ZONDAG 12 DECEMBER
DERTIENDEN JAERGANG. - Nr U%
Vertrekuren ml de Statie Aelst AAEIt
6 FRANKS 'S JAERS.
Vertrekuren uyt verschillige Statiën.
AELST, den 11 December 1858.
LANGSOM SLECHTER
Ziet hier de zaek
Wat er meer van is,
En wacrom was men zoo scru
puleus.
Het zou waerlyk gemakkelyk zyn.
Waerop vestigen wy onze hoop?
Benderm. 5-35 8-30 9-35 12-30 3*05 6-00
Lokeren 5-35 8-30 12-30 6-00 »-00.
"Brussel 7-45 9-30 11-00 3-00 5-30 8-10.
Hech. Brus. Antw. 5-35 8-30 9-35 3-05 6-00
LeuV Thien Luyk 5-358-30 9-35 3-05 6-00
Verv Land StTruvën,5-35 8-30 9-35 3-05 64)0
Gend 8-2512-202-503-05—6-00—8-05
Gend, (Brugge., Ostende "8-25 -12-20 0-00—
3-05 '6-00ile télaslangs Dendermonde.
Kortryk, Mousoroen, Ryssel (langs iLede) 8-25
12-20 2-50 3-05 —^6-00.
Doornyk, iRyssel (langs Ath"7-4ö—#-20—jO*00
Sin. Geerardsb. A(h,7-452-15—5-'>0-:.-*
2 Bergen, Quievrain7-15—000—:2-15.5-20
Te lbde staen al de konvoys. Te idrgem staen dete vertrekkende van Ath 6-30 10-.»
4-20 en deze vertrekkende van Denderleeuw 8-18—2-405-45.
vStaen te gysegem stil al de konvoys uytgenomen dezen vertrekkende van Aelst 9-35 des
morgens en »-00 's avonds en van Dendermonde ten 0-00 's morgens en 0-00 's avonds.
Staen te Santbercen de vertrekken uvt Ath 6-30 10-00 's morg. 0-0 en 4-20 des avonds.
Van Denderleeuw 8-15 's morg. 2-40 en 5-45 des avonds.
CU I QUE SCUM.
1 1 j' iüaj
VAN LOKEREN NAF.R
DcRderraonde, Aelst 6-50 9-25 3-00 5-30
Ninove, Geerardsbergen, Ath 6 50 9-25 - 3-00 -»
VAN ATH IVAEK
Geeracrdsbergen, Ninove, Aelst, Dendermonde, I.okeren 6-30 10-» 4-20«-».
Geeraerdsbergen, Ninove Aelst, Dendermonde, 6-3010-»4-20»-».
Brussel (langs Denderleeuw) 6-30 10-» 4-20 - -
Gend, Brugge, Ostende 6-30(langs Lede.) 10-» 4-20»-.
VAN GEND NAER
Audenaerde9-25 2-25 7-45. naer Aelst, 7-00 8-45 00-» 2-15 4-45 7-35.
VAN BRUSSEL NAER
Aelst, Gend 7-35— 11-30—2-00 5-05—7-15
Ninove, Geeraerdsb, Ath (langs Denderleeuw) 7-35 2-00 5-05
VAN DENDERMONDE NAER:
Brussel 1. Aelst) 7-15 7-55 1-40 5-» »- fl. Mech.)6-» 9-10 9-55 3-30 6-40.
Aelst, 7-15 7-55 -11-50 1-40 5-00 6-05
DEN DENDERBODE
Ja, langsom slechter, en dit roepen wy zoo Jnyd wy
:konnen. want als wy zien wat er thans aen de kamer voor
gedragen is, dan aerzelen wy niet te zeggen dat.de koste-
lykste, de duerbaerste, de beiangrvkste onzer grondwettige
godsdienstvryheden op het punt is ganscli vernietigd te
worden, en dat de doctrinairen-philosophen van 1792 gaen
opvolgers hebben, indien het doctrinarismus nog wal meer
magt krygt. Luyslert, landgenoten
Aen de kamer is thans een wetsontwerp voorgedragen
om het fransch strafwetboek te wyzigen. Er. in welken zin
zyn deze wyzigingen voorgesteld Is 't in den zin om de
penale schikkingen meer overeenstemmend te maken met
onze grondwet Is't in den zin om die schikkingen beter
toepasselyk te maken aên de noodwendigheden der samen
leving, en om deze te beschermen tegen de plannen der
boozen, der revolutionnairen, der oproermakers, die 't land
in opschudding en wee brengen, dagelyks het leven der
koningen bedreygen en zich met den ponjaerd gemeen
maken
Oh neenVan dit alles is er niets, integendeel,
voor wat de souvereynen of staetsopperhoofden betreft,
hunnen persoon heeft geene bvzondere waerborg. Maer de
wyzigingen hebben voor doel de stem te versmachten van
de bisschoppen, van de pastors en andere geesteJyken
belast met de waérheden des geloofs te prediken en voor
te staenDe bisschoppen, pastors en religieiisen zyn
immers eene andere soort van menschen, die wat harder
moeten behandeld worden men moet hun absolnetelyk
den mond sloppen, zy mogen volstrekt geene vryheyd van
spreken meer hebben, want zoolang zv Y woord vry hebben,
zal er nooyt genoeg gemak bestaen om den catholyken
godsdienst aen te randen en 't volk te verleyden. Er moet
dus noodzakelyk een slot op 's priesters mond gesteld
worden, en indien de grondwet door dezen maetr.egel
verkreukt of geschonden word, 't is tot daer toe, zy geneert
ons toch te veel, zeggen de liberaters, wy moeten er eene
doode letter van maken, wilt het iiberalismus konnen
voortgang doen.
Het tegenwoordig ministerie stelt aen de kamer voor
eene straf op te leggen op de weisovertredingen die het
onder andere noemt deze begaen door de bedienaers van den
godsdienst in de uytoefening hunner bedieningen. Wv gaen
de bewoordingen zelve van het wetsontwerp laten spreken,
zy luyden als volgt
Art. 295- De bedienaers van den godsdienst die,
in de uytoefening hunner bediening en in openbare
<i vergadering, redevoeringen zullen uytgesproken hebben
bevattende eene kritiek of berisping tegen liet gouver-
nement, tegen eene wet, tegen een koninglyk besluyt of
tegen allen anderen akt van 't openbaer gezag, zullen ge
it straft worden met een gevang van dry maenden tot een
jaer, en met eene geldboete van fr. 50 tot 500
Als men deze schikkingen, die de doctrinaire kwelzucht
wilt doen herleven om aldus de vervolging tegen de eatlio-
lyke priesters te beginnen, stelt nevens de schikkingen
onzer Grondwet, die de vryheyd van spreken en schryven
daerslelien, er. waerin geene uytzondering tegen de priesters
gemaekt is, dan moet men waerlyk verbaesd staen over
deze stoutmoedigheyd. Ziet hier hoe den art. 14 der
Grondwet spreekt
De vryheyd der eerediensten, deze hunner uytoefening,
alsook de vryheyd van zyne denkwyze in aile materie
nvt te drukken, zvn gewaerborgd, behoudens de beleu-
gêling der misdryveu begaen ter gelegenlieyd var, het
a gebruyk dezer vryheden.
Den art. 16 spreekt insgelyks ais volgt
Den Staet heeft geen regl van tnsschen te komen noch
in de benoeming, noch in de installatie der bedienaers
van den eeredienst, noch dit van aen deze te verbieden
met hunne oversten te corresponderen en hunne akten
af te kondigen, behoudens, in dees laetste geval, de
gewoone verantwoordelykheyd in te loopen in materie
van drukpers.
Het is dan zoo klaer als den dag dat de schikkingen der
constitutie gewild hebben dat de bedienaers der eerediensteu
eene volle en algeheele vryheyd genieten in de uytoefening
hunner bediening zoo wel voor de redevoering en de
schriften dan voor de akten, en dat zv teenemael onder liet
gemeen stelsel der wetten zouden staen gelyk allen anderen
burger.
Men bemerke wel dat het in eenen en zelfden artikel is
waerin de vryheyd van godsdienst is u.ytgedrukt, dat ook
de vryheyd van zyne denkwvze uyt te drukken, klaer is
.aengeduyd, gelyk het insgeiyks is' met den art, waerin de
vryheyd voor de geestelyken geschreven start van niet
hunne oversten te corresponderen, er ook klaer staet
uytgedrukt dat, voor de afkondigingen en de drukpers,
de bedienaers der eeredieusten op de zelfde Jyn gesteld zyn
met alle andere Belgen.
In de beraedslagiugen die in 't kongres plaets gehad hebben,
ter gelegenlieyd der vryheden van de geestelykheyd, zyn
deze schikkingen altyd uvtgelegd geweest in dén volko-
mensten zin, zonder dat er 't zy door liberalen, 't zy door
catholyken de .minste tegenwerping is gedaen geworden.
Den verslaggever over deze schikkingen was M. Ch. De
Brouekere, die gekend is voor een rondborstig maer niet
altecatholyk man. Welnu, hoe heeft hy z.ieli uytgedrukt
in de zitting van 23 december 1850 Dat de' centrale
sectie niets anders beoogde in hare wyzigingen, DAN DE
MEEST UITGESTREKTE VRYHEYD DER EERE-
DIENSTEN, ZONDER VOORBEHOUDING
Met hem herhaelden verscheydene sprekers zonder de
minste aerseling dat de geestelykheyd in alles de zelfde
vryheyd had dan al de andere Belgen. En om dees bewys
van volle vryheyd nog meer te staven, hoeve men slechts
den eersten opstel van het art. XI der grondwet te errin-
neren luydende als volgt
De uytoefening van niet eenen godsdienst mag belet
worden ten zy krachtens eene wet, en dit eenigiyk
in 't geval hv de openbare rust zou stooren.
Dezen opstel wierd verworpen omdat hy in princiep de
mogelykheyd eener toekomende wet daerstelde, waerdoor de
vryheyd van spreken of handelen voor de geestelykheyd
zon konnen belemmerd worden. En 't was eene wyziging
van M. Van Meenen zelf, met eene tweede wyziging vaii
M. De Theux welke den art. 14 der Grondwet definive-
velyk opvormden.
M. Lebeau, die niet voorzien had dat het doctrinarismus
in 1858 zoo verre in zyne plannen zou gevoorderd geweest
zyn, loste ook een woordeken om te zeggen dal, indien
eènen godsdienst wilde de veelwyvery inbrengen, by alsdan
zou mogen belet wordenMaer M. Van Meenen,
die openhertiger was, wilde van die doctrinarisclie hair-
klievery niet liooren omdat hy eene klare en onbewimpelde
vryheyd begeerde, en antwoordde seffens dat het strafwet
boek daer was, dezen zal, zegde hy, de misdryveu,
begaen ter gelegenlieyd van eenen eeredienst, beteugelen,
gelyk hy deze beteugelt begaen in andere omstandig-
heden, en dus mogen er geene hoegenaemde uytzondé-
ringen voor de bedienaers der eeredieusten daérgesleld
worden.
Het kongres was zoo scrupuleus en wilde de nauwkeu
rigste voorzorgen nemen omdat liet aen de geestelykheyd
eene volle vryheyd van spreken wilde verzekeren, men was
alsdan nog onder den indruk der droevige errirmeringap
gelaten door de vervolgende en awingelandige toepassing
der artikels 201 tot 208 van liet fransch strafwetboek,
en Y was de toepassing dezer artikels die het kongres voor
alles wilde voorkomen.
Men heeft nog in't geheugen dat van 1825 tot 1850
olïiciele of officiense spioenen de sermoonen der pastors
byw ionden, om er beschuldigingen legen de priesters in
te vinden, ai eenige zinsneden te zoeken, waeruyl men
berispingen tegen de akten des gouvernements of van
eenige andere auloriteyt kon atleyden. Indien de tegen
woordige wet doorgaet, let er op, dit hatelvk spioenstelsel
zal wederom ingevoerd worden. Men heeft al gezien dat
er in eene parochie omstreeks Audenaerde snelschryvers
in de kerk geplaetst waren om de sermoonen van" den
achtbaren en deftigen herder op papier te brengen. Wy
zouden voor al veel gewild hebben hadden wy daer eens
mogen preken als die gasten daer zaten
Deze orangistische kneveiarvën en kwellingen hadden
t land zoodanig verbitterd, dat zy eene der voornaemste
grieven waren tegen koning Willem en zyn gouvernement,
en t was om den terugkeer van die hatelyklieden voor altyd
te vermydei! dat het kongres gladaf alle bvzondere wets
bepaling tegen de geestelykheyd verstootte, en kracblda-
digiyk, duydelyk en zonder bewimpeling enne en zelfde
wetgeving wilde voor al de Belgen in Y algemeen.
Het doctrinarismus wilt dan de catholvke priesters buv-
ten de algemeene wet stellen, en voor 'hun eene byzon-
dere wet van kwellende plagery maken. Wat is dit Uit is
een beginsel van openbare vervolging, eene verkrenking
der grondwet, een stookvuer van tweedragt, immers 't ts
eene revolutie........ Hit is Y geen het liberael blad van
Brussel, de litoile Helge, zelf van deze vryheydsschendende
wet zegt. Hoort hoe bet spreekt Wy verklaren met eene
regtzinnige droefheyd en met weynig Iwop deze maetregels
van wedervraelc door de kamers te zien venvorpen worden,
DAT HET MET ZULKE WETTEN' IS DAT MEN DE
REVOLUTIËN VOORBEREYD....»
Het zou inderdaed zeer gemakkelyk zyn voor de doctri-
narissen, de liberaters, de sectai issen, de francmarons,
van zulke wapens in d'handen te hebben tegen de callio-
lyken, dan zelfs wanneer er eene algemeene samenzweering
bestaet om den catholyken godsdienst aen te randen, dan
zelfs als zyne gezworene vyanden poog m hem ten gronde
te verdelgen, van namelyk het stryüperk vry Ie hebben
terwyl de belanghebbende handen en voeten zouden ge
bonden hebben en buvteii staet zyn zich te verdedigen....
Doch, dat zy er maer óp rekenen, de lafherligheyd en de
vrees zullen aen de catholyken onbekend zyn als liet zal
dringenden nood doen. Met"de constitutie in d'hand zullen
wy ons verdedigen, onze zaek voorsteen, en, allen aeneen-
geankerd door bet geloot onzer voorvaders, op de bres
figureren, om moediglvk aen den algemeenen vyand liet
hoofd te bieden en hem met zyne hclsche plannen te ver
pletteren.
Wy, voor ons deel, wy zeggen liet ronduyt, wy vreezen
geene revolutie, als de liberaters er malgré eene willen
hebben, dat zy ze maken, maer wel toezien dat zy er de
slagtoffere niet van zyn, want 1850 is nog niet vergeten
en ais Y er zal op aenkomen zullen de wanden despoils
dienst wel gewaer worden dat zy zonder'den weerd bere
kend hebben.
Van de meerderheyd der Volkskamer heeft liet cathoivk
princiep weynig goeds te verwachten, al onze hoop is dan
gevestigd op den SenaetDen Senaet is de eenige red
plank van ons behoud, van liet behoud onzer vryheden
van het behoud onzer nationalitcyt.
Deze redplank moeten wy trachten vast Ie houden en dit
met zoo veel handen ais Y mogetyk is. Hel liberatersminis-
terie aenzict den senaet als de ("enigste hindernis aen den
vooruylgang, aen de verwezenlyking van zyne despolieke
ontwerpen, daerom zal het alles doen bm de kleyne
cathoiyke meerderheyd, die in den Senaet nog bestaet
te verdeelen of te vernietigen. Indien de vrvhevdsciien-
dende wet in de kamer doorgaet, zeker is Y dat zv in den
Senaet zal verworpen worden. En wat zal er dan bf,_
beuren? Let er wel op, landgenoten, het ministerie zal den
Senaet ontbinden en eer.e nieuwe kiezing bevelen.
Indien de catholyken dan wel werken en malkanderen
wel verstaen, zy zullen de zelfde meerderheyd kiezen en
daerdoor het ministerie dwingen zvne demissie te geven
ten ware noglans dat de geldvys van'21,0 0 franks, Romer
en zyne makkers aen hunnen minislerielen zetel vayts*p-
vezen hieldMaer toch hunne magt, hun aenzien
hunnen invloed zullen geknakt zvn en onmogelyk zal Y hun
worden den tegenwoordigen toestand vol te honden.,.
En in alle geval zal dit eene krachtvolle protestatie zvn
van wegens de cathoiyke bevolking, die altyd met zeker-
heyd eene vaste en gegronde hoop in den goeden catho
lyken geest van den Senaet zal mogen stellen.
Moed dan, catholyken, Y is. in moeveiyke omstandig
heden dat gy moet loonen wie en wat gy zyt, wat gy wilt
