ZONDAG 18 irnm 1857. "Vertrekuren uyl de Slatie Aelst WAER Vertrekuren uvt versehillisrè Statiën. AELST, den 17 January 1837. Studenten-Almanak van Gend voor t jaer 1837. Wat blijkt uyl dit alles DE KAMER. «Senderm. 5-40 84)5 10-00 3-30 5^30 8-50. Gend, Bru^g»-, Ostwide 8-10 *1-25:1-23—. iliokeren 8-05 10-00 3-30.3-30 8 50 Brussel 7-5018-15. ïlechelen Antwerp., 5-40—8-05-.10*»-3-30. Leuv Thien Luyk, \crv5-40 8-05 10'3-30 8-15 Landen,St.Truven, Hasselt. 5-4010-» -3-30 XJend 8 10—11*25—1-25—8-50. 3-30 —5-201° klas langs Dendennoinle. i: Korliykj -Mouscroeu, Uyssel (langs Lede),8-10 8 11-25 5-30. I Doornyk, Ryssel (langs Ath 7-501-05— 5-15 Nin. Geerardsb. Ath, 7-50*1-055-158-15. 8 Bergen, Quievrain~7-ö0—.1055-15.1e en 2e kl. Te LEDE staen nl de konvoys. 'Te.iDEGEM staeu de?.e vertrekkende van Ath 6-80 4-00 0-00 en deze vertrekkende van Aélst~7-30 -1-205-30. "Staen te GYSEGEM stil al de konvoys uytgenomen dezen vertrekkende van Aelst 0-00 des morgens en 8 50 's avondseu van Dendermonde: ten 0-00 's morgens en 8-00 's avonds. bi aen te Santbergf.n de vertrekkeimyt Ath 6-30 's morg. 4 en 0-00 des avonds. Van.Den derleeuw 8-05 's ntorg. 1-20 eif8 4C des avonds. CUTQUE SLUM. *j <£j VA-LOKEltEN NAER Dendermonde, Aèlst 6-43 —'0-30 3-15 7-20. Ninove, Geerardsbeigen, Ath 5-30 9-30 3-157-20. VAN ATII NAER Geeraerdsbergen, Ninove, Aelst, Dendermonde, Lokeren 6-30*9-55-4-00. r Geeraerdsbergen, Ninove Aelst, Dendermoude. R-3U9-354-007-15. •Brussel (langs Denderleeuw) 6-30 0 00 7-15. Gend, Brugge, Ostende 6-30— (langs Lede.) 9-3347-15 (langs Dendermonde.) VAN GEND NAER Aelst, Bruss, Ninove, Ath 7-10 -12-20 3 00-7-30. VAN ?<KtJSSfct NABR Aélst, Gcnd 7-15— 12-30—0-00 8-00. Ninove, Geeraerdsbergen, 'Ath ilnngs Denderleeuw) 7-15 12-30 8-00. VAN DENDERMONDE NAER 'Brussel -langs AelsO 7-25- 11 -30-00 - 8-00 (1. Mech 6-50—8-30—10-2J-4-00- Aelst, 7-23 8-40 -.12 30 4-13 6-10-8 00. DEN DENDERBODE Dezen Almanak is het voortbrengsel van een studenten genootschap der Gendsche Universiteyt, 't welk den titel voert van; 'T ZAL WEL GAEiNEn ja, liet schynt dat liet inaer al te wel gaet, dat het welhaest niets meer zal te wenschen laten 'het schynt dat den boom zyne vruchten draegt, dat het onderwys zyn volle uytwerksel heeft, dat het woord van den meester wel aenhoord word, dat den leerling de lessen te baet neemt, Jat den vooruylgang snel isnaei' de ongodsdienstigheyd, rjer goddelooslieyd...! Den almanak in kwestie," die voor 't volk bestemd is, bevat zaken die duydelyk de school der liberaters-vypnden van den katholyken godsdienst verraden en bewyzen dat by een zeker getal studenten der gendsche universiteyt, de goddelooslieyd op den iioogsten trap geklommen is. dat hunne godsdienstige gevoelens ten uytersten bedorven zyn, en dat het toekomende des lands, door deszelfs officieel onderwys, meer en meer onrustwekkend word. Een stukje uyt den studenten-almanak behelst de korte schets eener geschiedenis der hooge school van Gend, gedurende het akademiek jaer 1833—-1836. Dit stukje is geteekend door E. C. student in de geneeskunde en handelt grooteudeels over de zaek Brasseur, het spreekt van het jammerlyk schandael 't welk plaets had den 23 Mey lest, als Z. H. den bisschop de benedictie met het Allerheiligste op den Kauter gaf. Men vind in dit stukje eene pleytrede ten voordeele des Jeergangs en van 't gedrag van professor Brasseur, alles wat het studentengenootschap ter dezer gelegenheyd ge- daen heeft, word ten vollen goedgekeurd. Onder 'andere vertelt E. C. dat den 9 janry, by eene algemeene verga- dering in de studentensocieleyt beroepen, door eene commissie van Brusselsche studenten, in naem hunner medeleerlingen, lezing gegeven wierd van een adres, waerby zy hunne gendsche studiebroeders over het ge- -« houdene gedrag geluk wenschten en tevens de noodza- kelvkheyd aenloonden alle inbreuk op het vrye woord der leeraers af te wenden. Wy begrijpen niet, zegden zy, hoe men, na de roemvolle overwinningen der MENSCI1ÉLYKE REDE, aen hen. die met de heylige taelc van het onderwys belast zyn, het regt durft betwisten de wetemchappelyke waerheyd te leeren, gelylc hunne gewetensvolle studiën hun de zelve hebben doen vinden. De wetenschap is een en lean met den gods- dienst niet veranderen. Zy moet onwankelbaer zyn en vooruytstreven te midden de golving der besturen en de verandering der gedachten, Men ziet het hier duydelyk dat het studentengenootschap de leer van het vry onderzoek uytroept. De aenhaling die wy zoo even gegeven hebben staet op de 40 bladzvde van den Almanak en geeft een gedacht van 't overige des" boeks. Ais den almanak spreekt over de herderlyke brieven van de HU. W.W. bisschoppen van Gend en Brugge, zie hier boe den student-vrydenker zich op de 49 bladzyde over deze herderlyke brieven uytdrukt Godsdienstiever kon tot alsdan als de eenige dryfveer van de handelwijs der geestelykheyd aenzien wordenmaer de v ongedoken woestheyd van dit laetste stuk boven al en de behendigé verwikkeling des leergangs waerby, onder andere, als nog bestaende den filosophischen leergang wierd gegispt van eenen professor, die, sedert dry jaren, met eene andere taek is gelast, toonden vooreerst aen dat de godsdienstige betwisting voor het oogtnblih de aengelegenheyd van eene winkelkwestie verkregen had en de herderlyke brieven slechts de drukpers ondersteunden. Den bisschop van Brugge belastte zich dit beter uyteen te zetten en zyn mandement can 18 september predikte openlijk de verlating van de universiteyt van Gend aen en hing eene volledige reklaem op ten voordeele der katholyke hooge school Den student-vrydenker heeft ook eenige aenrandings- woorden tegen de nationale vertegenwoordiging. Zie hier wal hy bladz. 40 zegt De zaek Brasseur wierd niet alleen door de niéuws- re bladeren besproken. De vertegenwoordigers der klerikale partij in het parlement ondervroegen den heer minister over het gebeurde, in zulke driftige en hoonende tael, dat den o hoogen ambtenaar zelf den heer Dumortier er over berispte die zich niet schucmde den naem van den-achtbaren leeraer te koppelen met dien .van eenen veroordeelden boef, den beruchten religuiemaker Hetsin Ter dezer gelegenheyd hebben de studenten vrydenkers zeer te vreden geweest over M. De Decker als hy ver.klacrde dat als onderdanig kind der Kerk, hy zich ook gewond (i had gevoeld door de woorden van M. Drasseur, maer e nogtans moest erkennen dat den hoogleeraer binnen de palen der grondwet was -geblevenWy mogen niet, zoo spruk hy, door eene kleyngeestige onverdraegzaemheyd, aen e de professors der staetsuniverskeyt die groote, die vrucht- bare betwistingen ontzeggen, die liet leven zyn van het hooger onderwys. Maer die groote tevredenheyd der studenten o-ver M. De Decker was van geenen langen du er, gelyk men op bladz. 31 van den almanak kan zien, waer men, in post-seriptam aen den fanieusen artikel nopens de zaek Brasseur, het volgende vind NOTA Deze geschiedenis was vollooyd en het grooter n deel er er van reeds gedrukt, als de kamer der volksvertegen- tcoordigers ons bewezen heeft dat den heer De Decker mis- schien al den lof niet verdient dien wy hem over zyn gedrag in de zaek Brasseur toegezwaeyd hebbenZonder de e inzigten van den heer minister te dien tyde te verdenken, et moeten.wy hier nogtans onze verwondering en onze spyt ii uytdrukken over 4e versla/ving op 21 november gedaen, dat hy reeds getracht heeft eenen leeraer af te stellen, wiens e gedrag hy eenige mamden vroeger, IN NAME DEB ii GRONDWET EN TEGEN ZYNE Ei'GE NE PARTY, ii met zoo veel- heftigheyd verdedigd had Uyt dit alles blvkt veel en zeer veel men ziet namelyk dat het vry onderzoek van eenige sludenten-vrydenkers der gendsche universiteyt zeer verre gaet, alle gezag, alle magt moeten dc hekelingen der universiteytsstudenten ondergaen. Het bisschoppelyk gezag, de wetgevende magt zoo wel dan de gouvernementele magt worden voor hunne vierschare gedaegd en gevonnist. Men zal moeten bekennen dat den vooruytgang groote schreden doel in de jongheyd, dat de regeltucht en den eerbied jegensde overheden veel voor het toekomende des lands beloven, en dat de millioenen, die de katholyken voor het staelsonderwys worden afgeperst, wonder wel besteed worden. Doch liet is nog niet al, men zal gaen zien dat den voor uytgang in de ongodsdienstigheyd en goddelooslieyd nog al veel grooter is. Zie hier met welke coupletten den fameuzen almanak gesloten word en die door JULIUS onderleekend zyn Zoo dus, de heer minister kwam 't ook zeggen, Het kwaed is dat men 't jonge gebroed ie Die groote kwestiën durft open leggen Waeraen het nog niet denken moet. Zoo dus, omdat wy onze jonge vlerke niet rusten lieten als wat lood Omdat wy weten dat de heilige Iverke n Gelyk een beul weleer gebood cc Omdat wy weten dat zy drukte en nog drukt Op 't menschdom, en dat onze hand Het masker van 't gelaet van 't zwart bedrog rukt, ii Dat heerscht op 't arme vaderland Omdat wy met die grove poetsen spotten Waervan de heilige winkel leeft, e Mirakels, allact, offerande, en zotten Voor wie dat spel nog waerde heeft. ii Omdat wy al die fabels niet gelooven Waermec ge op 't dwaes gemeen gebied, ii Eu ge onzen geest of wil niet kont verdooveu e Met duysternissen die gv giet Als men zulke godsdienstlionende en kerkversmadende gevoelens hoort afgeven door eene jongheyd die nauwelyks uyt de kinderjaren komtis het niet te regt dat wy vreezen dat het geloof zelf der universiteytsstudenten van Gend verloren is? En nogtans, dit kan het uytwerksel niet zyn der opvoeding die de jongelingen in hun ouderlyk buys ontvangen hebben, want de familiën in ons land en byzon- derlvk in de Vlaenderen zeer zeldzaem zyn waer de bedor- vendheyd en goddelooslieyd tot dit pant gekomen zyn. 'Tis dan het gevolg van 'tonderwys, het zyn de principendie door de professors aen de jongelingen ingeboezemd worden, 't is het gevolg van het verbum magistri (woord des meesters), 't is den discipel die spreekt uyt den mond van den moester..Wy mogen dan vry zeggen en verzekeren dat het onderwys der gendsche universiteyt bedorven is, dat zulks het lëyt is van «enige professors,"en dat er groot gevaer is voor de familiën hare kinderen die leergangen te laten-volgen. Indien men wilt dat die univerMteyt*voor alle htiysgezinnon toegangiyk zy en men ze toch wilt blyven behouden, 'tisdringend noodzakelyk dat er vcianderingên in het professoraej korps geschieden, want eenen zoo aeuhou- i -denden stronkeisteen van godsdienst, zeden en geloof met katholyke penningen blyven betalen, is eene rampspoedige ergernis waerveor het nageslacht ons geheugen zal verma- Jedyden. Wilt de francmaconssecte een gesticht -inrigten om de jengd te verleydeu, dat zy zulks doe, dai kan luier niemand beletten, maerzy moet zorgen datzy alles met eygene penningen betale, want de katholyken zyn vermoeyd van Je betalen voor scholen die niet anders mogen aenzien worden dan als broeyiieslen van goddelooshcvd en zede- bederf, waeruyt den "ondergang van 'l land noodzakelvk zul voortvloeyën ■Sedert eenige dagen heeft de Vo-lkskamer hare werkin gen (hernomen en de beraedslaging over het wetsontwerp op den ouderzoekings-jiiry voor de akademieke graden aengevat. De beraedslaging over dezebelangryke zaek zal tien a twaelf dagen duren en, hopen wy, eenen gunstigen uyt- slag opleveren. Verscheydene redenaers hebben reeds de gebrekkigheden der verschillige stelsels van jury aen"e- rand en bewezen dat de wetenschappelyke ontwikkeling onvereenbaei' is met de gouvernementele programma's die hier zoo streng nageleefd worden niet in 't belang der leerlingen, maer wel in 't belang der professors. Te oordeelen naer den gang der zaken, denken wy të mogen voorspellen dat het examen van universiteytsleer- ling zal afgeschaft blyvendat de programma's dei- leergangen veel zullen vereenvoudigd en zekere examens vervangen worden door certïfikaten welke de rectors van kollegiën en atheneum's zullen afleveren. Dit zal al veel gewonnen zyn, nogtans ware het mogelyk wy zouden ver langen dat liet gouvernement b-uyten alie onderwys geslo ten word om het aldus te beletten daerin ook eene al te verregaende uioeyahiery te plegen. Al de slaetskollegiën, een alleen uytgezonderd, hebben gevraegd dat het examen van universiteytsleerling zou hersteld worden. De reden die ze bybrongen is zoo aerdig als veel beteekenend. Zy vragen cleze herstelling omdat: zy anderzins geenen middel weten om hunne leerlingen le doen studeren, zoo dat er in de Slaetskollegiën, die zoo veel geld aen de gedrukte burgers kosten, geene middels bestaen om de jongelingen te doen studeren, ten zy met hun 't mes op de keel te zetten of ze gedurig onder het zweerd van Damocles te plaetsen. Zulke bekentenis, die de veroordeeling van liet staets,onderwys meebrengt, is van aerd om het gouvernement te doen nadenken over de ontzettende geldsommen die het uyt de zakken der lasten- betalers moet kloppen om dit onderwys te betalen. Al de vrve kollegiën, een alleen uylgcnomen', hebben zich tegen de" herstelling van liet examen van universiteytsleerling verklaerd, omdat zy andere middelen hebben dan geweld en dreygementen om hunne leerlingen te doen studeren. Hieraen ziet men het verschil dat er bestaet lusschen de gonverneniëntskollegiën en de vrye gestichten in d'eerste kent men niet dan geld, heerscht eenen huerlingsgeest die zich weynig met de goede opvoeding bekreunt; als hy maer rykelyk betaeld word, dit is alles. In de vrye ge stichten heerschen zelfsopolfering, iever voor den 'voort gang der leerlingen en voor het welzyn der familiën neerstigheyd en bekommernis voor het geluk van gods dienst en vaderland. Mogt het gouvernement dit wel be- grypen, wat onevndig goed zou liet aen de stolfelyke en zedelyke belangen des lands niet konnen toebrengen".,,.. Den Senaei heeft inet 28 stemmen tegen fa, besljst dat het verbod van uytvoer der granen maer zal mogen ophouden met 1 July aenslaende. 'T is eene groote meerderiieyd die deze be slissing genomen heeft; de Kamer der Volksvertegenwoordigers zal le gemakkelyker de wyziging van den Senael aenveerden. iSiet eenen senaleur aen onze Vlaeoderen toehehoorende, heelt tegen dezen voorzigligen maelregcl gestemd de legenstaen- de'rs zyn in andere provinciën gekozen, en wncm nytgeiiomeu, zy maken al deel van de liberale party.

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1857 | | pagina 1