Voor wat het tweede punt betreft, konfrater Verbond, gy
zegt dat alles wat wettig is daerom niet altyd goed is. Dit is eene
waerheyd. Al te scherp, zegt het spreekwoord, maekt schaerden,
maer wy zouden eens willen weten krachtens welk gezag gy
u 't regt aenmótigt te oorcleelen wat er best is dat de priesters
doen of laten. Is 't omdat gy vooi uwe schandige leugens en
lasteringen in uwe gazette zoo.dikwils veroordeeld zyt? Is 't omdat
het trelïelyk publiek eenen diepen .walg heeft van uw prulblad,
omdat bei alle vuyligheyd tegen godsdienst en geesteiykheyd
opschept Is 't omdat gy de pen op papier niet stellen kont
zonder u en uwe gansche party aen de galg te klappen
Is 't omdatMaeryvy zullen u niet verder meer ondervragen,
yan u immers eene regtzinnige antwoord vergen, is wolle van
een zwyn en pluymen van een kalf eyschen. Wy zullen dan
ronduyt voor u antwoorden en zeggen dat het aen de geestbe
krompenen eygen is, als zy eene dwaesheyd begaen hebben, er
eene tweede "en meer andere by te doen om d'eerste te dekken.
Men verschoont eene ongerymdheyd door eene andere veel
grootere. De dwaesheyd is den stam der leugens, of wel deze
zyn van den stam der dwaesheyd om er eene staende te houden,
zyn er veel andere noodig. De* verdediging eener kwade zaek is
altyd erger geweest dan de zaek zelve. Eenen geleerden schryver
zegt dat zulks eene geldontleening is aen hoogen intrest om
eene schuld te betalen die zoo hoog niet loopt dan den intrest
welven.En wiens werk is dit? Dit is effenaf Tt werk van
eenen dommerik, en aen zulken past het aen anderen raed te
geven even zoo het aen den ezel paste, gelyk het lief hondje,
op den schoot zyner meestersse te springen.
Het Verbond schryft tegen de tusschenkomst der geestelyken
in de kiezing, zegt het, enkelyk uyt bezorgdheyd voor 't welzyn
van den godsdienst!Goeden Hemel! het Verbond en
zyne knoeyers bezorgd zyn voor 't welzyn van den godsdienst
zy die noovt eene enkele gelegcnheyd hebben laten voorbygacn
om hem te*schandvlekken, te honen, te versmaden en hem zelfs
verantwoordelyk te maken voor de zeldzame feyten van eenige
persoonen die den godsdienst byzonderlyk zyn toegewyd
Zou 't Verbond misschien berouw krygen, eenen Thomas-a-Kempis
gekocht hebben en willen Vader-Oversten van de Congregatie
worden of zich in den derden Regel van den II Franeiseus
begeven Wy vreezen dat deze bekeering maer waterverw zal
zyn, want hy begint met den bevelbrief van den franschen
bisschop van Clermont aen te halen, waerin er aen de geestelyk-
heyd van zyn bisdom, in eene byzondere omstandigheyd, word
aen^eraden zich in eene kiezing te onthouden. Maerom moet den
konfrater naer de bevelbrieven van vremde bisschoppen gaen
Hy roept en tiert gedurig dat de klerikalen vremde principen
invoeren, en nu zou hy ze zelf willen opdringen. Wv hoeven hier
niet te luysteren naer de bevelbrieven der fransehe bisschoppen,
deze weten wat zy hunne onderhoorige moeien voorhouden,
maer de onze welen ook en dat zoo wel als de fransehe, wat zy
ons moeten aanbevelen. Wy zyn hier in Belgiën en geenzins in
Yrankryk. Doch wy zullen aen het Verbond eens vragen, als het
den hoogweerden bisschop van Clermont goedkeurt en deszelfs
principen lot leyddraecl de Belgen aenraed, in materie van kiezing,
waerom het de principen van dien achtbaren prelaet niet volgt
en aenbeveelt in materie van tydelyk gezag des Pauzen Dezen ge
leerden bisschop heeft eenen der schoonste bevelbrieven aen zyne
geloovigen toegestuerd, waerin het tydelyk gezag van den Paus
als allernoodzakelykst zelfs als onontbeerlyk voor het regelmatig
cn voordeelig bestuqr der Kerk word voorgesteld. Waerom volgt
liet Verbond dezen bisschop in deze stof niet Waervoor verleyd
het gedurig zyne lezers in dit punt Waerom schreeuwt en
briescht het onophoudelyk tegen de tydelyke magt van den
hevligen Vader? Ahde antwoord is gemakkelyk het een schynt
het Verbond meê te gaen, en 't ander gaet hem daedzakelyk
tegen. Zoo is 't de gewoonte van dobbelhertigen of tweezakken
voor goed te houden en te pryzen 't geen hunne driften streelt,
cn te verwerpen en af te keuren 't geen hunne snoode verlangens
te^en gaet. Wat doen de boerkens als den vos dc passie preekt
Zy°sluyten hunne hoenderkoten en zy doen wek Voor de Janussen
hoeft men de zelfde omzigtigheyd te gebmyken, want men weet
noovt met welken mond die gasten spreken, hun hert is worm-
steki0, en gelykt aen een bedorven muziekinstrument, waeruyt
men niets anders krvgt dan valsche toonen.
In de bitterbeyd zyner'ziel roept onzen kon frater Verbond,
nvt dat het droevig is voor- onze stad in den provincialen raed
vertegenwoordigd te zyn door mannen die zoo wevnig genegen-
heyd 'betoonen voor onzen welbeminden Koning. Wy gelooveiv
zeer wel dat het Verbond en zyn klieksken allerdroevigst zyn
dat zy door hunne vriendekens in den provineieraed niet verte
genwoordigd zyn. Deze droefheyd en bitter spyt zal men des
te gemakkelykei' begrypen, als men zal overwegen wat ai rnoey-
ten en arbeyd, wat al onkosten, smeekgebeden en beloften er
geciaen zyn om stemmen te winnen, hoe er van deur tot deur,
van gebu*erte tot gebuerte, van parochie tot parochie geloopen,
geratst en gereden is om de liberale kandidaten by de kiezers
als phoetiixen van wysheyd, geleerdheyd, vaderlandsliefde,
genegenheyd voor onzen welbeminden Koning enz. enz. enz. enz.
af te Schilderen, en dit altemael verlorene moeyte. Elkeen zal
gevoelen dat-de droefheyd van 't Verbond tc consOorten gegrond
is, maer niettemin mag en zal het waer puyk onzer stad zich
ve'rlicu^en dat ons kanton, waervan de stad ook deel maekt, zoo
deftig en zoo eervol in den provineieraed vertegenwoordigd is
door verdienstelyke burgers, wier gevoelens van ware vader
landsliefde en uytstekende treffelykheyd door de 49/50 luydop
erkend en toegejuycht worden. Het is wel waer dat hier en da-er
eenen afjonstigen* botermelkgast, eenen afkokeling, eenen nydi-
gaerd hunne galle niet konnen bedwingen, maer wat geeft dit
er aen, onze provinciale raedsheeren mogen zich daerover ver
heugen en fier zyn, want elke aanranding van zulke kalibers dl'
van lumnen kwynenden tolk, liet Verbond, is eenen titel te meer
tot de algemeene achting. Wy wenschen er onze provinciale
raedsheeren van hertc geluk over, zv moeten immers weten dat
't Verbond ten hunnen opzigte niet anders kan handelen een door
nydigheyd verbitterd gemoed is gelyk den wolf, die maer in zyn
huyd stc*i'ft als hy levendig gevild word, on den bedorven ae'rd
poogen te ontaarden en uyt te roeyen, is de zee willen uvtbran-
branden of sneeuw in den oven bakken
Verleden woensdag heeft de prysdeeling plaets gehad in het
pensionnaot der eerw. religieusen Apostolinneu le Berchem-by-
Audenarde en had er een talryk en uytgelczen gezelschap
uyt alle steden des ryks, en omliggende benevens een vyf-
té'tal geestelyken heêngelokt. Voorgezeten door Zyne Hoog-
weeidigheyd,*den Bisschop van Gend, bygestaen door de bur-
gerlyke overheden der gemeente, heeft deze plegtigheyd dit jaer
de verwachting van elkeen in luyster, in kunde en gepastheyd
overtroffen. Een kleyn knoddig komediestukje allerbest uvlgn-
voerd kwam eerst het publiek vergeesligen, 't welk vervolgens
tot ernstigere aendacht en de teederste gemoedsaendoeningen
bewogen' wierd, door de meesterlyke uytvoering van een ziel
treffend cn hoogst zedelyk drama De martelde der II. Agnes,
een stuk voorwaer dat, om zyne veelvuldige moeyelykheden,
de bestgeoefende groote actricen kan doen nadenken. Daerover
echter hebben de verdienstvolle meesterssen heêngestapt,
omdat zy, op de leerzaemheyd en grondig ingeboezemde ken
nissen harer leerlingen mogten rekenen. Ook heeft dit stuk
een zulkdanig succes gehad, dat zulks nog nimmer in een pen-
sionnaet gezien is geweest. Er waren immers oogenblikken,
op welke gansch dé vergadering, als neergedrukt door de on-
weêrstaenbare kracht van het stok, vryen loop aeu hare ziels
bewegingen en tranen geven moest. Kortom, zoowelzoo treffend,
zoo ratuerlyk konnen de leerlingen nog spelen, beter, nooyt.
De ehoorzangen, romancen en pianostukken zyn ook zeer
voldoende uytgevoerd geweest en komen bewyzen dat de aen-
gename muziekkunst dacr even als de andere takken van weten
schap grondig beoefend en aengelcerd word.
Op het eynde heeft zyne Hoogw. het woord genomen om aen
de ieverige Meesterssen en leerlingen zyne groote tevredenheyd
uy- te drukken en haer wederzydsch veel geluk te wenschen
over den buylengewoonen bloey van het pensionnaet en over
den schitterenden voortgang welken de leerlingen gedaen hebben
Deze voortreffelyke getuygenis, gevbegd by de daedzakelyke be-
kwaemheden, die de leerlingen, in eene zuyvere en onberispelyke
fransehe uylspraek hebben aen den dag gelegd, alsmede de ver-
grooting en kostelyke gezondmaking van geheel het gesticht
zullen veel bydragen om het pensionnaet van "Berchem zoowel
in als buylen 't land vermaerd le maken, lleedshebben tien
Engelsehe* familiën en zes of zeven fransehe er hare kinderen
geplaetst, en aen nog betere uytslagen, daervan zyn yvy ver
zekerd, mag het eerweerdig en verdienstelyk bestier zicli ver
wachten.
De schoone tentoonstelling van allerhande hrey- naey- borduer-
tcekenwerken enz. is de aenschouwers komen overtuygen dat
de goede opvoeding voor jonge dochters daer verzekerd is, mits
de aenleering van het nuttige, het noodzakelyke en het aen ge-
gen ame zich" in dit gesticht zoo volmaektelyk vereenigd vinden,
dat de trefielvkste burgersfamilie mets meer zou konnen ver
langen.
Brief van eenen jongen soldaet uyt het pauslyk leger aen zyne
Ouders, Broeders en Zusters te Meire.
Terni, den 20 Augustus 1860.
Zeer lieve Ouders, Broeders en Zusters.
Ik heb UEd. brief van den zesden dezer maend wel ontvangen,
en ik heb er in opgemerkt dat UEd. zeer verlegen waerl om
mvne lange stiizwygenheyd. Zeer beminde, zulks is alleen aen
myn gerust en gelukkig leven toe te schryven, dat ik zoo weynig
op 't land nog denke. Zeer beminde, UEd. vraegt my naer de
byzonderheden betrekkelyk mvne reys en legenwoordigen toe
stand Daer voor zou ik eenen geheelen boek moeten vol
schryven om het UEd, te konnen try td rukken omtrent gelyk het
is, en hiervan zal ik UEd. maer eenige woorden mededëeelen
die my het beïangrykste voorkomen, aengezien den t.yd my niet
toelaet my langer bezig te houden. Mvne reys van huys tot
Roomen is God zy gedankt zeer wel vergaea, ik heb in Roomen
zes weken verbleven, en .alles ten beste mogelyk bezigligd, als
de kerken van den II. Petrus cn Paulus. de Perouse, de gevan
genis van den H. Petrus, het Pauselyk paleys, in een woord vele
dinges te tang om tc melder.'Ik laet UEd. ook weten als dat
ik uyt de handen van zyne tleyligheyd den Paus eeue zilvere
medalie ontvangen heb.
Zeer beminde, ik zal u later nog wat nieuws mededeelen,
indien het in rnyne magt is, maer nu laet het my den tyd niet
toe-nog nicer te schryvenhet is veel op reys te zyn, van de
eene omstreek naer de andere. Van dezen nacht gaen wy ver
trekken naer Spolette, het vuer is in brand cn wanneer bet zal
uylgann dit weet God. Zeer beminde, ik laet UEd. ook weten den
staet onzer levenswyze wy hebben van geld of mondkost niets
te kort, wy trekken negen Baïokken per dag, dit maekt omtrent
eenen halven frank belgisch geld, en verders wat aen gaet de
godsdienstige oefeningen, dit is alles wat wenschelyk is alle
zondagen moeten wy allen naer de goddelyke diensten gaen en
alle vrydagen liet sermoen bywoonen, alle avonden gebed voor
gegaan door onzen eerweerden goeden Aelmoeseniert M. Vyt,
gewezen onderpastor leAelst, diedagelyks by ons is en ons veel
moed geeft.
Ik moet UEd. ook doen opmerken, als dat ik van kanonnier
door order van den minister, ben overgegaen by het belgisch
balaiilon, omdat de Belgen gekend zyn voor de getrouwste
soldalen, het eerste corps van het pauselyk leger.
Ik zal UEd. later myn protrait afzenden, omdal men in Belgiën
nog nooyt zulke kleeding gezien heeft.
Zoo beminde Ouders, Broeders, Zusters, familie en kennissen,
ik woiisehefcUEd. alle geluk en zegen.
F.STERCK,
Soldaet by liet pauselyk leger, Corps P>elge in Tcrni.
Wy hebben al wederom schoone uytslagen te bestatigen welke
oudleerlingen van het kollegie deze*r stad behaeld hebben voor
den grooten exaemjury van Gend.
M. Arthur Roels van Dendernionde komt zyn eerste doctoraet
in de regten met onderscheyding te passeren. MM. R. De Sadeleer,
van Lede, en J. Javaux, van Aelst, hebben msgelyks op eene
zeer voldoende wyze hun examen als kandidaten in de weten
schappen afgelegd.
Men mag als merkweerdig aenstippen dat in onze stad'met
eene bevolking van 19,000 zielen en al waer jaerlyks meer dan
500 overlydcns plaets hebben, er gedurende de* mnend van
augusty maer 14 persoonen overleden zyn, waeronder men er
zes van eenen hoogen ouderdom telt.
Men schryft uyt Ninove aen den Denderbode
De landman heeft moeite om de vruchten van zyn jaer arbeid
in te zamelen, eenige dagen regen doen somtyds dit alles ver-
dwynen de leerzame jeugd schynt1 hierin gelukkiger te zyn
zy ontvangt nu den eerloon van haren arbeid, in't midden'van
een feest, voor de oogen der ouders, onder vrienden handge
klap, welliaest gevolgd door de toejuyehingen van al diegene
welke belang stellen in 't onderwyzen van 't opkomend geslacht,
van al diegene welke weten d*al den geest ook zyn voedsel
noodig heeft, non sgIo pane vivit homo. Wv lezen erg*ens dat de
kinderen brood vroegen, en dat er niemand was om liet hun
uit te deelen alzoo gaet het hier niet twee kostscholen voor
jongens, dry gestichten voor meisjens, benevens eene volkrvke
gemeenteschool en andere.' kleine scholen, alle in vollen bloei,
bewyzen gei^oegzaem dat het verpligtend ondervvys ten minste
niet van noode heeft van door onze stad te trc-kken. Met deze
gedachten hebben wy alhier dc prysdeelmgon zien aenvang
nemen in dc kostschool van M. Vail Hauwermeirèn-Pranger
wy haesten ons te zeggen dat dit gesticht aen zyne reeds wel
bekende faem, eene nieuwe blyk van-verdienstelykheid gevoegd
heeft, het talryk gezelschap dat de plegtigheid b'ywoonde, heeft
nog eens de overtuiging medögedragen dat de jeugd daer vaste,
grondige kennissen ontvangt, dat zy daer al hetgeen noodig is
voor de eerste fransehe studiën op de voldoenste wyze kan
aenleeren.
De tentoonstelling Van schryf- en teekenkunde leverde fraeye
stukjes op. Voor de prysdeeling, hebben twee kleine klucht
spelen ons vrolyk verlustigd, het een vervaerdigd door M. Van
Ilauwermeiren, deed op eene nuttige en tevens acngename wvze
eenige verkeerdheden der jongheid uitschynen en 't antfer
Hoe Odard Mynheer wordt, heeft do jonge Oktaef Torrekens van
Nederhasselt zich doen bewonderen om dc juistheid, gevoelen
en gemak waermede hy zyne geestige rol gespeeld heeft. Het
groot stuk Le Retour de la Crimée insgelyks door den hesteer
der opgemaekt, verwekte bezonderlyk de algemeene aendacht.
Wy wenschen er dezen heer proficiat over. Wy hebben erin
bewonderd vele geestryke trekken, goede karakterschetsen, het
alles opgehelderd doof dat aentrekkelykc welke men couleur
locale noemt. Wat de uitvoering aengaei, de heereri Fr. Borre-
mans van St-Quintus-Lennick, Vital Van Cauwelaert van Dender-
windeke, Eduardus Kieckens, van Ninove, alook de kleine
Blancquart flonoré van St-Lievens-Hautem schynen ons voor
goede houding en zuivere .uitspraek eene bezondere melding te
verdienen.
Zie hier de namen der jongelingen die het eermetael ontvangen
hebben in de eerste afdeeïing Vital Van Cauwelaert, van Den-
derwindeke, in-de 2de Désiré Fermont van St-Antelinckx, in de
3*re Jan Cobbaert van Aelst, in de 4de Amandus Deprez van Den-
derhantem, in de 5,le Désiré Haelterman, van Oultre, in de 6**°
Charles Goyers van Meerbeke.
Wy gelooven hierop ook t© moeten laten volgen den naem van
de jonge Schulz van Ninove, als zeer veel voor het muziek
belovende.
Wy lezen in het Journal de Bruxclhs
Wy vernemen dat Hunne Hoogweerdigheden de bisschoppen
van Belgiën, in hunne laetste vergadering te Mechelen, het be-
sluyt genomen hebben in de eatholyke Universileyt van Leuven,
by de fakulteyt der regten, eene afdeeïing te voegen voor de
studiën der jongelingen die zich tot de diplomatische loopbaeo
bestemmen. Dit besluyt vervult de wenschen sedert lange door
verscheydene aehtbare familien des lands uytgebragt.
De ontvangsten op den spoorweg van den Staet beliepen;
in juny Iestleden lot de som van fr. 2,346.574-30 in juny 1859
was deze ontvangst maer fr. 2,044,483-59, dus is er voor -1800
een'e vermeerdering van opbrengst van 302,090 fr. 71 c. Maer waS
helpt dit allemael De gelkas is toch altyd in den rouw.
In zyne la etste byeenkomst, het komiteyt van Brussel
gelast met de nationale insehryving ten gunste dei Christenen
van het Oosten, heeft besloten dat, by middel zyner eerste ont
vangsten, er cnmiddelyk eene eerste opzendiug van 5000 fr. zal
plaets hebben, voor die ongelukkige bevolkingen,
Zie hier eenige inlichtingen nopens den toestand van don
oogst in onze provincie de rogge mag aenschouwd worden als
geheel en gansch binnen; daer was maer eenen schoonen zomer-,
dag meer noodig voorden vollen rypdom der tarwe. Dezen da.g
hebben wy gehad, de tarwe gaet dan gepikt en van den oogen-
blikafin schoven gezet worden. Het kwaed door dergelyko
doenwyze veroorzaekt is zoo groot niet als het had kunnen wezen
omdat wv maer uylnemend zelden warmte en zon na den regen
gehad hebben het graen doorschiet maer als het koorn gestuyki
ligt, iets wat, by uytzondering, wy dit jaer niet hebhen gehad*
Ongelukkiglyk zyn de aerdappelen geweldig van de ziekte
aengedaen nogtans moet men nog wat wachten alvorens uyl
spraek te doen over de wezentlyke uytgestreklheyd van het
kwaed zekere kantons zyn onder dit opzigt veel béter gevaren
dan andere.
Men meld uyt Rostow, op den Don, middenpunt van den nyt-
voer der granen van Rusland, dat de verhopingen op eenen
overvloedigen oogst te leur zyn gesteld en dat het weynig waer-
schynlyk is dat het koorn zal afslaen, zoo als men het geloofde.
Eenen geweldigen brand, aengezet dooreenen feilen wind,
is vrydag avond 24 augusty, rond -11 1/2 ure uytgeborsten, buy ten
de Halpoort, te St-Gillis Brussel, in het uytgestrekt gesticht der
Vlas-Maetschappy. De vlammen, die tot eene schroomlyke hoogte
stegen, zetteden zich weldra voort aen het dak van het voornSTne
gebouw dat, behalve dit deel, uytsluytelyk uyt vzer en metsel
werk gebouwd is.
By het eerste alarmgeroep waren de troepen van 1 gafnizoen
van Brussel le been, als ook gansch het persooneel der pompiers
van Brusselde kompagnie vrvwilligers pompiers van Anderlecht,
het werkvolk en het hulpmaterieel van al de groote nVverheyd-s-
gestichten des voorgeborgte, kwamen al spoedig op het ramp-
tooneel aen en, na ongeloolïyke poogingen en zelfsopolleringen
gelukte men er in, rond 2 uren des morgends, zich meester te
maken van den brand, toen reeds een groot gedeelte der fabriek,
der koopwaren, mekanieken, enz. de prooy der vlammen waren
geworden. Verscheydene honderde werklieden, mannen, vrouwen
en kinderen, die in deze spinnery hun brood wonnen, zyn de
ongelukkigste slagtofl'ers van die ramp, waer van de oorzaek
onbekend is.
Meer dan 800 werklieden die in de afgebrande spinnery te
St St.Gillis werkten, zyn van alle werk beroofd ten gevolge*der
afbranding van dit gesticht. Het vuer heeft geduerd tot den 6
uren des morgends. Ten 2 1/2 ure, toen men geloofde het vuer
bemeesterd te hebben, is het op nieuw met een wanhopig ge
weld uytgeborsten. De akten van zelfsopoffering hebben in dio
vreede proef niet ontbroken en gelukkiglyk is er niemand der
menigvuldige persoonen die hielpen blusschen, ernstig gekwetst
geworden.
De droogplaets was verzekerd door de Vereenigde Eygenaers
en de Schelde. De verliezen der Maétschappy zullen, naer het
schynt, van 40 tot 50,000 fr. bedragen, en vermits maer een
groot deel van bet dak vernield is en dat al de batimenten als
ook de mekanieken en getouwen ongehinderd zyn gebleven, zal
het werk binnen weynige dagen kunnen hernomen worden.
Dezen brand, is volgens gedaen onderzoek, aen eene gansch
toevallige oorzaek toe te.vvyten. Den bestuerder der fabriek heelt
verklaerd dat dry werklieden, gelast met liet forneys te kuyschen
dat digt by de droogplaets staet, zich gedurende den nacht daer
mede bezig gehouden hadden, op liet oogenblik dat zy wilden
heengaen, viel dengenen die bet- licht in de hand droeg, in het
vlaswerk, en eer dat hy den tyd had van op te staen, zag hy,
benevens zyne twee kameraden, dat het werk had vuer gevat*
te vergeefs poogden zy den beginnenden brand uyt te dooveni
en wierden genoodzaekt spoedig weg te vlugten wilden zy te
midden der vlammen niet omkomen.
In eenige oogenblikken deelde het vuer zich mede aen de
droogplaeis, welke woldra mede in laeye vlam stond, 't was
rond middernacht en liet vuer duerde tot 6 uren des morgens.
De verklaringen der dry werklieden in kwestie hebben die van
den bestuerder volkomenllyk bevestigd.
Eene uytbersting van grauwvuer heeft plaets gehad, zater
dag nacht, in eene koolmyn naby Charleroy. Daer zyn ongeluk
kiglyk zes dooden en eenen gekwetsten.
