ACHTSTE ZWEEPINGSKEN.
PBYSDEEIJAGEA.
achtbaren generael Capiaumont en zytien onderhoongen
door de hoogere overheyd veroordeeld of alleenlyk
gegispt worden, en even moeyelyk schynt het ons te ge-
looven dat de gendsche betooningen goedgekeurd worden
't is gelyk met wat vernis van wetlighevd dat men ze
bedekkëMn Belgiën zal er geen gouvernement meer zyn
t als de gemeenteraden, steunende op den oproer, zreh het
regt /.uilen aenmatigen de kamers, de ministers,
de opperhoofden der openbare magt en geheel het
kiezerskorps te laken.
Men spreekt van begane onregelmatighedenmen
beweert, by voorbeeld, dat eenen olhcier zich moet
onthouden in versen of in prosa zyne opinie nvt te druk-
ken over de politieke belangen. De zoogezegde liberale
drukpers heeft misschien gelyk in dit punt, maer als men
haer met bereydwilligheyd, met toegenegenhevd, al de
onregelmatigheden die Belgiën sedert 27 mey bedroefd
hebben, ziet toelaten, misstaet het haer waerlyk zich te
verergeren over het edelmoedig gedrag van het gendsch
garnisoen. Als men op zich neemt iemand te laken, zou
men moeten beginnen zichzelven onberispelyk te ge-
dragen, en dit is T geen onze tegenstrevers, aen wie wy
antwoorden, niet gedaen hebben
EEREDEGEN AEN GENERAEL CAPIAUMONT
\Vy hebben de groole voldoening le mogen aenkondigen dat het
puyk der stad Gend de initiatief heeft genomen om eene inschry-
vitig te ópenen ten eynde aen den achtbaren en moedigen gene
rael Capiaumont eenen eeredegen op ledragen, uvt dankbaer-
lieyd en erkentenis van de stad Gend bevryd te hebben van den
betreurlyken oproer die de andere groote steden zoo sehanddyk
bezoedeld heeft.
Met de hoogste tevredenheyd zien wy dat vier dagbladt n van
Gend die insehryving met kracht ondersteanen, en dal de in-
teekenaers van alle standen komen loi-gevloevd om, door hun
handteeken, de voortreffelyke doeuwyze van den generael goed
te keuren en toe te juychen.
En inderdaod, T is wel redelvk dat alle voorstaende?s van
Orde, grondwet, godsdienst en vaderland hunne goedkeuring
openlyk laten kennen enden moedigen veldoversten ondersteunen
die de overweldiging van dit alles, door zyne kraehuladigheyd
tegen den geest van oproer en verwoesting, belet heeft. Mei is
wel billyk dat. als stadsvertenegenwoordrgers den pa tiy Intel zou
verre dryven van, door eene bekrompene chicane, dit allerloffe-
lyksl gedrag te. durven laken, de ware burgers en vrienden onzer
instellingen ook moed en karakter genoeg hebben om, op hunne
beurt, die walgelyke hairklieverv, door eene plegtrge prolesïaiie,
ai te keuren en te verslooien.
Hel is jn T belang van 't algemeen wolzy», lot handhaving
onzer vryhedeii, lot bescherming der nationale stemming, tot
behoud en hewaernis van ons politiek heslacn, 'twclk op de
grondwet en hare vrvheden berust, dat generael Capianuiout
liet hbo ld aen eene gistende bende kwaeddocners en cauaillevolk
geboden heeft; 't is dan de nationale erkentenis, de nationale
eerbevyyzing alleen die hem hierover kan beloonen gelyk by ver
dient belooud te worden, liet is daerom dat wy uyt g?nsetur
herle toejuyehen niet alleen aen de insehryving die te Gend
geopend is, maer ook aen de inschryvingen die te Brussel, le
Antwerpen, te Brugge, te Thiell en in verschillige andere steden
des ryks geopend worden en eenen waren naiionalen by val ont
moeten.
Wy uyten den vurigen wensch dal eene dergelyke insehryving
in onze stad bewerkt worde, opdat onze medeburgers, die in
vaderlandsliefde en verknochtheyd aen onze instellingen voor
niemand moeten wyken, ook de gelegenlieyd hebben darrvan
wederom een scliiuerend bewvs le geven.
Indien onzen wensch aenhoord word, wy zuilen alles doen om
die insehryving le ondersteunen en op alle mogelyke wyzen te
begunstigen Er moet geene kwestie zyn van hooge sommen, liet
zyn handleekens van goedkeuring die hier best passen, haudlee-
keus van 40, 20 en 30 cenlimen zullen zoo veel gewigt hebben
dan handleekens van 400 franks. Wy verhopen dan dat er hier
in onze stad eens wel zal aen gedacht worden en dat de aelste-
naers de weerde van een deftig man zullen weten ie schallen.
SAMENSPRAEK tusschen de schelde, de
BROEDERMIN, 'T VERBOND EN DEN DENDERBODE.
De Broedermin, het Verbond en de Schelde zyn eikanderen gaen
uylrocpen en te samen zeer vroeg naer hel bureel van den Dcndcr-
bode gekomen, alwaer zy ondereen hel volgende gesprek houden,
r\ welk zorgvuldiglyk afgeluysterd wierd.
De Broedermin. Zou den lastigen kerel aKop zyn
liet Verbond. StiItekens, want moest hy dat liooren, 'l zou
vreed op onzen toren luyën. Ik denk niet dat hy al op is, want dit
is nen kalant die dikwils lot laet in den nacht werkt en dus wal
langer mag slapen
Dê Broedermin. Laet in den nacht werken dit geloof ik niet
want dit zou men aen zyn smoel zien, in de zyne steekt meer dan
in die van ons dryën te samen. Ik geloof eerder dat hy laet aeu
'l pinten zit.
Hel Verbond.Dat hy zyn nat mag, dit is geen nieuws,
maer 't geen ook geen nieuws en 't geen ik stellig weel, is dat hy
dagelyks nadat hy van zyn Slaminr komt, nog werkt en nooyt.
'tzy winter, 'l zy zomer, voor middernacht te ruste gaet.
De Schelde. Maer hoe kan dien gast dan zoo wel te pas zyn
Ik versla ik my daer aen niet
liet Verbond. Ik weldit is nen vogel die zich in niets
geneert, die over alles kan. ik heb hem nog hooren zeggen dat hv
geene zwarigheyd zou maken, al viel zyn buys in, wel te verstaen,
als 't op zynen kop niet zou vallenMaer zwygt stil, ik hoor
hem de trappen afkomen
Dm Denderbodebinnenkomende. Wat den bliksem wat komt
gv bier van daeg doen, en dit nog zoo vroeg
De Broedermin. Konfrater Dcnderhodrt wy hebban wat opge
past om dat wy weten dal gy van daeg uytgael.
Den Denderbode. Maer, Broedermin, onze conferentie is op
van daeg niet gesteld, en T is gelyk gy zegt, ik moet m\ seffens
klaer maken om uyt te gaen, myne iniormeerkazak ligt al gereed,
ik kan dus met ulieden niet bezig zyn.
De Schelde.Konfrater, kont gy uwe reys niet uytslellen Ik
beu ik expres van Antwerpen gekomen eu de Broedermin van
Gend.
Den Denderbode. Ik kan, het niet gebeiereo. gy zyt twee
dügft# vroeger gekomen dan ei vastgesteld was.
je Schelde. Tot de Broedermin Waerom moest gy dit arran-
geren zonder den Denderbode ervan te verwittigen gy dwaze
llonke die ge zyt, ge ziel er uyt als of ge door de nachtmerrie
bereden waert.
De Broedermin. Wel gy stoute B.... 'tis gy die liet eerst
voorgesteld had, met doel van den' Denderbode te bespringen of
op 't onverwachts le pakken, opdat hy zich niet zou hebben kon-
nen gereed maken.-...
Den Denderbode. a! Iiaafl 1 welno;, is het zoo, raaekt dan
maer dat g'alle dry wech komt, want gy zond verdienen dal ik
'l voorste van my nen schoen in'l achterste van uwe mensehheyd
zou passen, of schoppen a-es van 's morgends af troef maken.
Ik heb ik nooyt met olieden zoo gehandeld.
De Broedermin.Konfraters uyi 'l Verbond en uyt de Schelde
T is best dal wy opkramen, wam 't ziet ei' hier maer scheef uyt.
De Schelde.Ja, ja, wy kunnen niet te gauw wech zyn, want
den Bode begint er zoo vies uyt le zien, dat ik geenzins goeste
heb hier nog langer te blyven, 'k heb ik liever de uaesle week
terug te komen.
De Broedermin en 't Verbond. G'hebt gelyk, Scheldelaet ons
den goeden dag zeggen en optrekken. Konfrater Denderbode, tot
naeste week den vrydag, naer gewoonte, niet waer Wy hebben
d'eer u le groeien.
Den Denderbode. Jar van gelyken, 'k zal ul. voor uwe valsche
streken wel betalen.
Zoo als wy aengekondigd hadden, hebben verleden maendag
versclveydene prysdeelingen in vrye on d er wysges lichten plaets
gehad. Wy hebben het genoegen gehad er twee persoonlyk by te
wooneu, te weten des morgensin liet b loevend pensionnaet der
jongelingen ie Gysegbem, en des namiddagen het kollegie van
Sle Barbara le Gend.
Te Ghy»egeiu smaeklen wy dit jaer gelyk op andere jaren al
wederom eene nieuwe en telkens groevende voldoening, omdat
wy dit geslicht met verbazende reuzenschreden zien vooruylgaen
en van zoo naby lol dit punt van volmaeklheyd komen dat aen
zeer weynige gestichten van dien aerd gegeven is le bereyken.
En inderdaed, de zuyvere uylspraek in de deklamatie, de onge-
vrougene en gemakkelyke houding, de welgepaste en natuerlyke
gebaren, den aplomb of vastlieyd in liet voorstellen der ver
schillige stukjes de sclioone en weluvtgevoerde koorzangeu zyp
voor ous een zeker leeken dal de eerw. hoeren professors er zich
hyzouderlyk op toeleggen om de hun toebetrouwde jongelingen te
bereyden zich weleens op eene deftige wyze in de samenleving
aen le bieden.
Daerby hebben wy met innig genoegen bemerkt dal het getal
der leerlingen buytengevvoon is aengegroeyd, T welk een bewys
i> dal de ouders de ware goede en christelyUe opvoeding die te
Ghysegein gegeven word naer weeide weten te schatten, en in
den oiivermoeyelyken iever en verstandig beleyd der lieeren
bestuerder en professors eene waerborg weten te vinden van geene
vruchlelooze uylgaven voor de onderrigting hunner zonen te doen.
Wy zouden het dan eene pligl achten dees gesticht op eene
hvzondere wyze te pryzen en aen le beve'en, indien het onze
aenbevelingen noodig h id maer T is hier het geval te zeggen
dal goed goed zichzelf prysl en alle aenbevelingen kan ontbeeren.
Dit is iets waerover wy den achtbaren eerw. bestuerder en
deszell's weerde medehelpers, uyt ganscher lierte geluk wenscheu
hun zeggende dat zy veel van God en Vaderland ver
dienen.
Des namiddags waren wy in eene hoogere sfeer tegenwoordig
namelyk in de prvsdeeling van liet kollegie S" Barbara te Gend.
Deze plegligbeyd kenmerkte zich voornamelyk door de uytge-
lezeniieyd barer verrukkende muzieksiukken, en door de statig-
hevd van een nieuw ten tooneele gebragt stuk, verbeeldende bel
evangelisch leven en de marteldood vau den H. Livinus, welk op
eene allertreffendste wyze is uytgevoerd gewordenen eene
onwedersprekelyke blyk lieefi gegeven dat de eerw. paters jesuiten
hunne gestichten, ter hoogte der hedendagsche behoeften weten
te brengen. Vry weg gezegd, deze plegligbeyd was al een van
de schoonste die wy nog gezien hebben.
Den nydigen en spytigen Journal, de Hand, poliliekeo zoon van
den ouder de algemeene verachting bezweken Messaqer, daerop
niets wetende le krilikeren, maer zich toch var. zyne kokende gal
moetende ontlasten uyt vrees van open le bersten, heeft go<*d
gevonden op eene stomme E, en op eene stomme H te zeeveren,
maer daermeé wensclien wy den nydigaerd proficiat, even als
met zyne dommegelykenis die hy wilt doen tusschen hel atheneum
en hel kollegie in kwestie. In liet atheneum, zegt den Journal de
Gand, was alles droogvast! solideen kruymigMaer in'
Sle Barbara was alles kinderachtig, klatergoud, net alsof de
duyzende aenschouwers, van de eerste familiën van T land, de
hoogslw geplaelslc overheden en geleerde menschen die er in
overvloed tegenwoordig waren, ook geen oordeel hadden en naer
deu nydigen praet van den Messagerszoon moesten wachten
om te weten of deze plegligbeyd der moeyte weerd was of niet
Wy zouden eens willen weten hoeveel het zou moeten kosten on»
eenen artikel op de zeefde prvsdeeling,en in den zelfden Journalde
Gand, en geheel het tegenstrydig zeggende, geplaelst le krygen.
Woensdag morgend was het de beurt van hel nieuw pen
sionnaet der eerweerde broeders van de ch Fistel yke scholen in
deze stad, waer wy met vreugde bemerkten dal bel puyk der
familiën aenwezig was
Allerhande lelterarische en muzikale ©effeningen zoo als
alleen- tweespraken, solo's, koorzangen en eyndeEyk eenen zeer
wel vertoonden akt uyt liet stukje ÏAvarezyn het uylgelezcn
gezelschap op de aengenaemsle wyze komen verlustigen en
duydelyk beloonen dal de eerw. professors zich buyleogewoon
veel móeyte liebbon gegeven om deze letterfeest eene ougemeene
weerde by te zetten.
Nu, daerin liebte i zy volkomen gelukt, want de achtereen
volgende uytvoeriugi i) zyn door de leerlingen gedaen met dien
lakt van goed beleyd en beoelening die hewvslt dat de eerw,
broeders er voor 'i onderwys zeer wel mogen zyn en dat hun
voorlreffelvk gesticht eene wezenlyke weldaed voor de begoedde
klassen onzer bevolking is. Wy zien met innige voldoetifog dat
hel getal der leerlingen op eene zeer aenmoedigetide wyze rs
aengegroeyd en dat er noch mo'yien noch kosten gesp aerd worden
om aen hel gesticht eu deszelfs onderwys die noodzakelyke
iivthieyding eu vasten grond te geven waeruaer wy zoo lang
getracht hadden. Dat de eerweerde broeders mei aenhomlenden
moed voortgaen, hun goed succes is verzekerd, eu eerlang zullen
zy ondervinden dat onze stad hunne manier van opvoeden en
onderwyzen hoogst goedkeurt en. door een volle vertrouwen, ni er
en meer zal ondersteunen.
Donderdag wierden by de broeders van stads kostelooze
school alhier insgelyks de pryzen aen de leerlingen uytgerevkt.
Dezen biyden oogenblik voor de kinderen wierd voorafgaen door
een allerknoddigste tooiieelstukje, T welk men kan betitelen mei
deu oaera vau dm yefopien en gestraften Éy er diefDit stukje
volmaektelyk in 't vlaemscb voorgedragen, heeft het fravy
zeischap, waeronder de geeslelyke en burgerlyke overheden erf
talryke voortreffelyke heereu bescherineis rler arme kinderen,-
op heti alleFherlclykste doen lagclien en hun tevens doen ziew
wal al moeyten, wat al zelfsopofferingen, wal grooten iever dc
de eerw. broeders- hebben moeten doer, en aenwendeu om dier
kinderen zou verre te brengen. Het is met de meeste overluygiiig
dat wy lirer onze eygene verwondering te kennen geven over den
goeden samenhang, de vaste spreekwyze en onbelemmerde houding
welke de scholieren in deze onislandigheyd hebben aen den dag
gelegd. Wy wenscheu er de eer w. besluerders' en professors van
uyt ganscher herten geluk over en verzekeren hun dal al wie
hunne prysdeeling heeft Ingewoond hoogst le vredeu ver
trokken is.
Die achtbare religieusen kon nen onze toejoyehingen wel missen,
maer wy zouden er niet aen konncu ontbreken zonder eene pligl
te verwaerloozeu die ons- zoo zoet valt, van namelyk de ware
vrienden der arme, de ware besehavers van den werkmanszoon,..
iu bunnen overzwaren last een woordje van vertroostende aeu-
moediging toe te sturen. Aen hun zeggen wy dan dat zy vau God
en van de menschen le regt zullen gezegend worden en dat zy er
mogen op rekenen dat den akker der volksopvoeding, dien zy
gedurig met hun zweet besproeyën, in het toekomende goede en
ryke vruchten voor 'l Vaderland en voor den hehiel zal voort
brengen.
Vriend Denderbode, uw verzoek inwilligende, kom ik u eeuigo
regelen meêdeelen over de pleglige prysdeeling die ik, voorleden
maendag, op uwe vraeg, alhier in hel kollegie der eerw. paters-
Jesuiten heb bygewoond.
Maer in weynige regelen verslag geven van een zoo luysterryfc-
feest, is iels wat my niet zeer wel-aenslaet, terwyl het zekerlyk-
verdient in 't lang en in 'l breed uylgelegd te worden. Doch om u»
te voldoen zal ik zoo kort zyn als mogelyk.
Vooreerst moet ik u zeggen, Denderbode,.dal een alJerlreffelyk8te?"
gezelschap van de stad en van andere steden was toegesneld om-
dit feest by te woonen, en waerlyk 't was wel der moeyle weerd,
want ik heb veel prysdeelingen bygewoond doch nimmer eene die
deze overtroffen hebbe. Bet declamatiestuk of vertooning van dei*
Willen Pelgrim, is meesterlyk uytgevoerd geweest en is geluygenis-
komen geven dal het aloud vermaerd kollegie van Aelsl zvnen
welverdienden roem behouden heefi*
Edelheyd in gebaren, ziryvere uytspraek der fransche tael^
gevoelvolle afsciietsing der verscliilTige gemoedsbewegingen, n;et=
met eep; woordy duydelyk ziglbare verstandsontwikkelingen zio
daer wat ik in de akieurs heb bemerkt, zie daer-wat ik tot eer
van liet prolessorael korps,, en in 't belang van liet vry onderwys,
waervan gy eenen zoo vurigen verdediger zyt, moet bestatigéüi
Kortom, Denderbode. ik aerzel niet te zeggen dat, ingezien da-
heers diende order de houding der leerlingen in T algemeen en>
'l gemak waermeèzyde moeyelykste rollen vervulden, ik nog eens»
te meer overlusgd hen dat oi s Kollegie met de beste van 't landt
kan optreden voor wat het algemeen der maelscliappelyke opvoe
ding betreft, en dal het, in iëyte vau onderwys, voor geeD earn
moet uehlcruyideynzen.
Wy verhaesten ons eene plaets te verleenen aen het volgend?'
artikel ons uyt Si Ni co lavs meegedeeld over de plegtige prysdeeling
die aldaer heelt plaets- gehad eirdie wy, tol ons innig spvl, niet
hebben konnen hv woonen.
Maendag jongstleden heeft de prysdeelrng plaets gehad aen de
leerlingen van het klein Seminarie alhier. Met lalryk en uitge
lezen gezelschap, door deze piegtigheid uitgelokt, was voorgezeiea-
door Zyne Hoogweerdigheid deu bisscliop vau Gend. Geerne
zouden wy omslandiglyk spr-ken over elkeene der oefeningen die-
de prysdeelingen zyn voorgegaen. Hetgene byzonderlyk onzf
opmerkzaemheid heeft gaende gemat kt is de goede smaek in den
keus der stukken, waerin altoos het nuttige niet het aengenamr
gepaerd is, en tevens de nauwkeurige uitvoering der verschilligo
deelen van het programma zonder dat men eenige vreinde hulp
was gaen ontleenen.
De letterkunde, grondslag van het onderwys-in de liumaniteiten,
bekleedde met regt eene ruime plaets in het programma. Een
uittreksel uil het vlaemsclie dichtstuk ovtrr het Zendelingschap
van den H. Livinus, opgvsield door M. LODEWYK VAN HOÊCKE,.
leerling in de poësis, heeft de zitting weerdigLyk geopend.
Daerna las men hel verslag over de werken van hot letter kundig.
Genoot schap, 't welk alle geleerde persoonen allyd ia zuikdanigr
piegtigheid met welbehagen aen hooren. Deze kortbondige ont
leding der verhandelingen voorgedragen door de jonge leden
dezer belangrykc instelling, heelt ons al wederom bewezen hor
grondig de studiën zyn in hel klein Seminarie van St Nicolaes,
Eene episode uil de regering van Baudewyn Hapken, graef van.
Vlaendennheeft de stof geleverd van een treffend drama,,
't welk de leerlingen met kiesch en fyu gevoel hebben uilgevocrd.-
Deze verschillige oefeningen wier den afgewisseld door zang
muziek, 't welk hedendaegs mag aenschouwd worden als eeB>
onnalatelyk deel in de feesten der leerzame jeugd. Gelyk dr
verledene jaren zyn al de kooren gezongen geworden met eeur
zekerheid en eene nauwkeurigheid die men zeer zelden aentrefl.
Maer hetgene vooral de levendigste toejuichingen verworven 1 eeft.
is de schoone Cantate van den eerweerden heer Cgokeman, getiteld
Mardochée. Deze kundige muziek;;nt, wiens naem sedert lang
gekend is, heeft erin gelukt, nieliegenslaende de geringheid der
uilvoiringsmiddelen waerover men in een kollegie kan beschikken,
en met enkeier pianobegeleiding, over dit uitgestrekte bybeltafe:ei
een steeds aengroeijende belang le verspreiden, en eene ware
geeslverrocring by zyne toehoorders te doen ontstaen.
Wat de prysdeeling betreft, zullen wy ons te vreden houden
mei de leden ie noemen van het letterkundig Genootschap, die de
beste verhandelingen gedurende hel al'geloupen schootjaer hebben
voorgedragen, als ook de leerlingen die de pryzen behaeld liebbeo
in den kampslryd dien Zyne Hoogweerdigheid de bisschop geopend
heeft, ter gelegenheid van het iwaelfde honderdjarige jubelfeest
der marteldood van den H. Livinus. Onder de eersten zyn.
gerangschikt geworden: MM. Fredeuix Motns, van Somergemr
Kauf.i. Van Vreckem, van Meerbeke, en Loüewyk De Corte, van
Lokeren. In den kampstrvd zyn bekrooml geweest voor da
iatyusehe verzen, M. Karei. Eggermont. van Gent; voorde franscl rr
M. Jan Van Vreckem, van Meerbekeen voor de vlaemscbc, M.
Lodewyk Van Hoecke, van Schel lebelle.
De processie, die zondag, ter geÜegenheyd der sluyting van (tew
Jubilé van den H. Antonius a Padua, alhier heeft plaets gehad,
heeft alle verwachting verre overtroffen. Twee jaren geleden,
beiuygden wy onze hooge verwondering over den buytengewounea
luyster die de processie van O. L V. Onbevlekte Ontvangen
kenmerkte; dit mael wierd dien luyster verte te boven gegae-s.
en moeien wy bekennen nimmer iets zoo schitterend gezien i
hebben.
Wy kounen geene omstandige beschryving vau die godsdienstige
plegligbeyd geven, omdat de vërscheydenheyil, de veelvuldigheid
