verlaten, moest Jiv er dynsdag, in persoon, kennis van
geven het leenen van een andermans naem wierd gestraft
met 10 fr. boete, en de verwittiging van vertrek was maer
geldig voor zooveel den mynwerker gedurende de voor-
gaende week gewerkt had.
Het livrei wierd overigens maer acht dagen na de ver-
witligiug afgeleverd.
l)us, kon den werkman 's woensdags bv geval eenen
stuyver meer verdienen, dan moest hy wachten tot dynsdag
daerop volgende, en dewyl hy maer acht dagen nadien
zyn livret kon bekomen, verloor hy.... veertien dagen.
Weygerde hy zich daeraen te gedragen, dan verloor hy
zyne waerborg van zes dagen en het livret wierd hem
niet terug gegeven.
Dit laetste is zooveel alsof men den werkman in den
ban sloeg.
Als de werken door force majeure onderbroken wierden,
had der. werkman maer regt op zynen livret na zes dagen
opscborsing van het werk.
Het genus van plaets om kolen op te stapelen, kon zelfs
als eene reden van force majeure aenzien worden 1
Indien het dus, door een of ander geval den eygenaer
voordeelig was het werk te staken, moest den mynwerker
voor het minst zes dagen ledig blyveu zitten en wachten
hoewel hy op een ander den dag nadien reeds werk zou
hebben kunnen bekomen.
Wat heeft den mynwerker al meer dat hetgeen hy van
dag tot dag verdient 1
Hy heeft niet, gelyk zynen patroon, de winst in zyne
geldkassen opgehoopt als het werk gestaekt word, leeft
den meester van hetgeen hy overgehouden heeft dóch
vvaermeê moet den werkman middelerwyl leven, dien men
beletten wilt op eeu ander te gaen arbeyden om zynen kost
te winnen
Kan men iels uytzuygender hebben dan zulk eenen
maetregel
Kortom, de werklieden wierden, met handen en voeten
gebonden, aen de patroons overgeleverd om ze naer be
lieven te exploiteren, en niettemin stond er, alstotspot-
terny in het reglement, dat de ondergeschikte ainbtenaers
moesten zorgen dat den werkman welwillend en mensch-
lievend behandeld wierd.
Het reglement, hoewel ingetrokken, verdient gekriti-
keerd te worden, omdat het bewvst met welk denkbeeld
de patroons en eygenaers der koölputten opzigtens den
werkman bezield zyn.
Wy zyn verre van de samenscholingen goed te keuren
ze zyn als de kasseven die de werklieden in de hoogte wer
pen, en die op hun eygen hoofd terug vallen doch zv
verwonderen ons riet, als den mynwerker zoo aen de
prang gelegd word.
Redeneren, protesteren, helpt niemendal dat zyn
(tegensteken in het water samenspannen, dat word bv dén
werkman door het tribunael gestraft wat hulpmiddel
blyft er hem dan over dan het brutael geweld, om zich
vry te maken, en zyn regt als mensch en als burger te
doen gelden
Het is eene droeve noodzakelykheyd, vvaertoe men den
mynwerker gedreven heeft, en de schuld van alles het
bloed, en de versch toegestopte graven op het kerkhof
alles valt terug op diegenen, welke, door onregt te plegen
het volk wanhopig hebben geroaekt.
Men deed dus wel van het nieuwe reglement in te trek
ken men had' dit eerder moeten doen, of liever men had
het nooyt moeten maken, omdat het tegen alle regt en
mensehelykheyd ingaet.
Op den oogenblik dat het onverdraegzaem liberalismus
de geestelvkheyd buvlen alle primaire onderwys wilt sluv-
ten, komen de leerlingen van de Bl oeders der christefyke
scholen van Leuven door nieuwe en luysterryke uvtslagen
te beantwoorden aen de lasteringen der kwaedsprekerS van
het catholyk onderwys. In bet konkoers dat plaets gebad
beeft tusschen de primaire scholen van de provincie Bra-
band hebben de leerlingen der Broeders van Liefde op
eene byzondere manier nytgesehenen en hebben behaeld
tc de eereinedalie 2? (wee eerste pryzen 5C eenen
derden prvs 4C twee vierde pryzen Se dry eervolle
meldingen.
In 't geheel tien benoemingen op een-en-twintig. Zulke
uylslagen zyn welsprekend en strekken nog eens tot schan
de der lakers van het onderwys der Broeders van'Liefde,
en van al degenen die de verandering vragen aen de wet
van 1842 op het primaire onderwys.
Wy lezen in 't gendsch blad, het Vlaemsehe, Land
Nu het bewezen is, door de woorden van lord John Rus-
sel. dat II. Van der Stichelen de kiezers in junv wetens en
willens bedrogen heeft, al verzekerende dat er geene kwes
tie was van een traktaet met Engeland, spreekt men in
onze stad van eene groote vergadering te houden, in welke
de handelwyze van den minister van 's lands werken vol
gens verdiensten zou beoordeeld worden, en ten gevolge
van welke beoordeeling men zyn ontslag van gendschen'
gedeputeerden vragen zou.
lnderdaed, wy begrypen niet hoe 31. Van der Stichelen
vertegenwoordiger blyven zou eeuer stad, welkers levens
krachtige belangen hy zonder protestatie heeft laten slag t-
o(leren aen degene van Engeland door een ministerie van
het welk hy deel uiaekt.
'T ware dan redelvk en regtveordig dat Gend protes
teerde tegen die zoo onweerdige handelwyze van M. Van
der Stichelen.
I.UYSTERRYKE FEEST L\ HET SEMINARIE TE GENU.
Wy lezen in het Vlaemsehe Land van donderdag lest
Heden 17 July vierde men nlhvr in liet bisschoppelyk Seminarie
eene schoonc en aendoenelyke feest lor cere van den' eenveerdent
heer Lambertus Joannes he Mulder, president van het Seminarie
sedert-- 25 jaren. 'T was in 1836; dat 11. De Mulder tot dit ambt
verheven wierd, en de leerlingen van. hel bts,schoppelyk gesticht
hebben die gebeurtenis door eene feest willen ophelderen.
Wy hebben de loebereydselen gezien welke zy daer voor ge-
daen hebben, en wy mogen het vry uvt verklaren, 't is maer
wanneer het hert de inboezeming geeft, dal men zulke prachtige
en smaekvolie werken kan uytvocren. Vooral hebben dc lieeren
Seminaristen hunne liefde, hunne verknochlheyd voor hunnen
eervv. heer Voorzitter geraedpleegd en dan was het werk
voltrokken.
De reeds zoo schoone kapel van hel Seminarie was op de liefe-
lyksle wyze versierd by duyzende bloemen nu in kransen, dan
in tuylen verdeeld, verhellen zich tot 'in liet hoogste den allaer
voornamelvk was een echt meesterstuk van smaakvolle ver
siering, en by deszelfs aensehouwen wist men niet wal eerst
bewonderen, of de kinderlyke genegenheyd die zulks inboezemt,
of het geduld't weik dit prachtig werk 'heeft vcreyschl, of den
goeden smaek die alles beheerseht.
Niels is karrig in dit werk, alles isgrootseh en beantwoord
ten vollen aen den zoo voortrcQelykeu godsdienstigen geest die
in ons bisschoppelyk seminarie beersehl.
Aen de regtcr zyde van den aulner leest men dit zoo gelukkig
vlaemseh jaerschrift helLIg, helLlg, helLlg, GoD De beVeLer
Der LegerkraCbten.
Aen de regtev zyde bevind zich bet volgende aDore, Chrótlen,
aDore Le Aerbe fall Chalr réslDe 1CI
Boven den autaer leest men tlbl, sanCte, saCrlflCabo bostlaM
Lal'DIs.
Boven het' hoogznel Lal'Date In liYJIuls aC CanUCls
Op den regten zymuor DIVe CaroLe, obtlnoas el gLorlalI
In CteLls.
Op den linken engeLen sCharen ontvangen aLhler zYne
DageLYksCbe slleeklngen.
In den ingang der kapel leest men nog vele andere jaerschriften
in verseheydene lalen. Geheel den kqet is ook zeer versierd
niet eene venster of zy beeft haer vaendel, hare vlag of haer
sieraed, dal dezen avond op de eygenaerdigste wyze zal verlicht
worden.
Dezen morgend, omtrent 7 uren, zyn al de leerlingen van
'tSemirane, mot witte overrokken gekleed, 31. den yoorziltcr
gaen halen, en al zingende hebben zy hem proeessiegewys naer
de kapelle geleyd, waer hy plegtiglyk het H. Sacrificie 'der mis
heeft opgeofferd. De mis van Girsehn'er wierd door de leerlingen
gezongen. 'T wa3 een aendpenlyk schouwspel, toen den eenv.
jubilaris den zegen des Hemels over de heeren Seminaristen,
zyne kinderen, afsmeekte en in Godes noem hun gehenedyddc.
Eenieder was diep bewogen, en gevoelde in 't diepste des herten
denzoeten invloed der verhevene betrekkingen die bet gebed
tusschen Hemel en aerde daerslelt.
Om 10 uren nam eene nieuwe plegtighoyd aer.vang in het
Seminarievde aenbieding aen 31. De iMulder van zyn gesteendrukt
afbeeldsel. Vergezeld van zyne beyde ooms, 31. den kanonik
Annocqué, ond-deken van Nevele, 31. Annocqué, pastor van
Oordegem, van zynen kozyn, M. Annocqué, pastorie lia/.ygcm,
van 31. D'Hollander, voorzitter van het kotlegio des H. Gecsts,
te Leuven, van de dignitarissen des kapittels van de professors
en leeringen van 't Seminarie, deed Jl. De Holder zyne intrede
in eene schoone versierde zael, waer hy plaets nam onder een
fraey verhemelte. Talryke en schoone jaerschriften las men
rondom de zaelop andere plaetsen waren er in de grieksehe,
spaensche, deensche en noorweegsche talen.
Zoohaest de vergadering plaets genomen had, wierd er eenen
prachligen koor aengeheven, getiteld Den logt naer Wezel
muziek en woorden waren even lqfweordig. Wy bemerken er in
het volgende, 't welk zoo wei de gedachten herinnert der Semi
naristen die vroeger naer Wesel trokken liever dan de scheuring
aen te kleven
'T is beter rein en vry tc sarven,
Te sterven doT onheilge band,
Dan, laf van ziel't bedreigde leven
Te koopen tegen schuld en sehand.
Den koor geeyndigd zynde, las eenen leerling van 't Seminarie
eene latynsche redevoering af, na de welke aen den achtbaren
jubilaris zyn afbeeldsel wierd aengeboden te midden van een
berhaeld handgeklap. Den eervv. Voorzitter kon nauwelyks zyne
tranen bedwingen.
In eene fransche redevoering wierd in breede trekken de ge
schiedenis van 't gendsch Seminarie afgeschetst, van sedert zyne
stichting over dry honderd jaren door den bisschop Jansenius,
tot'onze dagen toe. Den redenaer eyndigde met een kortbondig
veriiael der ontelbare blyken van verknochlheyd die het gend-
sche seminarie en bisdom aen den H. Stoel gegeven had, en te
midden der algemeene tocjuychingen herinnerde hy dat Pius IX
het bisdom een der kostbaerste perels zyner pauselyke kroon
genoemd heeft.
Een vry schoen vlaemseh dicht wierd dan afgelezen. Den
dichter, die waerlvk'eenen kundigen schryver is, gal' er aen den
eerw. jubilaris den naem vau vader, en hy'drukte zoo welspre-
1 kende,, zoo verhevene gevoelens uvt, dat hy diep de omstaendérs
bewoog. Een meermaels herhaelde handgeklap begroette dit
meesterstuk, in onze moedertael geschreven dooreenen leerling
van 't seminarie, te Somerghem geboren.
Dan te midden der algemeene stilte bedankte den eerweerden
jubilaris-zyne teergeliefde discipels, hy bragt de eer van het ge
dane goed loe aen God, die hemvëor oversten gegeven had
onzen "eerbiedweerdigen Bisschop, en voor medewerkers de
heeren professors van het seminarie hy prees de gehoorzaom-
heyd, de liefde tol het goed en voor de regeltucht der leerlingen
van het seminarie, en wakkerde ze aen om in den ingeslagen
weg te volherden. Luydruchtige toejhyehingen onthaelden deze
zoo"diep gevoelde aenspraek.
De feest eyndigde door een allerschoonsten vlaemschcn koor,
die begon als volgt
'T genoegen blinkt in ieders oogen
En vmegl een lied uvt Lijden niond
Stil kloro ons dankgebed ten hoogen,
Hu schall' de zangstem dreunend rond.
Triomf 't is feest triomf, 't is vreugde
Be morgen ryst de dag breekt aea
Een ton die meer ons heit verheugde,
Is voor dit buys niet opgestaen.
Zingt, aingt met warmeT hert en ader
Wni beylgenoot dees dag belsoft
Hy vlecht een' teerbeminden Vader
Den jubelkrans om 't duetbaer hoofd.
Herhaelde toejuyehingen begroeteden dit stuk zoo prysbaer
als dicht dan als muziek.
Eene byzondere briefwisseling aen den Denderbodczegt nog
het volgende
Den schoonen dag wierd eyndelyk gesioien met eene aller-
luysterrykste verlichting. De 'alloozë bezoekers welke dezelve
waren komen bewonderen bekenden eenpariglyk dat men zelden
van zulke* schoone licht-effeklen was getuyge geweest. De
gaendèry of portiek van onder tot boven met lampions versierd
bood aen het oog een grootsch zigt aen waervan n en den indruk
niet kan beschryven. Voegt daerby de verlichting op honderd
verschiliige manieren aen de vensters var. het Leerrlyk gebouw
le weeg gebragt, dc bcngalsche vuren»by wylen op verseheydene
plaetsen ontstoken, dc menigvuldige transparents, dc opschriften
van liefde en erkentenis getuygendc en gy zult u een nog zeer
onvolmaekt gedacht van dit betooverend schouwspel kunnen
vormen
Eyndigen wy met to zeggen dat het gansche feest eene onvol
ledige uytdrukking bevat der gevoelens welke de heeren Semina
risten bezielen en dat den dag van woensdag klaerlyk heel'l ge
toond dat zy hunnen welbeminrfen bestuerder nog meer liefde en
achting in het hert toedragen dan zy hebben kunnen betoonen.
Men schryft uyt Brussel aen den Denderbode de volgende
regelen
EEN WOORD OVER DE BEDEVAERD NAER! 0. L. V. VAN HAL.
Het Aertsgenootschap van den H. Franciscns-Xaverius tot
Brussel, door den Eerw. Pater Van Caloen ingerigt, beeft maenda^
11. 15 iuly, zyne jaerlyksche bedevaerd naer 0. L. V. van Hal
afgelegd. Aenhalen al wal dezelve zielroerend opleverde door dc
overgroote broederlyke Jiefde, den onverbrekelvken hand der
cendragt en de buytengewoone godsvrucht, ware z'aek onmogelyk
Van den vroegen morgend zag men uyt Brussel eene groote
menigte mannen des Aertsgenootschaps, den standaerd aen^l hoofd
vertrekken onder het geleyde van hunnen achtbaren Bestierde
onophoudelyk vurige gebedenen schoone lofzangen hemelwaerts
sturende. Tot de gezegende stad aengekomen zvnde, wierden
deze godvruchtige pelgrims, na zich met hunne* medebroeders
der voorgeborgten van Brussel en der verschiliige dorpen "e-
lykelyk toegesneld, vereenigd te- hebben, door den eerw. heer
Pastor-Deken van Hal met zynen Glergé en de leden der- associatie
aklaer ingerigi, proeessiegewys onder het geluyd der klokken
higehaeld.
On raiddei yk begon de mis onder dewelke alle die goede kin
deren van den II. Franciseus-Xavérius benevens veJe andere
geloovigen tot de H. Tafel naderden niet eene dusdanige gods
vrucht dat zyde tranen uyt doogen der omstaenders rukten
0. L. V. kerk scheen, waerlyk ineen hemelsei) paradys veranderd
en geheel dc stad was met vreugd en geluk vervuld. Om tien uren
wierd de solemnele mis gezongen^ onder dewelke eene bondice
en wei gevoelde aenspraek in 't fransch, door den eerw. beer
Peeters. onderpastor tot Etterbeek, de talryke aenhoortlers wierd
toegestuurd. Namiddag, onder het lof, wederom eene hertroerendc
en vurige aenspraek door den zeer eerw. heer Deken van l'ecle.
Daerna had plaets de vvyding der nieuwe Standaers door den wei
eerw. Pr.ler Van Caloen. Den Te Deum eyndigde deze aendoenlyke
feest, welke eenen heylzamen indruk op de gemoederen 'der
borgers van Hal en der.pelgrims van den II. Franciscus omtrent
de twee duyzend in getal, zal laten. Nu ga ik nog in slilzwygend
heyd voorby -het broederlyk noenmaelv waer edelman, geèstelvk
en wereldlyk. zonden onderschcyd van. rang in eene algemeene
vreugd vereenigd waren,, het fraey muziek met hetwelk onze
ieverige leden van Waterloo ons. hebben, gedurig veereerdv
de schoone gezangen, enz. enz.
CORRESPONDENTIE*
Den zeer geachlten vriend, die my den \8 dezer eenen
brief geschreven heeft, my eene zeer aengename tyding mel
dende en sluyten.de met de- woorden posten latius, vvete dat ik,
zonder huytengevvoon. groot beletsel, maendag aenstaende aen
zyn verzoek zal voldoen.
M. Hippolite Doorenian van Herzele, oud student der-eerw..
PatersTesuiten van Aelst, komt zyn. examen af te leggen mes
on de pse heyd als Kandidaet in. de* natuerlyke wetenschappen!,
voor den gecom bin eerden jury van Gend ei) Brussel na verloop
van een jaer studie op die wetenschap..
Wy vernemen de dood van M. den graef Louis d'Hane de
Steenhuyzc, overleden te Steenhuyze, in den ouderdom van om-
tent 73 jaren.
De beschuldigings kamer van *t hof van appel van Gend
heeft voor de korrectionnele regtbank dezer stad verzonden,
de zaek der fabriekwerkers, betigt van op het eynde van april
lestlcden, in de fabriek van MM. Parmeniier, Van Hoegaerden en.
Ce, zich overgeleverd te hebben aen daden van wedei'spanni"-
heyd, geweld en opstand tegen de politie.
Volgens een ministerieel blad zouden er, als er verpligtemt
onderwys oovt in voege kon komen, 20 millioea francs noodig
zyn voor het bouwen van scholen alleen.
Voor de vierde mael reeds kwam er onlangs op hefrstad-
huvs te Brussel een jeudig paertje om zich te laten trouwen, en
telkens was den bruvdegem dronken zoodat den schepen'hun
met reden weygerdé te trouwen. Den laetslen keer gaf den magi-
straet zyne verbazing te kennen, dat een fatsoenlyk meysje zich
niet schaemde, om met iemand in zulk eenen toestan*d op hei
stadhuys te versehynen. Het arme meysje begon te snikken, en
zegde met tranen in de oogen, dat zy het niet helpen kon. Eu
waerom niet Och, mynheer, omdat Karei niet komen wilt, als
hy nuchteren is.
M. Van Dormael, volksvertegenwoordiger van Leuven, is
zondag beregt. Men vreest grootelyks voor zyrie behoudenis.
Het hof van Cassatie komt een zyn'er oudste leden te
verliezen. M. Lefebvre, kommandeur der Leopoldsorde en raeds-
heer van dit hof sedert de afkondiging der wet van 1832 over
de regterlyke inrigting, )s vrydag laëtst overleden in den ouder
dom van 79 jaren.
Er worden dikwyls om wonderlyke redens dekoraliön ge
geven ziet hier er eene die verleend wierd omdat een ander
iets en den dekoreerden niets gedaen heeft
Den heer Amedée Liedts, zegt TEchais benoemd tot ridder
van de kevzerlyke orden van het Eere-Legioen ter belooning
van het deel dat zynen vadergouverneur van Drabandgernrnm
heeft in het sluyten van het traktaet met Vrankryk
Een blad van Gend meld dat er woensdag byna eene groote
ramp in een fabriek te Gend heeft plaets gehad door een ongevat
aen den ketel. Den conducteur dermachien had zynen post ver
laten en was in eene herberg gaen drinken, terwyl het fabriek
in volle werkzaemhevd was. Hoe lang hy daer zat weet men niet,
maer by lauter toeval kwam er iemand by den stoomketel, en,
men oofdeele over zynen schrik den ketel stond reeds le gloey-
en nog eenige seconden mogelyk, en eene ontploffing kon ge
heel hel fabriek in gruys slaen. Waersohynlyk niet wens'chende
in zyne uytspanning gestoord te worden, had den conducteur,
naer men verzekerd,"de roekeloosheyd zoo ver gedreven, de
noodfluyt vast leggen, aldus zyne afwezigheyd door eene nog
schuldigere daed verergerende. Den naiatigen werkman zou aen-
houden zvn.
De beruchte dievenbende van het Walen-kwartier, is door
de besehuldigmg-hamer van het hof van appel van Brussel, naet
de assisen van Henegouwen verzonden.
