ZONDAG 4 MEY 1862.
ZESTIENDEN JAERGANG - Nr 818.
X
Vertrekuren uyl de Slatie Aelst NAER:
6 FRANKS 'S JAERS.
Vertrekuren uyt verschillige Statiën*
AELST, den 5 Mey 1862.
Wal wilt het maconnieli libera
lismus
Wat er van zy,
Wat meer is
Hoe
de liberalen de vryheyd
verstaen.
Wat gebeurt er
Deiidertn. 5-20 8-25 11-55 12-30 3-10 6-10
Lokeren 5-20 8-25 12-30 6-10 00
Brussel 7-45 0-0 12-15 3-10 5-45 8-25 8-55
Medi. llrnB. Antw. 5-20 8-25 12-30 3-11)6-10
Iwv Thien Lu vk 5-2 8-25 12-30 3-10 6-10
Vbj-v Land StTvuvën,5-20 8-25 12-30 3-10 6-10
G»»nd 6-30—8-25-12-30—3-10—6-10—8-50
g*Gend, Brugge, Ostende 8-25 -12-20 0-00—
3-10 6-10 lc klas langs Dendermonde.
Kortrvk, Mouscroen, Rvssel (langs Lede) 8-25
12-30 0-00 3-10 -6-10.
Doornyk, Ryssel (langs Ath 7-455-45—0-00
Nio. Geerardsb. Ath, 7-45 2-30 5-45 0-00.
Bergen, Quievrain 7-450 002-3 5-45
VAN ANTWERPEN NAER St-Nikolaes, Loke'en, Gend. 5-30 8-30 10-30 3-(K» 4-30 7-00.
VAN GEND NAER Lokeren, St-Nikolaes, Antweipen. 6-10 9-00 10-20 2-45 5-00 7-00.
Te tfiüB siaen al.de konvoys, Te idecem staen deie vertrekkende van Ath 6-40 0-00
10-10 4-35 0-00 en deie vertrekkende van Denderleeuw al de convoys.
Staen te cysegem stil al de konvoys uytgenomen deeen vertrekkende van Aelst 0-00 des
morgens en 0-00 's avonds en van Dendermonde ten 0-00 's morgens en 0-00 's avonds.
Staen te Santbergen de vertrekken uvt Ath 6-40 10-10 's morg. 4-35 en 0-00 '9 avonds.
Van DenderieeHw 0-00 8-10 's morg. 2-50 6-00 en 8-50 des avonds.
CUIQUE SLIJMT 1
VAN LORERK.N NAER
Dendermonde, Aelst 6-50 12-15 3-00 7-20»-».
Ninove, Geerardsbergen, Ath 6-50 12-15 3-000-0.
VAN ATH NAER
Geernerdsbergen, Ninove, Aelst, Dendermonde, Lokeren 6-40 10-104-350-00.
Lessen. GeeracrdsbergenNinove. Aelst, 6-4U0-0010-104-35—0-00.
Brussel (langs Denderleeuw; 6-40 10-1( 4-35 0-00.
Gend, Brugge, Ostende 6-40 (langs Lede.) 10-10 4-35 0-00
VAN CF. ND NAER
Audenaerdo, 6-25 9 30 4-35 7-40 - naer Aelst, 7-00 11-30 2-20 5-00 7 35 8-20
VAN BRUSSfcL NAER
Aelst, Gend 6-00 7-35 11-40 2-2l' 5-20 8-00.
Ninove, Geeraerdsh. Ath, (langs Denderleeuw) 7-35 2-20 5-20
VAN DENDERMONDE NAER
Brussel (l. Aelst) 7-15 00-00, 2-00 5-15 7-45 (1. Mech.) 5-45 9-10 12-55 3-35 6-40.
Aelst, 7-15 7-55 12-05 2-00 5-15 7-45:
DEN DENDERBODE
50
de liberhaters en macotinieke snoevers zyii toch zoo ge-
Nveldig scrupuleus niet over de penningen en goederen der
kerken.
Uit liberulismus, 't welk naer het Josephismus en het
-Calvinismus riekt en smaekt, kan de vryheyd voor den
Catholyken eeredienst niet verdragen en stelt alles in het
werk ön> dezelve te vernietigen het wilt met kracht en
geweld in de kerk meester worden om er, naer zyne goeste,
pastor en koster te kunnen spelen.
liet was met dit inzigt dat het liberael-maconniek minis
terie aen den Koning, in deszelfs troonrede, heeft doen
zeggen dat men de noodzakelykheyd heeft erkend de ge
breken te veranderen der bestaende wetgeving zoo wel voor
de fundatiën en de administratie der goederen bestemd voor
de stadiën, als die voor het beheer en toezigt van dezewelke
voor den eeredienst bestemd zyn.
Deze zinsnede sprong al te zeer in d'oogen dan dat men
niet seffens gevoelde dat het liberalismus over de pastors
wilt springen, hun geestelyk gezag leenemael benemen en
de Kerkgoederen zelf besturen om er, gelyk uyt alle andere
zaken, honing uyt te zuygen.
Het dekreet van 18Ö9 door Bonaparte gegeven, geeft,
volgens hel maconniek liberaltsmus, te veel mag! -~n tiet
geestelyk gezag, het belet de liberhaters te veel de pastors
kwellen en te pynigen, dit dekreet moet dus herzien, tiet
moet op eenen maconnieken leest gezeten derwyze her-
vrongen, herklopt en hernaeyd wórden, dat het de I:
haters opene ermen geeft om ze, gelyk wy boven zegden,
pastors en kosters in alle kerken te konnen laten spelen.
Wie weet of die gasten er niet op uyt zyn de pastors te
vervangen om de absolutie te geven daer waer deze ze niet
konnen noch mogen geven om kwanten te trouwen die
door de pastors niet kunnen getrouwd worden omdat zy
op alle vyvers visch hebben, en omdat zy er zich ex pro-
fesso op toeleggen om in bedekte set ren vremde fruyten
le kweeken etc. etc.
Jlen wacht naer de hervorming niet des dekreets van 1809,
men begint al vooruyl te gaen, willekeuriglvk zoo ge wilt,
maer dit doet er niets aen, 't is liberale mode. Reeds ziet
men in eene parochie eenen liberalen burgemeester eenen
kerkfabriekraed instellen nevens dezen welken wettiglyk
fonctionneert, dat dien raed een bureel opvorml, beslis-
I singen neemt en doel uvtvoeren zelfs al de politie te mis
kennen die de pastors in hunne kerken hebben.
Het is aldus, zoo verzekert men ons, dat eenen burge
meester eenen stoelzelter heeft doen wegjagen door den
champetter, en denzelven willekeuriglvk door eenen ande-
i ren heeft doen vervangen.
Het is aldus dat in verscheydene parochiën de papieren
en de geldkas der kerken in de handen zyn of van den bur
gemeester, of van den schatbewaerder of van den secretaris
eens ingedrongen fabriekraeds, dit ondanks de
I schikking der artikels SO, Si en 54 van het
1809, welke itiyden als volgt
ART. SO. Elke fabriek zal eene kist of schappraev
hebben, sluytende met dry sleutels, waervan eenen zal
biyven berusten by den schatbewaerder, den anderen
by den pastor of desservitor, en den derden by den pre
si'dent van het bureel
ART. 51. Zullen daer in gelegd worden al de pen-
ningen toebehoorende aen de fabriek, als -ok de sleutels
der offerblokken van de kerken.
ART. 54. Zullen ook in eene kist of schappraey
gelegd worden de papieren, titels en documenten ra-
j kende de inkomsten en zaken van de fabriek
namelvk de rekeningen met bewysstukken etc.
Gelyk "men ziet, deze schikkingen zyn niet te klerikael, en
de voorzorgen die men wilt nemen tot hel bewaren van de
kas en der papieren der kerk, zyn zoo dringend noodza-
kelyk niet als het maconniek liberalismus komt vertellen.
Ten anderen, dit liberalismus geeft uyt, zich zelf, zulke
sterke waerborgen niet, want 't zou den eersten keer niet
zvn dat de kas onvolledig is geweest en dat belangt yke
papieren weggefutseld zvn geworden. Indien er eene schik
king is van het dekreet "van 1809 dat dient gehandhaêfd te
worden, 't is wel deze, want zegggen wy het maer regtuvt,
stellige
dekreet va#i
In plaets van het dekreet van 1809 te klerikael te vinden,
men zou het wel te weynig vry voor het berderlyk en bis-
schoppelyk gezag konnen oordeelen. Eenen geleerden pro
fessor der Universileyt van Leuven heeft in zeer belintg-
ryke artikels bewezen dat dit dekreet verscheyde schikkin
gen behelst die strydig zyn aen de canonieke attribution
der bisschoppen en pastors, aengezien zy eene inbreuk
daerslellen van bnrgerlyk 't gezag legende onalhangivkheyd
der Kerk en in den grond de kerkelyke vryheden vernieti
gen welke, door de Constitutie, aen de Catholyken gewaer-
borgd zyn.
In een dezer artikels waervan wy gewagen, bewysl den
professor dal de Pruyssen beter hunne grondwet eerbie
digen dan de liberalen van Relgiën de hunne, welke deze
met de voeten trappelen byzonderlyk als er kwestie is van
de onafhanglykheyd van 't geestelyk gezag, juyst gelyk den
Calvinist Koning Willem deed en waervan men hem ook
een grief maekte. Ziel hier hoe den geleerden schryver van
Leuven zich aytdrukt
o Irt Pru- - heeft het dekreet van 30 december, het
d kfabrieken in de Rhynsche provinciën regelt,
Con.- .lïitie van 31 janry 185Ó. Sedert ISiÊS' fiebben
bisschoppen een deel dei' reglen weergekregen waervan
het dekreet hun beroofd had. Ofschoon de pruyssische
Constitutie min vryheydsgezind zy dan de onze. nog
weygert liet gouvernement niet te erkennen de GE\ 01-
GEN VAN HET CONSTITUTIONNEEL PRINCIEP
VAN D'ÓNAEHANGLYKHEYD DER KERK.
Het is krachtens deze uytroeping van d'onafhanglykheyd
der Kerk dat, in Pruyssen, de voogdv en 't opzigt des
gouvernemenls over de kerkelyke zaken hebben opgehouden
en dat alle wetten, dekreten en reglementen, waerduor
deze voogdy en opzigt waren ingesteld geworden legen de
regten der bisschoppen en tegen d'onafhanglykheyd der
Kerk, ais afgeschaft aenzien zyn.
Den achtbaren professor eyndigt zvne opmerkingen tegen
het dekreet lan 1809 met de volgende woorden
Als de Catholvke Belgen, met de constitutie in d'hand,
de vryheyd der' Kerk vragen, als zy vragen dal de her-
te ziening van dit dekreet geene inbreuk zou maken tegen
'L gezag der bisschoppen, dan vragen zy slechts de
vryhevd van hunnen eeredienst.
CC Ik bid God, voor 't geluk van myn land, dal Belgiën
cc niet veroordeeld zy onder wetten te bukken waervan de
Prut'ssisclie Kerk vrv is geworden.
Maer zuilen de liberhaters naer die woorden luysleren
Zullen zy 't voorbeeld van Pruyssen volgen? Het is verloren
geklapt, verloren goede voorbeelden gegeven, den gods-
dienslhael heeft hunne koppen verstaeld 't is slechts dom
de zweep der kiezers dat dien haspel kan getemd worden,
willen de kiezers die zweep gebrnyken, al die kwellingen,
vervolgingen, verdrukkingen en hairkiieveryën tegen de
Kerk zuilen al gauw gedaen zyn en, gelyk den sneeuw voor
de zon zfil men den liberalen kwelduyvel zien verkwyneii
en vqrgaen
Omtrent een twintigtal jaren geleden, wierden de Broe
ders der Christelyke Scholen in onze stad geroepen om ei
liet onderwys in onze kostelooze school le geven. Deze
eerbiedweerde religieusen beantwoordden dezen oproep en
wierden alhier onder de algemeene toejnychingen dei-
bevolking ontvangen. Zv namen bezit van het schoon
daertoe ingerigt lokael en verworven weldra de algemeene
achting en volle genegenheyd der Aelstenaren, want men
Deelde zich geene moeyten, 'geene zelfopofferingen, geenen
lasligen arbevd, geen zwoegen en zorgen in welke zy met
besteedden om de werkmans- en geringe burgersjeiigd te
onderwvzen en als brave burgers op te kweeken. Zoo
treffend zoo schitterend was den uytslag dier nooyt vol-
prezene poogingen, dat godsdiensligheyd, onderwys, zede
lykheyd, weigemanierdheyd en meer
andere goede hoeda
nigheden onder de jeugd der werkmans- en kleyne
burgersklassen spreekwoordelyk wierden en dat de onver
schilligsten zelve geene zegeningen genoeg voor de eerweerde
Broeders vonden, dat de algemeene goedkeuring, de gebe-
nedvding van eiken weidenkenden menscli aen deze mannen
van opoffering en naestensliefde ten deele vielen.
Maer het afgunstig en nydig liberalismus kon dit niet
verdragen, het rampzalig liberaei princiep van alles te
verwereldlyken maekte zich meester van den nieuwen
liberalen gemeenteraed, en van dan af wierd de wegzending
der eerw. Broeders besloten. Voorstellen op voorstellen
wierden gedaen om dien onbetitelbaren akt te volvoeren
na lang schryven en vryven, denken en beraedslagen wierd
eyndeiyk den noodloftigen slag gegeven. De Broeders
kregen hunnen opzeg en er wierden wereldlyke onderwyzers
byeengeraspt die de religieusen moesten vervangen.
Onderlnssehen had den liberalen gemeenteraed van Aelst
zonder den weerd gerekend eenige achtbare burgers
verstonden elkander, zy volgden den raed dien wy het
geluk gehad hebben hun te mogen geven, zy vervoegden
zich met onzen zeer eerweerden heer Pastor-Deken en, als
by toovers'ag, was een deel onzer voortreffelvke nieuwe
zondagschool in een allerbest geschikt schoollokael her
schapen, hetwelk de Broeders nu, over eenige dagen, met
al hunne jubelende leerlingen, tot groote vreugde van alle
treffelyke lieden, betrokken hebben
niet verkroppen de mannen dier party, welke 't woord
vryheyd altvd in den mond hebben, over en van niets
anders klappen en schryven dan over vryheyd van geweten
over verdraegzaemlieyd van denkwyze, over eerbied van
elks principen, die mannen, zeggen wy, welke zich als
conslitutionnele heyligen in alle omstandigheden voorgeven
en als levendige voorbeelden van gedoogzaemheyd optreden,
poogen hier dit heylzaem en onschatbaer werk van gods
dienstige vryheyd te belemmeren en te dwarsboomen.
Indien het waer is wat men ons van verschillige zyden
verzekerd heeft, dan zouden agenten by vele ouders der
leerlingen van de Broeders gegaen zvn met de komplimen-
len van burgemeester en schepenen, om deze aen te wak
keren hunne kinderen uyt de broederschool te trekken en
ze naer de wereldlyke stadsschool le zenden. Men lieef'l
ons nog veel ernstigere dingen gezegd die wy verder zullen
onderzoeken eer wy ons tegen de zelve verzetten. Onder-
tussehen vragen wy hierover aen den Motiileur van 't stad-
huyshet Verhund van Aelst, stellige inlichtingen als
namelvk
1° Of het waer is dat het kollcgie van burgemeester en
schepenen deze agenten wezenlyk gezonden heeft om op de
ouders te drukken (en eynde deze hunne kinderen naer de
wereldlyke stadsschool le doen zenden?
2" Of dit wel de vryheyd eerbiedigen is welke het libe
ralismus overal tot op de daken toe predikt?
3° Of het wei iels en wat liet tegen het onderwys onzer
Broeders in te brengen heeft om zulke ongelooflyke
vryheydstnoord te verregtveerdigen
'Wv verwachten hierop stellige antwoorden en middeler-
w\T wakkeren wy de arme ouders aen zich in 't geheel niet
te' laten afschrikken en aen alle weikdanige agenlen te
zeggen, als zy zouden komen, dal zy met hun geene affairens
hebben, dat noch burgemeester, noch schepenen, noch wie
liet zv zich le bemoeyën hebben met den keus van leer
meesters, welke zy, ouders, aen hunne kinderen vers aen
le geven.
Wy smeeken daerby alle weldenkende burgers, byzon
derlyk de ryke die op de armen invloed hebben, al hunne
krachten in te spannen om de vrye school der eerw.
Broeders te ondersteunen niet alleenlyk met de arme
ouders die er hunne kinderen willen heenzenden gerust te
stellen en hun bescherming le beloven, maer zelfs dit
or.evndig goed werk, door geldelyke bvdragen, le helpen
en regt te houden. O ja,'t is een oneyndig goed werk,
't is een werk van nvlstekende liefde in de godsdienstige
opvoeding der arme jeugd mede te werken, 't is het groolste
«oud, de voorlreffelykste weidaed die men den armen kan
toebrengen. Word hv opgekweekt zonder godsdienstige*
gevoelens, dan is hv ongelukkiger dan oovl, eu de muèt-
schappy zal. dit is grootelvks te vreezen, zoowel dan lij
zeil' over zvn lot le zuchten hebben.