ZELDZAME OMSTAXDIGHEDEX.
Eene recommandatie.
DERDE ZWEEPHVGSKEN.
dynsdag aeuslaende le fabrikercn. Dien kandidaet beet M. Jans-
sens-D'hanens, maer dezen goeden man schynt niet te gevoelen
dat by maer voor uythangbord dient en dat hy, op den dag der
kiezing, door de liberalers zelve zal vervangen worden, aengezien
zy eeneu anderen kandidaet hebben die HET ZAL AENNEMEN
als hy gekozen word
Maer alle scbertsery ter zyde, hebben wy ons hoogst te verge
noegen over de houding welke de conservaleursparly te St-Nico-
laes genomen heelt. Dynsdag lest is aldaer eene voorloopige
kiesvergadering gehouden welke was voorgezeten door MM.
D'banens, oud-lid van hel nalionael congres, Meyvis, advokaet
Burgemeester van Lokeren, en Van Hove, provincialen raedsheer
Burgemeester der Clinge. Het bureel was samengesteld uyt de
volgende namen die alles zeggen HiiVl. Th. Jausseris representant,
Dirickz, notaris-burgemeester van Kemseke, De Uyck, president
der koophandelregtbank en schepen te Sl-Nicolaes, Augt. Wou
ters, labl. schepeu le Teinsehe, De Smedt-Van der Meyden, fabt.
schepen le Sl-Nicolaes, St. Verwilghen, advokael-grondeygenaer
ter zelfde stad. Verder waren in de vergadering tegenw'oordig,
onder andere, een zestigtal burgemeesters, schepenen'en gemeen-
teraedsleden van het distrikl.
M. den advokaet Meyvis heeft eerst verslag gedaen over het
doel en den uytslag der kiezing met welke hy en eenige achtbare
magistraten belast was geweest, van namelyk aen den heer justi-
eieminister, dit voorbeeld van treffelykbeyd cn kloekmoedigheyd,
de kandidatuer te gaen aenbieden. Den eervollen redenaer heeft
eenige welgevoelde woorden gezcyd over de schandige lasteringen
die de liberatery met volle stroornen legen de liefdadigheyds-
of armenwet heeft uytgebraekt. Hy heelt de eer van den tiefligen
minister op eene weerriigc wyze gevroken, zoodanig rial geheel
de vergadering'haer innig spyt te kennen gaf dat eenen man van
zoo Irooge verdienstede eer had afgeslagen liet arrondissement
in de nationale kamer te vertegenwoordigen. M. Meyvis heeft dan
ook lezing gegeven van eenen brief dien by van M. Nolhotnb had
ontvangen, waerin den lieer minister de redens doet kennen om
welke hy de kandidatuer niet kan aenveerden, en tevens zyne
hooge tevredenheyd en erkentenis ttyldrukl over de teekens van
achting en vertrouwen die hem door d'eerste nota bili ley ten van
'l arrondissement bewezen worden.
Vervolgens heeft M. D'baencns zoon voorgesteld M. Meyvis te
belasten aen den beer Minister het groot spyl uyt te drukken dat
zyne weigering aen de kiezers van Sl-Nicolaes vcroorzaekt heeft.
Dezen voorstel is met eenparige stemmen aeogenomen.
Dan beeft onzen stadsgenoot, M. Meerl-De Schepper, fabt. le
Sl-Nicolaes, eenen tweeden veelbeduydeuden voorstel gedaen,
waeraen wy uyt gansclrer berle toejuyclren, en bestaende namelvk
hierin van aen de kiezing de beteekenis le liecliien eener ver
klaring dal den voor le stellen kandidaet eene stellige prolestatie
zyri zou legen al de schandalen en lasteringen waermede eenige
oproerstokers de natie, in den per soon barer vertegenwoordigers,
beladen hebben. Dezen voorstelis door allen zeer wel. begrepen
en met de warmste toejuichingen aenveerrl geworden.
Eyndelyk is de vergadering rot de voorloopige benoeming van
eenen kandidaet overgegaen en is den naein van eenen voorlref-
felvken advokael, M. Sl. Verwilghen, zoon van den oud-represen
tant, met eenparigheyd van stemmen vooruytgezet en doorge
dragen geweest.
Dezen kandidaet is wezenlyk eene prolestatie en dit nog al eene
krachtdadige prolestatie tegen al deschaudtooneelen en baldadige
geweldenaryëo die door de liberalers-francmagons tegen de lief-
dadiglieydswet gepleegd zyn, want den lieer Verwilghen behoort
tol eene van die oude deftige familiëu. welkers naem allen waren
vr iend van goede principen en ware treffelykheyd met genoegen
en eerbied hoort uytspreken.
\Vv hebben de eer den geachten kandidaet persoonlik te ken
nen en zyn dus min of meer in staet dezens hoedanigheden le
beoordeleen. Wy verhaeslen ons dan deze kandidatuer met volle
goedkeuring by te treden en ze uyt gansch ons gedaeht toe te
juyehen. Het arrondissement zal in den persoon van den lieer
Verwilghen eenen vlytigen, bekwamen en vooral loegauglyken
verdediger zyner belangen hebben, die zyne mandanten met veel
eer en vrucht in 's lands wetzael zal vertegenwoordigen. Het
verdfenstelyk karakter en de gewetensvolle principen van M.
Verwilghen zyn voor ons eene onfeylbare waerborg, die ons
toelaet de kiezers van bet arrondissement te verzekeren dat nooyt
zyne akten onze woorden zulten komen leugenslralfen. Immers,
indien de niet aenveerding van den heer Nothomb ons en alle
vrienden van waerlieyd en regtveerdiglieyd bedroefd had, dan
hebben wy redens die droefheyd te vergeten, omdat men vruch
teloos in geheel 't arrondissement eenen weerdigeren plaetsver-
vanger dan M. Verwilghen zou zoeken. Wy juyehen dan ander-
ntaei deze kandidatuer toe en sporen de kiezers van 't arrondis
sement St-Nicolaes aen vlylig lot de stembus te naderen, om, door
eene ontzagwekkende meerderheyd, aen de party van wanorde
ie doen bcgrypen dat de Wazenaers desehandelyké baldadigheden
van het revolulionnair liberatersgespuys verfoeyên en verachten.
In eene buylengewoone uytgaef der Gazette van 't land van
Waes treffen wv zoo zeldzame byzonderlteden aen, dat wy ze niet
zouden konnen gelooven, indien wy er geene stellige inlichtingen
over genomen hadden. Wy laten onze stadsgenoten zelve oordee-
len, en geven deze byzonderlteden geheel eenvoudig af, zy hebben
volstrekt geene uitleggingen noodig. Zie hier waerin die byzon-
lieden beslaen
Den Observaleur schryft ons uyt Brussel, Tan St. Nicolaes, dat
Mynheer Josef Boëyé uy'. Aelst alhier is aengekomen als minister
plénipolenliaire van hel liberael verbond van Aelst om aen het
kieskorniteyt geluk te wenschen over zyne daerstelling en onze
kieskomileyters aen le moedigen in bei even en verheven doel
dat zy bestreven Och Ileere Jefken Boëyé Wy dachten dat
hy hier slechts Hop kwant verkoopen maer neen, by verkoopt
ook komplementen. Mynheeren de liberalen van Aelst hebben
een briefportjen van fr. 0,10 gespaerd en Jefken heeft zoo een
kommissieken te meer gehad. Zoo dan, dat Jef Boëyé hier de
concurrentie komt aendoen aen Jef Itoels.
Maer wy verstaen dat nog alAls M. Boëyé hierom toch iels
moest komen zeggen van Aelst, dan lradde men ivaerlyk zeer wel
gedaen van hel hem op een briefken le zetten.
De komplementen van 'lVerbond van Aelst zuilen zeer veel
moed aen ons liberael kieskorniteyt gegeven hebben, misschien
wat hop aen den voobloopiges president en veel hoop aen den
kandidaet.
Den kandidaet is nu gezeept, gewasschen en gesteven. Voor
er de laetsle hand aen le zetten heeft men uyt Aelst iemand ge
zonden om by hem Jefken den slryker te spelen.
Hunne boeken liggen goed
m a-
Den liberalen kandidaet word Ie St Nicolaes ondersteund door
de oonoozele STOPNAELDE die diep in de veertig geabonneerde»
beeft en die overal gezocht word gelyk eene verrotte vischtnande.
Het liberators comité heeft de STOPNAELDE ook gekozen out door
haer bewierookt, geprezen en lot aen de sterren verheven te wor
den. De STOPNAELDE weet niets beter om haren kandidaet en het
comité aen le pryzen dan liedjes te zingen, liedjes die wel wat
ooslersch rieken, maer zomnrige comitémanneu en kandidaten
zyn daermeê gediend gelyk d'ezels er mee gediend zyn dal men
hun den den sleert vryve.
Ondertussehen zullen de kiezers van '1 arrondisecment deze
tuyt afspinnen en mag den kandidaet der liberatery zyn stiel-
beentje beginnen gereed te maken om er de Iruyze aen te hangen
welke thans al gcsclruerd en in volle order gebragl is. Is de buvze
wal groot, geneert zy den afkokeliug wal', de STOPNAELDE is
gereed van hem le helpen dragen mogt er by ongeluk ergens een
gezwel door het moeyelyk achteraenslepen uylgroeyën, de STOP
NAELDE zal al wederom haren dienst aenbieden om hetzelve zoo
zachtjes tnogelyk open te steken.
SAMENSPRAEtV TUSSCHEN DE SCHELDE, DE
BROEDERMIN, 'T VERBOND EN DEN DEN DERBODE
be Schelde.Hewel,. konfrater Denderbodeg'liebl my zaterdag
zulke vieze en harde nootjes te kraken gegevenr dal ik- u naer de
galg en naer den duyvel wen sekte, doch dan was ik alleen, maer
nu heb ik twee helpers meêgebragl, en ik zou eens willen weten
ol' uwe domme kloosterliefde, uwe (ïwaze genegenheyd voor paters
en nonneu niet wat zouden zouden verkoelen, nu dat we met
dry zyn om u te kammen en, desnoods, duchtig af le zweepen....
Den Denderbode. Ho l ho Schelde,, ge begint wat grof, mvn
doehterken; 'k zie wel dat ge daer twee helpers by u- hebt, inaer
'l zyn twee oude menschen, waer noch jeugd noch vreugd meer
in steken; om iemand die vuvsten en armen aen 'l lyf heeft
duchtig af te zweepen, is er meer noodig dan een koppel afge
leefde of versletene kwanten.
De Schelde.Ja maer, ja maer, Denderbode'ken wil niet
sj>rekeii van met de vayst le werken, wil ik zeggen met de tong
en met de pen, en dit over uwe dwaze kloosterliefde die gy schynt
te willen van kant schuyven omdat wy met dry zyn
Den Denderbode. Wel, konfrater, gy moet zoo verwonderd
niet zyn dat ik denk dat gy van de vuysten spreekt, 't is immers
de mode der liberators van geweld te gebruyken, ais zy 't met
klappen of schryven niet konnen houden. En dat ik de kwestie
der kloosters schyn te willen van kant schuyven, is eene onuoo-
zelheyd die u vergeef, want inyne formele intentie was en is van
er op terug te koeren, al waert gy met honderd.
De Broedermin.— Konfraler "Denderbodemag ik een woord
spieken
Den Denderbode. Wel zeker, Broedermin, gy zyl er voor ge
komen.
De Broedermin. Willen wy van de kloosterkwestie zwygen
en over de TIENDEN klappen, ik beken ik dat de Schelde de zaek
verkneukeld heeft, zy had dit potje stillekens moeten gedekt ge
laten hebben, als zy er niet fyner wist over te klappen, daer hebt
gy bel toch te schoon gehad.
Den Denderbode. Ik wil u voldoen, Broederminwy zullen
over de tienden klappen zoo wyd en zoo breed als T u belieft,
maer eerst wil ik toch eene ha-lelyke oogervmdlieyd vergruyzen
die gy en geheel uw boelken gedurig en op alle toonen afgeeft,
te weten dat er de kloosters niet noodig zyndat er niemand
ingaet dan luyaerds, en dat men er niets anders doel dan eten en
smeren.
De Broedermin. He wel, Denderbodeom u de waerlieyd te
zeggen, 'k ben ik ook nog al van dit gedacht, 'kzou eens willen
hooren hoe gy dit gaet wederleggen.
Den Denderbode. Zet dan alle dry uwe ooren open, en wederleg
my als ge kont.
De kloosters zyn er zoo noodig als brood om 't eten, dit zoo wel
voor het tydelyk als voor T geestelvk welzyn der samenleving,
en dit leg ik uyt als als volgt
1° By de volkeren diedoor den luxe bedorven zyn, is 't noodig een
groot getal menschen te doen beslaen met zoo weynig onkost als
mogelyk; nu. 'tkost veelmin om twintig menschen die samen woo-
nen le onderhouden, dan als men er vier of vyf huyslioudens zou
van maken. Er moeten staten zyn in welke men de overtolligheden
van den luxo kan onlbeeren en sober en profytig leven. Èr zyn
van den anderen kant vele menschen die door de naluer of door
de fortuyn niet begunstigd of door ongelukken geslagen zyn en
die dus in midden der samenleving een ellendig leven zouden
leyden. Het is dan goed dat er schuylplaetsen zyn, waer zy hunne
dagen in rust en vergetenheyd konnen doorbrengen.
2° Alle menschen konnen niet trouwen, want moesten zy alle
trouwen, er is nu veel armoede, er zyn nu veel geringe burgers
die met moeyte aen den kost geraken, 't zou dan nog honderd-
mael erger zyn, de bevolking zou zoodanig vermenigvuldigen, dat
den grond niet genoeg meer zou konnen opbrengen om ze allen
te spyzen.
5° Deze die in de kloosters gaen doen geene concurrentie aen
den handel. Men ziel nu zoo veel winkels, magazynen, fabrieken,
nperingen enz., die klagen dat den verkoop zoo slecht gaet dat er
niets te winnen is etc. wat zou het zyn indien al deze in de
kloosters zyn moesten in de wereld blyven en ook affairens doen,
winkel houden, handel dryven enz.
•4° Al deze die in de kloosters gaen zoo als by de Jesuiten, de
Reeolletlen, de Preekheeren, de Augustynen, de Karmelieten en
meer andere, zyn toch geene dommerikken, integendeel, 'tzyn
meest al mannen waer verstand en genie in zitten, mannen die,
door hunne geleerdheyd en verheven oordeel, al de bokkebaerden
zouden beschaemd maken en achteruyt steken. Nu, gy weet liet
zoo wel dan ik als er ergens een plaetsken openvalt"zyn er 25
postulanten die er aeliier Joopen en hemel en aerde bewegen
om het le krygen; de doctoors, apotekers, advokaten, notarissen
loopen er zoo dik, dat men er de wegen kan meê kalsvden, meest
alle klagen dal zy niet genoeg konnen winnen, dat de stielen be
dorven zyn enz. enz. Wat zou hel zyn indien al die geleerde en
treffelyke kloosterlingen moesten in de wereld blyven en nota
rissen, advokaten, doctoors, apotekers, fabriekanten, nvveraers,
koopmans worden of naer de houderde andere plae'.sen* uyteien,
met meer kans van gelukken omdat zy, door hunne studiën, meer
waerborg van bekwaemheyd opleveren
5° Waren er geene kloosters, wie zou de hospitalen, de ge
stichten van ongeneesbaren, van oude mannen- en vrouwenhuy-
zen, van doofstommen enz. oppassen, alle huyzen waer de men-
schelyke natuer afschrik Yan heeft, waer alles wat vuyl, stinkend
en walgeïyk is te verzorgen valt% waer allo gevaerlyke ziektens
te betrapen zyn, waer, met een woord, noch dag noch nacht rust
te vinden is, en waer de religieusen bovendien veel moeten bid
den, streng vasten en aen alle gemak vaerwel zeggen Zoudsfcf
de wereldlyke menschen deze fonctiën misschien doen Dit is-
onniogelyk, 't is de ware broederlyke liefde alleen die daer toer
hekwaem is, 't is de ware liefde lot den evennaesten, welke uyt
den hemel komt die alleen zulke harde en nooyt volprezene
sacrificiën kan doen.
6° Indien er geene kloosterkens waren, wie zou die duyzende
arme kinderen onderwyzen Wie zou hun leeren werken en tot
onderstand hunner ouders dienen Wie zou Iiuti hunne pligien
leeren jegens God, jegens zichzelve en jegens de samenleving
Wie zou er, door eene ware chrislelyke opvoeding, goede eerlyke
knechten, getrouwe meyssens, brave huysvaders en zorgelyke'
nioeders van kweeken? Gy weeel hoe ellendig de arme kinderen'
in verlalenlieyd verkeeren op de parochiën waer geen klooster
kens, en in de steden waer geen broerkens zyn
7° 8° 9° En nog al: meer zouden wy konnen bybrengen indien
wy niet vreesden te lang te zyn.
Nu, wat aengaet dat er in de kloosters niet zyn dan luyaerds
die er niets anders doen dan eten en smeeren, dit is eene zoo hate-
lyke als eerlooze lastering wy zelve hebben dikwjls in gastliuy-
zen, in maricolenkloosters, in krankzinnigengestichten, in oude
m innen-' en vrouwenhuyzen, in gestichten der broeders van de
cliristelyke scholen, enz. geweest, daer hebben wy met eygene
oogen gezien dat de nonnekens en broerkens, gelyk arme slaven,
onder den last van den arbeyd gehukt waren, door leeren en
onderwyzen hunne gezondlieyd verkrenklen, door waken, bidden
en vasten of armen koslde geessels des hemels van ons afkeerden,
immers, wy hebben in vele gestichten geweest waer ons gemoed-1
ueêrgeslagen en verpletterd was, maer ook waer wy veel moed
schepten om die weerlooze en heylige zielen, die engels van lief—-
dadigheyd en penitentie, die alles zonder tydelyke vergelding voor
den armen ongel u kkigen doen en niets voor zich zelve, tegen de
aenvallen der boozen te verdedigen, om hunne eer voor te staen-
enz. enzKonde gy dit met uwe oogen eens zien; Brocder-
mi»i,gy zoud uwe vingers afkappen liever dan nog een enkel
woord van smaed of valsehe beschuldiging legende kloosters te
schryven, ja, als gy nog eenig gevoel van zelfsweerde, van treffe
lykheyd of Feelveerdigheyd zoud in uw herte hebben, zoud gy-
liever alles verliezen en alles lyden dan die schuylplaetsen van-
vrede, gebed, liefdadigheyd en versterving zoo roekeloos aen de-
drillen van het canaillevolk ep schuym der samenleving ten
prooy le Wer pen
De Schelde. Broedermingy hebt ook ai in uwen vinger ge
sneden 'r m.y dunkt dat gy zuo op uw gemak niet meer zyt dan in
't begin; uw smoelken hoe mager het ook was, is sedert een
kwaertier wel 25 centimeters verlengd en ziet er uyt gelyk eenen
afgeleklen boterham.
De Broedermin. Zwyg, leelyk jonk,'t is uwe schuld dat ik-
hier zoo in den krot zit. Had gy my t'huys gelaten,, 'k zou al die
harde en nypende waerheden niet hebben moeten hooren die
my 't geweten prangen en my zoodanig ontstellen, dat ik effen af
moet bekennen dal er daer al niet veel op le zeggen valt, en dat
ik liever op-den oever der zee zou zitten dan nog dieper mef
den Denderbode in die slof le treden
Den Denderbode. Mack u niet kwaed, Broedermin want eeo-
,sPYl'g gemoed is gelyk aen eene vuyle kankerwonde, die aen>
elkeen walg en afkeer inboezemt.
De Broedermin. Denderbode'k beu ik tegen u- niet spytig,
maer 'k zou liever van die sloffe zwygen en over de tienden
klappen.
Den Denderbode. Welmyn doehterken...wy zullen gaem
beginnen, maer 'k zal n eerst een suuyfken geven.
De Broedermin. Merci, konfraler, nu en snuyf ik niet, 'k heb
ik hier al snuyven genoeg geliad, myn hoofd doet er al zeere van.
Den Denderbode. God van den hemelwat zyt gy kleynmoe-
dige menschen. gy zoud nog klagen al waert dat ge met uw ach
terste op een hekel zat......
Hel Vei bond. Ik zou, myn ziele gouche nog liever op een
hekel zitten, als alzoo genepen te worden
Den Denderbode. O gy lompen vlegel, moeten het dan altyd
beestiglieyd of mislukte schietgebedekens zyn die gy uylkraemt,
of is uw versland in nen slypsteen genaeyd Gy zeevert ook allyd:
over kloosters, over tienden, over doode hand enz. al zaken waer
ge verstand van hebt gelyk nen ezel van portretschilderen
De Schelde. Ik had wel gepeysd, kon frater, Verbond dat g'n.
zoud verbrand hebben, dit zal u leeren voorzigtig zyn en zwygenl
Maer, Denderbode, kom nu toch eens op de tienden'k ben zou-
curieus dal ik berst om u daerover te hooren klappen.
Den Denderbode He wel, Scheldegy zegt dat niemand in de
kamer beweerd en dat ook niet een liberael blad geschreven heeft
dat de tienden hier zouden hersteld worden maer dat de lief-
dadigheydswet eenen eersten stap was tot de herstelling der
tienden. Neen, niet eenen liberaler ia de kamer heeft durven
zeggen dal de tienden zouden hersteld worden, en dit om de-
eenvoudige ïeden dat men hem vierkant met die onnoozelheyd
zou uytgelachen hebben, aengezien de nieuwe wet daer geem
enkel woord van spreekt, noch de minste zinspeling er op maekt..
Maer dat niet een liberael blad heeft geschreven dat de tienden
met de wet zouden hersteld worden, dit is eene schandige leugen,
eene afloochening die il: u niet al iiare vuyligheyd naer'l hüofd
terugwerpe. Gy, de Broedermin, 't Verbond, den Observaleur, de-
Independence en, in 't algemeen, al de liberatersbladen hebt er
niet geheele kolonnen over gelogen en valschlieyd met den voet
verkocht. Daerb), heeft de francmagonsparty met honderde be-
taelde schurken en sloebers 't land door gezonden, om in alle
parochiën en sleden, in herbergen, op de merkten en in byzondere
huyzen, de menschen wys te maken dat de wet van M. Nothomb
de tienden ging herstelïenen nu durft gy dit schaemteloo^
komen afloocherien, daer waer geheel 'l land van uwe eerlooze
leugens en venynige bedriegery oor- en ooggetuyge is geweest
Wat bewyst dit? Dat gy zelve uwe valschlieyd tegenspreekten
uwe eygene berekende leugens niet durft staende houden. Maer
gy zegt dal de priesters de herstelling van de tienden wenschen.
Dit is- andermael valscli, dit is wederom een scbynheylig bedrog.
De priesters hebben de tienden niet noodig, als zy maer met hun
mager troksken konnen leven, dat is hun genoeg, zy mogen toch
geene eonquesten doen noch goederen koopen met 't geen zy
winnen, zy moeten al hunnen overschot aen den armen geven.
Als er eenen priester sterft, gy ziet wel dat hvy buyten eenige
meubels, geene grondpanden geene akkers, geene meerscheu,
geene bosschen achterlaet, indien hy die van zyne ouders niet
geërfd heeft, al wat hy van zyne winst overschot had is naer den
armen gegaen.
De Broedermin. Ja maer, Denderbode't zyn de tienden
waerover gy moet klappen.
Den Denderbode. He wel 't is over de tienden dat ik bezig ben,
gy zyt zoo haestig om verkens te maken dat ge wel den steert zoud
vergelen. Gy schynt zelfs niet wel te weten wat de tienden zyn,
'k zal 't u dan zeggen De tienden waren eertyds lasten gelyk nu
onze contributiën zyn. Het waren meest de priesters niet die de
tienden genoten, maer wel de ryke kasteellieeren, zoo liberaters
als francuiagous, liet waren meest de groote proprietarissen die
landen verhuerden en eygendommen verpachtten. De klooster*
genoten ook wel de tienden, maer hunne goederen waren zou
