belgiën de
secturissen zoo stoutmoedig en vastberaden zyn, dat enkele
raedgevingen niet vergenoegen, dat er andere middels moe
ten gebruykt worden en dat die middels mogelyk zyn. Den
Siècle zou hebben moeien weten dat de universiteyt van
Gend staet onder het bestuer en onmiddelyk toezigt van
't gouvernement en byzonderlyk van den minister van
't inwendige, welken de scholen van den staet onder zyne
attribution heeft, zoodat 't geen de bisschoppen niet konnen
te weeg brengen door hunne raedgevingen, 't gouvernement
zulks kan door zyn gezag. Wy zyn overluygd dat, had den
Siècle dit geweten, hy zich zou verhaest hebben onzen
minister van 't inwendige aen te sporen zyne magt te ge-
bruyken hem zeggende dat het zyne pligt is de universiteyt
van Gend te verlossen van professors die zoo gevaerlyk zvn
voor een gesticht, 't welk reeds zoo veel geld aen de arme
contributiebetalers gekost heeft en nog jaerlyks kost.
Want het hangt alleen af van den belgischen minister van
't inwendige, zou den Siècle gezegd hebben, het schandael
te voorkomen 't geen veroorzaekt word door dit walgelijk
onderwys, 't welk veel meer God dan de wetenschap ver-
gramt
In de letterkundige maelschappy te Gend heeft zekeren Pascal
Duprat, franschen uylwykeling die in de goddeloosheid geconfvt,
en van priesters- en monikkenhaet doordrongen is gelyk eene
oude smoulkanne, eene conferentie gegeven om zyne aenhoorders
op te vyzen dal de kloosters, onder het staetkundig opzicht, de
samenleving benadeeligen, omdal de paters, de broeders enz.
niels voortbrengen en moeten leven van deze welke voortbrengen.
Daer bet Vcr&ontf van Aelst over deze slof artikels gaet pulten
in de walgelyke Broedermin, en daer deze slof nog al verlevdende
voor ongeletterde of eenvoudige lezers voorkomt, gaen wy hier
daedzaken en cyffers doen spreken die Pascal Duprat, Verbond en
Broedermin zullen den bek stoppen en geluygenis der waerheyd
geven. Broedermin en Verbond, zet dan beyde uwen bril op,
en gy, meester Pascal Duprat, met al uwen venynigen huyshoud-
kundigen bombast, zet uwe ooren open.
Henricus VIII had nauwelyks de kloosters, hospitalen en lief
dadige gestichten vernield welke tot dan toe aen de oog van den
wetgever de armoede verbolgen hadden, of bet gouvernement
moest zich met de armen bezig houden. liet getal der noodlydende
groeyde in 't vervolg op eene schrikverwekkende wyze aen, en
hunne klaglsieinmen geen gehoor vindende by dat vólk,'1 welk
door den gouddorst en andere driften ongevoelig geworden w:.s.
moesten de noodlvdende toevlugt nemen lot den eenigeu middel
die hun overbleef te welen tol de baenslrooperv, die dan ook zoo
geweldig wieril, dat Elisabeth wederom de ooi logswei moest in
voege brengen en prevotale geregtshov m inrigten om, zonder
uylstcl, de meeste vagebonden te doen ophangen. Ëyntlelyk deed
de vrees eenigzins de herten opengaen cn verscheen de wel op
den armenlaxe, hy welke iederen Inirger zyn aendeel voor hel
onderhouden der armen moest bybrengeti. Opzwellend gelyk de
openbare ellende was den armruimte in 1820 reeds tul'de jacr-
lykselie som van 240 MILLIOENEN FRANKS geklommen (I), en
nicltegenslaende die verpletterende contributie om de armen
te onderhouden die, vóór-de verdelging der kloosters, niet gekend
waren, word er in Engeland meer ellende en honger geleden,
dan in eenig land van Europa.
Wy welen het, voor de ryken is Engeland een land van belof
ten, een aerilsch paradvs waer niets ontbreekt; maer wat is het
voor den nooillydenden Eylaeseen land van disiels en doornen,
een land van allcrley smeden, een land van vermaleilvtling,
waer den ongehikkigen armen aen den grond genageld, zélfs de
vryheyd niet heef t zich in eene andere gemeente te gaen vestigen,
al is hy zeker dal hy in de zyne van honger en ellende moet
omkomen.
Ten lyde der kloosters werkten deze zoowel voor de armen dan
voor ziclizelve, bonne revenues waren ook de revenuesder armen,
hunnen oogst was ook den oogst der armen, by zoo verre, dal
het gouvernement niet wist dal er armen bestonden, dal de 'bur
gers geene bcdelaers kenden en dan ook voor dezelve niet moes
ten betalen.
Doch zyn er geene katholyke kloosters of reHgienson vereeni
gingsplaetsen «leer in Engeland, de protestantsch'e of Sjosophieke
beschaving heeft andere kloosters ingerigl. En wal voor kloosters?
Wat voor kloosters? Gevangenhuyzen, schelmen- en dievenver-
eenigingen in inaSsa. De 52 graefschappen van Engeland lellen
elk een of meer gevangenhuvzen waervan er eeuige van eene
verbazende uylgeslreklheyd zyn. Te .Milbank onder andere is er
een 't welk zoo groot is, dat het al de misdadigers van geheel
Europa alleen zou konnen bevallen. Maer al die'gebouwen wor
den te kleyn..... Van de 18 gevangenhuyzen van Londen alleen
zyn er acht nieuwe, en elk derzelve beslaet eene oppervlakte van
een groot dorp. Zy konnen lienmael zooveel bevolking bevatten
dan de tien oude. Het nieuw gevangenhnys van Clerkenwel
heeft, in 1827, eene beweging van in- en uytgang opgeleverd van
12 duyzend gevangenen. (2)
Volgens een verslag van hel engeisch dagblad the Sun is het
getal der opgeslotene in 1856 voor] Engeland geweest van 99 duy
zend 127. zonder de banlt des konings en de gevangenhuyzen van
Fleet mede te rekenen. Noglans, eenen magislraet, die gedurende
40 jaren, te Londen, het ambt van regter heeft waergenomeu,
heeft solcmneellyk in een openbaer schrift verklaerd dat nog het
tiende deel der pligiigcn niet voor den regter gebragt wierd.
Wal zal Pascal Duprat hiervan zeggen? Zou dit eeii uvlwerksci
zyn van eene slaethuyshoudkunde gelyk de zyne Zoo ia, dau
verdient hy wel uyt zyn land gedreven en naer het afgele»endsle
eyland der aerde gestuerd te worden.
In Engeland waren er, vóór de plundering en vernietiging der
kloosters, 25 a 50 duyzend monikken, nonnen en zusters welke
met den armen huu brood en hun geld deelden. Nu, deze zyn
verdwenen en hunne uylgeslrekte eygendommen zyn in de han
den van 'i gouvernement en van particulieren gevallen. En wie
heeft er alles by verloren Den armen eu de zedelykheyd; ia
den armen, want't is sedert die heyligschendende grypzuchl dat
Engeland dit ontzettend getal noodlydenden oplevert, die in de
afgrysselykste ellende, in de volkomensle verlatenheyd verkeeren
zoodanig dal de hertgrievendste armoede die in Engeland heersclit
eene onuylwischhare schandvlek is die den luyster van dit •■root
volk voor altyd zal verdooven.
Doch komen wy lol de oplossing onzer vraeg Hoe zyn de reli-
gieusen in Engeland vervangen
Volgens officiële opgaven van M. Rubickon, telt Engeland het
een jaer door 'lander 100 DUYZEND misdadigers opgesloten
in de kolen en staetsgevangevangenissen; 100 duyzend luyacrds
bveengesteken in werkhuyzen, 20 DUYZEND hedelaers iu Londen
alleen; 50 DUYZEND dieven; 50 DUYZEND openbare slechte
vronwspersoonen; 5 MILLIOENEN noodlydende die uvt hunne
gemeente niet mogen gaen, zie daer hoe en waerdoor Entrel nul
de 25 a 50 DUYZEND gevangenen en gewillige armen, die de
Katholyke Kerk aen dit land in den persoon der reli-ieusen ge
geven had, heeft vervangenYVy laten aen 't Verbond en',Ie
Broedermin nu dec keus zyn ze meer genegen voor de misda
digers, dieven, luyaerds cn openbare h..... dal zy zwygen; zvn zv
meer voor de religieusep, dat zy hunne schaudarfikeis weder
roepen en belyden dat ze door Pascal Duprat bedrogen zvn ge
weest, anders moeten wy aen die bladen zeggen dat dezén die
zich wetens en willens met de dwaling voed, eyndelyk door de
dwaling zal verstikt worden.
(1) De l'esprit d'association van M. A. de I n Porde torn. tl I I
(2) !U. Rubichoii. pag. 134.
(3) l'o'pl.oun auMtneXvadd door iclioii.M.
