ZONDAG 18 irnm 1857.
"Vertrekuren uyl de Slatie Aelst WAER
Vertrekuren uvt versehillisrè Statiën.
AELST, den 17 January 1837.
Studenten-Almanak van Gend
voor t jaer 1837.
Wat blijkt uyl dit alles
DE KAMER.
«Senderm. 5-40 84)5 10-00 3-30 5^30 8-50. Gend, Bru^g»-, Ostwide 8-10 *1-25:1-23—.
iliokeren 8-05 10-00 3-30.3-30 8 50
Brussel 7-5018-15.
ïlechelen Antwerp., 5-40—8-05-.10*»-3-30.
Leuv Thien Luyk, \crv5-40 8-05 10'3-30 8-15
Landen,St.Truven, Hasselt. 5-4010-» -3-30
XJend 8 10—11*25—1-25—8-50.
3-30 —5-201° klas langs Dendennoinle.
i: Korliykj -Mouscroeu, Uyssel (langs Lede),8-10
8 11-25 5-30.
I Doornyk, Ryssel (langs Ath 7-501-05— 5-15
Nin. Geerardsb. Ath, 7-50*1-055-158-15.
8 Bergen, Quievrain~7-ö0—.1055-15.1e en 2e kl.
Te LEDE staen nl de konvoys. 'Te.iDEGEM staeu de?.e vertrekkende van Ath 6-80 4-00
0-00 en deze vertrekkende van Aélst~7-30 -1-205-30.
"Staen te GYSEGEM stil al de konvoys uytgenomen dezen vertrekkende van Aelst 0-00 des
morgens en 8 50 's avondseu van Dendermonde: ten 0-00 's morgens en 8-00 's avonds.
bi aen te Santbergf.n de vertrekkeimyt Ath 6-30 's morg. 4 en 0-00 des avonds. Van.Den
derleeuw 8-05 's ntorg. 1-20 eif8 4C des avonds.
CUTQUE SLUM.
*j <£j
VA-LOKEltEN NAER
Dendermonde, Aèlst 6-43 —'0-30 3-15 7-20.
Ninove, Geerardsbeigen, Ath 5-30 9-30 3-157-20.
VAN ATII NAER
Geeraerdsbergen, Ninove, Aelst, Dendermonde, Lokeren 6-30*9-55-4-00. r
Geeraerdsbergen, Ninove Aelst, Dendermoude. R-3U9-354-007-15.
•Brussel (langs Denderleeuw) 6-30 0 00 7-15.
Gend, Brugge, Ostende 6-30— (langs Lede.) 9-3347-15 (langs Dendermonde.)
VAN GEND NAER
Aelst, Bruss, Ninove, Ath 7-10 -12-20 3 00-7-30.
VAN ?<KtJSSfct NABR
Aélst, Gcnd 7-15— 12-30—0-00 8-00.
Ninove, Geeraerdsbergen, 'Ath ilnngs Denderleeuw) 7-15 12-30 8-00.
VAN DENDERMONDE NAER
'Brussel -langs AelsO 7-25- 11 -30-00 - 8-00 (1. Mech 6-50—8-30—10-2J-4-00-
Aelst, 7-23 8-40 -.12 30 4-13 6-10-8 00.
DEN DENDERBODE
Dezen Almanak is het voortbrengsel van een studenten
genootschap der Gendsche Universiteyt, 't welk den titel
voert van; 'T ZAL WEL GAEiNEn ja, liet schynt dat
liet inaer al te wel gaet, dat het welhaest niets meer zal
te wenschen laten 'het schynt dat den boom zyne vruchten
draegt, dat het onderwys zyn volle uytwerksel heeft, dat
het woord van den meester wel aenhoord word, dat den
leerling de lessen te baet neemt, Jat den vooruylgang snel
isnaei' de ongodsdienstigheyd, rjer goddelooslieyd...!
Den almanak in kwestie," die voor 't volk bestemd is,
bevat zaken die duydelyk de school der liberaters-vypnden
van den katholyken godsdienst verraden en bewyzen dat
by een zeker getal studenten der gendsche universiteyt,
de goddelooslieyd op den iioogsten trap geklommen is.
dat hunne godsdienstige gevoelens ten uytersten bedorven
zyn, en dat het toekomende des lands, door deszelfs officieel
onderwys, meer en meer onrustwekkend word.
Een stukje uyt den studenten-almanak behelst de korte
schets eener geschiedenis der hooge school van Gend,
gedurende het akademiek jaer 1833—-1836. Dit stukje is
geteekend door E. C. student in de geneeskunde en handelt
grooteudeels over de zaek Brasseur, het spreekt van het
jammerlyk schandael 't welk plaets had den 23 Mey lest,
als Z. H. den bisschop de benedictie met het Allerheiligste
op den Kauter gaf.
Men vind in dit stukje eene pleytrede ten voordeele des
Jeergangs en van 't gedrag van professor Brasseur, alles
wat het studentengenootschap ter dezer gelegenheyd ge-
daen heeft, word ten vollen goedgekeurd. Onder 'andere
vertelt E. C. dat den 9 janry, by eene algemeene verga-
dering in de studentensocieleyt beroepen, door eene
commissie van Brusselsche studenten, in naem hunner
medeleerlingen, lezing gegeven wierd van een adres,
waerby zy hunne gendsche studiebroeders over het ge-
-« houdene gedrag geluk wenschten en tevens de noodza-
kelvkheyd aenloonden alle inbreuk op het vrye woord
der leeraers af te wenden.
Wy begrijpen niet, zegden zy, hoe men, na de roemvolle
overwinningen der MENSCI1ÉLYKE REDE, aen hen.
die met de heylige taelc van het onderwys belast zyn, het
regt durft betwisten de wetemchappelyke waerheyd te leeren,
gelylc hunne gewetensvolle studiën hun de zelve hebben
doen vinden. De wetenschap is een en lean met den gods-
dienst niet veranderen. Zy moet onwankelbaer zyn en
vooruytstreven te midden de golving der besturen en de
verandering der gedachten,
Men ziet het hier duydelyk dat het studentengenootschap
de leer van het vry onderzoek uytroept. De aenhaling die
wy zoo even gegeven hebben staet op de 40 bladzvde van
den Almanak en geeft een gedacht van 't overige des" boeks.
Ais den almanak spreekt over de herderlyke brieven van
de HU. W.W. bisschoppen van Gend en Brugge, zie hier
boe den student-vrydenker zich op de 49 bladzyde over
deze herderlyke brieven uytdrukt
Godsdienstiever kon tot alsdan als de eenige dryfveer van
de handelwijs der geestelykheyd aenzien wordenmaer de
v ongedoken woestheyd van dit laetste stuk boven al en de
behendigé verwikkeling des leergangs waerby, onder andere,
als nog bestaende den filosophischen leergang wierd gegispt
van eenen professor, die, sedert dry jaren, met eene andere
taek is gelast, toonden vooreerst aen dat de godsdienstige
betwisting voor het oogtnblih de aengelegenheyd van eene
winkelkwestie verkregen had en de herderlyke brieven slechts
de drukpers ondersteunden. Den bisschop van Brugge
belastte zich dit beter uyteen te zetten en zyn mandement
can 18 september predikte openlijk de verlating van de
universiteyt van Gend aen en hing eene volledige reklaem
op ten voordeele der katholyke hooge school
Den student-vrydenker heeft ook eenige aenrandings-
woorden tegen de nationale vertegenwoordiging. Zie hier
wal hy bladz. 40 zegt
De zaek Brasseur wierd niet alleen door de niéuws-
re bladeren besproken. De vertegenwoordigers der klerikale
partij in het parlement ondervroegen den heer minister over
het gebeurde, in zulke driftige en hoonende tael, dat den
o hoogen ambtenaar zelf den heer Dumortier er over berispte
die zich niet schucmde den naem van den-achtbaren leeraer
te koppelen met dien .van eenen veroordeelden boef, den
beruchten religuiemaker Hetsin
Ter dezer gelegenheyd hebben de studenten vrydenkers
zeer te vreden geweest over M. De Decker als hy ver.klacrde
dat als onderdanig kind der Kerk, hy zich ook gewond
(i had gevoeld door de woorden van M. Drasseur, maer
e nogtans moest erkennen dat den hoogleeraer binnen de
palen der grondwet was -geblevenWy mogen niet, zoo
spruk hy, door eene kleyngeestige onverdraegzaemheyd, aen
e de professors der staetsuniverskeyt die groote, die vrucht-
bare betwistingen ontzeggen, die liet leven zyn van het
hooger onderwys.
Maer die groote tevredenheyd der studenten o-ver M. De
Decker was van geenen langen du er, gelyk men op bladz.
31 van den almanak kan zien, waer men, in post-seriptam
aen den fanieusen artikel nopens de zaek Brasseur, het
volgende vind
NOTA Deze geschiedenis was vollooyd en het grooter
n deel er er van reeds gedrukt, als de kamer der volksvertegen-
tcoordigers ons bewezen heeft dat den heer De Decker mis-
schien al den lof niet verdient dien wy hem over zyn gedrag
in de zaek Brasseur toegezwaeyd hebbenZonder de
e inzigten van den heer minister te dien tyde te verdenken,
et moeten.wy hier nogtans onze verwondering en onze spyt
ii uytdrukken over 4e versla/ving op 21 november gedaen,
dat hy reeds getracht heeft eenen leeraer af te stellen, wiens
e gedrag hy eenige mamden vroeger, IN NAME DEB
ii GRONDWET EN TEGEN ZYNE Ei'GE NE PARTY,
ii met zoo veel- heftigheyd verdedigd had
Uyt dit alles blvkt veel en zeer veel men ziet namelyk
dat het vry onderzoek van eenige sludenten-vrydenkers
der gendsche universiteyt zeer verre gaet, alle gezag, alle
magt moeten dc hekelingen der universiteytsstudenten
ondergaen. Het bisschoppelyk gezag, de wetgevende magt
zoo wel dan de gouvernementele magt worden voor hunne
vierschare gedaegd en gevonnist. Men zal moeten bekennen
dat den vooruytgang groote schreden doel in de jongheyd,
dat de regeltucht en den eerbied jegensde overheden veel voor
het toekomende des lands beloven, en dat de millioenen,
die de katholyken voor het staelsonderwys worden afgeperst,
wonder wel besteed worden.
Doch liet is nog niet al, men zal gaen zien dat den voor
uytgang in de ongodsdienstigheyd en goddelooslieyd nog
al veel grooter is. Zie hier met welke coupletten den
fameuzen almanak gesloten word en die door JULIUS
onderleekend zyn
Zoo dus, de heer minister kwam 't ook zeggen,
Het kwaed is dat men 't jonge gebroed
ie Die groote kwestiën durft open leggen
Waeraen het nog niet denken moet.
Zoo dus, omdat wy onze jonge vlerke
niet rusten lieten als wat lood
Omdat wy weten dat de heilige Iverke
n Gelyk een beul weleer gebood
cc Omdat wy weten dat zy drukte en nog drukt
Op 't menschdom, en dat onze hand
Het masker van 't gelaet van 't zwart bedrog rukt,
ii Dat heerscht op 't arme vaderland
Omdat wy met die grove poetsen spotten
Waervan de heilige winkel leeft,
e Mirakels, allact, offerande, en zotten
Voor wie dat spel nog waerde heeft.
ii Omdat wy al die fabels niet gelooven
Waermec ge op 't dwaes gemeen gebied,
ii Eu ge onzen geest of wil niet kont verdooveu
e Met duysternissen die gv giet
Als men zulke godsdienstlionende en kerkversmadende
gevoelens hoort afgeven door eene jongheyd die nauwelyks
uyt de kinderjaren komtis het niet te regt dat wy
vreezen dat het geloof zelf der universiteytsstudenten van
Gend verloren is? En nogtans, dit kan het uytwerksel niet
zyn der opvoeding die de jongelingen in hun ouderlyk buys
ontvangen hebben, want de familiën in ons land en byzon-
derlvk in de Vlaenderen zeer zeldzaem zyn waer de bedor-
vendheyd en goddelooslieyd tot dit pant gekomen zyn.
'Tis dan het gevolg van 'tonderwys, het zyn de principendie
door de professors aen de jongelingen ingeboezemd worden,
't is het gevolg van het verbum magistri (woord des meesters),
't is den discipel die spreekt uyt den mond van den
moester..Wy mogen dan vry zeggen en verzekeren
dat het onderwys der gendsche universiteyt bedorven is,
dat zulks het lëyt is van «enige professors,"en dat er groot
gevaer is voor de familiën hare kinderen die leergangen te
laten-volgen. Indien men wilt dat die univerMteyt*voor alle
htiysgezinnon toegangiyk zy en men ze toch wilt blyven
behouden, 'tisdringend noodzakelyk dat er vcianderingên in
het professoraej korps geschieden, want eenen zoo aeuhou-
i -denden stronkeisteen van godsdienst, zeden en geloof met
katholyke penningen blyven betalen, is eene rampspoedige
ergernis waerveor het nageslacht ons geheugen zal verma-
Jedyden. Wilt de francmaconssecte een gesticht -inrigten
om de jengd te verleydeu, dat zy zulks doe, dai kan luier
niemand beletten, maerzy moet zorgen datzy alles met eygene
penningen betale, want de katholyken zyn vermoeyd van
Je betalen voor scholen die niet anders mogen aenzien
worden dan als broeyiieslen van goddelooshcvd en zede-
bederf, waeruyt den "ondergang van 'l land noodzakelvk
zul voortvloeyën
■Sedert eenige dagen heeft de Vo-lkskamer hare werkin
gen (hernomen en de beraedslaging over het wetsontwerp
op den ouderzoekings-jiiry voor de akademieke graden
aengevat. De beraedslaging over dezebelangryke zaek zal tien
a twaelf dagen duren en, hopen wy, eenen gunstigen uyt-
slag opleveren. Verscheydene redenaers hebben reeds de
gebrekkigheden der verschillige stelsels van jury aen"e-
rand en bewezen dat de wetenschappelyke ontwikkeling
onvereenbaei' is met de gouvernementele programma's
die hier zoo streng nageleefd worden niet in 't belang der
leerlingen, maer wel in 't belang der professors.
Te oordeelen naer den gang der zaken, denken wy të
mogen voorspellen dat het examen van universiteytsleer-
ling zal afgeschaft blyvendat de programma's dei-
leergangen veel zullen vereenvoudigd en zekere examens
vervangen worden door certïfikaten welke de rectors van
kollegiën en atheneum's zullen afleveren. Dit zal al veel
gewonnen zyn, nogtans ware het mogelyk wy zouden ver
langen dat liet gouvernement b-uyten alie onderwys geslo
ten word om het aldus te beletten daerin ook eene al te
verregaende uioeyahiery te plegen.
Al de slaetskollegiën, een alleen uytgezonderd, hebben
gevraegd dat het examen van universiteytsleerling zou
hersteld worden. De reden die ze bybrongen is zoo aerdig
als veel beteekenend. Zy vragen cleze herstelling omdat:
zy anderzins geenen middel weten om hunne leerlingen le
doen studeren, zoo dat er in de Slaetskollegiën, die zoo
veel geld aen de gedrukte burgers kosten, geene middels
bestaen om de jongelingen te doen studeren, ten zy met
hun 't mes op de keel te zetten of ze gedurig onder het
zweerd van Damocles te plaetsen. Zulke bekentenis, die
de veroordeeling van liet staets,onderwys meebrengt, is
van aerd om het gouvernement te doen nadenken over de
ontzettende geldsommen die het uyt de zakken der lasten-
betalers moet kloppen om dit onderwys te betalen. Al de
vrve kollegiën, een alleen uylgcnomen', hebben zich tegen
de" herstelling van liet examen van universiteytsleerling
verklaerd, omdat zy andere middelen hebben dan geweld
en dreygementen om hunne leerlingen te doen studeren.
Hieraen ziet men het verschil dat er bestaet lusschen de
gonverneniëntskollegiën en de vrye gestichten in d'eerste
kent men niet dan geld, heerscht eenen huerlingsgeest die
zich weynig met de goede opvoeding bekreunt; als hy
maer rykelyk betaeld word, dit is alles. In de vrye ge
stichten heerschen zelfsopolfering, iever voor den 'voort
gang der leerlingen en voor het welzyn der familiën
neerstigheyd en bekommernis voor het geluk van gods
dienst en vaderland. Mogt het gouvernement dit wel be-
grypen, wat onevndig goed zou liet aen de stolfelyke en
zedelyke belangen des lands niet konnen toebrengen".,,..
Den Senaei heeft inet 28 stemmen tegen fa, besljst dat het
verbod van uytvoer der granen maer zal mogen ophouden met
1 July aenslaende. 'T is eene groote meerderiieyd die deze be
slissing genomen heeft; de Kamer der Volksvertegenwoordigers
zal le gemakkelyker de wyziging van den Senael aenveerden.
iSiet eenen senaleur aen onze Vlaeoderen toehehoorende, heelt
tegen dezen voorzigligen maelregcl gestemd de legenstaen-
de'rs zyn in andere provinciën gekozen, en wncm nytgeiiomeu,
zy maken al deel van de liberale party.