Den Dcnderhode aen de hecrenKiezers der slad Aelst.
AELST, den 29 October 1860.
Kaiididalcn der Bewarende Dcnkwyzc,
HEEREN KIEZERS.
HOSPICEN.
KIEZERS,
ARMRESTÏJER.
EYA'DELYK.
BELANGRYK ÖERIGT.
MM. Victor VAN WAMBEKE, Advokact,
Paul BETHUNE-EL1AERT,
H. D'HUYGELAERE, Notaris,
Eucéne CALEEBAUT, Koopman,
Jan MOYERSOEN, Koopman in Hoppe en Wyricn,
Frans M0NF1LS, Doctor in dc Medecyneu,
Joseph DE GI1EEST, Brouwer,
Charles VERBRUCCHEN, Advokact.
Den Gemeenlcracd dezer stad lieel't zich, in de afgeloo-
pene week, dringendheydshalve, vergaderd om het eerste
artikel van ons voorlaetste N' te onderzoekenartikel
aen welken onze stadhuysheeren den naeru willen geven
van manifest en waertegen hy geloofd heeft te moeten
protesteren.
Deze protestatie komt te verschynen onder vorm van
"kiesreklaem, of liever van doodkaert, waerop, gelyk ge-
meenelyk de doodbeeldekens inhouden, alle soorten van
schitterende deugden en voortrell'elyke hoedanigheden des
overledenen, verdiend ol onverdiend, pryken. Den gevron-
gen schryfstyl, de ronddolende en bekrompene gedachten
in dil schrift uylgedrukt, benevens de gekunstelde minacli-
lin" waermeê het ons behandelt, hebben er ons dadelyk
den opsteller doen van raden en ons, uyt medelyden voor
hem, doen besluylen dit deel onacugeroerd, voorby te gaen,
te meer omdat de schynverachting van zommige menschen
eenen eertitel is by alle deftige lieden, die aen de zulken
de spreuk toepassen van eene beroemde personuagie
Voire mépris n'est pas d la hauteur de mort dédain. Komen
wy thans ter zaek.
Den Gemeenleraed, door liet orgaeu van zynen verslag
gever, toont zich in zyn schrift groolen bewonderaer van
volksballen, francmagonslogiën, vremde halvefrankspro-
fessors enz. enz. als moetende dit alles dienen lot versprey-
din" van licht en kennissen en onze stad tot eere ver-
strifkken. Dit beslael in eene gocste ol' manier van zien,
die wy aen niemand persoonlyk betwisten en waervan wy
ook geen griel' hebben gemaekl aen ons stedelyk bestuer
maer1 wel aen hel verbasterd liberalismus, 't welk deze
middelen in alle landen gebruykt om 't volk te bederven,
te verleyden en van zyne godsdienstige priucipen af te
trekken.
Dan gaet den verslaggever over tot eene litanie van
openbare werken door de stad gemaekt, net alsof het
bestuer hierdoor wonderen had verrigt.
Wel lieel't de stad onderaerdsche goten gemaekt, zy heeft
er twee geldleeningen van rond de TACHENT1G DU\ZEND
FRANKS voor gedaen, waervan de burgers jaerlyks de
intresten moeten betalen.
Heelt de stad een slaglhuys gebouwd, de stadskas zal
weten aen wat prvs en de burgers zullen later ondervinden
dat zy zonder genade de gebrokene polten zullen betalen.
Gelukkig dat den Ümderbode er is lusseheu gekomen,
anders zou dit slaglhuys dobbel gekost hebben.
Heeft de stad de Slatieplaets gekassyd. daervoor betalen
de burgers nog alle jaren VYF DI VZEND FRANKEN
aen de'compagnie van Dender en Waes.
Heeft de stad eenige straten doen herkasseyden, wel dit
kan den domslcn boer doen als hy deze werken uyt de
groote borze der burgers mag betalen.'T is nog jammer
dat de liberale regenlie geheel de stad met licbbe mogen
laten vervallen en al de oordjes op ncn hoop leggen, dan
zou zy zeker nen overgroolen spaerpul hebben
Den onvoorzigtigen verslaggever komt ons den mond
opentrekken met zoo maer onbezonnen weg te zeggen dal
tot de kleynste levering by openbare ondernemingen en
ten prol'ytigste pryzen gedaen wordenwillende aldus
te kennen geven dat alle burgers gelyk behandeld worden.
Maer wy zullen aen dien oubekeiidigen verdediger dei-
liberale regenlie eens vragen
Welken conservaleur heeft er ooyt eenen centimeter
laken, lyuwaed enz. geleverd 0111 de policicagentcn te
kleeden.
Wie levert er al het drukwerk voor de slad
Wie levert er de pennen, boeken, registers, papier en
verdere bureelbehoeften voor de slad?
Wie levert er de zilvereu pryzen, de medaliën enz. aen
de stad?
Wie levert ermaer 'l is genoeg gevraegd over die
KLEYNE acnbesledingeuzou den verslaggever of dc
regenlie ons eens willen zeggen waer en wanneer de aen-
besleding voor die te leveren voorwerpen aen de prol'ytig
ste pryzen gedaen is geworden? Daervan zal men zich wel
wachteu, maer de kiezers zullen oordeelen.
Eu terwyl er hier over de zoo hooggeroemde ouparly-
di"e besluerwyze onzer stadhuysmannen kwestie is, zullen
vyy ook eens vragen wat al nullelooze plactsen zv ingerigt
hebben en door wie deze plaetseii bekleed worden? Zyn
het conservateurs? Dat de kiezers het onderzoeken... Wy
zouden willen dat den liglzinnigen verslaggever ons eenen
enkelen conservaleur noemde die, sedert de aenkomst dei-
liberale regentie, tot eenige plaels is benoemd geweest of
eenig voordeel van de stad genoten heeft...., en hoeveel
calholykc ambtenaers er in hunne bediening zyn gebleven.
Wy konnen in deze stoffen niet dieper treden omdat den
tycl on» ontbreekt en wy nog twee andere kwestiën te be
handelen hebben.
Ja, de hospicen dit brandpunt durft den verslaggever al
wederom op de hatelyksle wyze aenroeren en zeggen dat,
in pluels eener voorheen ydele kus der commissie der hospicen.
men nu die commissie tot 200,000 franks aen de stad ziet
aenbieden om de oude schulden ui/l te dooven
Van waer komen die 200,000 franks
Wel sedert vyftien jaren worden de landen en goederen
der hospicen byna dobbel verpacht; de arme pachters
moeten zich den laetsteu druppel zweet uylpersen om
hunne liooge liuer- en wvngelden ie konnen betalen.
Van waer komen die 200,000 franks?
Wel van de goederen die de hospicen verkocht hebben
aen de compagnie van den yzeren weg en waervoor zy
fabelachtige pryzen getrokken hebben.
Van waer komen die 200,000 franks?
Van dc verhooging der huerwaerde die men aen de beg-
gyntjes voor hare huyzen doet betalen en ter zeiver lyde
van de nielbetaling zyner jaerwedde, waernaer den acht
baren pastor van 't beggynhol' sedert verscheydene jaren
vruchteloos zit te wachten
Van waer komen die 200,000 franks nog
Van de overgroote winst of van het profvt dal armen en
hospicen getrokken hebben uyt de iiirigling der apotheek,
aen welkers zusters den Denderbnde alleen, zonder iemands
medehulpden dienst heeft aengeleerd, zonder dat hem
ooyt de daervoor beloofde gratificatie is betaeld geworden.
Wy zouden nog al veel meer konnen vragen en onze
verwondering verreglveerdigen dat er, ingezien dit alles,
niet veel meer in kas is maer wy zullen deze kwestie
slaken met te zeggen dat die 200,000 franks voorzeker
in kas niet gekomen zyn met aen den secretaris nagenoeg
eene dobbele jaerwedde te betalen in vergelyking van
zynen voorzaetmet aen dien zeilden secretaris nog eenen
hulpschryver te verleenen, die nagenoeg zooveel trekt dan
den gewezen secretaris ooyt getrokken heeltneen, daer-
meê zyn de 200,000 franks in de kas niet gekomen, en
nogtans durft den onbezonnen schryvelaer ons daerop
komen aenranden en eene soort van In-dekte verdenking
doen wegen op hel gewezen hospicenbesluer, waervan
zynen weldoener, zynen naesten bloedverwant altyd deel
gemaekl heelt. Wy moeten ons inhouden, wy gevoelen het,
want eene reglveerdige verontweerdiging zou ons aenprik-
kelen wederom de handschoen op te rapen om dien onbe-
dachten schryver te verpletten en om hem te doen gevoelen
wat groote reden de Kiezers zouden hebben zyne zoo dom
me als pretenlieuse minachting voor een ander met al haer
gewigt op zyn eygen hoofd te doen neerdrukken. Maer
vergeven wy hem dit, volgens liet liefdadig spreekwoord
J\e msultes miseris
in den grootsten bloey bestonden als de liberalen op het
stadhuys gekomen zyn. Daerop hebben wy geene andere
antwoord Ie geven dan dat liet de pretentieusen zonder ver
stand alleen eygen is zich met de pluymen van een ander te
versieren. Wy willen hem nogtans vragen of het niet waer
is, dat een liberael regenlielidMynheer JOANNES-
B.VPT1STA DE WINDT, dien de Alliance wederom als
kandidaet voordraegt, niet in volle regenlie den voorstel
gedaen heelt OM DE STADSSCHOOL DER BROEDERS
VAN DE CHR1STELYKE LEEIUNG AF TE SCHAFFEN?
Was dit uyt liefde voor 't onderwys der kinderen dei min-
begoedde burgers? Was dit uyt genegenheyd voor ver
lichting, vooruytgang of beschaving? Antwoord daerop,
zoo gv durft en zeg ons regtzinnigiyk of zulken kandidaet
nog ooyt verdient gekozen te wordenDe broeder
school willen afschalfen Dit oneyndig goed van beschaving,
opvoeding en verzedelyking der mindere klassen willen
vernietigen Ah dit aenzien wy als eenen akt die nooyt
kan verreglveerdigd worden en die de veroordecling ver
dient van allen treirelyken kiezer.
En dan, wat was hel noodig, hier eene arme meysjcsscliool
te stichten en daervoor zoo veel geld jaerlyks uyt te gevenom
deze in concurrentie te stellen met de koslelooze school, die
eene nooyt genoeg gebenedydde calholykc Aelstenaeres,
wylen de achtbare juffrouw COLETA DE BRANDT, hier
geslicht heeft om de arme meysjes in de godsdienslpligten
op te kweeken en haer tevens liet noodige handwerk aen
te leeren ter ondersteuning barer arme ouders en van zich
zelve? Was dit noodig, daer er hier eene zoo bloeyende
zondagschool beslaet, waer de achlbaerste juffers dei- stad
alle zondagen van tien lot twaelf uren zich ten beste geven
om de arme meysjes te leeren lezen, schryven, cyferen en
de cliristelyke pligten jegens God, jegens hare ouders,
jegens de maetseliappy in te boezemen
Deze vragen bevatten hare antwoord alsmede de ver
oordecling Uer uuttelooze geldverspilling wauof kwestie.
Het schrift in kwestie zegt ook dat het arinbestuer
100,000 franks in leening de stad aengeboden lieel't.
Dit is mogelyk als dit bestuer afgeloste kapitalen in
kas lieeft, als liet goederen verkocht heeft, als het buyten-
woone inkomsten gehad heeft, gelyk hel noodzakelyk moet
gehad hebben, dan verwondert liet ons geenszins dat het
dergelyke som Ier plaelsing aengeboden lieel't.
Maer wilt den verslaggever der regentie misschien zeggen
dal het armbestuer die som in kas gekregen heeft, door
gespaerzaemheden, door afpitsingen op de aelmoesen en
onderstanden, die het aen onze arme, ongelukkige en
noodlydende medeburgers verschuldigd was te doen Zoo
ja. dan nemen wy hem by zyn woord en zeggen dat het
armbestuer zvne pligten niet gekweten lieel't; het mag op
de noodwendigheden der armen, hel mag op het lyden,
op de beroovingen onzer bedrukte natuergenoten geene
gespaerzaemheden doen, zoolang de inkomsten van het
liefdadigheydsbureel niet uylgepul zyn, moet het armbe
stuer altyd gereed wezen de grievende smerlen onzer bekla-
gelyke ai-nie medebroeders, door aelmoessen en giften, te
lenigen. De inkomsten der goederen van het weldadigheyds
bureel zyn de inkomsten der armen, en op die inkomsten
speculeren oin geld in kas te hebben en daermee te komen
paraderen voor eene Kiezing, ware eene vraekroepende
onregtveerdigheyd
Wy zyn verre zulks by de hecren armmeesters te onder
stellen, "zy hebben of afgeloste kapitalen ontvangen, of
goederen 'verkocht, en dan is er niets buytegcwoons dat zy
ÏPU.bOO franks of meer in kas hebben.
Eyndelyk kouit den stadsverslaggever stoelTen en boffen
over 't geen de stad gedaen heeft voor 't onderwys, en hy
haelt al de onderwysgestichten te voorschyn die reeds lang
Iu ons bovenslaende artikel komeu wy onbelwistelyk te
wederleggen de punten waerover de regentie zich zoo hoog
durft beroemen wy hebben dit slechts gedaen omdat zy
ons blad reglslreeks en onbeschaemdelyk lieel't aengerand.
Daer zv ons daerloo zoo veel tyd heeft doeu verspillen,
is '1 ons oumogelyk geweest u te spreken over zoo vele
slechte wellen en heyllooze maetregels welke de liberale
party, die wy, uyt princiep, bevechten, heeft voorgedragen
en ondersteund. Uuze regenlicheereu beroemen zich tol
die party te belmoren. Zien wy in weyuige regelen welke
die wetten eu priucipen zyn
1» De halelyke bloedzuvgerswel, die dc kinderen, by
het graf hunner ouders, komt nieuwe tranen eu nieuw
geld afpersen.
2" De liefdadigheydsverdrukking zoo schandelyk als
lasterend door de liberalen, ten nadcele der armen ge
pleegd.
5° De moudsloppingswel legen den prediksioel, waerdoor
er aen den slcchlsten galeyboel meer vryheyd verleend
word dan aen de bisschoppen en uwe herders.
4° De rampzalige wetten op het onderwys, die de zelfde
verdcrllyke uylwerksels voor ons land zullen hebbeu als
in l'iemont en andere ongelukkige landen.
5° Al die geldverkwisleude wetten die wy thans niet
kunnen ophalen, maer waervan gy de gevolgen zoowel in
uwe geldzakken gevoelt. Immers, Kiezers, gy weet het
zoowel als wy, gy hebt het gezien wal al geweld, wal al
bedreygingen, wat al slechte principen legen godsdienst,
zedeleer en maetseliappy het liberalismus kenschetst. Wy
willen u eene behulpzame hand leenen om liet liberael
element in zyne woelige strekkingen tegen te houden,
grypt die hand vast en met de eendragtige magt zullen wy
hiér gemakkelyk liet liberael verbond verbryzelen.
Overlegt dit wel, gy hebt hel middel by de hand om u
te reddeu.
Hel Verbond rigt zich lot de herbergiers om hun op te
vyzen dat -/.y mei <le pi-incinen van den Itenderbode ver
liezen in hun drankdebiel. Mac«- dooc L oaivIuLpd 2üU dit
klubsblad ouaengeraekt mogen gelaten hebben. Want
waer door verliezen de herbergiers
Door het theatergespel '1 welk op de beste dagen voor
de herbergiers hunne kalanten uyt hunne herbergen en
estaminets trekt om veeltyds vertooningen by te wonnen
die een verderflyk zaed in de inbeeldingen werpen, llad,
gy dit gezwegen, konfrater, de herbergiers zelve zouden
die klagten niet uengeheven hebben.
Wy laten aen den verslaggever der stad welen dat wy in
ons bureel eenen brief, aen zyn adres gerist, te lezen
hebben, waervan hy persoonlyk kan mededeeling krygen.
Duerin zal hy zien wie hem veroordeelt en op welke wyze.
Wy willen, andermael, uyt meêlyden voor hem, er de
afkondiging niet van doen." Maer dat hy kome zien, en hy
zal gevoelen voor wie of voor wat hy gehouden word.
AELST, TER DRL'RKERY VAN A. BYL.
