ZONDAG 15 illAERT 1859.
DERTIENDEN JAERGANG. - Nr 653
Vertrekuren uyt de Statie Aelst MER
6 FRANKS 'S JAERS.
Vertrekuren uyt verschiliige Statiën.
AELST, oen 12 H.vesit 1859.
Aen onze Landgenoten.
Beadem. 5-35 8-30 9-35 42-30 3-05 6-00 S? Gend, Brugge, Ostende 8-25 -12-20 0-00
Lokeren 5-35 8-30 12-30 6-00 »-00.
Brussel 7-45 9-30 11-00 3-00 5-30 8-10.
Mcch. Brus. Antw. 5-35 8-30 9-35 3-05 6-00
LeuvThien Luyk 5-358-30 9-35 3-05 6-00
Verv Land StTruvën,5-35 8-30 9-35 3-05 6-00
Gend 8-25-12-20-2-50—3-05-6-00—8-05
3-05 6-00 le klas langs Dendermonde.
Rortryk, Mouscroen, Rvssol (langs Lede) 8-25
12-20 2-50 3-05—6-00.
Doornyk, Ryssel (langs Ath 7-455-20—0-00
Nin. Geerardsb. Ath,7-452-155-°0»-»
Bergen, Quievrain 7-45—0 002-15— 5-20
Te LEDE staen al de konvoys. Te idf.GEM staen deie vertrekkende van Ath 6-30 10-»
-4-20 en deze vertrekkende van Denderleeuw 8-15—2-40—5-45.
Staen te r.YSEGEM stil al de konvoys uytgenomen dezen vertrekkende van Aelst 9 35 des
morgens en »-l)0 's avonds en van Dendermonde ten 0-00 's morgens en 0-00 's avonds.
>tten te Santbei\CF.n de vertrekken uyt Ath 6-30 10 00's morg. 0-0 en 4-20 des avonds.
Van Denderleeuw 8-15 's morg. 2-40 en 5-45 des avonds.
CLIQUE SUIJM.
VAV JOKEREN NAF.R
Dendermonde, Aelst 6-50 9-25 3-00 5-30»-».
Ninove, Geerardshergcn, Ath 6-50 9-25 -3-00
VAN ATH NAER
Geeraerdsbergen, Ninove, Aelst, Dendermonde, Lokeren 6-30 10-» 4-20«-»•
Geeraerdsbergen, Ninove Aelst, Dendermonde, 6-3010-» 4-20»-».
Brussel (langs Denderleeuw) 6-30 10 4-20 -
Gend, Brugge, Ostende 6-30(langs Lede.) 10-» 4-20»-.
VAN GEND NAER
Audennerde9-25 2-25 7-45. naer Aelst, -00, 8 4.) 0O-» 2-15 4-45 <-35.
VAN BRUSSM. A ER
Aelst, Gend 7-35— 11-30—2-00 5-05—7-15
Ninove, Gecraerdsb, Ath (langs Denderleeuw) 7-35 2-00 5-05
VAN DENDERMONOt-. NA'
Brussel(l.Aelst) 7-15 7-55 1-4) 5-» »- 1 Mech.) 6-» 9-10 9-55 3-30 6-40.
Aelst, 7-15 7-55 -11-50 1-40 - 5-00 6-05
DEN DENDERBODE
De Vastenbulle, die Z. II. den Bisschop van Gend voor
dit jaer heeft uytgegeven, is voor du tegenwoordige tyds-
omslandigheden zoo wel geschikt, dat wv gelooven aen
onze landgenoten zeer aengenaem te /.tillen zyn met hun
dit verdienste,lyk stuk onder de oogen te leggen. De gods-
dienstprincipen en voorschriften in dit stuk vervat zyn van
"l hoogste belang en konnen niet te veel verspreyd worden,
byzonderlyk op onze dagen, op welke den geest van onver-
schilligheyd zoo zeer door de onophoudclyke poogingen der
boozen gevoed word.
Den achtbaren kerkvoogd onderrigt zyne diocesanen
zoowel nopens hunne maetschappelyke als godsdienstige
verptigtingenhy verinaent en wapent hun legen de
tallooze strikken welke de goddeloosheyd heden aen
't geloofspunt, en wékt hun op naer de stem der waerheyd
te luysleren, naer di«' stem, welkers eerbiediging alleen de
samenleving kan redden.
De wyze raedgevingen, gesteund op het bissehoppelyk
gezag en vloevënde uyt een waer vaderlyk hert, zullen,
hopen wy, in 't land weergalm hebben e i mei eene sehriste-
lyke onderwerping aengenomen en gevolgd worden. Wy
raden dus onze geëerde lezers aen deze bulle met aendacht
le lezen ei? ze zooveel mogelyk aen hunne vrienden en
kennissen ter lezing voort te geven, tot verspreyding van
die goede principen, tot verlichting der famiiiën, en eynde-
lyk lot het algemeen welzvn dat onzpn eerbiedweerden
prelaet met zooveel bezorgdlieyd behertigt.
LUD0VICUS-J0SEPHUS DELEBEGQUE,
Door de Bermertigheyd Gods en de genade van den TI-
Apostelyken Stoel, Bisschop van Gend, huys-prelaet
van Z. H. den Paus en Assistent bv den pauselyken
troon, enz. enz.
Aen de Geestelykheyd en andere geloovigen van ons
Bisdom, zaliglieyd en zegen in onzen Heer Jesus-Christus.
Zeer Lieve Broeders
Toen den Heyligen Auguslinus den stroom der invallende bar
baren zag toekomen en de afgrysselyke onheylen overwoog die
het keyzerrvk bedreygden, was hy van schrik bevangen, en, te
klaerzfende om de oorzaken daer van te ontkennen, riep hy in
zyne droefheyd uytAen onze tyden meer, dan aen het tydslip
der martelaren, word deze vreeselyke bedrevging van Christus
Jesus toegepastWee aen de wereld om de verergernissen Want
zy zyn menigvuldig (2).
Getuygen der heyligschenderyen die ons dierbaer vaderland
voortycïs zoo vredig en gelukkig, bedroeven, hebben wy niet
Z. L. B., zoo veel reden van te zuchten en ons te verschrikken als
den heyligen bisschop van Hipponen De onopiioudelvke ten
toonstelling der verderfelykste grondregels en leeringen die tot
doel hebben de vernieling van de maetschappelyke orde de
schrikverwekkende woede van sommige schryvers legen den
Godsdienstde gedurige bespottingen en lasteringen die zy tegen
zyne dicnaers uytbraken zullen die geene rampzalige gevolgen
voortbrengen Hebben wy niet onlangs in onze bissehoppelyke
stad, ja zelfs in de rustplaets der dood, digt by de autaren van
den levenden God, stoutmoediglyk hooren lasteren dezen hemel
seben Godsdienst, die de wereld heeft beschael'd en meer dan
eens de niaetschappy heeft gered Te vergeefs zouden wy eene
zoo gruwélykc goddeloosheyd poogen te verzwygen geheel
Belgicn heeft er aen beantwoord door eenen langen kreet van ver-
ontweerdiging en schrik.
De ongelukkigen'die zich pligtig maken van deze buylensporig-
heden zyn noglaas onze broedersen Chrislus-Jesus heeft zyn
bloed voor de zaligheyd hunner zielen vergotendroeve slagtoffers
van eene valsche en ongegronde wetenschap, onvruchtbare hoo
rnen en wolhen zonder water, volgens de uyldrukkingen der heylige
Schriftuer (3), versmaden zy de majesleyt en lasteren al wat zy niet
hennen (4) lact ons den Heer bidden dat Hy hunne oogen opene,
en door liet licht des geloofs hunne hooveerdige en beweenelyke
onwelendheyd doe verdwynen.
Maer zal God deze heyligscliendende aenvallen straffeloos
laten Zal hy den drymael heyligen Naem van zvnen Zoon, zoo
dikvvils versmaed niet vreken Hebben wy niet le vreezen dat
den dag nadere op welken wy met den profcel zullen moeien
zeggen Den Heer heeft niet langer konnen verdragen deboosheyd
hunner begeerten en de afgrysselvkheden die er op gevolgd zyn
Et non poterat Dominus ultra portarepropter malitiam studiorum ct
propter apominationes (5)
Hctgene men in iwyfel niet kan trekken, Z. L. B., is dat zoo
schandigo buytensporigheden moeten uytgeboet wórden, en dat.,
indien wyjaerlyks, by het aenkomen van den heyligen Vasten, ge
houden zyn, uyt kracht onzer herderlyke bediening, u op te wek
ken tot oeffemngen van versterving, wy, in deze droeve tyden,
daertoe meerdere en gewigligere reden hebben. Nadert dan met I
meer iever dan ooyl tot bet heylzaem bad der boctveerdighevd,
stort in den schoot der armen mildadigerealinoezen en doel, door j
uwe gebeden, den hemel een hevlig geweld aen. Gy weet immers
dat de almoes van de dood verlost (g) en dat liet aenlioudcnd gebed
der regtveerdigen groot vermogen heeft bij God (7).
Maer tervvvl wy door deze goede werken de regtveerdigheyd
van den Almogenden poogen te verzoenen, laeL ons eene voordee-
lige les nemen uyt de ongebondenheden zelve die wy bewecncn.
Iedereen is overtuygd dal zy haren oorsprong nemen in de lezing,
die nogtans zooveel onvoorzigligen zich toelaten, van dagbladen
en boeken welke den stempel dragen van goddeloosheyd en be
zoedeld zyn met de vlek van godslastering, gelyk of men zonder
gevaer kon spelen met een verslindend vuer of zich dagelyks on
gehinderd kon spyzen met een doodelyk vergif! Niemand vooral
kan twyfelen of deze buytensporigheden zyn de biltere vruchten van
een gansch stotfelyk ondervvysdat vele ouders aen hunne kinders
geven, en van de beweenelyke zorgeloosheyd om aen de zelve
eene opvoeding te verschaffen gegrond op ware godsdienstigheyd.
Calholyke vaders en moeders! hoe dikmaels hebben uwe herders,
wyze menschen van alle standen, uwe vrienden en bloedverwanten
u wegens deze gewiglige zaek den hcylzaemsten raed gegeven
Velen van u, helaes hebben hein geenzins aenhoord. God geve
dat zy niet uylsl,ellen van bom te volgen tol dat rouw en schande
zich komen vestigen in hun buys door liet slecht gedrag hunner
kinderen' want eenen dwazen zoon vervult het hertzynermoe
der met droefheyd Filius stuit us moeslitia est matris sure (s).
De ondervinding derwyzen heeft duyzondmael bevestigd deze leer
spreuken der heylige schriftuer dal, den jongeling tol aen het. graf den
weg zal volgen dien Inj in zyne kinderjaren is ingeslagen (9), en dat
hot even zoo onmogelyk is aen iemand hel goed le konnen doen als
hy het kwaed van jongs af heeft geleerdgelyk hel zou wezen aen
eenen Inyp'ierd zyne gespikkelde hn'yd te veranderen (10) en indien
ei nogeonigen Lwyfcl kon overbivven, dal men die uyt'.mnigen
aenhóore die zich de vyanden verklaren van het kruys van Jesus-
Christus. Waer op doen zy steunen de booze hoop die zy open
baren van welhaesl de goddeloosheyd te zien heerschen op de
puynhoopeu van hel Christendom, ten zy op hunne gedurige
poogingen om den Godsdienst uyt de scholen te verbannen? Gy,
christo'ne ouders, die met bert en ziel aen de Kerk van God zyt
vastgekleefd, moet gy daer uyt niet besluyten dat de godvruchtige
opvoeding uwer kinderen de dringendste uwer pligkn is Hebt
zorgzegt den Apostel, (11) van uwe hinderen wel op le voeden met ze
te berispen en :e le onderwijzen volgens de luvlit des Heeren.
Eene lange ondervinding heeft bewezen dat de verstandigste
meesters en de ieverigste onderwyssters wevmg gelukken in het
wel opbrengen van een kind welkers opvoeding alreeds inden
schoot der familie verznymd of mislevd is geweesthet is aen de
ouders zelve dat het toebehoort de eerste stappen er 111 te ge
eyden. Niets vervvaerloozen 0111 het lichamelyk welzvn van zyn
kind te verzekeren en le vergrooten, alle middels inspannen om
het later een ecrlyk beslaen le verzorgen, is zekerlyk eene prysba-
re zaek; maer den mensch leejl niet by liet stotfelyk brood alleen (12)
hy heeft eene veel grootere nood wend igheyd van bet woord
Gods en van de christelyke leering. He,t is de zalige wet des gods
dienstenden wil des Hoeren the er eene eerste en heylige pligt
van maken voor de ouders. Het is op de knien zyner moeder
zegt eenen uytmuntenden prclact (13), dat het kind moet leeren
God bidden, zvnen Schepper loven, Chrislus-Jesus danken cn
beminnen. Het is uyt den mond zvns vaders dat het de eerste
lessen van wysheyd moet ontvangen.
Gelukkige huysgezinnen waer deze pligt godvruchtiglyk ge
kweten word! Maer het kind groevt op en de jaren brengende
noodzakelvkheyd mede van een meer gevolgd en uylgestrekt
onderwys hetvvelk door het meeste getal der ouders niet kan
gegeven worden men moet aen anderen de zorg overlaten van
deze zoo tecdere planten le kweeken. Hoe belangryk is niet den
keus der meesters, Z. L. B.Indien gy aen uwe kinderen onder-
wvzers bezorgt die verstaen dat hunne eerste verpligling, en ook
hun waer geluk is, te samen de goede zeden en de goede studiën
te doen bloeyen, godvruchtige en geleerde mannen te vormen,
bezield met liefde voor orde en deugd wat oncyndig goed zal
daer uyt niet voorsprnylen voor uwe huysgezinnenVerzekerd
dat, onder het geloyd van godvrcezende meesters, uwe kinderen
niet zullen ten achteren blyven in den voortgang die door het
meuschelyk vernuft dagelyks in de wetenschappen gemackt word,
zult gy niet mm verzeke rd zyn van ze te vinden bezield met dit
diep'gevoel van al die pligteii welke door hare nauwkeurige vol
brenging den regtschapen man, den goeden burger, den eerbie
digen zoon, den getrouwen echtgenoot uytmaken. Orde en vrede
zullen heerschen 111 uw huysgezin, en, beneyens den vrede, een
rcyn en waer geluk. Den wyzen zoonzegt den Heyligen Geest (w).
is de vreugd zijns vadersmaer hy had daer voor gezeyd liet is
den Heer die de wysheyd verleent'en het is uyt zyncn mond dat voor-
zigtighcyden kennis voortspruyten (15).
liet onderwys, dooi' onze waemvyzeu zoo geroemd, heeft gansch
tegenstrydige neygingen. Wat naem kan men geven aen een on
derwys dat noch God, noch Godsdienst, noch deugd voor grondre
gel hèefl? die t-wyfcl en dwaling zaeyt, wilt de leugen vereerlyken
'met de daedzaken te vervalsehen óm dezelve ten voordeole der
kwade driften te doen gelden, en aldus het hert cn der. geest to
bederven? Wolk zouden de gevolgen daer van zyn? üytdusdanige
scholen konnen niet komen ten zy menschen gelyk aen de genen
van welke den grooten Apostel spreekt aen zynen discipel den
II. Thimotheus Zelfzuchligcn, geldgierigen, opgeblazen van hooveer-
dighcydonleerzamen, ontaerden, ondankbaren,vyanden van den vrede
en slaven der wellusten (te).
Alreeds zonder te voorzien welke buytensporigheden deze
losbandiglieyd van denkwvze eens zoo konnen voortbrengen,
hebben uwe Bisschoppen in hunne byeenkomst, over vyf-en-
twiulig jaren, tol u gezeyd. Z. L. B.
Berooft bet onderwys van de goddelvke leering van het chris-
telyk geloofvervvydert van de opvoeding de heylige oefeningen
die de deugd in 's menschen hert aenkweeken en onderhouden,
wat zal er overbivven eene gansche dierlyke wetenschap die
zich niet zal bezig houden dan met het stoffclyke van don mensch,
mei zyne ïichamelyke ellenden cn vermaken eene gansch aerd-
selie opvoeding die hem zonder kracht tegen het geweld zyner
ongeregelde driften zal laten, zonder troost te midden der ramp
spoeden van dit leven, zonder liefde en zonder mededoogen voor
het lyden der mensehheyd. Op eene onstuymige en verergern^s-
volle jonghevd zal meestal een ledig en nutteloos leven volgen
zoo het zelfs niet woelig en gevaerlvk voor de rust der niaet
schappy zal zyn en ouders die gehoopt hadden in hunne kinde
ren onderstand, en gelyk de Schiftuer zegt, den stem/slok huns 011-
derdoms te vinden, zullen ze maer al te dikwyls legen hun zien
opstaen, hunne goederen verkwisten den vrede des huysgezius
stooren, en mogelyk gedwongen worden een mael den dag te
verwenschen waerop zy ondankbaren hebben ter wereld gebragt
die, volgens eene andere spreuk der heylige Schriftuer, hunne gry
ze hairen met schande in het graf zullen nederleggm (17).
Zyt dan niet verwonderd, Z.LR., dat deze wyze Herders 11 de
gevaren aenduyden met dewelke eene goddelooze opvoeding, niet
alleen uwe kinderen en huysgezinnen,maer óe niaetschappy zelve
bedreygen, want liet raekt ook hare dierbac rste belangen. Het is
niet alleen aen God dat de ouders verbonden zyn wegens de op
voeding hunner kinderen maer ook aen die niaetschappy van
welke deze afstammelingen deel maken en aen welke zy dienst
en opoffering verschuldigd zyn. Geroepen om eens bedieningen
en eerambten, volgens hunne bekwaemheden uyt te oefenen
zy .zullen verbonden zyn, door hunne deugden en' begaefd heden,
in de samenleving slacndc te houden de orde en de overeenkomst
die er de schoonheyd en liet geluk van uytmaken dusdanig zyn
de besluyten der goddelvke wysheyd in het bestuer dezer wereld!
Vaders en Moeders zoudt gy geiooven le beantwoorden aen de
inzigtcn der Voorzieniglievd, als gy de kwade neygingen laet aen-
groeyen in liet hert uwer kinderen als gy verzuymt de grillen
hunner opkomende driften le beteugelen, hun de grondregels van
godsdienst, regtzin 11 igheyd en regtveerdigheyd aen le leeren cn
hun deze verhevene gevoelens in te boezemen die den goeden en
grooten burger kenmerken Wat zou do maetschappy niet le
schroomen {hebben van eene jonghevd overgeleverd aen'de dolin
gen der eeuw, gevoed door de verderfelyke leeringen eener val
sche wysbegecrle, mislevd door de bedriegelyke aenioksels eener
toomlooze vryheyd, opgebragt in pracht en wulpschheyd, zonder
vrees van God of van de menschen Welhaesl zouden verdwynen
al de grondregels,al de gevoelens,al de deugden die de veylighcyd
en den lnyster der niaetschappy uytmaken menzou geene gehoor
zame oiiderdanen, geene getrouwe krygsmannen, geeue regtveer-
dige magistraten noch handelaers meer vinden. De wetten"zelve,
niet meer steunende op het geweten, zouden krachteloos en tco-
nemael zonder uytvoering blyven. Godsdienst, Staet, byzondere
en algemcene forluyn zouden in den zeiven afgrond verdwynen.
God gave dat dees tafereel overdreven ware maer een tydsti.o
nog niet lang verleden, bewvst dat het verre onder de waerheyd
biyft.
Calholyke vaders en moeders, denkt er wel op de toekomst
van uwe kinderen en van het Vaderland is in uwe handen
Eyndclyk om te voldoen ac-ii do vermaningen welke Z. II. den
Paus niet ophoud ons te gevenWy smeekeu onze achtbare gees
telykheyd geene middels te vcrzuymen om aen de geloovigen le
doen kennen de hinderlagen, de bodriegeryen, dc dwalingen, de
listen dc menigvuldige en bedekte aenvallen der vyandige men
schen hun met zorg af te koeren van bet lezen der verderfelyke
boeken en dagbladen als ook hun gestadig op te wekken 0111 de
factiën en genootschappen der goddcloozcn, even gelyk een ser
pent, te vlugten cn zorgvpldiglyk alles te vermyden hetwelk den
godsdienst, de zuyverheyd van het geloof, cn Van de zeden zou
konnen krenken.
Gegeven le Gend in hel bisschoppelvk paloys den 10 februarv
1859. r
LÜDOMCL'S-JOSEPHUS bisschop van Gend,
Op bevel Zyner Hoogweerdigheyd den Bisschop.
C. Meul, Kan. Secret.
De schikkingen voor' den vasten zyn de zelve als die
van het voorgaende jaer.
(IJMatth. XVIII. 7. (2) In Ps. LXÏX. 2. (3) Epist. Jud., XII
(4) ibid. (0) Jerem. XLIV. 22. (6) Tob., XII, 19.
Jacobi V, 16. (8) Prov. X, 1. (9) Ibid. XXII6. (10) Je-
rem XIII, 23. (11) Ephes. VI, 4. (12) Matth. IV, 4. (13)
Le Card. Giraud, Enuc. Dom. Vil. (14) Prov. X, 1. (15) ibid
i, 7. (16) II. ad Tim. 111, 2. etc. (17) Gen. XLIV, 29.