f
ZONDAG 25 JULY 1858.
TWAELFDEN JAERGANG. - Nr
AELST, den 24 July 1858.
Vertrekuren uyt de Statie Aelst BTAER:
f» FRANKS 'S JAERS.
Vertrekuren uyt verschillige Statiën.
De verscheurde Grondwet.
Welke vryheyd gaet er nu vallen?
lüP3 Daedzakelyke bewyzen.
Nu vragen wy
Wat hebben wy nog te zeggen
Zal dit gebeeren
Denderra. 5-35 8-30 9-25 12-30 3-05 6-00 9. Gend, Brugge, Ostende 8-25 -12-25 0-00—
Lokeren 5 35 8 30 12-30 6-00 9 00.
Brussel 7-40 9-25 IJ-HO 3-00 5-30 8-15,
Hech. Brus, Antw. 5-35 8-30 9-25 3-05 6-00
LeuvThiep Luyk 5 358-30 9-25 3-05 6-00
Verv Land StTruvën,5-35 8-30 9-25 3-05 6-00
Gend 8-25—12-25—2-55—3^05—6-00—8-55
3*05 6-00 le klas langs Dendermonde.
Kortryk, Souscroen, Ryssel (langs Lede) 8-25
12-25 2-55 3-05 - 6-00.
Doornyk, Ryssel (langs Ath 7-405-30—0-00
Nio. Gfifrardsb. At h, 7-4102-155-°0—8-15.
a Bergen, Quievrain 7-400 002-155-20
fe .lede stpen al de konvoys. Te idecem staen deae vertrekkende van Ath 6-30 10-»
4-10 en dete vertrekkende van Denderleeuw 8-15—2-405-45.
Staen te gysec.em stil al de konvoys uytgenomen dezen vertrekkende van Aelst 9 25 des
morgens en 9-00 's avonds en van Dendermonde ten 0-00 's morgens en 0-00 's avonds.
Stnen te Santbergen de vertrekken uyt Ath 6-3!) 10 00's morg. 0-0 en 4-10 des avonds.
Van Denderleeuw 8-15 's morg, 2-40 en 5-45 des avonds.
CUIQÜE SUfJM.
VAN LOKEUEN NAF.R
Dendermonde, Aelst 6-40 9-20 3-00 5-30 7-15.
Ninove, f.eerardsbergen, Ath 6-40 9-20 - 3-007-15.
VAN <\TR NAER
Geeraerdsbergen, Ninove, Aelst, Dendermonde, Lokeren 6-3010-» 4-107-20.
Geeraerdsbergen, Ninove Aelst, Dendermonde, 6-3010-»4-107-20.
Brussel (langs Denderleeuw) 6-30 10-» 4-10 - 7-20.
Gend, Brugge, Ostende 6-30(langs Lede.) 10-» 4-107-20.
VAN GEND NAER
Audenaerde6 9-30 2-30 7-50. naer Aelst, 7-00 8-45 00-» 2-15 4-45 7-40.
VAN BKUSSP-L NAER
Aelst, Gend 7-35— 11-30—2-00 5-05-8-00.
Ninove, Geeraerdsb, Ath (langs Denderleeuw) 7-35 2-00 5-05 8-00,
VAN DENDERMONDE NAER:
Brussel 1. \els0 7 15 7-55 1-40 5-» 7-45 1. Mech 5-55 9-10 9-45 3-30 6-40 8-°0
Aelst, 7-15 7-55 —11-50 1-40 5-00 6-05 7-45.
DEN DENDERBODE
Alle dagen ziet men langs om meer dat liet liberaters-
S'rancmagonsgespari onze nationale instellingen en vrylieden
ondermynt en naer derzelver algeheele verdelging streeft.
Den eerloozen, dit is den 'catholyken godsdienst verpletten,
ziet daer het ordewoord van al de francmaconslogiën.
En hoe daerin gelukken Door de vernietiging van onze
grondwet, die onze vryheden waerborgt en beschut
Of de constitutie zal wettiglyk veranderd of gy, catholyken,
zult revolutionnairlylc neergeveld wordenDit was
over eenige jaren, den kreet der liberaters, der francma-
cons, der oproermakers van alle koleuren. Deze sehandelyke
bedreygiug is ten grooteren deele verwezenlykt, men is nu
bezig deze bedreyging geheel te voltrekken.
De francmagonscoterie kan hare plannen niet meer
verduyken. Over eenige dagen vond men in den Observateur,
het byzonderste blad van het ministerie, de volgende
zinsnede De wyze op welke de oppositie de beraedslaging
a over de kloosterwet bestuerd heeft, geeft getuygenis van
eenen GROÜTEN VOORTGANG in onze politieke
zeden!!Dit is eene klare en onbewimpelde
iielydenis en die schittert van waerlieyd, want 't is alsdan
dat den opstand tegen liet parlementaire stelsel, of wet
gevend gezag begonnen en deszelfs vernietiging voltrokken
is. Tot dan toe was het de rede, was het de nieerderheyd,
was het 't parlementaire regiem grondwetliglyk opgevormd
twelk de wet gaf; maer den kreet: WËCH MET DE
KLOOSTERS! aengeheven door M. Frère heeft dit alles
omverregeworpen en men heeft er op geantwoord dooi
den oproer die liet paleys der natie blokeerde, die de
catholyke representanten "bedreygde, die, door zyne ge-
huylen, den vertegenwoordiger van den H. Stoel beledigde,
die al tieren en schreeuwen, gedurende dry dagen, de
Straten der hoofdstad doorliep 0111 kloosters, gazettiers-
bureelen en wooningen van catholyke representanten aen
te randen, te schenden, te plunderen en te verwoesten,
immers die overal angst en schrik verspreyddeEn dit
heet den tolk van het ministerie eenen voortgang
fa, in zynen geest is dit eenen voortgang en zeer waer-
scliynlyk gelooft en hoopt liv vastelyk dat dien voortgang
volkomentlyk zal bekroond worden. Dit was immers den
.eersten val van eenige onzer constitulionnele vrylieden,
den val namelyk van de wetgevende magt, de verdelging
der vryheyd van vereenlging en van godsdienstige denk-
wyze.
Meester Rogier wetende dat den voornaemsten agent van
het liberaters- voltaii iaensch- en josephistiscli doe'trinaris-
mus liet gouvernementeel onderwvs is, maekt zich gereed
om het vry onderwvs eenen doodefvkeii slag toe te brengen.
Dit hebben de francmagons, de pbilosophen-jacobins ook
altyd gedaen. De liberaters-doclrinarissen willen het onder
wys onder hun beheer alleen hebben, omdat zy het opkomend
geslacht op hunnen leest willen schooyen met aen liet zelve
hunne ongodsdienstige principen in le boezemen.
Onze grondwet had eene algeheele en volle vryheyd
-voor 't onderwys gewaarborgd; liet gouvernementeel onder-
wys mogt maer ingerigt worden als er de ononlbeerlyke
noodzakelykjieyd van erkend wierd, en dan nog mogt het
slechts ingerigt worden door eene regelende wet. De
liberaters-factie heeft van de al te groole goedwilligheyd
der conservateurs eene wet welen te krygen die het onder
wys ten koste van den staet toelietwy zeggen van ai te
groote goedwilligheydmaer wy zouden eerder moeten
zeggen van de onbegrypelykste en noodlottigste toegevendheyd
der conservateurs, want er was geen staetsonderwvs noodig,
de vryheyd alleen was vergenoegend, het vry onderwys
zou zich aliengskens meer en meer uytgebreyd hebben,
en nooyt, ja nooyt zou men die allerschandèlykste, die
hoogst beklagclvke misbruyken gezien hebben dat namelyk
het geld van de catholyken word afgeperst om het vry
onderwys te bevechten, te benadeeligen, le vernietigen,
om seholen te bezoldigen waerin het calholvk geloof
het gezag der catholyke kerk aengerand, miskend en uyt
de herten der jongelingen gerukt worden, om scholen ie
onderhouden, welkers professors openbaerlvk door sclirif-
,len, door redevoeringen, door woorden en werken, de
rampzaligste goddelooslieyd straffeloos ten toon spreyden
nooyt zou he.t gouvernement liet njonopolium van 't onder
wys gekregen noch de middels in d'iiand geluid hebben
0111 liet vry onderwys zoo niet teeuemael te vernietigen,
ten minsten 0111 het te belemmeren, te verhinderen en
onregtstreeks iu de boeyën te klinken.
Over eenige dagen bevatte den Moniteur eenen omzend
brief van Meester Rogier gerigl aen de provinciegouverneurs
en bevattende het volgende hevel van Rogier, 't welk moet
volbragt worden vooraleer den student zich by den exaem-
jury mag aenbieden
Itat de programma's der leergangen moeten gedrukt,
door de opperhoofden der onderwysgeslichten als waerachtig
verklaerd zyn en eene genoegzame ruchlbaerhegd be-
komen hebben. Zy moeten ook doen kennen de naemlyst
van het onderwijzend personneel, de verdeeling der leer-
gangen tusschen de leden van dit personneel en de tabel
der lessen die wekelgks in de verschillige klassen van het
gesticht over de onderwysstuklcen gegeven worden. Door
een programma met deze voorwaerden voorgedragen, kan
men zich verzekeren of het gesticht, welk hét in 't publiek
gezonden heeft, al de byzonclere leergangen bevat die eenen
volledigen leergang van humaniteyten daerstellen, of er
genoeg pi ofessurs zyn, eyndelyk of er genoeg tyd besteed
word aen de verschillige takken van 't onderwys om nuttige
uytslagen te konnen opleveren
De gestichten die certificaten mogen afleveren zyn
tweevoudig
1° De koninglyke en gepatroneerde gemeentegeslichlcn
2° De vrye gestichten.
Waerom moeten de programma's der vrve gestichten
gelvk gesteld worden niet de olliciele programma's
Wat regt heeft Rogier zich met liet inwendig regiem
der vrye gestichten te bemoeyën
Wat alfairens heeft liy met de naemlyst der professors
Waertoe dient de inquisitie van de uren, die aen de
verschillige onderwystakken in de vrye gestichten besteed
worden
Wat regt heeft Rogier aen de vrye gestichten de wet
te geven
Dit is wat erg, meester schoolvos, maer weet dat liet
land u hoort komen en dat gy in deze zaek eene ergere
oppositie zult ontmoeten dan gy verwacht. Eu dan, waer
vind gy al de conditiën, die gy zoo willekeuriglyk oplegt,
in de wet van 17 Mey 4857 Er slaet geen woord van in,
en dus hebben de prineipaels van de vrye gestichten liet
volle regt 11 met uwen omzendbrief naer den weerlicht
le zenden. Zond gy u wel durven hoven de wet stellen en
toonen dat gy despotiekelyk wilt besturen en aldus daed-
zakelvk niet geweld de vryheyd v.111 onderwys belemmeren
en sciiandelyk verkreuken Wy wachten naer den uvtslag.
Indien den omzendbrief van Rogier moest in acht ge
nomen worden, dan zouden de vrye onderwysgeslichten
aen den minister moeten rekening doen van hunne pro
gramma's, van hun onderwijzend personneel, van de namen
hunner professors, van de uren die aen de verschillige
takken des onderwys besteed worden, immers van alles
wat die gestichten aengaetZou Rogier niet beter doen
effen af le zeggen dat liet vrye onderwys in staet van
verdenking gesteld word? Ja, Belgen, 'tis aldus dat dien
kasseyminister de vryheyd van onderwys verstnet en de
grondwet eerbiedigt.
Het onderseheyd tusschen de geschrevene ofgedrukle
programma's is eene dwaze hairklievery, de goedkeuring
is de ruchlbacrheyd, en vervolgens moet het gezolid oor
deel der familievaders ook voor iets lellen, ten zy Rogier
ze wilde van kant of zo teeuemael onder zyne voogdy
stellen. Indien de ruchtbaerheyd niet vergenoegt, het zal
liet verschil niet zyn van gedrukte of geschrevene program
ma's 't welk de waarborg zal geven, dus van twee zaken
eene: of de pretention van Rogier zyn zonder zin, ol zy
leyden noodzakeiyk naer eene soort van bestaliging, dié
men noemt liet regiem van toezigt op liet vry onderwys
door hot staetsonderwvs, (lit is te zeggen het. bestuur van
geheel het onderwys van ganseli Belgian in de handen van
den liheratcr-doclrinaris RogierDit is den waren
voortgang waervan den Obsertateur gewaagt, maer dat hy
het ontlioude, daer is hy nog niet......
Wy hebben nog al veel daerover te zeggen, maer wy
zullen ons met nog eenige bemerkingen vergenoegen.
Wy ontkennen en wy weygeren krachtdadiglyk aen het
staetsondenvys met alleen alle regt van als model op te
treden volgens 'twelk liet vry onderwys zou geschikt
worden, maer wy betwisten stelliglyk liet nut of het goed
dat dergelyk model voor de sterkte der studiën zou konnei
opleveren.
Doch wat geeft het aen eenen doctrinaris dat de studiën
mm of meer iyden liet is hem genoeg dat hy ons eene
constitutionele vryheyd kan ontnemen en aldus den we
banen naer het monopoiiura van 't onderwys. Wv aanzie!
dan den omzendbrief van Rogier als eene inbreuk tegen de
vryheyd van onderwys; hy heeft wel zyne overtreding, door
eenige gekronkelde zinsneden, trachten te bedekken, maer
Sze'iilyk bestaT' dat dWe °Vertred<'
Wy hopen dat de kamers over dezen vrylieydschenden-
den omzendbrief niet zullen stilzwvgend blyven en dat zv
tegen deze schending onzer constitulionnele regten moedi-
en krachtdadiglyk zullen protesteren, zwygen de liberale
leden der kamer, wy hopen dat de conservateurs zul'en
spreken en aen den doctrinaris Rogier zullen scherpe
rekening vragen van t geen wy eene onbeschofte overtre
ding der constitutie durven noemen. Het is meer da 1
hoogst tyd dat er pael en perk aen de liberale willekeu
rig leyd gesteld worden en dat 't land wete waeraen zich
te houden.
Als wy vragen zal dit gebeuren, dan mikken wv on
noodlottige en hoogst sdiandelvke geldverkwistiL J'f„
ZESTIG MILUOE.NKN FRANKS dieg het liberael minis
terie wilt doen, eensdeels om versclieydene nultelooz-»
prachtwerken daer te stellen, andersdeels om de S
Antwerpen te omsingelen met eene harnas van kasteelen
torenskasematten enz. Zullen de volksvertegenwoordhm-s
zoo onbezonnen zoo vermeten durven zyn zulke ruïne
rende, zulke volksverpletlerende sommen aen liet min
terië te geven en aldus den algemeenen wil der nat e v
miskennen en l welzyn, de rust en den vrede des vader!
lands m gpvaer te brengen
Wy durven, wy kom,en het niet denken, want de nvt
zinniglieyd ware te groot, de vermetenheyd ware te onver-
geet.\k. Relgien is al ongelukkig genoeg van le moeten
bukken onder een gouvernement dat. door den schandi,,
sten oproer is opgevormd, dan dat het zich no-moélè
zien ruineren om de grillen te voldoen van eenige mannen
die zich met deszelfs gevaerloopenden toestand 111 't Z
met. bekommereno^ntei
Het is wei waer dat een ministerftel blad durft reamm
dat eenige conservateurs.reeds berevd zvn mede te werf!
aen de verslaving van Belgiën aen Engeland, door dl
noodlo tige versterking van Antwerpen, maer dit blad
zegt dit uyt eenen berekenden list, uyt een eerloos bed
om de openbare denkwvze te vcrlevden en aldus lil
gemakkelyker het vaderland in 't vererf te slorlen
-v ;«-}''ou«en dat liet ministerie er niet zal in geïiikkên
a dns .de kamer te overhalen en wy hopen niet alleen d
alle de catholyke afgeveerdigden deze rampzalige wi
met verontweerdiging zullen verslonten, maer zelfs ,1,1 4
vele liberale leden van dees gedacht zullen zvn en !i r
eene nieerderheyd daerstellen die zal verhoeden datVl ji
111 den afgrond valle die gereed slaet om het ie verzwet
Z.e hier eene nieuwstyding die zai doen begrvpenhóe
liet franse), gouvernement de ontworpene AntwemseL
dTvolgendn" a<"'Zlet- allés beieekeK
Men verzekert dat de reys van aenrmel p
e naer Parys teeuemael mislukt is den eerzamenT
nnssaru vim hel belgisch gouvernement zou u
C stekende mannen dtc M. Benard zou hebber weXT Uyt~
ken. Men lacht wel te Parys met de stamZ
van het gouvernement, gedaen om te wetenof de
kingen van Antwerpen zoo of anders moeten uuLr Z
x wordenJy'9e»oerd
