ZONDIG 22 ALÏGI STY 1858.
TWAELFDEN JAERGANG. - Nr
Vertrekuren uyl de Statie Aelst NAER:
6 FRANKS 'S JAERS.
Vertrekuren uyt verschillige Staliëftr
AELST, den 21 Augusty 1858.
De vraek van Meester Rogier.
Het gaet uyt zyn
Zal men ons bewijzen geven
5" EYNDELYK DE DERDE LASTERING, DEZE VAN
Benderm. 5-35 8-30 9-25 12-30 3-05 6-00 9.
Lokerpn 5 35 8 30 12-30 6-00 9 00.
Brussel 7-40 9-25 11-1.0 3-0;» 5-30 8-15.
MecYi. Brus. Antw.5-35 8-3 9-25 3-t'5 6-00
Leuv Thien Luvk 5 358-30 9-25 3-«»5 6-00
"Verv LandStTruvën.5-35 8-30 9-25 3-05 6-00
fiend 8-25-12-25—2-55—3-05 -6-00—8-55
Gend, Brugge, Ostende 8-25 -12-25 0-00
3 05 6-0l>Te klas langs Dendermonde.
Korlryk, Mouscroen, Rvssel (lan«si,ede) 8-25
12-25 - 2-55 - 3-05 -6-00.
Doornvk, RvsspI (langs \lh 7-4< 5-30— 0-00
Nio. Geerardsb.Aih, 7-402-455- '08-.15.
i Bergen, Quievrain /-400 00—.2-155-20
Te LEDE staen al de konvoys. Te idf.cem staen deie vertrekkende van Ath 6-30 10-,»
4_^0 en deze vertrekkende van Denderleeuw 8-15—2-40— 5-45.
Staen te GYSEGEM stil al de konvoys uytgenomen dezen vertrekkende van Aelst 9 25 des
morgens en 9-00 's avonds en van Dendermonde ten 0-00 's morgens en 0-00 'savonds.
Staen te Santbergen de verlrekken uvt Ath 6-30 10 00 's morg. 0-0 en 4-10_ des avonds.
Van Denderleeuw 8-15 's morg. 2-4Ó en 5-45 des avonds.
CHIQUE SUTJM.
VAN LOKEREN NAER
Dendermonde, Aelst 6-40 9-20 3-00 5-30 /-15.
Ninove, GeeraFdsbergen, Ath 6-40 9-20 3-00 y-15.
VAN 'TR NAER
Geeraerdsbergen, Ninove, Aelst, Dendermonde, l.okeren 6-30 10-»-— 4-10—7-20.
Geeraerdsbergen, Ninove Aelst, Dendermonde, 6-3010-» 4-107-20.
Ürussel (langs Denderleeuw) 6-30 10 4-10—7 20.
Gend, Brugge, Ostende 6-30— (langs Lede.) IU-» 4-10— 7-20.
VAN GEND NAER
Audenaerde, 6 9-30 2-30 7-50. naer Aelst, 7-00 8-45 00-» 2-15 4-45 7-40.
VAN BRUSSEL NAER
Aelst, Gend 7-35 - 11-30—2-00 #-05-8-0».
Ninove, Geeraerdsb, Ath (langs Denderleeuw) 7-35 2-00 5-05 8-00.
VAN DENDERMONDE NAER
Brussel 1 Aelst) 7-15 7-*5 1-4 5 7-45 I. Meeh 5-55 9-10 9-45 3-30 6-40 8-20.
Aelst, 7-15 7-55 -11-50 1-40 - 5-00 6-05 7-45.
SEN DENDERBODE
Omdat het ontwerp van Antwerpens versterkingen
mislukt is, is Rogier zoo boos en kolerig, dat hy tegen
zynen evgen schyn zou vechten. Hy zou wel zyne woede
willen uylwerken tegen al deze die in de kamer tegen die
schandigë millioenwet gestemd hebben, maer hy durft aen
zyne vraekgieriglieyd tegen de liberalen den toom met
geven, want moest hy die vrienden verliezen, 't ware met
hem seffens gedaen, hy zou moeten terugkeeren van waer
hy gekomen is Het zal dus tegen de conserv.tteurs zyn dat
de batteryën zullen gerigt worden, ditmael zal men in deze
party eene groote bres zoeken te schieten, ot' liever er za>l
gepoogd worden de godsdienstige vryheden te besnoeyën...
De Catholyken zullen gevoelen met wien zy te doen hebben
en ondervinden dat zy niet straffeloos de plannen van
Meester Rogier helpen dwarsboomen. Zie hier wat het
dagblad van den almagtigen minister, de Indépendance,
durft afgeven
a Laet de kamer in november toekomende, terugkeeren,
en indien, gelyk wy er van overtuygd zyn, het ministerie,
ontlast van het byzonder vraegstuk 't welk het geloofd
had aen de wetgeving te moeten voordragen, van in
het begin van den zittyd eene stellige en magtige politieke
initiatief neemt, wy zullen dan zien wat den invloed der
catholylie party geworden is waeraen zy ons, tot haer
o voordeel, wilt doen gelooven. Deze party zal d meer-
<i derheyd vereenigd, sterk en ontzagwekkend tegenover
haer vindén. Heeft deze meerderheyd nopens een by-
zonder vraegstuk verdeeld geweest, zy zal daerom niet
u min onwankelbaer getrouw blyven aen haer voorgaende
en aen haer vaendel.
'Dit is eene bedrevgiug in volle order, zv laet oordeelen
over de spvtige gramschap van Meesier Rogier als zyne
gazet zoo verbolgen het zweerd trekt. Maer wy zullen aen
den franschman eens vragen of de beraedslagingen over de
millioenverslindende wet niet regelmatig, treffelyk, wettig
en loyael geweest zvn Of zv van verre of van naby mogen
of konnen vergeleken worden aen de onleëerende en gezag-
vet krenkende uytvallen die de liherasters, ten tvde der
beraedslagingen over de liefdadigheydswet, zoo scliaem-
teloos gedaen hebben? Indien de beraedslagingen over de
millioenverslindende wet volgens de wet en ir. regel geschied
zyn, waerom moeten zy door bedreygingen gevolgd zvn
Maer wy verstaen u, Rogier, deze dreygementen komen uyt
de logiën, deze bereyden eenige reaclionnaire wetten van
haet en verdrukking legen de catholyke liefdadigheyd, legen
het godsdienstig onderwys, tegen de catholyke vryheden,
tegen de uytoefening der regten die aen de Kerhddör de
Constitutie gewaerborgd zynDoch weet het wel
als 't zoo verre zal komen, zullen de Catholyken ook op
hunnen post zyn en wel middels welen te vinden om aen
de schending of verdrukking hunner regten pael en perk
te stellen de Catholyken zullen het princiep weten toe te
passen dat de ministers te rekenen hebben met God, met
den Sonvercyn en met het Volk, en dat, als zy (egeri een
van deze dry magten misdoen, elke van deze in 't byzonder
sterk genoeg is om de straf onmiddelyk op de misdaed te
doen volgenHebt gy di't verstaen Rogier
en consoorlen
Ja 't gaet uyt zyn het despoliek ryk van Meester Rogier,
de politiek van vraek zal slecht gekomen wezen en deze van
geweld heeft haren tyd gehad, 't land is er van vermoeyd,
dees gevoelen is algemeen in 't land. Nogtans Meester
Rogier rekent op zyne meerderheyd gelyk op eenen ploey-
baren agent, die al de kwellende ontwerpen tegen de
Catholyken blindelings zal goedkeuren en stemmen hy
rekent'op den klap van Grootmeester Verhaegen, .die peyst
dat, als hy liet vuer tegen conservateurs, legen de priesters,
tegen alles wat calholyk is, zal openen, al de moortclgasten
zullen meê vurenMaer liet gaet uyt zyn dit ryk van
magonnieke beheersching, of liever't is al uyt, want wy
hebben gezien dat den Logievcinkel-Verhaegen zoodanig
leeg gevallen is, dat er hem, in de kiezing van Defré,
nauëvelyks 200 lakevën en dit nog van de gemeynste soort
zvn overgebleven. Rn op zulke magt rekent gy, Meester
Rogier, wacht wat er van komt, man, gy zult varen gelyk
gy te Antwerpen gevaren zyt
Over eenige dagen begaf Rogier zich naer Antwerpen,
waer men eerlv is de peerden uyt zyne voiluer spande 0111
ze door menschen Ie zien voortgetrokken worden en den
man aldus tiiomphantelyk de slad te doen biunen treden.
Nu ging hy onder voorwendsel van eene expositie van
schilderyën te bezoeken en de puynen dpr beurs te bezig-
tigen, maer 't was inderdaed om te zien of liv niet eenige
goede dutsen-of verdwaelde sullen zou gevonden hebben
oin hem eenigzins b hoorlyk te onthalen. Doch de Antwer-
penaers willen de dupen niet meer zvn, allen zonder
uytzondering hebben den vremdeling naer weerde geschat
en hem volkomentlvk alleen gelaten, ja alleen in de vol-
slreklste afgescheydenheyd. Hy heeft alleen ergens in eene
herberg een stuk uyt de vuyst mogen nemen en is alleen
vertrokkenDen "fameusen opsteller van den
P.récurseur zelf heelt hem niet durven vergezellen
Aldus is Rogier gevallen eu diep gevallen. Men zal ons
neggen dat hel te verwonderen is dat eenen minister, die
met zyne ambtgenoten alles heeft aengewend 0111 onzen
handel ten gronde te verdelgen, om onze nalionaliteyt in
gevaer te brengen door kwade vermoedens en de gegronde
verdenking van naburige mogendheden tegen ons te doen
ontstaen, dat het te verwonderen is, zeggen wy, dat zulken
minister bier in ons deftig Belgenland nog aen 't gouver
nement blyve, en wy zullen antwoorden dat dit meer d m
te verwonderen is en dat er daerover maer eene opmerking
te doen valt te weten dat het de stoutmoedigheyd is die
gehruykt maekt van de toegeving. Indien de Catholyken
'van't land hier wederom niet al te toegevend waren, zy
zouden gemakkelyk middel vinden om Rogier en zyne
makkers te dwingen hunne demissie te geven. Misschien is
het wat vroeg en word er naer wat anders gewacht wy
zullen dit aennemen, maer zullen de Catholyken later
krachtdadiger te werk gaen, als de geesselroede van het
magonniek liberalismus rneer zal doornypen Wy hopen
hel en daerom wachten vvy.
Wy hebben hooger eenen artikel aengeliaeld uyt de
Indépendance, die aenkondigt dat er reaclionnaire kwel-
middels tegen de godsdienstige vryheden en tegen die van
het onderwys zullen gehruykt worden. Men moet onder
stellen dat er een ordewoord is uytgeveerdigd als men de
schandigë lasterarlikels ziet die, sedert eenige dagen, afge
kondigd zyn tegen de werkschoten, welke onder het bestuer
en de bescherming van religieusen of andere godvruchtige
persoonen staen.
In hel algemeen verslag der koophandelkamer van Aelst,
waervan M. Cumont. den afgedankte» representant, voor
zitter is, vind men onder andere de volgende zinsnede
c Onze fabriekanten van kanten beklagen
zich, en met re.gt, over de schadelyke con
currentie die hun gedaen word door de
werkhuyzen onder vorm van scholen be-
stuerd door godsdienstige congregatiën.
ONDER VOORWENDSEL van onderwys
en liefdadigheyd gehruykt men er UYT-
SLUYTELYK de kinderen aen hel kanten-
werk, mitseenen N1ETSBEDUYDENDEN
arbeydsloon. De congregatiën niet onder
worpen zynde aen liet patentregt, heb
bende, om zoo te zeggen, het werk voor
niet, al bovendien schoone winsten te
doen, konnen verkoopen en verkoopen
aen pryzéndie alle concurrentie uytdagen.
Van den anderen kant, die zoogezegde
liefdadige werkhuyzen maken zich meester
van al de kantwerksters, zoodanig, dat
dikwiIs eenen treffelyken huysvader, die
tot dan toe eerlyk het hestaen aen zyne
familie verschaft hadzich gedwongen
ziet de localiteyt te verlaten en zich elders
te gaen plaeisen om eenen gewissen
ondergang te vermyden.
willen niet meer var. die lasterende aenrandiug
nner wy zullen doen kennen op welke wyze de
koophandelkamer deze scholen aen de vraekneuiing van het
bestuer aenklaegl en er beleugelingsniiddelen tegen inroept.
Wv vinden in die wevnige regelen van dit fameus verslag
drv welgeconclilionneerde lasteringen die vvy, op onze
beurt, aen de openbare denkwvze aenklagen eii waervoörwy
I gcer.e woorden sterk genoeg hebben om ze te schandvlekken.
lilt
Wy
geven,
1° HET ONDERWYS IS MAER EEN VOORWEND
SEL Ofwel die dwaesheyd is uyt eenen hooveer-
digen boerenkop gedrupt, ol wel zy is liet uytwerksel van
eenen hoogst verblindden haet tegen de geestclyke ge
stichten. Weihoe het onderwys der kinderen is maer 1 et
voorwendselden schryvelaer van dit verslag weet zoo vel
als iemand dat die scholen geop md zyn om de arme kin
deren de goede principeu van godsdienst in te planten en
ze te onttrekken aen de zedeloosheyd en ongodsdienstigheyd
die thans meer dan oovt met volle handen overal verspreyd
worden. Wy zullen meer zeggen, en namelvk dat het
algemeen gekend is dat de lihe. aters maer boos en kolerig
zyn tegen de religieusenscholen omdat de arme kinderen
aldaer henevens het onderwys in het werk ook eene zede-
Jyke en godsdienstige opvoeding ontvangen.
2° DE KINDEREN WORDEN ER UYTSLUYTELVK
AEN HET KANTWERK G EB RU Y KT Den schryver
van deze regelen heelt nooyt den voet gesteld in eene dezer
scholen, want hv zou geweten, gezien en gehoord hebben
't geen wy er persoonlyk en dikwils in gezien en gehoord
hebben, namelyk dat er zekere uren van den.dag geschikt
zvn om de arme kinderen te leeren lezen, scliryven, eyfferen
en ze in de christelyke leering te onderrigten er zyn onder
andere nog scholen, alwaer de kinderen ook geoéffend
worden in brey- stop- en naeywerk, opdat zy, eens aen zich
zelve overgelaten, in de meest dringende noodzakelykhedeii
van hel huysliotiden zouden konnen voorzienE11 men
durft zoo onbesehaemd kompn vertellen dat de. kinderen er
uytsluytelyk aen het kantwerk gebezigd worden wy zeggen
ronduyt dat dit eene zoo ellendige ais vuyge leugen is,
en wy zeggen dit niet des te meer zekerhevd, omdat wy
zelve meer dan vyftig keeren gezien en gehoord hebben
't geen wy hier bevestigen.
DEN ARBEYDSLOON Deze lastering is zeker de
ergste, de hoosaerdigste, de schandelvkste. Weihoe, heylige
religieusen, die een gemakkelyk leven, de genoegtens der
aerde, de weelde en plaisiren vaerwel zeggen 'heylige
religieusen, die hare gezondheyd en haer leven ten beste
geven voor het welzyn van den armen medemensch, zonden
gedurig een kwaed bedryven dat de Godsyermaledvding
van in deze wereld op zich trekt, namelyk den arbeydsloon
der armen stelen Dit ware onbegrypelyk, en nogtans durft
gemeld verslag zulks te verstaen geven. Den arbeydsloon
der arme kinderen is nietsbeduydend, illusoire of bedrieg-
lyk Iloe is de pen tussclien uwe vingers niet verbrand,
als gy die schandelyke aentyging neêrschreeft, onbezonnen
opsteller van het verslag Had gy u van de waerheyd willen
overtuygen, gy had inlichtingen konnen nemen hy kanten
fabriekanten dezer slad, gv had R. V. by de achtbare Dame
A. op de Vaert konnen gaen en liaer vragen, als de kanten-
school van H. voor haer werkte, of zy niet eenen goeden
arbeydsloon betaelde aen de kinderen dier school, want
nadat de kar.ten afgewerkt waren, gingen zy regtstreeks
uyt de school naer haer magazyn en den I0011 dien zy
betaelde ging ook regtstreeks naer den zak der kinderen.
Wy dagen der verslagmaker onzer koophandelkamer ten
stelligsten uvt te bewyzen dat er aen de kinderen iets van
dien arbeydsloon ontlrokken wierd.
Als de hoogst aehtlipre en liefdadige jofv. Coleta De
Brandt alhier hare speldewerkschool hield, werkten de
kinderen daer misschien ook voor eenen bedrieglvken of
illusoiren arbeydsloon? Is hel ook aldus by onze voorlreffe-
lvke religieusen Dames de Marie? Wv laten het bewys
daervan aen den ligtzinnigen schryvelaer, maer wy durven
hem verzekeren dat hy opdien verfoeyelyken Jaslergrond
tot over zyne groote ooi en zal verzinken.
Daer in de koophandelkamer van ons distrikt de stad
Geerardsbergen vertegenwoordigd is, porren wy de fabrie
kanten en nrgotianten dier stad aen te onderzoeken of er
in de religieusenscholen die voor hun werken aen de kin
deren een deel van den arbeydsloon ontstelen word en of
zy er voor eenen bedrieglyken dagloon moeten werken.
Al die scholen z.yn ons niet hekend, maer wy zullen er eene
noemen deze van Maria-Lacthem, die onder het bestuer
van den eerw. heer pastor staet en waerin zommige kant
werksters tot eenen frank vyftig eentimen par dag winnen...
Is dit eenen illusoiren arbeydsloon.
Wy zouden voor onze omliggende de fabriekanten konnen
verzenden naer Kerkxken, naer Denderleeuw, naer Lede,
naer Ghysegem enz., om hun te doen onderzoeknn of de
arme kinderen daer behandeld worden zoo <-n gelyk het
verslag durft afgeven, daer zouden zv jiiyst het tegenover-
