42c,e ZWËEPIiXGSKEX.
gerwaclit is verwittigd dat zy, by de eerste wanorders die
zouden plaels hebben, zal byeen geroepen worden, en de
troepen zyn geconsigneerd.
Een liberutersbladden Echu van professor Cailier,
heeft durven beweeren dat er priesters zyn die in de ker
ken aen 't Gendscli werkvolk onvoorzigtige woorden heb
ben toegestuerd, waerdoor de werklieden zouden konnen
tot oproer gebragt worden. -
De kalholyke bladen van Gend dagen den Echo op de
stelligste wyze uyt die kerken of die priesters aen te duy-
den en te noemen; zy zeggen of er moe en pligtigen zyn,
of er moet eenen lasteraer zyn, 'teen of 'tander, en in
beyde gevallen is het noodig dat de justieie er zich mee
hemoeye, of wel om de pligtigen of wel om den lasteraer
te straffen. Dat den Écho dan openga, dat bv niaer rond-
uyt de pligtigen noeme als er zyn, maer den schandschry-
velaer zal zich daervan wachten, want dit is al wederom
eene van de duyzeude lasteringen waermeê de liberale
drukpers onze geestelykhevd gedurig overbed. Zal deze
eerlooze lastering dan niet naer behooren beloond wor
den Wy hopen het. Is er hier nu niet een vraegsluk van
WETTIGHEYD in gelegen Wy denken ja
DE WETTIGE LIEFDADIGHEID.
Om een staelken te geven wat de wettige of wettelyke
liefdadigheyd is waerop de liberators zoo roemen, stoffen
en bollen, gaen wy hier eenen uyttrek meêdeelen uyt
eenen brief dien de Emancipation heeft afgekondigd. In
dien de feyten echt zyn, dan is het voor 't opperbestuer
eene dringende pligt de inbreuken of misbruyken dadelyk
te doen ophouden en te herstellen. Den brief komt uyt
Vilvoorde en bevat zulke ernstige zaken, dat wy er de
aendacht op inroepen van wie het behoort. Zie hier waer-
van kwestie
Hef hospilael onzer aloude fpemoenttv gelvk hel moeste deel der fjestich-
len van dien aerd in Bt l<»ien, komt \oorls van eone godvruchtiRe fundatie.
Krachtens den fondalie-akt, moet het uylsluytclyk bestemd blyven voor
ne zieken. Dagklaet is hel dus dat de inkomsten van dit geslicht niet
mogen gebruykt worden dan volgpns de mt-eningen van den stichter, 't is
te zeggen, tot het onderhond, de verbetering, en volgens de noodwendig
heden eener steeds aengroeyende bevolking, tot de vergrooiing van het
hnspilael.
Zulks zoo zynde, wil ik geern weten of het waer is, 700 men hier verze
kert, dat de hestnerders dezer foudatie zich toelaten de inkomsten van het
ho.-.pilrel te gebruyken 1" om elk jaer nelmoczcn te geven aen den
armen die door het bureel van weldadighevd zomle moeten geholpen
worden; 2° om op den grond toebehoor^nde aen 'i hospitael, een gebouw te
plaelsen voor de ouderl ogen, eene zael voor de in 't kraem zynde vrouwen
als ook een weezengesticht Is het waer, ja of neen, dat het besluer zich
pligtig maekt dezer dadelyke schending van den wil des stichters, schen
ding die eene ware ontvremding van gelden daerstelt
Is jiet waer dat (zekerlyk uyt vergoeding); het hestuer zich veroorloft
sommige voorwaerden ten laste der fondatie niet uyt te voeren, zoo als de
verpligting van jaerlyks missen te doen lezen tot lavenis der ziel van den
stichter Zoo ja, het is my toegrjaten hier uyt te besluyten dat onze
vooruytgangschool reeds zoo verre gekomen is, dat zy dergelyke voor
waerden aenziet als uyt volle regl ven geender weerde zynd', en dat zy
dezelve rangschikt onder deze voorwaerden tegenstrydig aen de openbar»
orde en aen de goede zeden, welke de wet onbermhertiglyk afschaft
overal waer zy dezelve vind. Zooveel te slechter voor de stichters en voor
hunne zielen, indien zy hel verstand niet gehad hebben het vernuft van
het onverdrnegzaem liberalismus te voorzien.
Is het waer dat den raed des bestuers gevveygerd heeft te koopen
(alhoewel de voorwaerden zeer voor leclig waren) zekere deelen grond
palende de eene aen dengenen van h> t ho-pilael en de andere gelegen te
midden van deszcls omtrek, en dat deze zelfde decbm grond gekocht zvn
geweest door BI. ilaussens-llup, burgemeester van Vilvoorde, senaieur én
voorzitter van regtswege van genielden raed Overigens wal is er naluev-
lyker als dat den eygendom van BI. den ser.ateur vergmo'e en dat het
hospitael versmachte W'annecr de achteruytkruypende gedachten van de
aerde zullen verdwenen zyn, en dat het liberalismus overal zal zegepralen,
zal men geene hospitalen meer noodig hebben.
Men beweert zed's hier dat men het kerkhof van het hospitael zal moeten
verplaetsen, ora dat die gebuerte, bezet met kruvsen, treurige gedachten
sclivnt in te boezemen aen BI. den sena'eur. En wacrom niet Ten tyde
van Boileau (tyde van superstitie) deed men de levenden lyden om de
dooden te eeren. Het. dunkt mv zeer redekundig d»t het nieuw politiek
zulks verandere en liever heeft de b-venden te vereeren ten koste der
dooden. Dat stemt goed overeen met zyn geloof.
Is het waer dat den bestuerlyken raed, op zyne wvze, en wel te ver-
staen al ze veranderende, de geschiedenis, van despotieke geheugenis,
heeft willen nadoen van den mulder van Snns-Souci, en dat hy zich ver-
baest heeft aen zynen voorzitter van regtswege in uytwisseling eenen
tveersch af te staen toebehoorende aen h«*t hospitael, oin dat dezen meersch
zeer wel diende aen M. Hanssens-Hap om er eenen aengenamen hof van
te maken en er zich over te leveren aen het kweeken van den Narcis en
,an het Meybloemken
Is het waer dat, voor deze uytwisseling van gjond, het water van het
hospitael door dezen meersch in de S« mie liep dat nu de bloemende
boorden en het digte loof van M. den burgemeester-senateur dien al te
,d« mokralieken waterloop hebben afgeschaft, en dat niet meer wetende
waer loopoD, het water de kelders van het hospitael binnenstroomt Is
het waer dat den rued die hindernis niet durvende ten laste leggen van
!zvnen doorluchtigen bezitter, uvtgedacht heeft dit water, dat zoo onaen-
aem is als eene conscientie-knaging, langs eenen anderen weg af te
keeren ten koste der foudatie Is het waer, gelyk het eenigen alhier be
weeren, dat den afstand van dien meersch nietig is, omdat den voorzitter
van den raed moet gelyk gesteld worden aen oenen voogd, aen welken
de wet verbied de goederen te koopen van zyn voogdkind Wat my betreft
ik zou er niet durven aen twyfelen.
Indien dit alles waer is, ik vraeg wat de belangen van ons hospitael en
van de gemeente zelfs geworden? Ik vraeg wat men doet met de meeningen
des stichters ik vraeg bovenal wat het gouvernement gaet doen, wanneer
dergelyke feyten byna onder zyne oogen, aen de poorten van Brussel ge
schieden Ik vraeg en alle deftig man zal het my vragen, dat een ernstig
onderzoek oenstonds plaeis hebbe, en dat indien de bedoelde zaken bestaen
men er op het spoedigste regt over doe.
\envcerd, Blvnheer, enz.
Vilvoorde, 14 september 1S57.
SA.MENSPRA.EK TUSSCHEN DE SCHELDE, DE
BROEDERMIN,'T VERBOND EN DEN DENDERBODE.
Hel was gisteren, vrydag al na den noen als de Broedermin
'l Verbond en de Schelde aen 'l bureel van den Üenderbode belden.
Wannes doet open en zegt bun Mynheereu, wat is er van ul.
beliefte?
Het Verbond. Al wederom dien viezen Wannes1$ uw
meester t'buys? Wannes? .la, by is i'huys, maer gv kont hem
niet spreken, want hy zit met geheel zynen boven opgebroken,
de drukkery word naer eene andere plaels verhuysd en 'l is nu
niel goed hem te komen siooren.
Het Verbond. Ga nen keer zeggen dat wy bier zyn en dat hy
moet voor den beelel komen.:
Wannes. Gaet gyv hem1 dft1 zelve zeggen, zfet daer is den
trap, maer als gy hem zegi1 dat hy moet voor den beelel komen,
ziet dal g'u wel aen den' tra pi vastbond, want ge zoud konnen
eerder beneden geraken dan ge zond willen.
De Broedermin. Ja maer, Wannes, ga hem eens zeggen dat
wy hier zyn, en niets meer.
Wannes. 'T is goed, ik zal het doen.Meester',
die dry goolruymers van over aeht dagen zyn daer.
Den Denderbodc. Goed, Wannes, doet ze binnen komen ik zal
selfens bv hun zyn.
Wannes. Mynheeren, ge meugt binnenkomen, den meester
zal seffens by ul. zyn.
Den Denderbodc. - Ha konfraierS, gy zy t daer, maer den
bliksem, gy zyt zoo laet afgekomen, dat ik waerlyk geenen tyd
heb om mv met ul. bezig te houden, geheel myn bureel en de
drukkery zyn in de war. Go zoud mv waerlyk plaisir doen inet de
conferentie voor acht dagen te willen verschuyven, gy zult er
niets by verliezen.
De Broedermin. Wy zullen er ook niets by winnen tèn zy dat
ge dan ordinairlyk twee zweepslagen op eene plaets geeft en dat
de linken er dan acht dagen langer in staenBy u is er
immers voor ons anders niet te profiteren 'k wenscïite dal ik
nooyl in uw kot geweest ware
Den Denderbodc. Wel gy stoute brok 'fc zou u wel aen de
deur zetten, wie vraegt er u naer uwe onbeschoflheyd dan Weet
gy wal men kolen heeten mag? Dit zyn liuyzen waer schand-
schrvvelaers nestelen, die in daghuer liegen en lasteren, 't volk
bedriegen en verleyden, die oproer en wanorde stoken en zich
dan achter de gordyn houden als instrumenten hunner driften
door de juslicie gevat en in 't gevang geworpen worden
Weel gy wal men kolen heeten mag
liet Verbond. Allons, de rusie is al wederom begonsl, Broe
dermin, ge zyt eene vuyltong en ge zoud verdienen van aen de
deur geschopt te worden, laet ons liever aengaen en den Dender
bodc aen zvn werk laten, want 'l zou van daeg niet deugen om
onder zyné handen te vallen, 'k heb hel al gevoeld.
Üe Schelde. Zoud ge gelooven, I onfrater Verbonddat uwen
raed goed is, want moest den Denderbode voorlgaen op-den thema
waermeê hy begonnen is, dal wy misschien alle dry aerdig zouden
staen kvken. De Broedermin heeft daer een onvoorzigtig woor-
deken gelost vvaervoor zy zekerlyk zal betaeld worden. Laet ons
dus vertrekken en vrydag wat oppassenZoo, Denderbode,
den goeden dag, tot naeste week.
Den Denderbode. Ja. konfraters, maer, Broedermin, wy zullen
malkanderen spreken, er zal den loekomenden keer niets ver
loren gaen dan 't geen bezyden valt. Onthoud wel dat wy konnen
borgen doch daeronv niet kwvtscheldcn. byzonderlvk aen onbe
schofte kerels die redens eri oorzaek geven dal men den rug met
zwerphalsem en den kop met roede pommade stryke. Gael dan
voort en zondag zal ik u doen gevoelen dal eenen afgesnauwd en
neus geenen bril van doen heeft, en dat dezen wiens tong zoo rap
is dat ze 't bert voorby loopt, verdient gekasivd te worden
CORRESPONDENTIE.
M. ff. uylG. zend my den eygenhandigen brief met de enveloppe
dan zal ik welen wal er iny te doen slaet.
M. S. uyl O. Ik kan in de zaek niet lusschenkomen.
Vriend L. uyl B. maendag of dynsdag toekomende.
Gebrek aen ivd belet ons de conferentie met het Verbond,
de Schelde en de Broedermin op te maken.
Verscheydene andere artikels en politieke aenmerkingen
moeien wy, om de zelfde reden, lol opvolgende N" verschuyven.
Wy lezen in een dagblad van Gend
Will gy u onttrekken aen eene schalling bevolen door het
besluer der reglsireeksche belasting Metselt de ingangdeur toe
van een kasteel, indien gy er een l eb'.
l)en middel is nieuw, en Harpagun zelf, die by nachle de haver
zyner peerden stool, beyverde zich den goeden dag Ie wenscben
aen zynen uytvinder, hv wyze van vergenoeging e-n erkentenis.
Er beslaet le Loochrisiy, seciie Beirvelde, een kasteel, waer-
van de schatters der reglslereeksche belastingen de nieuwsgic-
righeyd hadden het mohilier te willen kennen, ten eynde er de
weerde van te schatten zoo gewetenshalve als eenigzins mogelyk
volgens hel verlangen der wel. Ben evgenaer van hel kasteel
die dergelyke nieuwsgierigheyd, offieieel of niet, in afkeer heeft,
besloot er den ingang van le weygeren aen de bedienden van den'
fisk. Eene verhevene gedachte viel hem te binnen om aen alle
onbescheyden onderzoek en aen de belasting die er het gevolg
moest van wezen te ontsnappen. Hy deed de ingangdeür toe-
metsen. Be schatters in plaels van eene huuten deur te vinden,
kwamen voor eene steenen deur. Ben hovenier des Itasleels wierd
ondervraegd, en eene mondelinge schalling verving de schatting
op ztgl, welke de wel vereyscht.
Hel besluer bevond het opgemaekt stuk zoo onregelmatig als
de doenwyze van den evgenaer; den muer wierd ingeslagen op
hooger hevel, het bezoek wierd gedaen en proces verbael'wierd
opgesteld over den stael der plaelsen.
Wal gaet den kasteleyn van Beirvelde thans meest betreuren
De belaslingbepaling waeraen hv zich niet le verwachten slondi
of den muer dien hy te vergeefs heeft doen opmetsen
Die dubbele vraeg kunnen wy niet oplossen. 'T is reeds genoeg
dat wy de oorspronkelykheyd van hel feyt le bestatigen hebben'.
- Wy lezen in de Gazelle van 'l Land van Waes (Sl.Niiolaes)
Deze week "kwam beenhouwer Saeys, alhier, binnen onze stad
met eene overgroote, schoont', dikke veile koey, zy was zoo rond
van lyve als eenen olifant. Aen int kantoor der siedelyke betas
ting gaf hy, volgens wet, de weerde dier beest over; ja,'maer den
ocl'roovbedienden Lorliaux vond dat die overgroote schoone,
dikke," vette, malsche koey meer duyten kon uytdoen en zegde
lot Saeys Myn
Goed'; Saeys was te vreden, immers hy moest wei, kreeg zyn
geld en vertrok. Be .koey, van haren kant, wierd naer den stal
van het oclrooy geleyd en aldaer, lol nader vonnis gesteld. Na
eenige uren kwam men om de beest te slagten maer hoe groot
was niet de verwondering der octrooyinaunen De overgroote
schoone, dikke, vet e malsche koey was veranderd in eene groote,
leelyke, dunne, magere, beenderige koey Ben olifant was een
geraemte gewordenHet raedsel was evenwel al spoedig op
gelost; den boer, die de koey aen Saeys had verkocht, had dezelve
eerst eens deftig opgebrast met versche nieuwe klaveren, die de
beest zoodanig hadden doen opzwellen. Na eenigen tyd gingen de
klaveren hareen natuerlyken gang en hel gehoornd'dier ver
toonde zich weer in zyne volle wezenlykheyd
Men vraegt wie nu de winst van dien aenslag zal gedeeld heb
ben Men vraegt hoeveel dal Lorliaux voor zyn deel en elk der
andere bedienden voor hun deel zullen gehad hebben
Nog verscheidene der veroordeelden in de zaek van Jent-
mappeszynin appel gegaen legen de veroordeeling die den 31
augusly laetstleden legen hen is uytgesproken geweest.
Hét zyn de'genaemde L.jMèmbré en G. Benard, veroordeeld
ieder lot twee jaren gevang en 700 franks boel voor slolbraek
en plundering in benden, aen het gesticht van de Broeders der
Chrislelyke Scholen te Jemmapcs, en C. Willaine, lot acht maen—
den gevang veroordeeld voor plundering in bendSn in het zeilde
gesticht.
Men schryft ons uyt Welleren
De jaer, peerden- en veemarkt, welke alhier op 8 dezer heeft
plaets gehad, is zeer levendig geweest. 000 peerden, 400 koey-
beesten, 125 groote en 440 speenverkeus waren te koop gesteld.
De helft der peerden en byna al hetaiulcr vee is verkocht aen
eenen goeden prys vele fransche en eenige engelsehe koopmans
woonden deze merkt by.
Men zal zich een denkbeeld kunnen maken van hel groot getal
volk, dat zich in de gemeente bevond, als men zal weten dal er
ten dage der jaermerkt 2,250 briefkens aen de statie zyn afge
leverd.
Het schynt zeker le zyn dat M. den generael Pletinckx,
militairen besluerder van West-Vlaenderen, lot opperbevelheb
ber der burgerwacht vaii Brussel zal benoemd worden.
Hel gouvernement schynt deze omstandigheyd le zullen le baet
nemen' om aen den luylenanl-generael Capiaumont eene wel
verdiende vervordering le geven.
Den achtbaren opperoificier bedient maer provisoirlyk de plaets
van bevelhebber der eerste grondafdeeling; zy zou hem besten-
diglyk gegeven worden, en van den kader der reserve in welken
hy zich bevind, zou hy tot dengenen van werkzaruen dienst over-
gaen.
Den 10 dezer heeft eene vrouw te Pecq in eene treurige
omstandigheyd het leven verloren. Eene kar met een peerd he
spannen en met koorn geladen, begaf zich naer de merkt dier
gemeente, toen hel dier eensklaps' wild wierd en op den loop.
ging, lerwyl den met sehrik bevangen knecht van de kar afsprong
dm eene gewisse dood le onlgaen. Eene vrouw, die zich naest dei)
knecht bevond, wilde dozen nadoen, maer zy viel op den grond
n de kar overreed haer. De dood is onmiddelyk gevolgd
Den zoon van M. den senaieur Van Schoor is deze week
overleden in den ouderdom van 22 jaren'. Het is slechts dry
weken geleden dat M. Van Schoor zyne dochter, in den bloey
haers levens, verloren heeft.
Men schryft uyl Boom, 13 September
Men heeft de brandramp doen kennen die alhier in den naclit-
van maendag lol dynsdag by de 5GU0 ir.ulsaerden van M. G. Van
der Cruvssen in asch ligde.
Denzelfden nacht hebben twee prrsoonen gepoogd eene hout-
myt in brand te steken op hel fabriek van M. J. Lamot, steen
hakker en brouwer alhier. Toen zy eenen werkman van hetzelfde
fabriek zagen aenkomen, namen zy de vlujft, waêrna men ter
plaets eenige fosfoorkens heelt gevonden.
Dezer dagen zyn te Onkerzele twee 'ongelukken gebeurd.
In het buys van eenen landbouwer stond Dynsdag eenen ketel
met kokend water op den vloer in de keuken, waer een vierjarig
kind rond liep, lerwyl den vader een dal kleyner was op deii
schoot hield. Onverhoeds nadert hdt kind den ketel, stru'ykelde
en viel er ia. Den vader vloog toe om liet er uyt le helpesr, en in
zyne haesl brandde hy het kind dat hy droeg. Het eerste is-Teeds'
dood, hel ander bevind zich in eenen jainiuerlyken staet.
Den zelfden dag viel den smid van het dorp lussehen eenen
wagen met steenkolen geladen en brak zich den arm en de
schouder.
Donderdag speelden eenige jongens met den draeylop, in
de Recóllelteslraet, nahy hel Park te Brugge, toen den top van
eenen van hen in de riool vielden jongen, die het speelluyg et-
zelf wilde tiylhalen, voelde, in plaels van den top, een kinder
hoofd. Op het geroep van de jongens, vormde zich weldra eene
samenscholing; de politie wierd verwittigd, en hei lykje van een
pasgeboren kind, dal heel naekt was, en tot het mamelyk geslacht
behoorende, wierd er uyt gehaeld en naer de politiezael gebragt.
De politie is op den zoek naer de pligtigen.
Eene dochter, verdacht de moeder le zyn van het kind
waervan men vrydag laelst het lyk in eene riool in de Rekollelle-
strael t; Brugge gevonden heeft, is eergisteren in eene herberg
aengehouden.
Eenige dagen geleden ging den detrrwaerder van Diest, in
zekere wouning le Wersbeek, eene dagvaerding doen. Terwyi hy
de vereyschle pliglen, welke de wet hem oplegt, vervulde, wier-
den hem duur verscbeyde persoon™ allerley bedreygingen naer
het hoofd geworpen. Hy spoedde zieh en pas had hy bedoelde
woouing verlaten of hy ziet twee groole honden op hem toe
schieten. Onzen deurwaerder, die jager is en zyn geweer by zich
had, verweerde zich, doch zyne aenvallers bragten het zoo ver
dal hel voor hem onveimydelyk wierd van zyne wapens gebruyk
te maken. Hy school dan ook eenen der honden doodHierop
komen verscheydene struvsche manskerels le voorschyn, die met
woeste stem onzen deurwaerder toeroepen Nu moet gy ook
sterven. Den deurwaerder die nog slechts eene schoot geladen
had, school op die kerels niet, maer dreygde den genen die hem
naderen zou het hoofd te verbryzelen. Alzoo is hy tot de eerst-
bygelegene wooning knnnen komen, waer de kerels terugkeerden.
lu het belgisch geestelyk kollegie van Rootnen gaen er nog
dry,onzer landgenooten verblyven, namelyk, M. De Brafrandere,
van In t bisdom Brugge, M. Bracq, van het bisdom Gend en M.
Van Elegem, priester van het bisdom Boornyk.
Eenen kalholyken missionnaris, den eerw. pater Raphael,
schryft uyt Palna, den 13 july, aen eenen vriend, in Beteren:
n Ik kan geene uytdrakkingen vinden om den tegenwoordige n
toestand van Indien af te schetsen. De onmenschelyke folteringen
worden meer en meer vermenigvuldigd. Er is geene enkele stad
in Indien die niet hel tooneel van vreede moorden is geweest.
De hloeddorstigen zyn gewoonlyk nog onmenschelyker jegens de
vrouwen en kinderen. Zy ohlkleeden de eersten en dwinten
haer naekt voor hen te gaen. Vervolgens snyden zy haer den
buvk openzy vatten de kinderen en sl ten ze met zooveel ge
weld legen den muer, dat bloed en merg aen denzelven blyven
hangen of wel zy vallen ze by de bei nen, en rukken ze in twee
stukken. Dit alles gebeurt in onze gebuerte, in de sleden aen den
Gauge, te Benares, Sangor, Allahabad, N.igade, Nagpoor, enz.
I Patua is al niet veel gelukkiger.
Myn evgen buys is overweldigd geworden door de mrsnl-
mannen; ik ben slechts, dank zy aen de duyslernis, ontsnapt.
Den pruieslaiilsehen doktor Engel, die mv Ier hulp kwam, is
I echter vermoord. Nu bevind ik my by eenen anderen missionnaris
i aen hel ander eynde van Palna, in afwachting dal ik eene andere
i statie viude. indien ik niet eerder sterve, want de christenen
loopeu hier de grootste gevaren van den karn der musulmauiincii.
i Tut dus verre laten de heydeneu ons gerust.
Eenen nog al kluchtigen gryzen iiaerd met eenen hlonten
kop, deed eens eene vieze vraeg aen zynen cbirurgyu-baerilkrab-
ber hy vroeg of hy wel wist, hoe dat kwam dat zynen baerd grys
1 was en zvnen kop niet. Och invulleer, antwoordde den baertl-
krahber, dat is eene simpele zaek om te weten, liet doet mv spyt
zulks u te zeggen dat verschil Spntyt voort uyt deze oorzaek
dat uw kinnebak meer heen :eweikt dan uwe hersenen, en
daeruyt vólgt hel da', het hair van uwen liatrd grys is en dal van
uwen kop niet.
