Het vraegsluk der Liefdadigheyd.
PILLEK ENS.
hebben den voorstel van verzending verworpen omdat zy
hem aenzageu als eene afkeuring der petitie.
De regterzyde heeft mei bet ministerie gestemd.
M. Frère, die.pp liet eynde der zitting liet woord heeft
genomen, verklaerde dal het gouvernement geeue stemming
kon aenveerden uie tot doelwit zou hebben du verwvzing
der wet van 1845.
ZAEK DE RARE.
Het hof van beroep van Gend houd zich thans bezig met
het onderzoek eener belangryke zaek, namelyk het geschil
tusschen de burgerlyke gasthuyïen van Leuven ter eene,
en Gilsoul ei» eonsoorten, ter andeie zyder nopens het
testament van den eer.w. heer kanonik De Rare.
Den löjunuarv 1844 liet den eerw. heer kanonik De
Rare een testament achter, waerin hy onder andere
25,000 fr. bezette voor een gesticht van blinde vrouwen,
te Leuven. Onder de voorwaerden komen de volgende voor;
Ik wil dat deze J'ondutie geheel en gansch ingcrigt,.
bestuerd en onderhouden worde in den geest des gods-
dienst, in de liefde Gods en voor het welzyn der blinde
persoonen die er in zullen aengenomen worden. Ik wil
dat de Ueeren pastors des kalholyken godsdienst van
Leuven ten eeuwigen dage de bestuerders en curators
der fondatie zyn, hun verzoekende deze fondatie te
gelieven te aenveerden, en ik geef hun al de noodige
magten om op de nuttigste en volkonx nste wyz.e de
bedieningen uyt to oefenen die aen deze hoedanigheden
vast zyn, alsook met al de statuten en reglementen te
maken eu te veranderen die ten allen Ivde voor dergelyke
fondatie noodig zyn.
«Ik benoem en stel aeutot niyuen eenigen erfgenaem den
heet Frans-Joseph Gilsoul..., met last om «ie hierboven
vermelde godvruchtige werken, te doen talvoeren, de
byzondere bezettingen af te leveren en de gemelde sticli-
ting te doen verrigten nogtans al wat door de eene of
andere omstandiglievd niet zal kunnen uytgevoerd wor-
den ten geheele of ten deele, zal overgaen ten profyte
van myneu voornoemden erfgenaem Gilsoul.
Men weet dat dit testament tot veel geharrewar aenfey-
ding gal', toen eyndelyk zeven jaren nadien, den 23/October
1851, het besluyt verscheen, waerby het testament veran
derd wierd en de heereu pastors, vervangen wierden door
burgerlyke hospiciën.
F was alsdan dat de leden des hospieie-bestiiers van den:
erfgenaem Gilsoul de 25,000 IV. eysciilen, besteed voor de
fondatie wuervnn er spraek is, dat op zyne weygering,
hv betrokken wierd voorde regtbanl; van Lemen, die, zich
steunende op artikel 84 der gemeen te-wet, gelyk gaf aen.
M. Gisonl.
liet bestuer der godshuyz-eu voorzag zich. in beroep tegen-
deze beslissing, en deed de wyziging der eerste regters
hervormen. Doch by arrest van 44 maert 4858 verbrak het
hof van cassatie de beslissing dezer twee regitfs, en ver
zond de zaek mier het hol' van beroep van Gend, dat er
thans mede bezig is
Wy zullen Huze lezers met don uytslag van di4 belang-
vrekkejut regtsgedrng bekend houden.
- i
Ver led ene week was liet allerkmden ndag in de kamer.
C ito yen Defré uytte het gedacht dal Rogier begint ver
sleten te zyn eu dat den ouden dag hem voor goed begint
aen te vallen. Dees komp.iment was natuerlyk van den
smaek niet van den ouden schoolvos Rogierdezen wilt
nog altyd jong zyn, alhoewel hy er zoo oudbakken uytziet
als 't onderste van eene doorbrandde kasserolle. Om de
woorden van citoyen Defré in spyligheyd uylvallende,
zegde Rogier dat hy slechts 58 jaren telt, maer toch dat hy
nog geenen ouden grolpot van »eu vent is, dat hy nog
edelmoedige?? gevoelens heelt, nog flinks te been is en
voor citoyen Defré iir vele zaken «iet zou onderdoen,
want M. Delré, voegde hv er by, begi.it er ook al laauler en
gerimpeld uyt te zienMen verzekert dat citoyen
Defré geern zou geantwoord hebben dat hy niet wist dat
Rogier nog maer 58 jaren telt, \ermrls hy er wel 50 jaren
ouder uytziet, maer toch dat het een geluk was voel' Rogier
zoo oud geworden te zvn, want dat er niet een kali'en
zelfs niet eene» stier zoo oud wordenMaer citoyen
Defré heeft dit niet durven antwoorden, omdat hy de bórst
van Rogier zag opzwellen gelvk nen balion, zyne neus
gaten opensperren, gelyk eene rattenval, zyn bessemryshair
omhoogryzen gelyk pypstelen, en zyne kaken slaen gelvk
nen ezel 'die op zyn uytstersle- ligt. Deze symptomen sloten
den mond aen citoyen Defré, die tot zyneu gebuer zegde
Ik moet zwygen, of morgen ligt den minister overhoop
met de leeken aen de plaets waer den rug van naem ver
andertEn hy had gelyk, want niets maekt meer
nadeeligen indruk op zommige menscheu dan als men hun
de waerheyd zegt.
.-. Het Verbond vertelt in zyn laetste Nr dat de benoe
ming van M. Van der Sticlielen als minister van openbare
werken door heel het land met toejuyehing onthaeld word
en alzoo aenzién word als eene waerborg van de inziglen
waermede 'tliberael kabinet bezield is. Dezen onnoozelcn
zeever doet waerlyk schokschouderen van medelyden. Buyten
te Gend, isM. Van der Stichelen in 't lai d gekend precies
g' lyk liet opperhoofd der Hottentotten, en te Gend zelfs
L ft hy slechts eene belagcheiyke vermaerdheyd, om de
belasting die hy op de boeren pom made heeft doen heffen.
Maer 't is aen 't Verbond genoeg dat M. Van der Stichelen
aen de jiberatersparty behoore om een brevet van versland
e;i alle goede hoedanigheden te geven. Wat er van zy,
lx '..ben d' li herat ers te Gend .wn die benoeming toegejuvehf,
A is omdat zy zich daeraea niet hadden verwacht, «el
wetende dat hunne deputatie de soberste is van al dè'j
arrondissementen des rvks. Wy wenschen het ministerie'!
grondheiliglyk proficiat met zulke aenwinst. doch dit be-'
wyst dat het niets beter kon krvgemen van gedacht is dȣ
gebrek aen taerten, korsten van pastyëu ook al goedxyiP
al waren ze nog vermult.
Wy lezen in een brusselscli biad
Wy vernenii'ri dal eene dame Linkens; den 48 november'
laet sleden, ie Sl-Joost ten Noodt: overleden, bv testament ge-
maekt op 45 ociobd' hietsiledeu door M. Mortinck, nolatis te'
Brussel, voor Innen algt-meeuen erfgenaem heeft" aengtsield
M. Ferdinaml-Ahdoti Mauiiius, negoeianl te Gend en lid van de
kauier der volksvertegehwbordigers, die aen de familie' der
overledene toebehoo' i
Men zegt ousuial deze dame ecue nfcei'kelvke lorlnyn acbier-
lae.t, en dal hel gemeld testament baren broeder en bare zusier,
die byna- in armoede verkeérën, buylen sluyl.
Wal is Al. Akmiiius gelukkig van geene soulaeri en geenen
drykaniigen Imed l« diagen, met een woord, van geenen priester
le zyn Alle de liberale gazellen van liet land vielen op hem,
en gaven hem nvt voor renen dief. eenen bedrieger,-of nog i is
ergeia! Al. Verhaegee zou op hel spreekgestoelte der kamer klim
men, en bel testament van Alev. Linkeiis als eene euveldaed, als
ecu misbruyk van eene andere t-cuw beslempeien.
Gelukkiglyk AI .Maiiilms i.> liiier-ae!, eu dus is liet hem toege
laten van zonder legeuspra.-k de prufylen van gemeld testament
te mogen genieten.
Antwoord- op den- brief uit Mnove geplaetst- in de Broedermin
can 22 January 1859.
Mnove, 25 January 1858
Ah.iheer de Opsteller,
Indien er eene plaeis ln-siaet waer de geesielykheid wunil
tegeiigekaul, gelasterd en gehoond, zoo-is- bel wel in hel stedeken
van Mnove, waer zekere party, door hare poiitieke willekeurig
heden, de eenheid zoo diep verscheurt, eu de verdeeldheden
aeiivuert door hel gedrag van meuschen, die de afgezanten van
een God van liefde en vrede schandelyke lasteringen loeiewerpen.
Deze persooncu schamen zich nier meer onze kerken le onleeren
door hun ontstichtend gedrag, en wy zyn misschiens hiel verre
meer van die iyiienr wanneer men- de Prieslers helelle hunne
heilige zending ie volbrengen. Hunne gemoederen regtsireeks
aent-asiende, beknibbelen deze godlooze de onderriglingen die
de priester aen de geloovigen geeft. Zy zoeken op al-wal heilig is,
op. al wal' Z'i.'delyk en iitH'elyk is de verachting le trekken, om des
Je geniakkelyki r zonder bekuibbeliiig den vollen loom aen limine
zone inbeeldingen en aen limine boosaerdige drillen le kunnen
geven, maer doch altyd Ihhi eigen belang voor doel hebbende.
De meerderheid van onzen gemeenk-rard samengesteld uil per
soonen die tol eene party belmoren onder welkers vaendel ook-de
zoo woedende vyanden van onze g^estelyke scharen, heeft
goedgevonden heb mandael van lid des wecz-enliuis van onzen
achtbaren lieer Deken niet le vernieuwen, en becli zyne plaets-
vervangen door een barer troetelkinderen. Van daer zyn de arme
weezen van alle geesielyke bewaking vcrwyderd, en is er groole-
lyks te vreezen dal liefdadige persoon en-hunne goede inzichten
van dib gesiiehl zullen afkoeren. 'En verders aen wie is men de
stichting van ons- weezenhuis verschuldigd als aen een weldoen-
den priester, wiens inzichten voorzeker niet geweest hebben die
belangwekkende schepsels aen een geeslelyk opzicht te ontrek
ken. En wy vragen wie er het weezenhuis altyd heeft legen-
gekant Het; is gekend wie er dü gifle, die oiizq oud-burgemeester
aen dit geslicht u-i-ide doen, niet beeft aengenomen. Welnu
achtbare gfesielyklieid-, en vooral' g,y lieer Deken, will u niet
dat ci; v.-rui cc ij n duur de walgelyke uilbracksels der tegenstre
vers des Godsdienst, want zy slepen achter zich de verachling
van allen ireflélykeu mensch. Dixi. XX.
Ninove, 25 January 4850;
Mynheer de Dindevbodc,
Met innig spyt zie iU dat UEd. den brief van Mynheer Maller
niet: hebt kou nen overnemen; ongetwylïeld zal die een antwoord
zyn of), myneu brief van over acht dagen, en eenieder is nieuws
gierig om dit sink le zien. (I)
Gewis zal bel zoo verheven van lael, sehryflraut en gedachten
zyn als-eenen sulo in 't muziek op- Ste Mcolues- feesi. In alwaeh-
trng dat wy hem op den zei ven loon koenen nader antwoorden,
zal UEd. my niet ten kwade duiden ik eenige aemuerkingen
make op den l>rief door Ai. Dekens-onderteekend en heden in
'l Verbond overgenomen.
Was er kwestie van 4 "/0 G*metallieke, cornhalis, mu4uali-
li ley l of onderneming van eenige duizende pareu waggen, ik
zoude hem als bevoegden regter nemen omdat die zaken op
geeue verschillige oogpunten kunnen beschouwd worden. Maer
anders is het, wanneer hef geldt om over Godsdienst en zede-leer
te oordeelen, want over deze twee zaken zyn le Mnove zoo ver
schillige leerstelsels, dal men die nooit zal konnen overeenbren
gen, bv voorbeeld den ouden Jood houd staende datindien
de Mechelsche catechismus moest herdrukt worden, de Bis
schoppen er zouden byvnegen men in alle religiën kau zalig
worden Den volksvriend heeft eenen God op zyn eigen, die
geen bloedverwant is met den God der katolieken; men schryCl
"hem eene bvzmrdc re magl toe om van beloften teoulslaen. Danzvn
er dames, rlie brieven ouivang van eene beHadoua van Brussel'
of Gend om Myuheer te verzoeken van in den onderhoud zyns
jonge kroosts voorzien; men oord eel e hoe dit huwelyk moet
'taccoord zingen. Myuhee.' be.veert dal het natuerlyk is en
Madame braekt in tegenwoordigheid der kinderen alle soorten
van zedelyke verwytsels uit, en men zou willen dat men te Ninove,
waer zulke theologanten en zedeleeraers bestaen, eens zy om
met de geesielykheid over de-godsdienstigheid en zedelykheid
van Mahomet en den gcfoplcn bruidegom te oordeeleu men zou
gemakkelyker den vooruitgang leereu aen eenen kreft.
(4) SGP Wy hebben in ons M van zaterdag lest de inlassehing
aengekoudigd-van eeneti brief ons door Al. Mailer, muziekmeester,
te Ninove, langs den post gezonden. Dezen brief was wezeulyk
eene antwoord op den bi lei van den onderteekeuaer KREFT.
Nu heeft M. Maller ons, by sehrifte, verzocht aen zyneu brief geeu
gevolg te geven, zeggende dal persoonen in wie hy volle ver
trouwen heeft, hem zulks ten stelligsten afgétaden hebben. Wat
ons betreft, wy Voldoen geerp aen het verzoek van M. Maller,
aen welken wy. ofscUoou wy hem niet kennen, hierdoor eenen
wezcnlykeu dienst willen bewyzen; wy verhopen dat deze kwestie
hieruièe val eyndigeu.v Nota van den Denderbode
CORRÉSFOXDEXTIE
ömvan^gèn van M. \E ié Boom 7 Ir. 50 c. Idem van MmDe
SGGeorgius-Winghe 6 fr. ld. van M,mi 11. le Meirdbeke-
(j fi. id. van jofv. V. te Opbrakel 9 fr. ld. van onzen
v'rlfMid B. le Gend 45 Ir. 50 c.Id. van MQ,,! Wc S. te Deslel-
bergen 12 fr. lol 51 December 1859. Id. van M. C. te Kcuiseke
0 fr. lol oi Dec. 1858.
M. C. V: B. le Lokeren, nïeti beeft vergelen uwe commissie te
doen. Tot nu siael gv een frank le betalen.
Zeer goeden vriénd uyt N. ik moet u berigten'dat gv in
't vervolg dient op te lettel» dat uwe brieven genoegzaeu» gefran
keerd zyn,-want als zy voor ongenoegzame Iran kering" in ons
bureel geweygerd worden, zou bel uwe schuld zyn. Hel is niet
v or die eeuige cénlimen, maer T is voor het princiep dat ik u
dit verzoek..
M. C. D. le G. ik wil aen uw verzoek wel voldoen, maer gv
moet eeist beginnen mei beleefd le zyn, dit is te zeggen mv geene
ougefrankeerde brieven meer le zenden
Vriend S. nvt B ik zeg u stellig dal gy niet moogl doen
'i geen gy van zin zyt. Ik heb daer eene allerbès»; ivdi'n vuor.
Het is voor de tweede inael dal gy aendringt, eu ik zeg u vuor de
tweedemael nivn gedacht. Wilt gy nu voorlgaen, gy moet liet
weien,maer aL gy n bedrogen vind, kom dan niel klagen, want
ik v.al uAiog eene kammin» toe geven, en T zal daerby geeti'
klevne zyn Gv moet waclilen löl dal ik kan komen.
Zie hier den leksi-der petitie welke al de byzomiersle huyzeti
der siad Gend den koopiiaudel der kanten di vv-inle, acu de
kamer der voi ks ver legen wuordigers gezomlen hebben, om lc
réklameren tegen hel patentrtgl T welk M. Frere willekeurigiyk
de kautwei kscbolen zou willen opleggen
Aen MM. de leden van de humor der volksvertegenwoordigers
Mynheeren,
De ondergtleekende koopinans in kanten komen ecrbiëdiglyk
de tusschen komst der kamer vei zoeken by Ai. den minister van
finauliën, ten eynde de rampzalige gevolgen' te beletten die zouden
spmyten voorden koophanuel der'kanten, uyt de toepassing-van
het paleniregt aen de kantwerkscholen die in zekere religicuse
genootschappen daergesteld zyn
Gy weet het, Myuhèercu, den voorspoedigen toestand onzer
Vlaemieten i^tnen groctendeëls verschuldigd aen demerkelvke uvl-
ineyding die liet kantenmakei» in deze provinciën genomen heelt.
'1' is -ederl dat de religicuse geuoolsohappcn zich belast liebben
met eene sclutylplaets le; verschaffen aen de Ifinders die zich op
h !t kantwerken toeleggen Vis-sedert dal de zusters de liefdö-d'ige
/onding aenveerd hebben van deze binders te keren werken, dat
or/.e Vlaenderen liet gelaJ van goedé spelde werksters hebben zien
aengroeyen. Neemt de religicuse verktiochllieyd weg, wie zal er
de verdiildiglieyd erfden moed hebben Saiï'Aoslelooswei: de kin
deren een zoo moeyeHk werk te loeren.
«-• De kloosters, waer de kantwerkscholen beSl tVn, zyn enkelyk
gedienstige Ittsselienkomeis tusschen de spcldewei ksters en den
koopman. De zusters leerên de kinderen kamen maken volgt n*
de pa troon en die wy bezorgen, eu dersom die aen elk'kind ge
geven word, is geenen-vasten loon gelyk in een w'erkliuys, maer
den ganschen prys van den verkoop der kanten door elke spelde-
werksler gemaekt' berekend op.de scbootibevd en de volmaektheyd
van het werk.
De grondslagen tot een patentregt ouibrekeu dan volkoment-
lyk in deze zaek.
Hel is kiaer, Alynbecron, dat tic belasting door den fiskm
aende religieuse genoolsdiappen gevraegd, noodzakelyker w\ze
ten laste der armen vallen moet.' Met klooster zulk geenen zwareu
last kunnende dragen, zal zyne school sluyten eu de kinderen
zullen voor het kan ten werken aen Iium eygeri overgelaten zyn.
Den uylslag daervan zal bestaen in het ophouden van hui:
knulenwerk te samen-te leeren ouder kundige mocstersseu eu liet
verlies van alle goede werksters, in andere woonlen, de vernic-
tiging cener blueyende nyverheyd die by duyzmde fainiiien van de
ellende bcvryd.
Betrouwende op uwe vaderlandsliefde en op uwe zorgvol-
digheyd toor-'al de klassen der samenleving, durven wy verhopen,
Mynheeren, dal het genoeg zal zyn uwe aeudachl op de boven
vermelde feylen in te roepen, opdat de kamer maetregeleri neme
die de kaulennyveiheyd en koophandel, dit zoo belangryk déél
der nationale werkzaemheyd, beyryden van de beroei tenissen dife
•dezelve bedreygen.
Aen veert), Mynheeren, enz;
Gend, 49 ja.nuary 4859. (Volgen de haiidieekéns.)
Wy vermeen en dal hel onmogelyk jis le antwoorden aen de
bovenstaeudé petitie. Men ziet bet, T is eene belangryke nywerheyd
b'ood geveude aen duyzende familiën, welker bestaen bedreygd
word. M-aer wy hebben klcyne hoop in dc meerderheyd dcr kamei.
cm bet regt der kantwerksters te doen gelden, zou zy de haudei-
wv/e van Al. Frère moeten afkeuren en-zoo veel moed; zoo grootc
onafliaiigkykheyd steekt er in die meerderhevd niet. Aen.de'
schending der wet wederstaen door alle wettëlyke middels, is en
blyft dan b.et beste.
'BIÏXnDRA AIP TE SLM LAG REVS.
Men schryfl uyt Antwerpen, 24 january
Eeimn sehrikkelyken vuergloed die onze stad als hel ware ver
lichtte, verspreydde gisteren avond rond 6 ure den grooisten
schrik onder onze bevolking. Op weynig lyds was de halve stad
te been in een groot getal straten waren samenrottingen van
volk men kon zich niet misgissen den roodeu gloed der lucht
z'gdc maer al le klaer dat ergens, in of omstreeks de stad. eenen
sehrikkelyken brand woedde, en weldra vernam umn dat
de ramp plaets had- te Sinl-Laureys, in- de oliefabriek: van
Al. Teicbmau, gouverneur der provin tie. bestuerd door M. lrouo,
zyuen sclioonzoou, onder de firma Coppul en Compi
Het gebouw was in drv deeleu gesclieyden by dën ingang
door de voornaemste poort, bevond zich een groot magazvn van
zaedkoeken, waerin dry bakken stonden, bestemd voor de oliën
die gefabriekeerd wierdien. ii> een werkhuys, dal hef tweede
gedeelte van hel gebouw uylmaekt.
Het derde gedeelte dat met de twee andere geene andere
gemeenschap heelt dan met den moteur der tandwielen, bevatte
de stoominachienén. Het gebouw had dry verdiepen, strekkende
tot hergplaets van vette zaden van allen aerd eu andere grond
stoffen, vereyscht voor de fabriekeiing. Onder de fabriek waren
er sterk gewelfde kelders, die insgelvks tol hergplaets voor de
oliën dienden.
Gisteren morgend, van 7 ure tot half twaelf, hadden twee
werklieden gewerkt in liet 2C gedeelte van bel gebouw, om dé
widen le kuvssclieu. Na hun vertrek wierd de fabriek gesloten.
Ten 5 ure nauöcu was den meestergast gekomen om htti u»»r-
NY^rk op te winden. Ten 6 ure wras eenen klerk die byzonder
gSasl%is met de bewaking, zyne gewoone ronde gaen maken.
Allen verklaren geen spoor van vuer te hebben gezien.
