OTDAd 11 JANUARY 1837.
fLFDEN JAERGANG. - W UI
A EEST, de.\ 10 January 18o7.
Het openbaer Onderlings.
Vertrekuren uyl de Statie Aelst YAER:
Vertrekuren uyl verschillige Statiën.
Wal gevolgtrekking nemen wy
'9
REGTUYT GESPROKEN.
Altyd de zelfde beschuldiging-.
<öenderm. 5-40 8*05 10-00 3-30 5*30 8-50.-3? Gene), Brugge, Ostande 8-11) M-25J-25
tLokernn 8-05 10-00 3-30 5-30 8-50.
rBrussel 7-50—18-1
Mecbrlen Anlwerp,, 5-40-8-05 - 10-»3-30.
,'I.eiiv Thien l.uyk, ervö-40 8-05 10 3-30.8-15
Landen,St.-Truven, Hasselt. 5-40.i0-» 3-30 j
Gend 8 10—11-25—1-25—8r50.
3-30 5-;0 lc klas tjuijjs Dendermoude
Kortiyk, Mouscroen, Hvssol lan<;s Lede) 8-10
11-25-5-20.
Doomyk, Rvssel (langs A lb 7-50£-05—5-15
Nin. ('.eerardsb. At||,7r501-055-15—8-15.
Bergen, Quievrain7-5G— 1 05—5-151° en 2ekl.
Te lede staen al de konvoys. Te idegem staen deze vertrekkende van Ath 6-30.4-00
0-00 en deze vertfekkende van Aelst.7-30 1-20.5-30.
Staen te gysecen stil al de konvoys uytgenomen dezen vertrekkende ven Aelst 0-00,des
morgens en 8 50 'savonds en van Dendermonde ten,0-00 's morgens en 8-00 's avonds.
Staen te Santbergen de vertrekken uvt Ath 6-30 's morg. ,4 en 0-00 des avonds. Van Den
derleeuw 8-05 's morg. 1-20 en 8 40 des avond?.
.eüïQOi: suuM.
VAN .COKEREN >.VÉR
Dendermonde, Aelst 6-45 '9-30 3-15 7-20.
Ninove, t.eeiardsbergen, Ath 5-30 9-30 3-Jó7-20.
VAN ATH NAER
Geeraerdsbergen, Ninove, Aelst, Dendermonde, Lokeren 6-30 9-554-60.
Geeraerdsbergen, Ninove Aelst, Dendermonde. 6-30— 9-554-007-15.
'Brussel (langs Denderleeuw) 6-30 0 01) *7-15.
Gend, Brugge, Ostende 6-30 (langs I.ede.) 9-55— 4— 7-15 (langs Demïermonde.)
VAN GEND NAER
Aelst, Bruss, Ninove, Ath 7-10-12-20 3 0t)7-30.
VA it riRUSSEL NAER
Aelst, Gend 7-15— 12-30—0-00 8-00.
Ninove, Geeraerdsbergen, Ath (langs Denderleeuw*) 7-15 12-30 8-00.
VAN DENDERMONDE NAER
iBrussel langsAelst) 7-25- 11-350-00 - 8-00 fl. Meck 6-50—8-3010-20-4.00.
Aelst, 7-25 8-40- 12 30 4-15 '610-8 00.
DEN DENDERBODE
BBtxrs. V» .CHUSKMV
Wy hebben reeds veel en zeer veel over bet onderwys
geschreven, maer wy konnen er niet te vee! over spreken
noch er dikwils op terugkeeren, omdat het openbaer
onderwys een instrument is waervan de secte zich nn het
meest bedient om de jongheyd te verderven en byzonderlyk
om den katholyken godsdienst in ons land te vernietigen.
Doch, 't is niet alleenlvk in ons land dat dit instrument
zoo krachtdadiglyk door de secte gebruykt word, maer 't is
nog in andere landen waer het ook de gegrondde vrees en
alarmkreten der katholyken verwekt.
Over eenige dagen heeft den aertsbisschop van Dublin
eenen herderlyken brief uytgeveerdigd, waerin hy betoont
boe de protestanten de vryheyd van onderwys in Engeland
verstaen, en welke worstelingen dt geeste'lykhevd en de
katholyken van Ierland te doorslaen hebben om hunne
kinderen te onttrekken aen het gouvernementeel stelsel,
krachtens 't welk men, onder voorwendsel van teenemael de
gewetensvryheyd in de opvoeding te eerbiedigen, beweert de
jongheyd op te kweeken bnylen alle godsdienstige op
voeding.
Men weet dat den zelfden gouvernementelen list ook in
de Vereenigde-Staten gebruykt en dat liy ook daer door de
geestelykheyd en door de katholyken met kracht versleoteu
word.
Eenigen tyd na de inrigting der katholvke universileyt
van Dublin, wierd er te Baltimore een concilie gehouden.
Mgr Cullen had eenen brief geschreven aen dit concilie
welks president, Mgr Patricius Kenrick, hem antwoordde
door eenen brief waerin men 't volgende leest
De kerkvoogden van het concilie hebben my belast
aen uwe hoogheyd hunne diepe loegenegenheyd voor de
ierlandsche kerkregering te betuygen in de groote
worsteling die deze onderstaet om de jongheyd te be-'
waren van de onverschilligheyd en van de dwalingen.
i Onze eygene ondervinding van eeji opvoedingsstelsel,
afgescheyden van den godsdienstigen invloed, geeft ons
de overtiiyging dat het de jongheyd zonder zedelyken
toom blootgesteld laet aen het geweld barer driften.
De kinderen der katholyke ouders, die de openbare
scholen bywoonen in welke dit stelsel de overhand heeft,
worden allengskens doordrongen vandedwalingen hunner
leermeesters, die, onder scliyn van verschillende leer-
stelsels nyt te leggen, de grondzuylen van liet geloof
ondermynen en hunne leerlingen voorbereyden 0111 zich
in de godsdienstige onverschilligheyd te werpen. Voegt by
deze beweegrede nog dat de intooming en den invloed dié
noodig zvn om de zedelykhevd der jongheyd te bewaren,
ontbreken daer waer den godsdienst liet princiep der
tnenschelyke werken niet ontwikkelt en versterkt, en
waer hy, door zyne onderriglingen, niet ter hulp komt
aen de zwakheyd onzer natuer. Wy aerzelen geenzins
aen dit ongodsdienstigtig Stelsel van opvoeding toe te
schry ven hel verlies van geloof en zeden van duyzende
persoenen dezes lands, die den troost hunner ouders, de
versiersels der Kerk en den steun der maetschappy
zouden hebben konnen zyn, hadden zy godsdiensliglyk
opgevoed geweest.
Wy verheugen ons dus dat de iersche bisschoppen,
onder het bestuer, uwer hoogheyd en onder de aenmoe-
digende bescherming van den 11.'Stoel, besloten hebben
alle middelen te gebruyken die in hunne magt zyn om
de jongheyd van hun land te beschermen tegen de ge-
varen die zulkdanig onderwys oplevert.
W y nemen hier uyt eene gevolgtrekking die zeer natuer-
Ivk zal voorkomen, te weten dat het onder dit zelfde
nietig voorwendsel is, van teenemael de gewetensvryheyd te
eerbiedigen, dat men in ons staetsonderwys, aen de jonghevd
niet alleen denkbeelden van onverschilligheyd laet inboe
zemen, maer ook denkbeelden die aen 't geloof der Belgen
tegenstrydig zyn, immers dat men er eene leering bet
ondmvyzen die schapdelyk den katholyken godsdienst
penrand en beledigt.
•Gt'mkkigiyk dat wy aMfivaortieflelyksIe .bisschoppen
hebben die liet gevaer gevoelen, die al het kwaed beseljfen
nat er aen hunne gelouvigen en aen 't kutiiolyk Beigiën word
toegebragl, die eene strenge geweieuspligt volbrengende
de geloovigen waerscbonwen over het gevaer dat het liooger
staetsonderwys hier oplevert.
Doch den geest des kwaeds is reeds «00 verre gekomen,
dat een deel der jongheyd al bedorven is en teenemael de
valsche en rampvoorspelleude leeiingeu, die ze van hare
leeraers ontvangen heeft, aenneemt. Maer wat er evenwel
het meest ie betreuren is, is dat die professors nog gedurig
niet hei geld der katholyken zoo rykelyk betaeld worden
en nog altvd in staei zyn liet overgroot kwaed dat zy reeds
gedaen hebben nog te vermeerderen.
Mogt ons gouvernement dit eens we] begrypen en met
eene moedige hand den wortel des kwaeds met eenen keer
uylrukkeu, nu dat het nog tvd is, want mag dien kanker
voortwoeden, hy zal langzamerhand ons duerhaer vaderland
verslinden en, door den ondergang der natie,. aen Beigiën
doen boelen het misbruyk dat het gemaèkt heeft van
t geld der katholyken te hebben besteed 0111 een onderwys
te betalen t.geen gelool en zeden noodzakelyk moet
verdelgen.
al te vel weten, en daerom zoeken zy-een geslacht oji te
vormen t geen van jongs af eenen liaef legen den godsdienst
koestert, haul die aengroeyl oaermale hy bewerkt en
gevoed word.
Wy willen in deze stof niet dieper treden, want regtuyt
gesproken wv zouden andermael op liet onderwys moeten
weerkomen. Eene zaek zeggen wy, vooraleer te'eyndigen,
en dit is Katholyken, ziet wel toe aen welke gestichten gy
de opvoeding uwer kinderen toevertrouwt, ziet wel toe
welke priiicipen gy in uwe familiën, 't zy door boeken,
t zy door gazetten, bet komen, want daervan zal alles
afhangen zoo voor't geluk van u zelve ais voor dit van
t Vaderland-
Ter gelegenheyd van bet allergruwelyksie schelmstuk
gepleegd op den eerbiedweei den aertsbisschop van Parvs,
(zie verder) neemt een deel der maryonnieke drnkpêrs
eenen toon aen die de Belgen moet doen nadenken want,
zegt het spreekwoord, den toon maekt het muziek, e:i
gelyk den toon van hooger baud aen de sectarissen gegeven
word, zoo .ook spelen zy hun muziek. Aldus roept den
National, demagogisch francma§onsbbd, op eenen zege
vierenden toon uyt Uit mael zyn het noch de Itepubli-
kanen, noch de Socialisten, noch de Mazziniens die men
zal beschuldigen den doodsteek toegebragt te hebben.
En na die gruweldaad in zoo onverschillige, of liever in zoo
blyde bewoordingen te hebben beoordeeld voegt er
't scbandbbd by Wy zeggen nietmen moed de. fanutieken
uytroeyën maer wy zeggen stoulelyk men moet het fana-
tismus uytroeyën. Eenen godsdienst die doodigt, is eenen
godsdienst die zelf moei gedoodigd worden
Dit is nn regtuyt gesproken, zonder omwegen, en van
dit gedacht is ook den Observatmrwant by met zvne
aanhangers zoeken en gebruyken gedurig alle middelen 0111
den katholyken godsdienst ledooden. En als den godsdienst
zou gedood zyn, of ten minsten als zyne vrye uytoeffenin»
onder de dwifigelandy zyner vervolgers zou moeten bukken,
wat zou hel dan zyn? Au katholyken, wilt gv eene ant
woord op deze vraeg, wend u tot menschen die over 70
of 73 jaren leefden en zy zullen met een enkel woord uwe
vraeg oplossen, maer dit enkel woord zal u doen sidderen
en beven, omdat liet in zichzelf de toepassing van geheel
liet francmagonsstelsel besluyt.
En welk is dit woord Regtuyt gesproken niets anders
dan de GUILEOTIEN. dit moordtuyg 't welk hier te lande
zoo veel angst en schrik gebaerd en onzen vadergrond met
onschuldig bloed zoo lang doorweekt heeftKatholyken,
gv zult ons misschien zeggen dat wy overdreven zyii, dat
wy de zaken al te zwart inzien. Maer wy zullen u antwoor
den dat de satanische zegekreten die de hedendagsche
muQonnieke deaiagogische drukpers uvtbraekt over het
ontzettend gruwelstuk op den aertsbisschop van Parys
gepleegd bewyzen dat wy ongelukkiglvk maer al te
wel de waerheyd zeggen. En daerby, de 'lessen der onder
vinding zyn daer, waeruyt blvkt dat al de landen waer de
demagogische francmafonsseclë haervaendel heeft geplant,
de guillotien of den rnoordenaersdolk de vzingwekkendste
rollen heeft gespeeld den haet tegen 'den katholyken
godsdienst heeft immers in alle tyden de moord en ver
nieling ten gevolge gehad.
Men zal ons zeggen gelyk den National 't is hier nu
geenen francma^on noch soeialistïschen demagoog die
't moordstael in 't herte van eenen aertsbisschop ploft, 't is
nu eenen priesterJa, ongelukkiglvk "t is eenen priester,
maer 't is eenen wederspannigen priester, 'l is eenen priester
die 't gezag zyner oversten veracht, die de heyligheyd van
den godsdienst niet meer erkent, die zich aen den heylza-
inen invloed der religie onttrekt en luier jok afschud
doch dit alles is eene reden te meer 0111 te doen zien
waertoe den mensch bekwaem is als hy den godsdienst
ot zyn geloot verliest. En dit is 't geen de sectarissen maer
Den doctrinaris Lebeau, in zvne lettres uur clecteurs
beiges, vertelt dat de opperhoofden der katholyke party
hunne gebeymen hebben lafeu ontsnappen en' gezegd:
v' He Constitutie bind onsmaer men kan ze veranderen.
Op dien ingebeeldeu thema lig: M. Lebeau te zagen
gelvk op eenen weer en raept zyn zagemeel zorgvuldig
byeen om1 het, door bvvoegiag van wat andere libcraters-
docti'iiiarische drognen, eenigzins te doen aeneenhaugen.
Aldus wilt M. Lebeau doen gelopvea dat de katholyken de
constilntionnele vryheyd van geweten willen afschaffen
nel alsof zulks mogelvk ware zelfs indien er geeue consti
tutie bestond.
Vryheyd van geweien is een hoogdravend woord, waermeê
de liberatery dommerikken en goddeloozen wilt verschrik
ken om de eerste van liet eatholicismus af te trekken en
om de tweede in hunne goddeloosheyd te verharden.
Vryheyd van geweten, ja, dit is't zelfde woord't geen
de liberale kiesmakelaers over eenige jaren gebniykten om
aen de kiezers te doen gelooien dat den pastor, vergezeld
van eenen politieagent, van buys tot buys, de biechtbriefjes
zon afhalen, indien zy voor de liberalen niet stemden.
Vryheyd van geweten zal nu welligt ook beteekenen dat
het aen de opperhoofden der katholvke party verboden is
als het Paesschen word, aen eiken biechtstoel een koppel
gendarmen te stellen, om de biechtelingen met den sabel
op de keel en de karabyn op de borst te dwingen al hunne
zonden openbertiglyk te verklaren.
Vryheyd van geweten wilt, volgens M. Lebeau, misschien
ook zeggen dat het onnoozellieyd is voor den pastor te
trouwen, dat het onnoozellieyd is 's vrydags geen vleesch te
durven eten, des zondags naer de ansse te gaen. Immers,
vi'#heyd van geweten is een woord 't welk rekt gelyk eene
saeyettenkous en waerdoor de liberatery alles bëdieden
wilt wat goed is om het tegen te kanten, en'alles wal kwaed
is om het aen te pryzen
En wal voordeel trekken de Belgen uyt al die dwaze
theorièn Volstrekt geen de conlributiën verhoogen jaer-
lyks, de armoede groeyt aen, de ondeugd breyd zich uyt, en
er is nog geenen eenen armen dompelaer die'er een snëê'ken
brood mee in den mond gesteken heeft, er is nog geenen
eenen ongelukkigen daghuerman die er eene week huvsliner
heeft meê konnen betalen geenen eenen uytgeputten
burger die er eenen centiem contributie heeft konnen meê
voldoen. Zoodat wv die armzalige twisieryën en beuzel-
voddeu mogen naer den weerlicht wensche'n dat er 't land
nog geen spelde zou bv verliezen.
.Doch, wilt M. Lebeau, of allen anderen liberaler, volgens
zyne vryheyd van geweten, alle dagen eenen hectoliter
vloeken uytbraken, wilt hy, volgens zyne vrvhevd van
geweten alle vrydagen eenen halven stier oi' een half
verken opeten, enz. enz. enz. hy moet het maer welen,
dit zal hem, volgens de wet. geenen eenen katholyken ver
bieden, maer dat hy ons om Gods wille, toch met zvnen
zeever gerust late, want al dit geklap en gesnap, al dit
geschryl en geknoey zyn maer goed om aen de botten te
vagen, wel te verstaen als er 't leder niet zou van bersten.
Een ding vragen wy, dit is als hy eenige goede middels
weet 0111 de armoede te verminderen, oin de conlributiën
te doen afslagen en om de burgers wel in Imnne affairens
te doen vooruytgaen, dat hy die middels zou gelieven te
doen kennen dan zal 't land zeggen M. Lebeau is neu
vent die 's volks liefde verdient, dien man mag er zyn,
t ware te wenschen dat zy allemael zoo warenTerwyl
het 1111 zegt Och, mot dit ellendig gerammel van vrvhevd
van geweten enz. enz.'t is aityd den zelfden armen "raês.
-t is altvd de zelfde twiststokery, men moest hem een buys
aen zyn stietbeentje hangen en hem 'tland uytschoppen.'.
