mm 16 mrnm m
DERTIENDEN JAERGANG. - W 617-
Vei irekiii eu uyl 4e .Shi tieAelst NAER
6 FRANKS 'S JAERS.
Vertrekuren uyt verschillige Statiën.
A EEST,- den 15 January 1859.
De onafhanglykheyd der geestelijke
magt.
En wat zegt onze Grondwet.
De RaulwerkschoSen.
De ziekte -«van Rogier en d
zoudhejd van De Brouckere
EENE VISSET.
Denderm. 5-35 8-30 9-35.12-30 3-Q5 6-(J0 n.-ff) Gend, ijBrugge, ()»lf»ide -8 25 (12-20 0-00
Lokeren 5-35 8-30 12-30 .6.-00^ d-00. :;3:05 -0-0'^-le kliislanfjs Dewsernioode.
Brussel 7-45 9-30 11-00. 3-01) 5-30 8-10. Kortryk, eMnuscroen, Rys.sel Ianns-Le.de)'8 25
Magi. Brns. Antw. 5-35 8-3 9-35 >1)5.6,00 g '.12-20 —2-5.0 -04)0'.
LeuvThien Luyk 5-358-30 9-35 3-05 .6-00 R Donrnyk, ByssH (lancjs A01*7-45—5-20- 0-00
Verv Land StTruyën,5-35 8:30 9-35 3-05 .6-00 Jiin. Geejarjlsb. Alh,-7-45r»-2-fl5r-j5-?0—r»-.»
Gend 8-2512-20^-öO-^S-Oü-^rGrOI)—8-Q5 Bergen, Quievi ain 7-1.5 0.00—2yl,5—.5-20
Te lede sjaen-nl de ko/ivoys.Te idf.oem siaen deze vertrekkende van Al'n 6-39lOro
-4-20 en deze vertrekkende van Denderleeuw 8-13—2,40 5-45.
^Staen te f.YSECEM stil al de konvoys uytgenomen dezen vertrekkende van Aeist-9.35 des
morgens en b-()0 's avonds en van Dendermonde ten 0-00 's morgens en U-GO 's avonds.
Staen te Santreroen de vertrekken uyt Alh 6-30 10-00 's morg. 0-0 en 4-20 des avonds.
Van Denderleeuw 8-15 's morg. 2-:40 en 5-45 des avonds.
GLK'liE SütJM.
VAN LOKEREN WA ER
D< ndermonde, Aetst 6-50 9-25 3-00 5-30
Ninove, Geererdsbergen, Alh 6 5!) 9-25 -3-00o-o.
VAN A I'll NAER
Geernerdsbergen, Ninove, Aelst, Dendermonde, Lokeren 6-30 10-» 4-20«-»,
Geernerdsbergen, Ninove Aelst, Dendermonde, 6-3010-»4-20»-».
Brussel (langs Denderleeuw) 6-3010-4-20 - »-».
Gend, Brugge, Ostende 6-30(langs Lede.) 1Ü-» 4-20»-.
VAN EEND NAER
Audeaaerde, 9-25 2-25 7-45. naek Aelst, 7-00 8-45 00-» 2-15 4-45 7-35.
VAN BRUSSEL AER
A»-lit, Gend 7-35— 11-30—2-00 o-('5—7-15
Ninove, Geewierdsb, Ath (langs Denderleeuw) 7-35 2-00 5-05 »-.
VAN DENDERMONDE NAER:
Brn«sel'l Aelst) 7 15 7-55 1-4') 5-» »- (1. Mecb A 6-» 9-10 9-55 3-1
Aelst, 7-15 7-55 -^-11-50 1-40 5-00 6J)5
>-30 6-40.
DEN DENDERBODE
De kerk heeft eetie gepstelyke magl ia de godsdienstige
orde, die verschil lig en ganseh onufhapglyk is van de
wereldlyke magt. Deze catholyke waerheyd is overeen
stemmend met de principen die duvdelyk en klaer door
onze grondwet van 1830 bekrachtigd zyn geworden.
Men zal nog al aerdig vinden dat, op dees tydslip en met
de principen onzer constitutie, men gehouden zy deze
waerheyd te onderzoeken, ma er men zak nog aèrdiger
vinden dat er geleerde en weldenkende persoonen zvn, die
poogen de grondwtt te verdraeyën om die onafhangjyke
magt te verzwakken.
Eene magt welke regtslreeks van God kornt, is, uyt hare
natueronafhanglvk van alle andere magt, die geene
zending ontvangen heeft in het order der zaken, welke van
de bevoegdhevd zyn der eerste magt. Nu, dit is de magt
van de Kerk..
J. C. gezonden door zyn en Ahnagligen .Vader, bekleed
met volle magt, met het uytgestrektste gezag om een nieuw
volk te vormen, heeft als Meester geboden voor alles wat
zynen Godsdienst betrof. Ofschoon Hy aen de keyzers
onderworpen was in het.burgerlyk ordei', ofschoon Hy hnn
de schatting betaelde-gelyk den leegslen onderdaen, heeft
Hy nogtans zyne zending uytgeoefend met eene algeheele
onafhanglykheyd van de Prinsen en Magistraten der aerde.
Vooraleer Hy de aerde verliet heeft Hy zyne magt en
zyn gezag overgezet niet aen de prinsen^ maer aen zyne
apostelen. Ik zal u de sleutels des hemels gevenzegde Hy
tot hun, alles wal gy op aerde zult binden zal gebonden
zyn in den hemel, en alles wat gy zult ontbonden hebben
zal ontbonden zynIk zrnde u. gelyk my nen Vader
My gezonden heeftGy zyt Petrus en op u zal ik
myne Kerke timmerenHoed myne schapen enz.
De magt van te binden, 't ontbinden, te hoeden, is eene
magt van gouvernement in het godsdienstig order. Den
herder hoed de sehapen als hy onderwyst, als hy predikt,
als hy oordeelt, als hy de HH. Sacramenten toedient;
hy bind, als hy beveelt of verbied hy ontbind als hv
vergiffenis of dispensie geeft.
Maer, heeft men reeds opgeworpen, ofschoon het vader-
lyk gezag aen het natuerlvk regt toebehoort, is het nogtans
aen de magt van den Souvereyn niet onderworpen Ja,
zonder twyfel, .maer waerom Omdat de familièn benevens
hare hoofden deelmakende der burgerlyke samenleving,
de eene en de andere, uvt kracht van 't natuerlyk 'regt,
onderworpen zyn aen dezen die het oppergezag ontvangen
heeft in het zelve order van gouvernement, welk gezag een
openbaer regt daerstellende, uyt dien hoofde de vaderlyke
magt in de handen van den souvereyn plaetst.
Maer 't is het zelve niet voor wat de geestelyke magt
aengaet. De Kerk, als zulkdanig, ofschoon zy zich in de
samenleving, uyt pligt, aen de burgerlyke wetten onder-
werpe, voor wat het tydèlyk van het bestuer aengaet,
is zy nogtans van een geheel ander order. Zy maekt, voor
haer geestelyk regtlgebiedgeene uytzondermghare
zending, haer regt, hare pligt zyn de predicalie, liet onder-
wys en de bewaring der waerheyd, de verspreyding der
Goddelyke wetten geheel de aerde door, en eyndeivk de
heyligmaking van alle volkeren der wereld. De Kerk alleen
heeft deze zending, zy alleen heeft deze magt.
Onze grondwet eerbiedigthandhaeft en bekrachtigt
deze onafhanglyke magt. De twee magten zyn in dezelve
als onafliangiyk en ran elkander gescheyden verklaerd
anders zeggen el' beweren, is liet nationael korigres lasteren,
anders handelen, is de constitutie schenden, deze heelt de
volkomene afscheyding der twee magten gewild. Verre van
aen de burgerlyke magt het regt of de toelating te geven
van byzondere wetten voor den priester te maken oni hem
den mond te stoppen en hem buyten de burgerlyke ge-
lykheyd te sluyten, heeft de constitutie duydelyk en steiiig
bekrachtigd dat alle Belgen gelyk zyn voor de wet.
Den art. 6 stelt daer dat er geen onderséheyd is van
klassen, alle persoonen, alle burgers staen voor de wet op
den zelfden rang, zy zyn alje gelyk. Er bestaen noch
.nytzonderingen, r.och privilegiën voor wie het zy, niemand
kan of mag aen eene uytzonderende wet onderworpen
I worden, de wet is. voor allen, zy kan den eenen niet treilen
zonder den anderen. Dit is den grondslag onzer instellingen,
dit is den geest, den eenigen geest, de ziel en de letter
onzer grondwet.
Den art. 1.4 stelt .duydelyk vast dat de eered.'ensten vry
zyn en dat zy in hunne uytoefening in geener voege- mogen
verhinderd wordeii. De' zeilde vrylieyd bestael voorde
manifestatie der opiniën. Uyt deze yrvlieyd mag er niemand
gesloten worden, den priester zoo min als eenen anderen
burger. Indien de wet eene straf uytspreekt tegen het
misbruyk dezer vrylieyd, die straf moet voor allen gelyk
zyn, voor de weréldlyken gelyk voor de geestelyken.
Immers onderzoekt, ontleed, doorsnuffelt de constitutie in
al hare artikels, perst, vringt en draeyt er aen zoo veel gy
wilt, en nergens zult gy eenen scliyn vinden dat, Voor het
geniéten der vi vlieden, den priester, den religieus of den
wereldlvken belgisellen burger niet alle gelyk staen. De
vrylieyd van drukpers, de vrylieyd van zyne opinie uyt te
drukken, de vrylieyd van ve'reeniging, de gelvkheyd van
Straffen etc. etc. is,voor,iedereen in Belgiën nogtans 't zyn
deze vryheden die het ministerie aen den priester wilt
benemen, t is deze gelvkheyd die het ministerie wilt
afschaffen ten n ideele van den priester.
Zal het volk, het calbolyk volk van Belgiën dit gedoogen 9
Neen, en het mag, het kan zulks niet gedoogen, zonder
zich te zelfmoorden, zonder zyne koslelykste regteu af te
staen, zonder zyne grondwet, dit fondament van zyne
nationale onatlianglyklieyd, te vernietigen.
j— S-g-t£/«aBBas=—
M. Ducpéliaiix, in zyn verdienstelyk werk op de Liefda-
diglieyd geeft over de kantwerkscholen de volgende
wetensweerdige inlichtingen
De kantwerkscholen zyn in Belgiën. ten getalle van
374. Onder het bestuer der geestelyke zusters, worden zy
bezocht door 39,697 leerlingen en geven een jaerlyksch
produkt van 4,132,909 fr. Er afgetrokken de nytgaef.
geschat op 301,360 fr. blyft het. zuyver beneficie 3,831,519
fr. lri dit laelste cvfer komen de twee Vlaenderen alleen,
voor meer dan 3,-300,000 l'r. als opbrengst van "t werk
der kinderen, die in leerjaren zyn van 7 tot 16 a 18 jaren.
Dat is eene kostbare hulpbron welke, verdeeld tussclien de
armste familiën,. veel heeft bvgedragen om Vlaenderen dp
te beuren, ten gevolge der krisis van 1847-1848. Het gaet
de inkomsten van het bureel van weldadigheyd dezer twee
provinciën te boven welke in 1830de somme van
3,400,000 fr. beliepen.
liet zyn echter deze scholen, zegt liét Handelsblad, welke
7.00 nuttig zyn voor de werkende klas, en die haer zooveel
geldelyk voordeel aenbrengen; welke men met patent regt
wilt gaeri belasten Kost wat kost-den minister van iinati-
liën wilt in deze liefdadige instellingen niets zien dan
eene.... spekulatie. Het is echter niet te belwvfelen. of den
maetregcl, indien hy genomen word, zal'eene lievige
oppositie vinden. Het gouvernement eyscht een deel van
't geld,"dat er gewonnen word. welnu, dan zal er zoo
veel te minder te verdeden zyn, onder de behoeftige klas.
Den üenderboie heeft den eersten geweest om die con
tributie, op het zwpet van de arme kinderen te heffen,
tegen Ie spreken en af le keuren. Geheel de drukpers van
'I. land, wel le versteen de catholyke drukpers, heeft ons
hierin ondersteund en moedig bvgedragen om er al de
hatelykheyd en ouregtveerdigheyd van te doen uytschynen.
Wv moeten het hier rondaf zeggen, wy zyn tegën de
heffing der contributiën niet, den staet heeft geld noodig
om zyne uytgaven te bestrvden en den dienst van 't bestuer
regelmatiglyk le doen voortgacn maer wy zullen niet min
ronduyt en niet min luyde roepen dat wy ook voor de
gespaerzaemheyd zyn, dat wy de gespaerzaemheyd altvd
zullen aenpreken en ons vooral zuilen verzetten, tegen alle
nuttelooze uytgaven. byzonderlyk als er van den on"e-
Inkkigen armen onbillyke contributiën, drukkende IasFen
of hatelyke patent regteu geëyscht worden.
Den armen heelt niets dan zyne handen dan zynen
arbevd, dan zyn zweet om den schralen en mageren'kost
te krygen, dezen moet dus van alle regtstreeksche contri-
butie vry zyn. Die niets heeft kan niets geven, maer
nogtans wilt het ministerie den arbeyd, het zweet, de i
bekommernis, der arme spellewerksters belasten.
Wy aenzien deze belasting als duyzendmael slechter dan
de bloedzuygerswet, dan de schandwet van tranen, den de
suoode grafwet, die, in 1831, onder de openbare volksver-
maledydmg verpletterd is. Wy aenzien deze wet als duv-
zendmael slechter, zeggeu wy, vnndat er toen nog maêr
contributiën geeyscht wierden op de regtstreeksche erfe
nissen der kinderen van hunne ouders, en omdat er daer
tocu iels te v-iiiden wasmaer bv den armen is niets te
Vinden dan honger, gebrek, ellende, droeflieyd en smerten
welke hy moet lenigen en boelen eensdeels door aelmoessen
van lietdadige herten, en andersdeels door zvnen arbevd
door zyne zorgen, door zvn zweet, door de tèpandestélliu-'
van zyne rust en gezondlieyd. tot aen het graf.
Het ministerie houd daervan geene rekening, den armen
moet en zal betalen, en ondertussclien zullen de ambassa
deurs by de vremde hoven, die reeds van 43 tot 63 duvzend
tranks jaerlyks genieten, eene verhooging van jaenvedde
ontvangen; eenen koek van 48 DL'YZEiYD FRANKS
jaerlyks onder hen te verdeelen, zal de vermeerdering
hunner voor 't volk zoo verpletterende traktementen komen
vermeerderen, terwyl de arme spellewerksters haer droo"
stukje brood, hare drooge palalers zullenzien verminderenH
Wy hebben liet van daeg in den Belg nog gezegd Wv
versteen die liandelwyze van het ministerie niet, wy zonden
het met gelooven indien wy voor stellige daedzaken niet
moesten wyken. Hoe lang zal dit nog duren? Belgen,
kiezers, gy moet daerop antwoorden met al de knikkers
onbermhertiglyk uyt de kamers te verwyderen, en aldus
liet liberatersministerie den klop van gratie te geven.
De Brusselsehe liberale dagbladen hebben over -icht
dagen aengekondigd dat Rogier ziek is, dat men hem de
leeken gezet heeft, (op wat plaets is niet gezegd), d it hv
rust noodig Jieeft, dat hy van alle ernstige bezigheden
moet afzien enz. enz. enz.
Van den .anderen -kant kondigden dezelfde dagbladen
aen dat M. H. De Brouckere, die, voor invaliditevl ge
pensionneerd is, wederom al zyne krachten heeft he'rwon-
jieu, dat zyne veistaiidvermogêns scherper geworden z- n
dan de zonnestralen, dat zvnen kop thansgelvk nen re
gister is, immers dat hy zoo kloek, zoo stniysch en ?,oi
stork is geworden als eene joogheyd van drymael zeven.
Waerom die zoo subiete verandering in die twee man
nen afgekondigd? Dit is gemakkelyk' om raden- men
voorziet dat Rogier opgeschept is, dal 'hy niet lan.' minister
meer kan blvven, dal zyn bolleken ten eynde géloopeij is
dat zyne poldiek verstoeten word, dat zvne staetkundigè
luyt te zeer verward is en niet meer kan 'losgimaekl woe
den, immers dat hy. zich moet verwyderen om plaets te
maken voor. M. 11. De Brouckere, die in alle onistaudi--
lieden altyd gereed is om het stopgat van een ander te zvn
Wy zullen thans over deze twee mannen niet veel meer
zeggen dan dat wy voor den keus onder bevde van de
trappen met zouden willen vallen, en dal, slaken zy alle
twee in nen zak, het toch non Rogier of nen De Brouckere
zou zyn als men er eenen zou willen üytnëmen.
■in alle geval, kotnt het zeer aerdig. voor dat de libera Iers
zoo verre geleerd zyn, dat. zy van nen oud versleten menseli
zoo gauw nen jongen Kloekgespierden kerel konnen maken
en nen nog kloeken en yzeren franschnian zoo seffens in
eenen afgewerkten en ten beene versleten sukkelaer konnen
herscheppen.
De liberale principen zyn wel voor 't laelste goed, maer
voor 't eerste,twyfelen wy aen derzelver goedlieyd. Ónder-
tusschen, daer de liberaters zoo gemakkelyk van oude
jongen, en van jonge onden konnen maken, 'doen wv hun
de vraegof zyvan twee ouden eenen splinternieuwen konnen
maken. Indien zy dit vraegsken -konnen oplossen, dan zul
len wy ons verbinden hun eene eervolle melding en dezen
splinternieuwen ten geschenke te geven.
Wv hebben deze weck, in gezelschap van twee achlings-
weerde vrienden, eene persoonlyke visiet gedaen in eene
kantwerkschool, -welke door religieusen besluerd is. De
volgende .samensprak ving tussclien de eerwcerde Moeder
en ons aen
DEN DENDERBODE. Moeder, hoeveel kantwerksters
hejit g.y thans in uwe school
