TIENDE ZWEEPINGSKEN.
BUBBEL
PinSDEEIJNGEV.
I van rust en orde, van alle ware voorstaenders der grondwet ver-"
werven niet een woord, dezen aki zal de oogen openen aen deze'
die nog niet klaer zagen en is eene waerborg voor de openbare-
veyligbeyd.
Het is wel waer dat de inktpotten der liberaters-francmagons-
gazettiers overstroomen van ga lie, scheldwoorden, vcrwenschingen
en termaledydingen tegen liet ministerie, maer dit is liet minste
van de /.aek, daermeè moet bet ministerie zich niet bekommeren,
dien geweldigen stroom van liberale galle kan geen kwaed doen,
en toch 't is de gewoonte en eene soort van gebruyk dat, als eenen
pligligen veroordeeld is, by eenigen ty.d heelt om zynen regter te
verwenschen en te vervloeken. Laet dan de liberaiergga/.eltiers
raaer hun hert eens ophalen, als zy wat gelost hebben zullen ze
beter op hun gemak zyn, alles zal dan koelen zonder blazen.
Maer wat er gael aerdig zyn, is de wyze op welke de 14 liberale
sladhuvskoppen van Gend hunnen nieuwen neus zullen dragen.
Wy hebben gisteren wederom een bezoek in 'l neozenfabriek afge
legd en de bakpanne stond juvst op 'l vuer. De 14 liberale neuzen
die wy daer zagen, waren van de wondersle soortWy bemerkten
er platte, scherpe, bobbelachtige, scheeve, gekrolde, geklovene
van alle dimensiën en kalibers, maer de twee aerdigsle waren
dien van 't advokaelje Du Boi$, en dezen van professor Cal lier,
die plalvormig en gekloven, in 'l inwendige een ribachtig rader
werk opleverden. Wyvraegden aen den nieuwen neuzenfabrikant
waerotn hy daer al dat fatsoen van binnen aen gemaekt had, en
den man antwoordde ons zeer naïvelyk dat dit raderwerk een
niagonniek mekanieksken was, geschikt om de andere liberale
neuzen in beweging te stellen. Met deze antwoord wisten wy wal
uer hel was, maer wy hadden compassie met Callier en Du Bois,
omdat zy voorlacn gedurig dit gereutel of geronk aen hunne
ooren zullen hebben wanneer zy de andere neuzen zullen moeten
doen werken of in beweging komen. Wy dachten aen een dempig
peerd en bevonden dat die twee neuzen daeraen niet slecht ge
leken. Maer wy waren van gedacht dat wv ze liever aen bun dan
aen ons zelve jonden.
SAMENSPRAEK TUSSCBEN DE SCHELDEr DE
BROEDERMIN,'"! VERBOND EN DEN DEN DERBODE.
De Broedermin cn de Schelde. Koufrnter Denderbode,. wy
waren te samen onzen konfrater 'l Verbond gaen uylroepen, maer
den armen sukkelaer lag nog in zyn bed en hy verklaerde ons dal
by nog op zyn ellen niet was van o-ver acht dagen. Hv zal binnen
een half ugrken trachten op te pikkelen en uaer hier te komen.
Maer om 's hemels wille, handel hem wat zacht, want hy steekt
in een kwaed vel zyn gczrgieken heeft op deze acht dagen meer
dan de helft verloren.
Den Dcnderbodc. Maer, kon fraters, ik heb ik hem toeh zoo
vreed niet gebursteld, 'l is daervan niet dat hy kwnkk gevallen is,
't was van de warmte cl ie, in 't algemeen, aen slappe of nytgeleefde
mensehen nadeelig is. Kan den konfrater vrn daeg niet komen,
wel dal hy den naeslen keer kotne, ik kan ik wel wal uvtslellen,
als uylstel geenen kwytschel is. Voor wat zyn gezigtekeu betreft,
dit is van over jaren zeer kleyn-tjes geweest, en is hel nu nog
verkleynd, daeraen kan ik niets doen, den konfrater moet weten
waer hy zyn vel gelaten heeft
De Schelde. Konfraler Dendcrbode, my dunkt dat g'uwe goede
muts op hebt en dat wy er vandaeg zonder linken van uwe zweep
zullen afkomen. Tenez, alzoo zie ik uw geern, indien gy altyd
alzoo waeri, gy zoud seffens aen een knap wyf geraken.
Den Dendcrbode. Wel, Schelde, dit komplimentje bevalt my
nog al, maer ik moet u doen observeren dat gy, voor uw deel,
toch geen klagen hebt.
De Broedermin. Jar Dendcrbode, dit is eenen vleyër, die u
uylwendïg de mauw strykt, maer die u inwendig naer den eeuwigen
duvel verwenschtFoeyScheldeuw walgelyk tweegezigt of
januskop zou verdienen met eenen bessem gewasschen te worden,
en da 'k (jen Dendcrbode ware, 'k zou u vandaeg eens hekelen dat
nwe ziel zou op een karreken ryden.
De Schelde. O gy afjoustige pry, g'en kont alweer niet ver
dragen dat 't zonnekin in 't water schyntIk wenschte dat
den Dendcrbode u vandaeg zoodanig op uw achterste gaf, dat g'èr
niet kont op zitten, 'k zou er eens wel mee lagchen, want gy zyl
opgeblazen door den duyvel der spvtigste nydigheydr die u belet
klaer te zien.
Den Dcnderbodc. Kon frater uyt de Schelde r g'en doet niet wel
uwen kameraed afzoo in 't palot te helpen, gy zoud hem eerder
moeten ondersteunen, of hem ten minsten niet verdrukkeu, omdat
gv toch van den zelfden deessem zyt. Het is waer, gy zyt wel wat
niin verzuerd, maer daerom laet gv niet eenen vuygen brood-
schryvelaér te zynr eenen huerling der francmgonssecte, op welken
de muntolie veel effekl kan doen byzonderlyk als zy aen de vingers
gestreken word.
De Broedermin.Wel gezegd, konfraler Denderbodedaer hebt
ge juvst de snaer geraekt. Moest gy daerop wat toetsen, er zouden
toonen uylkomen die u welhaest uwen eyken handdoek zouden
doen uythalen.
Den Denderbode.— Luyster, Broederminik heb van u geene
observation te ontvangen; ik weet wanneer ik den eyken hand
doek, de zweep of enkelyk hel martineken moet gebruyken. Ik zou
u van daeg met 't een of 't ander moeten trakteren, want uyt
uwe drukkery is daer een boeksken gekomen getiteld Samcn-
spraek lusschen eenen Notaris, eenen Rosier en eenen Schoolmeester
waerin de valschheyd met 't pond en de leugentael met den
meter verkocht worden.
De Broedermin.Gy liegt, Denderboder al 't geen er in dit
boeksken staet is de waerlieyd, en 'k zou eens willen zien wat gy
daervan zoud kunnen wederleggen; daerop heeft geheel den
gendschcn francmagonsklub gezeten, gestudeerd, gezweet en
gewerkt dal bet te voel schilt, gy zult u dan wel wachten daer
van iels te vergruyzen.
Den Denderbode. Wel gy stoute flonke, liegen is uwen stiel,
i volk mislcyden uwe gewoonte, en den gazeitierssljel schand
vlekken uwe bezigheydEn omdat geheel den gendschen
francmagotfehaspel op dit boeksken geknoeyd en gezweet heeft,
is, dit eene reden 0111 niet te konnen wederlegd worden. Oh gy
di oeven klapper Wacht eens een beetje, ik zal er wel wat
afpeuteren en er welligt zooveel afpeuleren dat er byna
niets meer zal aen blyven.
Op lietvyfdc bladjevan dit bedriegersboeksken zegt den notaris
den eenen of anderen ryken man die veel mei paters en nonnen
verkterlbegeert zyne gespaerde oordjes aen sync welligc crfgc-
namen te onttrekken, en zyn goed aen een kovenl van Jcsuitcn of
Discalsen le lalcn. Den dag van heden is dat onmogclyk hy kan
wel zyn goed acn den eenen of anderen pater gevenmaer niet
aen het klooster
Wie is dien schandelyken bedrieger, die aldus spreekt Wat
verstael hy daer door Zyne zinsnede hangt niet aeneen, zy is
noch stellig, noch volmaekl, noch klaer; liv durft niet zeggen dat
de nieuwe liefdadigheydswet loelaet aen kloosters of kovenlen
icslameulen te bezetten, omdat hy weel dat de wet stellig, duy-
éelyk cn in- klare bewoordingen aen de kloosters verbied vaste
goederen le bezitten; maer dien verleyder poogt zulks door,be-
drieglyke, dobbelzinnige, verdraeyde en geknoopte zinsneden
aen de eenvoudige menschen op te vyzen, of bun het alzoo uyt i
zyne halve woordeu le doen opnemen.
Zeg eens, Broedermingy die pretendeert wel vlaemsch le
kennen, wyl gy gedurig den advokaet voor 'l vlaemsch speelt,
waerom laet gy toe dat, als er boekskens over eene zoo belang-
ryke kwestie, gelyk de liefdadigheydswetuyt uwe drukkery
komen, waerom laet gy toe dal er zinsneden in slaen die onvol-
maekl en zoodanig verward en< verdraeyd zyn, dat men ze zeer
gemakkelyk in twee zinnen kan uyt leggen
De Broedermin.— Ha! konfrater, dit is om ons desnoods le
konnen uyt den slag le trekken om schaemleloos weg le konnen
loochenen datgene wal wy nogtans aen de eenvoudige menschen
zoeken ledoen gelooven. Alle menschen verstaen juvst niet gelyk
gy wat zy lezen, en als wy de eenvoudige konnen verblinden,- dan
zyn de fraucmagons- voldaeu
Den Dendcrbode. Ha, Broedermin, gy bekent dus dat deze
zinsnede eene foppery is
De Broedermin. Wel zeker, Denderbodeik weet immers
wel dal de wet, die wy de kloosterwet noemen, stellig acn de
kloosters verbied van vaste goederen le bezitten, van testamenten-
le ontvangen en van de boedanigheden van burgerlyken persoon-
te doen gelden; maer indien de liberalen-francmagons dit niet
loochenden, dan zouden zy 't vo-lk legen de kloosters niet konnen
opmaken; wy hadden gepeysd dal de zinsnede over die gespaerde
oordjes acn wettige erfgenamen le onttrekken om acn Jesuilen of
Discalsen te gevenonaengeroerd zouden voorhygegaen zyn, en
't zou aldus geweest hebben, bad gy uwen neus in 't boeksken niet
geste ken.
Den Denderbode. Zoo is metal de bedrieglyke schriften,
boekskens en gazellen der liberalers-francmagons en dan komen
die kerels over waerheyd en reglveerdighevd spreken. Broedermin,
zyl gy niet-bescbaemd aldus wetens en willens de eenvoudige
menschen te helpen verleyden Maer wat wil ik over schaeinle
aen u spreken, 't is 'l eerste dat gy moet alleggen om onder den
klu-bsbaspel van dienst le konnen zyn.
Op bladzydé 6 van dit bedrieglyk boeksken vertelt den notaris
eene andere schande lyke leugen. Hy zegt dal, als er met het
geld van eenen overleden eene londatie geslicht word waer het
onderwys moet gegeven worden, dat men niet een deef van dit
geld een geslicht bouwt en hetzelve mei liet ander deel onder
houd. Dan, voegt den notaris er by, komen er 20 of 50 palers of
nonnen inwoonen onder voorwendsel van't onderwys le geveu
en men aenveerd slechts 20 of 50 schoolkinderen, ja somtyds
vind men zoo veef schoolmeesters als scholieren....
Ik vraeg liet u, Broedermin, kan men schundelyker liegen,
foppen cn bedriegen Kan men zyne lezers eerloozer mislcyden
en op eene onbescliaemdere manier de waerheyd verkrachten 1
Meu zou zeggen dal uwe drukkery eene smedery van leugens en
bedrog is, waer de grootste leugenaers van 'l .land in daghuer
komen werken. Gy weet zoo wel dan ik dal bel amandement
van art. 84 der liefdadigheydswet du-ydelyk zegt
lederen keer dat de permanente deputatie hare goedkeuring
zal geven aen dc konvenliën, le sluylcn met geeslelyke óf wercldlyke
gestichten, gelykvormig acn art. 57> van de tegenwoordige wet, zal
zy terzelvcr lyd hel personeel bepalen, dal aen den dienst van hel
gefondcerd geslicht zal gehecht zyn. De permanente deputatie kan
altyd, na het advies van den gcmeenle-racden onder bepaling van
beroep op den koningde vermeerdering magligen van hel persoo-
ncel, ais dc noodwendighcyd van het geslicht het zal vcreyschen,
ofwel de vermindering bevelen van liet persoonecl als dit boven de
noodwendigheden van het geslicht zou gaen volgens zyn liefdadig
doel.
De Broedermin. Daer komen wy niet in, Denderbode, wy
kennen dien artikel der wet zoo wel als gy, wy welen dat er geene
fondatie, geen gesticht van liefdadiglieyd mag opgeregt worden of
den gemcenleraed, de permanente deputatie en den koning moeten
daer toe de magt geven wy weten wel dat er alle jaren scherpe
rekening van alle ontvangsten en uvtgaven moet gedaen worden
wy weten wel dat er niet eenen pater of non in dit gesticht mag
aenveerd worden, zonder de toelating der byzondere bestuerders,
de vraeg der stadsoverheyd en onder goedkeuring der permanente
deputatie met den gouverneur, maer als wy dit allemael gaen
bekennen, al& wy dit alles niet loochenen, vervalschen, verzwygen,
keeren en draeyên, dan is 't ons onmogelyk de llgtgeloovige
menschen naer onzen kant te krygen, dan moeten wy seffens de
pyp aen Merten geven, en dc valschheyd van den naem van
kloosterwet belyden
Den Dendcrbode. We! gy onbe9cliaemde brok is 't daervoor
dal er in onze stad en omstreken zooveel van die bedrieglyke
boekskens uyt uwe drukkery zyn rondgedeeld My dunkt ja, maer
als gy geene andere middelen hebt, 0111 de menscheii naer uwen
kant le krygen, dan schandelyk liegen en bedriegen, foppen en
ve»leyden, zou 't niet beter zyn dal ge zweegt en gunstigere tyden
afwachtte 0111 aen 't scholelken te geraken, want al uwe leugens
en bedriegeryën toch uylkomen en dan dienen tol uwe eygene
schande en lot veroordeeling uwer party?
De Broedermin. Ha konfraler, wy hebben eene les van
Voltaire die zegt liegt, liegt maer toe, liegt gedurig, er zal toch
iels van overblyvenDoch waerl gy in onzen weg niet, Dender
bode, 0111 uwen raoeyalsneus l'alle kanten lusschen te steken en
alles uyt te brengen, wy zouden nog al andere valschheden aen-
halen, want, kost wat kost, willen wy wederom aen 't scholelken
geraken, 't is gelyk op wal manier.
Den Dendcrbode.Ik weel wel dat ik u sedert lang in jlen
weg loop, doch onthoud liet wel, met de vleugels der valschheyd
kan men zich wel voor eenen tyd verheffen, maer als de volks
driften dan ,eens gloeyënd worden, dan s-mrlten die vleugels cn
valt dezen die er zich op verheft plotselings verpletterd neer.
Ik heb 11 nog al vee! over uw boeksken te zeggen, maer ik hoor
bellen en 't zal waerschynlyk 'l Verbond zyn, wy zullen dit tot
nen anderen keer uytstcllen. Wannes, 'doe eens de deur open.
(Wannes gaet opendoen en '1 Verbond inlaten.)
Hel Verbond. Ha Wannes, ge zyl gy het die over acht dagen
den eemer water gebragt hebt. Zeg eens, zyn de twee lieeren nog
by uwen meester?
Wannes. Ja, 'k heb ik over acht dagen dien eemer gebragt,
was dit voor u Ge ziet er my nu, vendomme, slechter uyt als dan?
g'liebl nu een snootje gelyk nen uylgemergelden notenkraker.
Of er twee heeren zitten, dit zyn uwe affaiiens niet, myn meester
leert my altyd zwygen en nooyt te zeggen of er iemand of wie er
by hem is.
Hel Verbond. Wel gy stouterik, wie v ra egt er u naer uwe
bot'.igheyd dan? Ik zou het wel eens aen uw meester zeggen
Wannes. Wel gy onbeleefderik, wie vraegt er u uaer uwe
nieuwsgierrgheyd cn zegt liet maer aen myn meester, hy zal u
misschien nog eens herdoopen gelyk over acht dagen.
Den Dendcrbode (van binnen roepende). Wal gerammel en
gepract is er daer, Wannes? Wie komt er hier komplimenten
maken of den duvel scheren
WannesWel M. 't is die garenpers van over acht dagen,
die my hier komt dingen vragyn waermeê hygiene affairens heeft,
en omdat ik het hem zeg, my verwyi dal ik eenen stouterik berïV
Den Denderbode. Wannes, laet hem maer binnenkomen,
zal ik hein hier zynen koek boteren.
Wannes. Al Ions, gaet maer binnen.
Het Verbond. - Dendcrbode, Wat hebt ge daer nen onbeleefder
knechtHy zou iemand den neus alsnauwen.
Den Denderbode. Wel, konfrater, gy moet er aenlevding toe
gegeven hebben, want mynen Wannes is dil niet gewoon, of
misschien was hy verlekkerd om uwen karbonkel af te snauwen,
omdat hy, door zyne grootte, nog al de moeyte weerd i§.
Het Verbond. Wel den uwen is zoo groot als den mynen.
De Schelde. - Ja maer den Denderbode's gezigt is viermael zoo
groot als 't uwe, en eenen goeden neus misslaet daer niet op,
terwyl eenen groolen karbonkel op een klevn, scherp, vermagerd'
en geel snootje al dat leelvk is.
liet Verbond. Gy zyl alwéér daer, 'k en ben maer binnen en-
't is al verwyleu, gy zoud my zeker geern wederom nen eenier
water over mynen kop zien kletsen
Den Denderbode. Tellettelzoo veel prael niet, zeg my
regluyl, konfraler Verbond, wat komt gy doen.
Hel Verbond. Voor vandaeg permissie vragen, Dcnderboder
om te mogen rusten, want 'k heb er over acht dagen vreed gestaen
met mvne ge weet wel
Den Denderbode. pil is-al overeengekomen, konfraler, komt;
gy de naeste week man, en zie dal g'hèrsleld zyt. En gy. Broeder
min en Schelde, word verzocht ook op te trekken, want ik lielr
andere bezigheden. De naeste week zal 't vet zyn
om den schoolmeester zyn brood weder te gevenen der&
burger van eene zware contributie te ontlasten.
Mynheer den Opsteller van den Denderbode.
Helgrootste getal der schoolmeesters peynzen dal den-onder
gang hunner fonctie veroorzaekl is door de kloosterscholen, zy
vergissen zich groutelyks. Indien zy de zaek rypelyk overwegen,
zullen zy met ons moeten bekennen dal hel zyn de Alliénéuini
en de middelbare gouvernement-scholen; want waren deze ge
stichten afgeschaft, aenstonds de geeslelyke collegiën zouden ook-
laten varen en overlaten aen de schoolmeesters hel industrieel
onderwys, dat zy maer geven om op den zelfden voet le zyn
gelyk dc Alhénéums. Den burger ook zon daer door eene groo'te
vermindering bekomen in zyne contributie,, vermits die 'stads-
gesticliteu aen de burgery uylnemende sommen afpersen. Onder
dit opzigt zou den schoolmeester zich eene tweede mael beguns
tigd zien, vermits hy niet meer zal moeten betalen' voor die-
gestichten welke lienr de doodsteek geven.
Het onderwys der nyverheyds-avondseliolen ingerigt door de
steden, is meer ata genoegzaem om te vol ledigen he\ geen liet»
onderwys der byzondere scholen te wenschen laet. (1)
Aenveerdt Mynheer deu Opsteller,, de verzekering myne?
hoogachting. Een vriend der schoolmeesters.
(1) Het is genoeg gekend dat er byzondere soholen bestaen, waer dé-
leerlingen zonder Athéuéum regtstreeks naer de hoogeschool gegacn zyn;
schitterende examen gedaen hebben*en hedendaegs uytmuutende dok^-
toren zyn.
Dynsdag lest hebben wy met de grootste voldoening de luyster--
ryke prysdeeling in 'l klooster der eerw. Apostoliunen le Bercbeiti'
bygewoond,. en ons andermael moeten overluygen dal dit geslicht,
op de weerdigste wyze aen zynen bloeyêndeu toestand beantwoord
De twee stukjes, hel eene kordiek en 'l ander ernstig, zyn door
de leerlingen met zoo veel gevoel, kunde en waerheyd -espeeld
geweest, dat wy waerlyk verwonderd waren dergelyke uyivoering
te ontmoeten. Tydens het ernstig stukje le fruilde la ilésobcis-
sance, spraken de leerlingen zoo wel aen 't lierle der aerihoorders»
dat vele hunne tranen niet kouden verbergen en er vryën loop-
moesten aen geven. Hel komiek stukje, de vcrfranschte mnsion-
naire, was zoodanig vermakelyk en wierd zoo knoddig cn nattier-
lyk gespeeld, dat wy ons niet errinneren ergens iels zoo wel
gehoord of gezien te hebben, voor wat de zangstukjes betreft
deze lieten in welluydendheyd en goede uytvoering niets té
wenschen.
Wat ons vooral getroffen en byzonderlyk aengenaem was was-
de zuyvere uylspraek der franscbe lael, welke waerlyk hel'kcn-
tceken van dit verdienstelyk pensionnaet is en ons onder andere
redens aenspoort het zelve aen de outfers zeer dringend aen te-
bevelen. Men voege daerby de voortreffelyksle zedigheyd en de-
kiesehte beleefdheid die in de leerlingen uytschyuen, en men
zal met ons van gedacht zyn dat dit pensionnaet" de zekerste
waerborg van eene doelmatige en deftige opvoeding oplevert.
Men schryft ons uyt Ninove dal de prysdeeling in het Pen
sionnaet der Hamen van het II Bert ook zeer schitterend is ge
weest. De verscbeydene declamatiestukken in muziek uitgevoerd
als ook liet byzonderste tooneelslukje alle met den besten'ensem
ble gespeeld, hebben met veel belangstelling aenhoord geweest'
en bewyzen dal de eeriv. Dainen van bel geslicht ter boo-le
harer onderwyslaek staen en voor de- stad Ninove een wezen lyk'
geluk zyn. 1
Men meld uyt het kanton Ninove aen den Denderbode
Donderdag 27 augustus was het de beurt der luvsterryke Prys
deeling in liet pensionnaet van M. Van HauwermeiVen, te Ninove
Deze plegtigheyd ivas voorgezeten door de geeslelyke en bur»er-
fvke overlieden. Volgens geivoonie had deze familiefeest een zeer
tnIrik gezelschap uvtgelokt.
Del-iesehe looneelslukjes zyn door de leerlingen met zooveef
smaek en gevoelen uitgevoerd geiveesl, dal de Akicurs niet
alleen de voldoening van de ouders en hetpubliik hebben te-
wegc gebragt, maer zelfs die der persoonen welke in liet vak van
deklaineereu zeer ervaren zyn. De Choren, met begelevdiu» van
instrumenten, zyn ook door de leerlingen met zoo "innerly'k-e
kracht en juyslboyd gezongen geweest, da't zy even als de looneel
slukjes zeer levend zyn toegcjuvchl geworden. De fraeye kalligra-
phiscbe teekèning- en meetkundige plannen hebben ook de aen-
dachl van iedereen gaeude gemaekt.
Laten wy ook bier niet zonder aenmerking dat den bloey van
dil gesticht een klaer bevtysis van den oppas èn snellen voorlang
der jongelingen die men aen M. Van Hauwermeiren-PrangeV
toevertrouwt.
De verledeue week hebben wv vergelen een woordje te
spreken over de prysdeeling die in bet pensionnaet der Josephi-
ten le Geeraertlsbergen plaels gehad beeft en zoo betangryk is
geweest, dal nog nimmer dees geslicht luydsprekeuder bewys
zyner hooge weerde gegeven beeft. Men bemerkte dat de eboor-
zangeti de uvtgalmingen en declamatiestukken met veelnaluer-
Ivk gevoel, aplomb en kracht uylgevoerd wierden, 'l geen bewvst
dal bet geslicht der Josepbilen alle aenbeveling weerdig is en dat
de ouders gerust hunne zonen aen die vverige leermeesters
mogen toevertrouwen.
