AELST, oen 18 September 1858.
mm 19 SEPTEMBER 1858.
TWAKI.FDEN JAEIHIANfi. r C5Ö
-
Verirelutreu uvl de Sla lie Aeisl AfAEïi:
Verlrekui'eii uyt verscliillige Statiën.
6 FMNKS 'S J.\: ns.
De Schooljongensexpositie.
Ouderslet wel op
Wat helpt dit
KANTWERK-SCHOLEN.
De Broederkensscholen.
««uderni. 5-35 8-3G9-25-1*2-30 3^056-00 9. W Grnd, Brugge, Ojrteiirfe 8-55 - 12-25 0-00
iokeren 5 35 8.3» 12-30 0-00 9 00
Brussel 7 40 9-25 ll-uO.3-0 5-39 «:I5.
Xech.-Brus. Aniw. f-35 M.-3 9-25 3- 50-00
teuvThien Lnyk 5 358 30 9-25 3-<>5 6-00
Ten Land St fnnen,5-35-8-30 9-25 3-05 6-0
Gend 8-25-12-25 -2-55-3-05-6-00—8-55
3 05 -0-0 le klas langs D'Midei moude.
Kortivk, Mouseroen, HvsspI (lan»s Lede) 8 25
12-25 - 2-55 - 3-05 - 6-00.
Ooomsk. R\sse| ilantrs ih 7-4' 5 '0- 0-00
Nin. G0t?ardsb.A'h,7--4O2-155- 0—8 15.
Beigen.Ouievrain T-^O—O 00-
2 -15- 5 20
Te lfos staen ai de konvuvs. Te ioecem siaen d«te vertrekkende van Ath 6-30,10-»
4-10 en dete vertakkende van Dender/eenw 8-15-2-10—5-45.
Staen le r.VSEGEM stil al de konvoys uylge,nomen d<-ien vertrekkende van Aelst.'O 25;d«9
morgens en 9-' 0 's avonds en. van üendermonde ten 0-00 's morgens en tl-00 ?s avonds.
Siaen te Sa:\tberc.f,n de vertrekken nvt Ath 6-3 10 00 's morg..U-0 en 4-10 des .avond*.
Van Denderleeuw 8 15 's morg. 2-40 en 5-45 des avond?.
cutyuE süijm;
VAN LOKERFN N A KR
Dendermonde, Aelst 6 40 9 20 3-00 5-30 -7-15.
Ninove, oeerardsbeigen, Ath 6 4.1 9-20 3-00 7-15.
vav r» n aeh
Geeraerdshergen, Ninove, Aelst, DendeTmonde, I nkeren 6-3rt 10-»4-107-20.
Ge. ra- rdshergen, Mnove Aelst, Itendeimonde. -3010-» —4 10—7-20.
Brussel (langs Dender leeuw j 6-3010 4-10-7 20.
Gend, Brugge, Ostende 6-30— (langs Lede.) 10-» 4-107-20.
VAM l.END V 4 ER
Andenaerde6 9 30 2-30 7-50. naer Aelst, 7-00 8 45 00-» 2-15 4-45 7-40.
Aelst, Gend 7-35- 11-30—2 00 - 5 5 8-o«t
Ninove, Geeraeidsh, Ath (langs Denderleeuw) 7-35 2-00 5-05 8-00.
VAN OKNOER MOM OE NAFR
Brussel 1 Aelst) 7 15 7- 5 l-i 5 45 I. Me h 1 3-55 9 10 9-45 3-30 6-40 8-20»
Aelst, 7-13 7-53 11-50 1-40 - 5-00 6-05 7-45.
DEN DENDERBODE
Om plegtiglyk de verjaring te vieren onzer verlossing
van het hollandsch jok, van een gouvernement van libera-
lismus, onverdraegzaeniheyd en calvinistische vervolging
tegen de Catholvken, wilt eenen ouden schoolmeester, die,
ofschoon franschmun, nu minister is in Belgiën, sieur
Carolu.s Rogier, den koning eene kluchtrol doen spelen,
met eene revue le honden over de schooljongens, welke
van alle kanlen des ryks naer Brussel.zullen komen 0111 aen
die komeoie deel te nemen.
Met wat d iel dit kinderspel plaels heeft, zegt Al. Rogier
niet, en nogtjns de zaek is buyleiigewoon en bevremdend
genoeg om er het publiek volkomen meê bekend te maken.
Men heeft goedgevonden te zwygen en niets te zeggen.
Maer het hberalismus en zyne agenten doen nooyt iels
zonder overleg, zonder inzigt, nuttig aen zyne belangen,
aen zynen partygeest. Doch indien .Meester Rogier zwygt,
er zyn altyd klappers in de liberale party, klappers die het
bedekt doel verraden. Den National heelt deze laek op
die zich genomen en spreekt aldus
<t Dat elkeen van ons het zyne bydrage opdat dees uyt-
tochtje der studerende jeugd haer nuttig en voordeelig
zy. Men zegt .veel zaken in weynig tyds, als men wilt.
Aldus zullen wv, voor ons deel, doen, en 'l is niet ten
a voordeele der klerikale politiek, noch in 't belang der
verbasterde liberale politiek van de verslaefde daghla-
den dat wy aen die jonge herten zullen spreken. Indien
elkeen uns navolgt wy beloven dat het geene verlorene reys
zal zyn.
<1 Wy zien met een zeker genoegen dat al die jongelin-
gen de lucht der hoofdstad komen inademen en in aen-
raking lieden'inet de bevolking en de leerlingen van
ons atheneum en onzer Universiteyter zal hun altyd iets
overblijven van deze verkeering hoe kortstondig zy ook
<1 zy gedachten, gevoelens zyn welhaest uytgewisseld, en
n die jongelingen konuen er niets dan by winnen. Ér is
tt in de hoofdstad, gelvk de Indépendance zeer wel zegde,
eene pltilosophieke lucht, wy zullen er byvoegen eene
liberale, vooruytgaende en politieke lucht, waervan die
jonge verslanden zich zullen moeten doordringen en
dien eiken leerling naer zyne gemeente of stad zal
meëdragen.»
Zie daer langs welken kant het komediespel van Rogier
zyne weerde zal hebben en hoe het trouwloos inzigt uyt-
komt. Die komedie zal een goed uylwerksel le bben
zegt den revolutionnairen National, en daerom onder
steunt by die uyt al zyne krachten en hoopt hy dat het godde
loos liheralisnius er profyt zal uyt trekken, dal de agenten
der secle de gelcgenheyd zullen waernemen om aen de
ongelukkige leerlingen de venynige melk te doen inzingen
van 'tliheralisinus, dit is te zeggen den haet tegen gods
dienst, den afkeer tegen de priesters, om ze aldus goed op
don weg der hoosheyd te stellen en naer de hoofdstad te
doen terugkeeien.
Volgens de verklaring der liberatersbladen, is het om
aen uwe kinderen de lucht der hoofdstad te doen inade
men, om ze te doen verbroederen met de leerlingen van
het atheneum en der universiteyt van Brussel dat men
uwe zonen uyllokl Goeden God hoe dikwils heeft de
rampzaligste ondervinding al geleerd welke lucht er te
Brussel in te ademen is. Over eenige dagen zegde een
Brugse!) hl.id dat Brussel eene bedorvene hoofdstad is;
deze woorden stelden de Indépendance, de gazette van
Rogier, in eene blakende woede, en dit was fialtierlyk,
want door deze woorden wierd het werk van Rogier
teenemael gekenmerkt Maer hel hrugsche blad liet zich
door de woede der Indépendance niet afschrikken en ant
woordde
Het is z"or nalncrlvk dat de oude medewerkers van
.Jules Eeeomte, voor welken het huwelyk een muelschup-
pelyk vooroordeel is. kwaed zyn als zv ons eene kat eene
kat, Roland eenen fripon, en Al. Rogier eenen mede-
dinger van Barnum hooien noemen.
Ja de hoofdstad is eene stad vol goede zeden, vol gods
dienst, vol goede principen enz. Maer zie hier welke be-
wyzen er niet mogeu vergeten worden: In 1835 hebben
er 17 echlscheydingeu pla ts gehad; in .1856 waren er 20
en in 1837, 14Dit is wonderschoon en aentrek-
kelyk voor de jongheyd. Zie hier wat anders
I11 de werkende en dienstbodenklas zyn er op 100 ge
boorten StS onwettige op de registers gehragt Alle
jaren zyn de slechte huyzeri in getal vermeerderd, 't welk
duydelyk bewyst dat de praliek of clientele ook jaerlyks
vermeerdert.
Ziel daer de stad die door 't blad van Meester Rdgier
de scholieren aen bevolen word en waerom zy deze aen-
spoorl met gretigheyd aen den oproep le beantwoorden....
liet. is dan zeker dat de jongelingen, die naer Brussel gaen
vervoerd worden, niets anders dan zeer stichtende zaken
zullen zien, dit is te zeggen zeer stichtende zaken die men
aen de belgische jeugd zou willen inboezemen en die zeer
wel beantwoorden aen het inafonniek gevoelen 'twelk
men, tol ongeluk der jeugd, in 'l land zou willen ver-
spreyden.
Metis byzonderlyk lydens de Septemberdagen dat die
stichtende zaken in de hoofdstad gaen gezien worden, en
ter dezer gelegenheyd errinnereu wy ons 't geen een libe-
rar.l blad verleden jaer, ten opzigte van den Verloren
Maendag veiklaerde
Dat de jongheyd der werkhuyzeu zich byzonderlyk
1 had doen opmerken door hare woelige doenwvze en door
hare rampzalige geneygdhevd lot de ongebondenheyd.
Alen verhaelt van wege jonge mosjes, tooneeleu van
it overdaed, bedreven reeds in 't midden van den dag,
c< en die zoo walgelyk waren, dat de pen weygert de-
zelve af te schetsen.
Het is een liberad blad 't geen niet nauw ziet mjfeyle
van zedeloosheyu, 'twelk aldus spreekt uver de schande-
lyke ongehondeiiheyd die te Brussel heersckt, de familie
vaders mogen èr dan geloof aen hechten en zoo veel te
meer bevreesd zyn dal hunne zonen van hunne reys naer
Brussel zullen lerugkeeren geheel dan zy ei' naer toe
gegaen zyn. En dat de francmagons-libeiaters dezen uytslag
uyt den maetregel van Rogier verwachten en alles zullen
aenwenden om daer toe te geraken, dit moet niemand ver
wonderen, in alles, door alles en met alles werken zy
op de jongheyd als zynde den steun van het ealholicisnius
Dit was 't geen AViesiiaupt, den Oppergroot-Aleester dei'
Illumines, altyd op eene zeer byzondere wyze aenbeval,
dit was 't geen den arlsgoddeloozen Voltaire ook gedurig
wilde geef my de jongheyd zegde hy, en ik verantwoord
voor al het overige. In de jonge jaren zyn hert en geest
plooyhaerst, als hel boomken nog jong en teer is, kan
men het keeren, vringen en draeyën gelvk men wilt, en
dit weten de liheraters zoo wel, dat zy het niet konnen
zwygen maer het gladal' uylhahhelen. Wy herhalen dus
Uuaers past op, gy verstaet genoeg wat wy 11 willen zeggen.
De gazetten van het ministerie zeggen <r AI. Rogier
zal de kinderen doen bewaken en zy zullen den r.acht
u in de stralen van de hoofdstad niet mogen doorbrengen.»
Maer Dm eene bewaking le beoefenen, moet men eerst
welen waerop er moet gewaekt worden, tegen welke ver-
leydingen men de kinderen moet beschermenE11 opdat
de bewaking ook haer goed uylwerksel hebhe, moet men
ook stellig welen of zounnige persoonen. die met de bewa
king belast zyn, niet eerder zelve zouden dienen bewaekt
le worden. Vervolgens wat helpen zoramige bewaking tt
in woelige straten, waer dnyzende en duvzende menschen
samengedrongen zyn Zou men niet met zekerheyd mogen
zeggen dat die bewaking onmogelyk is.
Ten anderen, het is de hoofdstad alleen niet die gevaren
zal oplevi ren wal kan de samenkomst d» r jongheyd met
al le weeg brengen? Het zullen niet alleen leerlingen der
scholen zyn die naer de revue gaen, maer bovendien leer
jongens uyt verscliillige leerwerkhnvzeu, en men weet
wat voor jongens er doorgaens in die gestichten zyn. Die
gestichten zelve zyn geene inodelhuyzen van zcdclykheyd,
godsdienst en goed gedrag, en 't is 't geen den National
schvnt te versta en te geven in zyne hooger aengehaelde
regelen als hv zegt dut gedachten en gevoelens welhaest
uytgewisse.ld Zyn, en dut eiken leerling daeroun iets naer
zyne gemeente zal meedragen
Zin daer het gevolg dat den National en andere liberale
bladen hopen te trekken uyt den maetregel van Rogier.
Kwame dit gevolg zich te verwezenlyken, het kwaed zou
onberekenbaer zyn en de principen van Voltaire zouden
hun volle uylwerksel hebben.
Daerby, wat regt heeft Rogier 0111 alzoo de inkomsten
van den yzeren weg le verminderen Waer zal hy 't geld
halen 0111 die overgroole onkosten le dekken? Op welk.
kapittel zal hy die londsen nemen Den minister zegt
daer al niets van, doch zeker is 't dat alles zal inoelen
betaeld worden, en betaeld met het zweet der Belgen,
waermeê het liheraters-minislerie zich schynt te bekreu
nen gelyk met het jaer 40Be gen, hoe lang zal dit
nog durenT
Kerkxken, 16 Sept. 1858.
Alynheer den Opsteller van den Uenderbode.
Gy verzoekt ons van eene prolestalie te doen aen het
staetshestuer, ilegen het gene aen hel zelve ingediend is
door de koophandelkamer te Aelst, wegens de kanlscholeu.
Ik had geoordeeld hier niets over te zeggen, ingezien ieder
een overtuvgd is dat de gene die de beste beiooning geven
het grootste getal kantwerksters bekomen. Maer wal wilt
gy, elk vogelljen moet zingen gelyk het gebekt is, en als
die mannen nu zoodanig legen de kloosters zyn, die zor
gen voor het lydelyk en eeuwig geluk van de arme kinders,
zy moeten toch iels zeggen, als zy zich niet konnen geslo
ten houden. Adam, na zyne zonde, bekleedde zich wel met
bladcrs by gebrek van iets beters te vinden, en Samson
versloeg zyne vyandeu met het kaeksheen van ecie n ezel,
hoe wilt gy dan dat zy hun eynde bereyken als zy niets
zeggen en alles laten gaen.
Vind gy niet dat die menschen eene moeyelyke taek te
vervullen hebben, iets te moeten heslryden 't geen men
niet kent, of ten minsten moet veynzen niet le kennen
Gy zond my zeggen den meester der leugentael is listig,
doch met al zynen list heeft hy toch Anlonius niet kunnen
bedriegen; en al de gemeenten waer een klooster is zyn
toch overtuvgd, dat het eenen onweerdeerlyken schat is
lot de goede opvoeding der kinders. Niettemin denken die
mannen dat er van hunne leugens toch iets zal overblyven
om kwaden geur te verspreyden waer de menschen reeds
door ondervinding niet geleerd zyn. Zoo is't hier niet
wy hebben hier vyf Zusters waer van er vier zich nvtsluy-
t< Ivk met het onderwvs bezig houden. Wegens dé kant-
school heeft elk huysgezin zynen N", de kinders worden
■lelaeld als 't hun belieft, doch eenige laien een somuieken
staen tot het eynde van de maeiid, welk hun tot spaerpot
dient. Zie hier wat zv in het jaer 1857 hier nvt getrokken
hebben IS° 5, 623-05, Ni» 4, 735-73. tN» 6, 1020-80, IV 7,
870--21, N° 12, 603-90. '20. 683-44, iN° 21, 832-53.
Dit zyn maer eenige nummers lot voorbeeld, elk is hier
vry te doen waer in hunne grootste wiusle le vinden is, het
/.v in bloemen of kanten te maken, darriaste- ol zyde slof
fen te verveerdigen etc. Dit is genoeg dunke ik om te
loonen wat de kloosters zyn. X.
Onder dezen titel beval liet Verbond van Aelst een zoo
trouwloos als uylzinnig artikel, yvaerin den schryvelaer
bewyst dat hy meer wind in zyn breyn heeft dan verstand.
Inderdaed, na zyne spytige nydigheyd te hebben laten
uytschynen over de lofhetuygingen die de catholyke druk
pers in 't algemeen voor de behaelde zegepralen aen de
scholen der eerw. Broeders van de Chrislelyke Scholen
heeft toege/.waeyd, durft den schaemteloozen kerel uyt het
Verbond eene soort van verdenking werpen op de t>e-
kwaemheyd en zedelykheyd der cerw- Broedeis. Zie hier
wat hv zegt
a Een diploma van hekwaemheid, fiekomeii voor eenen
bevoegden jury. dat hebben zy niet zy hebben er nooit
it een gehad de gemeente overheid en deouders moeten in de
hekwaemheid van die onderwyzers een blind vertrouwen
e stellen, zy moeien blindelings geiooven aen hunne inge-
horen wyshcid
Waerborgen van zedelykheidHoe zonde men die
waerborgen kunnen hebben Weet men van waer zy
kom ui, wat ze zyn of wal ze vroeger waren Van welke
u oudpcs zy voortkomen Hoe kan men dat altemael
weten....? Zyn dal niet de mysteriën van het klooster....!
tt Wat doet men met eenen Broeder, die, door een slecht
1 gedrag, openbare ergernissen gegeven heeft Meent gy
