70IDAG 26 APRIL 1867.
ELFDEN JAF.BCAXG. - 51'
Vei'lrekuren iiyi de Slatie Aelst IVAER:
Vertrekuren uyt verscliillige Statiën.
AELST, den 25 April 1857.
Jan Van Dammealias Pier-Jan
Claes.
Is t hiermeê alles
Een nieuw liefdadigheydsgesticht.
DE VOLKSKAJDER.
tOondenn. 5-40 8-05 10-10 .'<-30 5-30 8-50. Gend, 'Brugge, Ostende 8-10 11-25 1-25-
*Lokemt 8-05 <10-60 3-30*0-00 8 50. 3-30 6-501* kl.is Jnngs<Df'iAftrinonde1
ff$russel 7-50—I—a-I").
"Mrchplpn Am werp», 5-40-8-05 - 10-»-3-30.
Teuv Thien ttiykerv5-40 8-05 10 3-30 8 15
'Landen, St.Tirivën, Hasselt. 5-4010-
'Gend 8 10-11-25—1-25-8-50.
-3-30
Kortffk, Mouscroen, Hyssel Lede) 8-10
J l-^5 - 5-?0.
Doorïnk, Rvssel (langs Ath 7-50—1-05—5-15
Nin. Geeratdsb. Ath, 7*501-05—5-158-i5.
Bergét», Qüiévrain7-50'1-05—5-*l5 le en2e kl.
To iede steen al de konvoys. Te idegem staen deie vertrekkende van Ath 0-30 4-00
0-00 en deze vertrekkende van Aelst 7-30 - 1-205-30.
'Staen te cySegem stil al de konvovs uVtgenomen dpzen vertrekkende van Aelst 0-00 des
-morgens en 8 50's avonds en van Dendertnonde ten OOO's morgens en 8-00 's avonds.
'Staen te Santbergen de vertrekken uvt Ath 6-30 's niorg. 4 en 7-15 des avonds. V
rWWmv'8-05 's morg 1-20 en 8-4Ó des avonds.
nu Den-
CDIQUE SOU t.
VAN XOKERFN NA'F.ft
'Dendermonde, Aelst 6 45 9-30 3-1& 7-'_tL
Ninove, Geerardsbergt'n, Ath 6-45 9-30— 3-157-20.
VAN ATI! NAER
Geeraerdsbergen, Ninove, Aelst, Uendermoiide, Lokeren 6*309-55 4-00»
Geeratirdsbergen, Nintfve Aelst, Dcndermonde. 6-31M- 9-55—4-007-15.
^Brussel (langs Denderleeuw) 6-30 0-00 7-15.
'Gend, Brugge, Ostende 6-30(langs Lede.) 9-55— 4— /-15.
VAN GEND NAEK
Aelst, Bruss, Ninove, Ath Y-IO 12 20 4 307-30.
VAN BRUSSEL NA KB
Aelst, Gend 7-15— 12-30—0-00 8-00.
Ninove, Geeraerdsbergen, Ath {langs Denderleeuw) 7-15 —12-30 -8 00.
VAN DENDKRMONDE NA ER
Brussel 'langs Aelst) 7 25-12-3 >—0-00-8-00 I. Meek) 6-50—8-30—10*23 - 4-'00.
Aelst, 7-25 8-40— 12-30 4-15 6-10-8-00.
DEN DENDERBODE
Onder deri naem van Jan Van Damme word lieden aen-
geduyd eenen zekeren boek, die onlangs in 't licht gekomen
is, over de liefdadigheyd, over de doode hand handelt,
530 bladzvden telt en 't voortbrengsel is van een libera-
terskopstuk, die meent dat alles, zelfs de zon, de maen
en de sterren door hem vertjnysterd wordenDoch,
als men met wat ernstighevd dien hoop bladzyden door
snuffelt, heeft men de grootsle moeyle om er hier en daer
sjets of wat in te vinden dat eenigzins onderzoekensweerdig
-is Dezen boek krielt van aenlialingen die zoo armzalig,
zoo weynig gegrond zyn, dat men moet denken dat dezen
•die zoo veel-papier bekladderd heeft, zulks gedaen heeft
•om, gelyk Jan Klaes, sullen, kinderen en onnoozele gapers
'te verlustigen. Maer dit doet er niels aen, Jan Van Damme
word door de liberatersgazetten geloofd, geprezen, bewon
derd en tot in den vyfden hemel verheven, dit is een bewvs
dat de liberalerspers slimmer is en edeler gevoelens bezit
dan wy misschien wel denken.
Wat er van zy, den boek van Jan Van Damme is eenen
gulden boek, zeggen de liberaters, maer liet komt ons nog
al aerdig voor dat, als dien gulden boek zoo verstandig,
zoo wys, zoo redeneerkuiidig, zoo geleerd etc. is, men den
waren naem van den schryver niet durft laten kennen, het
komt ons wonder voor dat dezen zich gedurig onder een
masker verschuylt, geheel 'tjaer door karnaval lioud, zich
in vollen dag niet durft laten zien, en slechts met den nacht
als hy met gasten van zvnen kaliber is, zyn gezigt durft
ontblóoten..Nogtans, men vind veel in Van Damme,
by spreekt over alles, hy doorloopt alle landen, liy door
snuffelt alle eeuwen en lydstippen, hy spreekt met zoo veel
gemak en klaerheyd over de Roinevnen als over de Engel-
sehen, over de Grieken als over de Hebreeuwen, over
Amerika als over Japoniën, over Rusland als over Lapland,
over China als over het Luykerland, etc. Het ware moeye-
lyk de Vaders der 11. Kerk, hare diepgrondigste en ver
standigste leeraers beter te doen spreken of hunne gedach
ten klaerder uyt te leggen dan Van Damme doet. Dezen
weet hunne leeringen, hunne gevoelens, hunne manier van
denken zoo klaer, zoo duydelyk te doen voorkomen, dat
wy noch Paus, noch bisschoppen, noch godsgeleerden meer
nóodig hebben, Van Damme doorgrond en beslist alles, en
dit met een zoo ernstig gezag, met eene zoo groote pre
tentie, alsof hy den Messias zelf ware.
Vooreerst begint hy met Tertulianus, vervolgens gaet hy
voort' met den 11. Mamertus, dan met de HH. Chrysosto-
mus, Ambrosius en Augustinus.... Gelyk men kan denken,
zvn die beroemde kerkleeraers onder Van Damme's pen
vóorstaëe'ders der wereldlyke liefdadigheyd en hadden zy
eenen afschrik van de christelyke liefdadigheyd, zv die
gelyk de HH. BasiliuS, Gregorius Na/ianzenus en Ephrem
de eerste höspicen, de eerste hospitalen en de eerste
schuylplaetsen stichtten voor armenzieken en wee
zen..En als men al de bewyzen van Jan Van
Damme zietzou men zeggen er valt niet meer aen
te twvfelen, Jan is eenen grooten man, een nieuw licht
't welk op de aerde gekomen is om derzelver aenschyn
te vernieuwen
Wel neen hiermee is 't nog niet alles: niet alleen kent
Van Damme op zynen duym de levens der heylige Kerk
vaders, de geschiedenis hunner werken, maer hy kent
zelfs de apostolvke constitution en de decreten der kerk-
•ergaderingen, die hy op eene gansch nieuwe wyze weet
te arrangeren om er, ten voordeele der wereldlyke lief
dadigheyd of maponnieke broederliefde, gevolgtrekkingen
uyt te nemen. Daer den wonderlyken leeraer in utroque
jure voor lezers schryft die bent op zyn woord gelooven,
geeft hy zich de moeyte niet van uyttreksels meê te deelen,
tlv vergenoegt zich met nootjes aen 't onderste van zyne
biadzvden te stellen 0111 de bronnen aeii te wyzen, gelyk
den fameusen Frère in de kamer eens sprak over een
kapittel van de II. Schriftuer 't welk er met geene oogen
in te vinden wasDie nootjes luyden als volgt
Const Epist. VIII, 55.Conrile d'Antioche, ann. 541.
Can. 2a.Cone. Ageth, Ann. 306, Can. 7, etc. etc.
Waerlyk een allergemakkelykst middel om dommerikken
te foppen: Maer de liberateryds zoo nialsch als eene spongie
en daerby zoo slim, dat zy bare leeraers met een half
woord, ja zelfs meteen vierde verstart
Isidorus van Refuse en .1 minimus Mareellmu», deneersten, j
eerien der geleerdste discipels van den 11. Chrysostomus,
die ons 2012 Epistels heeft nagelalen, den tweeden eenen
heydenschen historieschryver van Antiochien van wiens
werken er nog 18 boeken zyn overgebleven, figureren
ook al in den boek Van Damme, maer alleenlvk in nootjes.
Die namen klinken niet slecht en konnen ook al dienen
om de lopmachien wat te smeerenMaer hoe curieus
en stigtend is 't zoo in 't grof iels of wat afzonderlyk aen
reuzenwerken te ontleenen, en dan des schryvers naem,
tot staving zyner eygene opinie, aen het onderste der blad
zyden le voegen, om aldus den ongeleerde» en zelfs den
geletterden maer weynig oildervipdingi yken lezer te blind
doeken. Wy zouden niet verwonderd zyn dat den liberalen
lezer zyne oogen op 't onderste der bladzyde werpende,
zou uyiroepen 't is zeker, ik geloofde dat de licfdadig-
lievd christelyk was: dat zy voor bvzondere cn nood-
zakefyke dienaers moest hebben den priester, de reli-
gieusc, die er de pligten door roep of vocatie van ver-
vullen maer ik bedroog my, die priesters waren slechts
n de overtreders die schandelyk de gelden der kerk zelve
misbruykt hebben; hunne geleerdste mannen, de kerk-
vaders zelve zeggen het en veroorderlen ze etc
Ziet gy het nu, lieve lezers, zonder Jan Van Damme,
zoud gv dit alles niet gelezen norh geweten hebben dat de
kerkvaders zelve de christelyke liefdadigheyd veroordeelen
en dat de kerkvergaderingen deze deugd verstooten. Als
gy dit alles hoort en ziet, zult gy nog durven twyfelen dat,
in 'l belang van de Kerk, in 't belang van den godsdienst,
in 't belang der armen, de wereldlvken alleen en dat nog
de liberale wereldlvken de armgoederen en fondaliën kon
nen en mogen besturen Neen dit zond gy zeker niet ge
weten hebben, en nogtans ziet daer wal Jan Van Damme
heeft iiytgevoriden en wat hy misschien denkt klaerder dan
de zou bewezen Ie hebben. Maer ziet hier onder andere
hoe dien fynen schryver zyne preuven bvbrengt
Ily neemt een afzonderlyk fevt, en dan, gelyk de advo-
katen van slechte zaken die het tribunael willen bedriegen,
valt hy daerop gelyk eenen lileekershond, hy veynst eene
colère zoo hoog als een linys, hy schynt door de waerheyd
en regtveerdigheyd alleen geleyd, en daerop spreekt iiy
een vonnis nvt 't welk de slrengheyd zelve te boven gaet,
en alles is elfen. Zie hier een voorbeeld van die slimme
toeren
Eenen paus veroordeelt de bedelary; (het zy hief gezegd,
in't voorbygaen, dat al de pauzen, van Sinte Pieter af,
zekere bedelary, deze die uyt de luyheyd voortkomt, ver
oordeeld hebben) nu, luvstert wel, want de afleyding is
7,00 nieuw als koddig. Omdat dezen paus de bedelary ver
oordeeld heeft, wilt Van Damme hebben dat de bedelary
in katliolyk Roomen bestond, dus is het stelsel van chris
telyke liefdadigheyd te Roomen geoeffend slecht en de
pauzen zelve hebben het bekend. Dus moeten wy hier
vlugten 't geen de pauzen veroordeeld hebben cn ons
wachten te aenveerden 't geen MM. Nothomb, Malou en
Mgr. van Brugge in de wet willen, want Sixtus den V
heeft het veroordeeld en verdoemdMen zal misschien
denken dat wy hier spotten, maer wy moeten zeggen dal
het geen waer is en dat al de argumenten van Jan Van
Damme van zelfden kaliber zynOmdat er hier en
daer eenen dief, eenen bedrieger, eenen vervalscher, eenen
deugeniet onder advokaten, notarissen, dodoors, apotekers
of koopmans te vinden is, zou Jan Van Damme willen doen
gelooven dat zy alle zoo zyn. Dit is de redeneerwyze van
wanhopige I ooz.en of van uytzinnige wanhopigen, maer
geenzins van regtzinnigc of treffelyke schryvers. Jan Van
Damme mag kiezen tusschen de twee.
Gelyk men alle weet, heeft den zeer eerw. lieer De .Merode
geheymen kamerheer van Z. H. den Paus, eene somme vaii
HONDERD üb'VZEND FRANKS ter beschikking gesteld van de
commissie die te Rrussel is ingerigt om een gedeiikleeker op ie
reglen ter eere van den alom betreurde» godsdienst- en vader
landsminnende» Gracf Felix De Merotlo. Hy deze milde gift "af
den hoogslachlbaren geeslelyken zvne intentie le kennen, te weren
dat zy dienen moest 0111 te Rrussel of omtrent Brussel een geslicht
van liefdadigheyd in te rigteu. Nu, daer den aerd van dit gesticht
niel bcpaehl is geworden, koineu wv hier hel geduclil van eenen
onzer geacütte vrienden uyten, namêlyk dal he'l allervoordeeligst
allernuttigst en zelts alleruoudzakelvkst ware een gesticht lè
openen, waer de oude en gebrekkige soldaten het overige hunner
levensdagen in rusle en vrede zouden konnen overbrengen en
door de weldaden die zy er zonden genieten, tul eene allyddurendè
buide verstrekken aen de nagedaciiienis zoo wel van den (v erleden
vader, die met gevaer van lyfen goed, zoo kraclndadigl k heelt
medegewerkt 0111 onze nalionalileyl te slichten, als ip den
overleden zoon, M. Frederic De Meroile, die op bel siag j ld zyn
bloed en zyn leven ten besten gegeven heeft, om liet' 'juk der
calvinistische verdrukking al te schudden.
Dat de oude en gebrekkige soldalen, die in don dienst van
'l Vaderland versieten zvn en zich zelve '1 brood niet meer konnen
verschaffen, hier als armen, als oiigclukkigeu aenzien worden en
wezenlyk zyn. is eene daedzaek die niemand zal loochenen, want
zy springt al te klaer in d'oogen, maer dal die zelfde Vaderlands-
dicuaers genoegzaem voor hunne diensten beloond worden,
met hun eenen frank, vyf-eu-zeveulig ceiitiinen, of soms ook ai
eenen halven frank daegs te geven, is iels wal als eene biltere
beschimping mag aenzien worden. Te'veel om te leven, te luttel
om le sterven, zie daer de belooning van den Belg, die zyn jong
leven en zyne mannelyke jaren onder de wapens, ter verdediging
van '1 land, heeft nvergebragt0
Dezen ongelukkigen slaet van zaken mag niet blyveri duren en
moet op d'eene of andere wyze eyndigen. W v gelooven dari dén
oogenblik allergunstigst om de ernstige aendaclil in le roepen van
wien bel behoort en om te vragen dat liet gesticht welk wy'hier
bedoelen opgeregt worde. Deszelfs nultigheyd zal zich gemakkelyk
laten begrypen hel beroep, de oefening en duerzaemhèyd vermi rt
en volmaken den werkman en den kunsiminnaer in' lino vak
cn van gelyke is het met den krygsrnan.
Indien dan de vrywilligers nr plaetsvervangers voorop verzekerd
waren dat zy, in geval van verwondingen of ouderdom, eene
toevluglsplaels zouden vinden waer zy met hunne wapenbroeders
die in den zelfden staet zyn, in vereeniging konnen leven en eene
behoorlvke verzorging en vryhevd overèenkornstig met hnnneii
toestand genieten, zou de militaire loopbaen niel als eenen siaet
konnen aenscliouwd worden Zouden de soldaten zich niet beter
op het volbrengen hunner pligten en op het aenleereu van hun
beroep toeleggen? Zouden deze, welkers lyd van in vryheydsleHing
aengekomen is niet gemakkelyker ja zelfs gretig nieuwe dicnsl'-
termynen aennemen Zouden daer door niet vele zonen, die het
lot dikwils ongenadiglyk treft en er de huysgezinnen door ruineerl
van den gedwongen dienst bevryd worded? Dit zyn vragen dié
hare antwoord met zich brengen, daer hel, van den anderen kant,
vast staet (lat den loleling, den plaelsvervanger en zelfs deri
vrywilliger, uyt vrees voor den ouden dag, na den eersten dienst-
termyn, de militaire loopbaen veriael en een ander levensvak
omhelst.
En wat er meer Van is, dees geslicht zou aen den slaet geene
duyl kosten, ofsuhoon het eene onschatbare weldaed voor de oudé
gebrekkige soldaten zou (leerstellen. De zelfde som die eenen
djenstvryen of gepensionneerdeu soldaet geniet en waerraec hy in
zynen ouden dag moet leven met mensclren van ander karakter
en beroep, en (lit nog in kommer, bezorgdheyd en armoede zou
meer dan voldoende wezen 0111, in vereeniging, een zeker beslaeii
ruslige dagen en eene aengeuatne bezigheyd te verschaffen.
W'y hebben dees gedachl zoo maer ruw op liet papier geworpen
verzekerd dal mannen van bevoegdheyd hel zelve zullen gelieven
uyt te pluvzeii en dat zy, aen de slem der liefdadigheyd""ehoor
gevende, hel ongelukkig lol van de arme en gebrekkige soldaten
zullen verzachten, te meer omdat er eenen middel, eenen aller-
geinakkelyksten middel loe bestael die alle uylga'ven of bydragm
van den slaet kan ontbeeren.
Het liefdadig Belgiën ziet met flerlieyd in alle oorden van zyn
reglsgebied schuylplaetsen voor alle soorten van arme en ge
brekkige medemenschen opryzen er is geene ellende die niel
door de schrandere liefdadigheyd der Belgen vertroosten verz.aehl
word, voor alle wonden heefl deze liefdadigheyd eenen heylzamen
balsem, voor alle droefheyd eene vertroosting, voor alle kwalen
een hulpmiddel. Eene zaèk echter is liaer tot dus verre ontsnapt
en zal, zoo wv verhopen, welhaesl op de lysl harer talryke hulp-
gesticluen geplaets worden. Wy verklaren ons
Sedert dynsdag heeft de volkskamer hare werkingen
hervat. Het wetsontwerp op de liefdadigheyd is aen het
order van den dag gebragt en den heer minister van juslieie
heeft deze beraedslagingen geopend door eene kruymige
redevoering waerin hy opvolgelyk al de onreglveerdigé
aentvgingenkwacdaerdigc besehuldigingen en leugen
achtige beoordeelingen die, door de liberatery, in boeken
en dagbladen, tegen het wetsontwerp, zyn afgegeven, heeft
in revue gepasseerd en vergruysd. De redevoering van den
heer minister heeft geheel de zitting ingenomen en tot het
eynde toe is hy door de kamer met eene Véelbeteekeneude
aendachtaenhoord geweest; evndigende. heeft den heer
minister gezegd dat men, iu plaets van het ontwerp regt-