ZEVENDE ZWEEPINGSKEN. SAMENSPRAEK TUSSCHEN DE SCHELDEDE BROEDERMIS, T VERBOND EN DEN UENDERBUDE. Is dit niet om van gruwel en afschrik te sidderen, en zouden alle gouvernementen niet moeten beven, byznnder- lvk als m -n dit alles laet voorbereyden zonder maetregels te nemen om den sectarischen geessel en de liberaters— kuyperyën tegen te werken Luyster eens wat Mazzini van zyne plannen vervracht als by zegtIndien onze woorden gehoord, begrepen en in 't a werk gesteld worden dan zyn wy gewonnen, den oorlog zal vreeslijk zyn,...! Laet ons dan stryden als was het u voor de eeuwige zalsen, en vreezen wy yiel te verdelgen.. De waersehouwingis klaer de Wazzinigasten, de libeia.ters- fianemagons verbergen hunne inzigten en plannen niet, en overal zal alles bereyd zyn, als do grootezaek zal gelukt heb ben, te weten, als den liberaters-trancmagonsponjaerd den keyzer der Fransclien zal getroffen hebben, als dien o-ver- grooten lunderpael zal uyt den weg gettiymd zyn en dat de liberaterssecte alle vrybeyd zal hebben....... Volkeren weest op uwe hoede't is meer dan tyd. De Broedermin. Konfraler Dendcrbode, ik hen wederom wat vroeger gekomen om u van iels te verwittigen. Gy moei nogtans niet pevzen dat het is om u te vleyën of de mauw te kuysschen, maer eeniglvk in 'l helaug der regtveerdiglieyd en waerheyil. en opdat, volgens uwe kenspreuk, elk lid zyne moge krygen Er is kwestie van'I Verbond, 't welk overal gaet uitkramen, slottenen bollen dat gy hel zelve zoo hard niet durlt zweepen dan my, dat gy van zyne pairnonen een beelje benauwd zyl. en meer anderen soortgelyken prielpraei. Den Dendcrbadè. Zie, Broederminik zou u gelooven, indien de valsclrheyd op uw gezigl geeue omiyiw-isehbare strepen ge griffeld had, en indien ik niel stellig wisl dat gy aen de leugen- tael geabonneerd zyl Ten anileren, gy verraed n zelve, met u te veiontschnhligeu zonder dal gy tl iértoe gevraegd zvlgy moet wel weten dat hel een algemeen princiep is tlal «ene ougevraegde versehooning eene ililydilyke zeüshesehuldiging is. e.vcu.salin non Intila est accusalio manifesto. Eu dan, gy komen sproken in T belang van reglveerdighevd i u waerheyil, tweo zaken die gy zoo dikwils met de voélen trapt, dat gy deswegens onder de algomecue verachting gehukt gaet en welhaesi zult moeten hezwyken, dit is te Straf... Neen, Broedermin, ik wil van u niel verwittigd worden, houd uwe goede diensten voor u, ik moei er in grenen deelis van hebben. wyl ik te wel weel dal dezen zyne vrvheyd verkoopt die von den bonzen oenen dienst aeuveeid, beneficium acciperc ah ilnpio, est libcrialcin vendrrcWal hel Verbond en zyne pairoenen belieft, daeruieê bekreun ik illy gelvk met liet jaer In. ik vergelyk hun aeu-de ganzen, die wel wal blazen ma r Inch niet bvleri konnen. De Broedermin. Ach Dendcrbode, wal zyl gy toch eene harde ziel gy zvt ongevoelig aeu alles, de reglzinnigsie leekens van vriendschap neeml gy verkeerd op, en heb ik eenen nagel, gy hebt een gal, er snyden op u geen messen. Den Dendcrbode. l.iivsler. Broedermin, ik ben maer onge voelig aeu vrieudschapsleekens die mei den mantel der gevevusd- heyd gedekl zyn. Want de vriendschapswoorden van den geveyus- denzyn gelvk half liytgedolrlde kolen, die, alhoewel zy niel blaken, toch do kleederen verbranden als zy er niet seffens afgeschud worden. En toch, de vriendschap wilt niel opgelegd worden; by de vriendschap .moet vertrouwen zyn, en dit lu-b ik of kan ik in u niet hebben, terwyl gy patent jtnlaell om, door alle snout en van valsche streken datgene Ie bekladden uaervoor ik den morsten eerbied en de grootste verkleving heb. Wat er overigens meer van is. Broedermin, stoof uwe vriendschap op, of hetooo ze aeu deze die er greliger naer zyn dan ik ik. voor myn deel, zou nog liever naer eenen beschimmelden carölus grabbelen dan tiaet Mwe vriendschap, dan zou ik toch welen wal ik voor iiaoden heb. De Broedermin. Nu Is 'l uyt, 'k en koom van g'lreel myn leven by u alleen uiel meer, want T is eeu schande zoo met ziekelvke koufralers le handelen. Den Dendcrbode. Indien gy niel alleen koml, dan zult gy alleen uiel moeten koeren, en weel-je wel wal, dat uwen armen zeever my begint te vervelen, ik zal Dindin dinha. de konfraters zyn daerKoml maer binnen, maer vaegt eerst uwe voeten af. De Schelde en 't Verbond. Elk nen goeden dag. Den Dendcrbode. Van de gekken De Schelde.Maer wal is dal, de Broedermin zit daer al wederom d'eersle, en ze ziel er nog eens uyt gelyk 'i meelje van onzen hond, die beeljes van den stok gekregen heeft. Het Verbond. Hel is locli een droef gezigl dal zespiol, men zon zeggen dal ze tegen den pladys om '1 smalste smoelken doet De Broedermin. Wat will gv van smallg smoelen konten zeeveren, wel de uwe is zoo klcyuljes, zoo scherp en zoo afgelekt, dal er nen mensch zich zou zeere aen doen. Zwyg gy daer stille keu vau, waul den Dendcrbode zou er wel konnen een vreefken op geven en dan was T mei eenen keer weg. Den Drnderbode. Gy zyl Iwee kindskvan aldus malkan- doren ie verwvieii'I een is vuvl holer, en d'andere is vnylen Tt'sch, die bcyde van verre in den neus schieten, en dil spel moei bier seffens eyndigen. De Schelde. G'hebt gelyk, Dendcrbode. 't is de schuld van die -spvtigë Sooze daer, men zou zeggen dal de wereld tegen haren dank slaet. Laet gy ons Ier kwestie komen, konfrater, en geenen tvd meer aen nutleloozcn rimram verkwisten. Zeg eens, Dcnder- bode. wat gaet gy nog over de kloosters zeggen Den Dendcrbode. lk heb daer nog zoo veel over te zeggen, dat ik niet zou welen waeraen eerst te beginnen, indien bel Verbond my de sloffe niet had acngewezen. lil zvn N' vau f9 july zégt dit blad hel volgende Dat de kloosters een maclschappelyk gevaer opleveren Dat de religie maer zoo veel veel le heler zou voorlbloeyën, indien er al die Capucyneii, Reeolleilen. Dominicaners, Carme- ten enz. enz. niet waren, welke, in deze lyden, niets dan logenheyd inboezemen. De kloosters een maclschappelyk gevaer opievcrcn Wel gv onnoozelen Ihepol, wal al dwaesheyd laet gy u toch opvvzen Waer is hel hewys. van dil gezegde?Uw maetschappelyk gevaer is een ronkend woord zonder grond, zonder waerlieyd, zonder regtveerdiglieyd, en dil uainelyk omdal juysl hel tegen overgestelde bcstaet en duyzendmael bewezen is! Hel is aen de kloosters dat de maetsehappy hare beschaving, de wetenschappen hacr behoud, den armen zyn brood, de nyverheyd haie'uvihiey- ding en de aerde zelfs hare vruchtbaerheyd verschuldigd zvn Als. na eene worsteling van dry eeuwen, hel cln istendnm zyn kruis op de muren der hoofdstad van geheel de wereld. Hoornen, fcurm Jdaufn. waf zag hol van '1 hoogste.des capitoliums Voor zyne voeten een grawelyk mengelmoe» van beschaving'en bar- baerscliheydeene samenleving die door de hedorvenheyd ver ouderd was en slechls de ondeugden barer oude instellingen bewaerd had. "Wal zag hel christendom io de verte? Diwzende barbaersche volkoren die met het voer en hel zwoerd legen de hoofdstad kwamen aeu voeren en die op hunnen doortocht niets anders dan puyuen die rookn-n van hel menscheiibloed achter lieten. Landbouw, welensehuppen, schuoiie kunsten, alles was achter die vernielt,tide Itenden verdwenen. De wereld moest stoflelyk en zedelyk herseiinpèii worden, en dit was de taek der kloosters. Eetic menigte christenen begaven zich in de woeslynen en werkten op tie wereld door dé lu-yiiglu-yd- huamer voorbeelden en gebeden. Den Heer verwekte groole en verstandige fiisiefférs vast religieirseuordens, die de christenen byeoii.veizaineldeii, ze regel den, geleytleu en er die' wonderbare geeslelvke 11IIilit-n .van opvermdeu die, ondanks eenen tmuphoudelyken stryd vati II eeuwen, thans zoo zeer vermenigvuldigd zyn. Iri ongeuaekbare bosschen, in dorre landen zag mcu kloosters opryzen gelyk fortressen, waer tie beschaving zich ging beschutten tegen tie aeuvallen der burbaersclilreyd. Hel volk geprangd door de eilende, vestigde zich rood die zetels van liel'dadiglieyd. Den kloosterling deelde aen die elleutligen lief hrootl der ziel en des Ugehaems uylen dan gelyk eene tweede voorzienigheid, leerde hy hun door hel bebouwen van tien grond, hel brood zoeken dat zy vruchteloos vraegden aen hunne akkers uie door eyndelöoze barbaersche oorlogen verwoest waren. In zynen vernielenden omtoeht oniwaerde den borbaer .de muren van die eenzame toevlugtsoorden, hy wierd geraekl door eeoe inwendige ontroering, en kwam den zegen by die engelen der husscneu alsmeeken. Vol vair verwondering voor hunne deugden, hunne wetenschappen, hunne nyverheyd, wilde hy ze rond zyne woonstede doen komen, Welhaest rezen er in steden en dorpen tatlooze kloosters op. en met die kloosters zag men scholen, imiversiteyfen, hospitalen, nyverheydsgèslichten opko men. De Elenrenleu van beschaving, die langen tyd liisschen de uritren der kloosters waren gebleven, verspreydden zich eensklaps in tie maelschappy, en de weienschap vereenigd met de godvruch tigheid werkte uyl 'I geen de loureynsclie legioenen- niet Iraddeu gekonnen zy zegefirde over de barbaren err over dé bar- haerschhey.l Nu met r dan inryi zyn bet de kloosterlingen die, in steden en gemeenten, door huotie goede voorbeelden, door hunne otitler- riglingen, door hunne gebeden, door hunnen aposlolykeu arbeyd, door hunne geleerdheid, door hunne vertroostingen, immers, door geheel hurim-ii handel, de samenleving op de krachtdadigste wyze helpen onderschragen, de htroze leeriogeu beslryden, de hedrieglyke grootlsiellingen ontmaskeren, liet volk verzedelvkeu, en den eénigerr steun der maelschappy, tien godsdienst, ten pryze van turn zweel, hntrne gezondheid, 1 mj11rre rust, verherrlvken, handhaven en beschermen. Nu meer dan ooyl zyn Irel de klooster lingen van alle slach die de ellenden, de snrerien, tie kwalen ties volks lenigen en vertroosten het zyn tie kloosterlingen die overal in tie hospitalen aen tie ziekensponde der armen zitten, inde galeyëii, rasplmyzen en kraiikziniiigen ges-lichten niel de dieven, mourdenaers en zotten opgesloten blyven, oin deze te vertrooslen, hunnen smerlelyken toestand le verzachlen en tlie leden welke de maetschappy uyl liaer midden moet verhaonen lol beteruis, inkeer en een zaligeynde le brengen.... Hel zy» nog de klooster lingen die in de scholen der armen, in de gestichten van doof stommen, kreupele, blinde en ongeiieesharen Imn leven ten hesle geven oin die leden, welke de maelschappy niet helpen kar, hy le slaen, te ondeiriglen en hun ongelukkig lol zoo veel mogelyk te verzoetenImmers, de kloosters zvn, volgens de getuygenis van eenen geleerden sehryver, den sieünpilaer des geloofs, den lol' des volks, en tie grondvest van het heelal monaslcria sunt Oubsidium fidci, piebis Laos et bases orbis. liet is in de kloosieis tlal nten de meeste geieerdheyd vind; 'I is in de kloosters dat men de schillerendie deugden en lieyligste, hoedanigheden ontmoet'1 is by de reiigieuscn dal den burger Iroost in zyn Ivdeu, raed in zynen twvfel, en hulp in zyne ver- dwaling vind T is hy de religieusen dat den zwakken gaet sterkle puiten, en den sterken vollierding door de kracht hunner heylige gebeden en strenge penitentiemet een wooord, '1 is byzouderlyk hy de religieusen, die geheel en al aen de wereld gestorven zyn, dat alle man kan gaen leeren wel leven om leeren wel te sterven, T geen verre uyt hel voornaeuisle is dat den menscli hier te doen 'heeft De Schelde. Konfraler Dendcrbode, gy neemt het van daeg lel hoog op. 'k en heb u alzoo nog nooyl gehoord of gezien uw gezigt is zoo rood geworden, dat ik er kan eenen solferstek aen ontsteken, ik verwachl my nog aen iels buvtengewoon. Den Dendcrbode. lk geloof dat gv de waerhevd zegt, Schelde, want ik voel my 't bloed naer 'l hoofd slygen als ik overleg dal eenige ellendelingen hel vuylsle slyk uyt de modderpoelen des Tasters igaen halen om er die weerlooze religieusen meê le be zwadderen en halelyk le maken. Eu gy, konfraler Verbond, die wekelyks uweeerlooze knoeyerv legen arme kloosterlingen afgeeft ener de eetivoudlge meuscben zoekt door le verleyden en te bedriegen, wal zegt gy van de historische en daedzakèlyke bewyzen die ik u kom aen te halen Ha gy zwyglAntwoord eo zeg my of uw gewisse niet eenige knagingen gevoelt over al de jsoliandelykiieden die gy, uyt liael tegen den godsdienst, in uwe N" hebt uylgebraekl Hel Verbond. Konfrater Dendcrbode, ik onlwaer zoo wel iets, maer ik kati niel juyst zeggen wal het is, ik voel my een weynig bevreesd '1 is alsof er my een pak op '1 herle lag ik versta er .my niel aeu Den Dendcrbode. Ha gy zyt een weynig bevreesd, gy voell een pak op uw herle eo gy verslaet er u niet alen. Ik versla liet zoo veel le beierHel is de onverbiddclyke waerWevd die mét hare zuyvere vingers in vurige letters voor d'oogen van uw geweten scltryfl Verbond van Aelsl, gy In hl godvreezende kloosterlingen gelaslerd, gy hebt den smaed en de belediging met volle monden geworpen op heylige religieusen die voor u bidden, waken en slrenge boetveerdigheyd doen gy houd niel op den vloek en den afkeer des volks tegen 'hun in le roepen, terwyl zy niel ophouden de genade en den bysland des hemels voor u af smeekeo g\ werkt uyt al uwe krachten oin 't volk van den gods dienst af ie trekken, om diens heylzamen invloed le verlammen en aldus de dreygeude rampen, naluerlyke gevolgen der godde- loosheyd, over 'l land le doei; komen, dit alles doel gy terwyl die arme religieusen zich uyiputlcn eu geheel hunnen menscii ten beste geven oin 't volk godsdieoslig, zedelyk eo hygevo'g gelukkig te maken en aldus de maelschappy van haren ondergang le reddenGy Hel Verbond. Maet, Dendcrbode, gy zyt hier in de congregatie niel, gy preekt gelyk nen Vader Oversten, ik hoordit, iiiel.ge.eru... Den Dendcrbode. Ha! gy hoort dit niet geer»!Het is omdat ik u de waerlieyd zeg, eu omdat dp. waérheyd dezen in 'l herle grieft die er. oinbeschaemdelyk legen opslaet. Gy zegt verder dal al die paters en mouikken er niel noodig zvn, dal zy niets dan legcnbeyd inboezemen. Neen voor u eu voor kerels vati uwen kaliber zyn zy er niet uootlig zoo min als de priesters, zoo miu als de kerken, zoo tuin als den godsdienst, want moesten alle nbuischen zyn gelyk-gy ew uwe kliekgasten, er waren voorzeker uocli kerk, noch kapel; iior.lv priesters, uoelr kloosters noodig. .Maer wal zou- er van de maet-' schappy geworden Neem den godsdienst weg, eu gy zuil-van drr samenleving eenen krrjl van verselrrikkelyke wanorde en boosheyib maken-, een smdperk van de driftigste begeerlykheyd-, waer'iu den eenen deu anderen zal verwurgen, eenen onpeylbaren poet- van rampen die hel me-uschdom welhaest zou verzwelgen. En dan gy zegt dal de religieusen niets dan tegen-heyd- inboe zemenMaer hy wie boezemen zy legenbcyrl in By kerels die lol over- de ooreo in hel modder der bsdorveüheyd, verzonken, liggen by kerels-die geenen religieus konnen zien, zonder dat deu pyulyken worm Irons gewetens met geen tiendubbele woede- begint -,e knagen hy kerels die hunne l'orPuyn aen bed-rog, aeu bedekte dievery, aeu uyt persing van 't zweel der weduwen er» weezen le dooken hebben by boeven die, als ze 25 of 50 jaren geleefd hebben, er 50 eu 60 oud zyn by gasten- die,, hunne- huwelykspligVen vergelende, de ergernis hua-ner kinderen, de droefheyd hunner brave huysvrouwden ondergang hunner forluyn, de schande hunner- lamilie, en soms ook al het aes van 't rasplruys of dér galge worden, hy gasten met een woord, die. na alles verdronken, vertiellit, verloopen en verh.... te iiehhen, op priesters en religieusen w-iflerr vreken dat ze niet meer konnen' doen 'l geen zy eerlyds deden, die op de religieusen wyteu dat zo ongelukkig en 't sclruym der samenleving geworden zyn, dre darr geerne veile ptaetscii zouden krygen, die dan alles zouden inspan nen om wéér gekl in 't zak te krygenBy zulke en meer andere schaad kerels boezemen de' goede religieusen afkeer in, maer niet hy brave, Ireffelyke en achtbare lieden. Deze integen deel hebben eerbied, ja grooten eerbied voor de religieusen, deztr aenzieii de religieuseii als tusscheusprekers by God, als béscba- vers der maelschappy, als bewerkers van 'l geluk en 't welzyn des- volksBy deze z.yu de reljgieiisen wel gekomen, deze Itiystereri er naer en bevinden er zich gelukkig mee zoo voor liet- lydelyke als voor 't geestelyke De Broedermin. He, Verbond, hebt hel nu- houd hef nu Het is wel besiced dit zweepingskén-zal aen uwe ribben bangên, dit zat u leeren stoul zyn. liet Verbond. lk moet ik dit o-p my niet nemen, er is meer voor u als voor my, want 'k heb bemer kt dm den Dendcrbode nu en dan zydelings ëeueiT blik van verachting, op u.geworpen heefl, nel al» waeri gy de schuld van alles-. Den Dendcrbode. Ik heb hier in'1 algemeen gesproken en niemand persoonlyk willen beschuldigen. Die zich door de waer heyil gelruffen voell, moet het weten, ik heb [demands ee-.iscieulie te onderzoeken. De Schelde.—i» rnaer, by pr ovisie, krygt elkeen 't zyne, is 't een wat meer bedekt als 'I ander, het rrypl toch door, iedereen gevoelt» waer hem den sel oen vringt Maer, Dendcrbode, 'k hoor ik dil toeb oog al geern licht gy daerTrog wat over te zeggen?- Den Dendcrbode. Ja legert de naaste hyeenkomsl, nu. ga ifc eenige; artikels sehryveu over de sehynhi-ylige hekeering der liberalers-1'r-incinar.mis, artikels die ik óp-(Teerste Ulad-zyde van myn N' zal stellen. Bast op tegen zaterdag. liet Verbond. Den koufrater meent dan nog dat hy ons daerineè plaisir doel, en oclrarme myne lippen plakken aeneen van dorst en spyr. uvyrr hert is foegepraugd gelyk de beurs fau nen gierigaerd, eu ik zit hier zoo Hauw om myneu geest te geven. Maer toch ik zal op inyrien post zyuElk nen goeden avond, PRYSl)EELL\G h\ 'T KOLLEGIE TE GEERiRDS- BERGEiV. Wy hebben, volgens onze jaerlyksche gewoonte, dit letter kundig feest hygewoond en er een paer alleraeugeiiaemsle ureff konnen doorbrengen. Als wy ons deze plegtigheden van vporgaende jaren errisr- nerdeu, riar, waren wy van gedacht dat bet onmngely-k was da zelve nog le vcrschoonerr, Maer w.y bi-drogen ons, want jaerlyka komt dil geslicht met nieuwe aeuirekkélykheden voor, die, door deszelfs leerlingen^ allyd met eene nieuwe kunde uylgevoerd: worden. Dil mael was 't eene saroenspraek in dry akten getiteld- Eenen Gierigaerd, wnvnneê het lalrvk en nyigelezen gezelschap 'l welk door 'L. H. deu Bisschop wierd voorgezeten, vergast wierd. Niets was schooner, niels naluerlyker, niets treffender dan do waerheyil of wezenlyke ungemaekllieyd die de leerlingen in hes verioooen hunner respectieve rollen aen den dag legdende daedzakelykheyd zelve kon aen du gebaren, aeu de manierei? aen den spreektoon en in 't algemeen aeu de verschillige hon- dingeit der akleurs geen levendigere tint geven, 'I geen ons be- wyst dat de wetenschap van wel in 't publiek te spreken, in dit kollegie, op eene byzondere wyze beoefend word. Dan ook was eiken aki van hel slokje dourmeugd met koor zangen door de grootste meesters gemaekt, eu dre doo» de Teer lingen rrrel eene rare jnyslheyd en een gevoelvolle begrip gezon gen wierden, zoodat hel muziek, de selioone kunst, die van eeuw tot eeuw naer volmaking streeft, er ook niet verwaerioosd word. Kortom, wy zeggen het tryl pligl dal wy telkeus mei veel aemloening. de letterfeesten van dit schoon geslicht bywoonen, omdat Wy daer altyd een hoogst Ireffer.d voorbeeld zien van regeltucht, bekwaemheyd en hesehaving, die liet vry gsdsdienstig onderwys en de ware christelyke opvoeding aen de joDgheyds weten in te planten. Wy weoschen hel achlbaer beslner en hel geleerd professors- korps van hel Geerardshergseh kollegie veel gelnks over htniu» scliitlerende uylslagen; van jaer lot jaer hebben zy in d'alge- meene achting aengewonnen, van jaer tot jaer zullen zy blyven aenwinnen, hy zoo verre, dal den tyd misschien niet verre ver- wyderd is, dat het .eene groole gunst voor de teerlingen zal zyn iu dit geslicht aenveerd le worden. GOBRESPONDENT1E. Zeer geëerden vriend L, nvt G. Ik kan u over hel bewusl stuk niels zeggen. Mogelyk zal ik d* naesle week daerover inlichtingen konnen nenreu. De prvsdeeling in het Pensionnael te Gysegliein zal plaets hebben Maendag 17 Augusty ten 9 1/2 "ure, en niet ten 9 uren gelyk er aengekondigd is geweest. W ÏZEREN WEG VAN HET LAND VAN WAES. Ter gelegenheid der plcgtige prvsdeeling aen de leerlingen van het kleyii seminarie, te St- Nikolaes, zal er, den 17 aognsfy, een byzondcr konvooy vertrekken ujl Geird naer Sl-Nikolaes, om 7 uren 15 minuien 's morgeus een tweede by zonder, konvooy zal, deu zeilden dag, van Sl-Nikolaes uaerGend vertrekken om 12 uren 15 niiiittlcu 's, namiddags. -Deze twee konvooyen zullen alleenlyk nvt ryluygeu van l'u'en van 2" klas samengesteld zyn, en aen alle lusschenslatiën stilhouden. De prysdeeling in hel geslicht van den H. Joseph te Si. Nieélaes zal pUrêls hebben Dynsdag 18 dezer maend ten negen uren voormiddag, eu zal door Z. ti. den bisschop voorgezeten worden.

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Denderbode | 1857 | | pagina 2