1
Eenen brief van den Koning aen
den Paus.
meenteraed, zeggen wy, heeft nu, in princiep, besloten dat er
een nieuw Kerkhof zal gemaekt worden maer dat het oud Kerkhof
zal behouden blyven voor de pevsoonen of familiën, die er zouden
grond willen koopen om grafkelders of zuylen op te maken.
Wy gaen hier nu met twee Kerkhoven zitten, zegt het publiek,
een voor de arme mensclien 411 een voor dc ryke, juyst alsof de
rykeu beter waren, na de dood, dan de armen. Wy, zeggen de
min begoedde burgers, zullen buyten de Zoutsraetpoort, aen den
Huring, op het armenmenschcnkcrkhof, begraven worden, omdat
wy met de bcu'zc aen den hals niet geboren zyu en geen geld
hebben om grond voor eene byzondere grafslede aen te koopen.
Wy zegden de armen, zyn van zelfs buyten hot Kerkhof der ryken
gesloten, maer dit scheelt ons weynig, wy zyn gewoon, van 111
ons leven, verlaten en van achter gestoken te worden, wy zyn
toch den overschot van de wereld, 't is by God alleen dat wy
gclyk zullen gesteld zyu enz. enz.
Ja zoo hoort men hier geheel de stad door redegeren en deze
die alzoo spreken, spreken met grond, maer wy zullen hun
bvzonderlyk doen opmerken dat zy dit alleenlyk aen de liberale
regentie mogen zeggen, want 't is de liberale regentin alleen,
die het zoo° wilt, 't is den liberalen gemeenleraed die thans
meester is en zulke dwaze besluyten neemt.
Wat ons betreft, wy keuren dit onbegrypelyk besluyt volko-
mentlyk af, omdat het de teederste gevoelens kwetst van den
minbegoedden burger, en omdat het aenleyding geeft tot gedach
ten van verstooting dan wanneer bloedverwanten en vrienden
niets anders dan vertroosting behoeven.
Uaerby is 't eene nuttelooze geldverkwisting een nieuw Kerkhot
non te koopen als er een bestaot dat men wilt behouden alleenlyk
0111 verschil te maken tusschen ryken en armen, van welke den
eenen zoo wel dan den anderen toch maer 6 a 7 voet .aerde
noodig heeft 0111 te rusten. Het is ie denken dat de hoogere
overheyd dezen uytzinnigen trek zal van de hand wyzen.
Wy ontvangen .een merkweerdig vlugschrift, in de vlaemsche
tacl opgesteld, waerin de gecstelyke en Ivdelyke magt en gezag
van Zyne Ileyligbeyd den Paus van Hoornen, Pius IX, op eene
ontegensprekelyk'é wyze word acngeloond.
Dit verdienstelyk werkje deelt den volgenden brief mede, door
koning Leopoldus den 1°, geschreven in 1833, aen Zyne Heylig-
heyd Uregorius XVI, in de zending van den graef Vilaln X11II
als" buyteügèwoonen afgezant en gevolmagtigden
ei Zeer hej/ligcn Vader,
Toen ik over een jaer door de Voorzienigheyd en den nationa-
len wensch tot den troon geroepen wierd, begaf ik my te midden
van hel,belgisoh volk om my geheel asty zyn lot toe te vvyden,
cn een mvner eerste zorgen Was spoedig met den II. Sloel weder
aen te knoopen de betrekkingen welke de staatkundige gebeur-
nissen oogenblikkelyk hadden afgebroken. Overtuygd dat de
aloude goedheden der Opperpriesters voor een volk, ten allen
tvde zoo onderscheyden door zyne gehegtheyd aen den godsdienst
zyner vaders, gelvk door zyne godvruchtige verknoglheyd aen
het eerweerdig Opperhoofd van dien godsdienst, met waren
uvlgeout overtuvgd dat de nieuwe waerborgen door de consti
tutie van het onafhanglyk Belgien aen den Catholyken eeredienst
eceven, niet dan aengenaem aen deu H. Sloel konden wezen en
liet oogenblik verhaesten dat Belgiën door hem zou herkend
worden, had ik eenen persoon gelast om uwe Heyligheyd myne
verheffing tot den troon aon te kondigen, en haer tevens de
uvtdrukking myner opregte wenschen en vriendschap te dragen.
Onvoorziene omstandigheden hebben alleen het vertrek van
mvnen gezant vertraegd. Nu gelukkiger, en willende aen uwe
Hevligbeyd een ondobbelzinnig bewys myner gevoelens jegens
haer geven, heb ik den graef Karei Vilain XIIU mynen buyten-
gewoonen gezant en gevolmagtigden minister by haer hof be
noemd, en heb hem gelast aen uwe Heyligheyd uyt te drukken
hoeveel prys ik aen hare vriendschap hechthoe zeer ik ter
herte heb mvne noogingen tot vvelzyn van het belgisch volk te
.doen keeren," en 'over hetzelve te doen komen de weldaed der
gebeden en zegeningen uwer Heyligheyd. liet is in die gevoelens
Zeer heyligen Vader, van uwe Heyligheyd,
den goeden broeder en opreglen vriend,
LEOPOLD.
Wanneer men dezen brief van 1833 aendachtig leest, moet men
dan niet bekennen dat het zoo gezegd liberael ministerie t e
woorden van den koning in 1861 teenemael herdraeyd heeft,
door de herkenning van ilaliên, en zelfs - indien wy ons zoo
mogen nytdrukken-den brief van Leopold als eene diplomatieke
logen doel voorkomen
*'T is maer eene vraeg, ziet ge.
vercierd, er brandde was voor 173 duizend francs en men begroot den j
onkost op 500 duizend franken. De stoet was allerprachtigst, hy was
samengesteld uit honderden bisschoppen, kardinalen en een groot getal
kloosterlingen, alle droegen eene wassen keers. Morgen moeten wy weder
om onder de wapens. Zyne Heiligheid gaet den eersten steen leggen van
eene nieuwe knzern en men zegt dat Zyne Hoogweerdigheid de bisschop
van Orleans zal prediken.
Ik noem my op nieuw uwen allertoegenegensten vriend. P.
Brief van M. Cobden over de versterkingen van Antwerpen.
Men leest in de Tablet van 14 juny
Den zonderlingen brief dien men gaet lezen, is geschreven
geweest, zegt men, doorM. Cobden, ter gelegenheyd eener rede
voering van M. Van Ryswyck, in welken hy verzekerde dat het
op den drang van het engelsch gouvernement is dat men de ver-
slerkings werken rondom Antwerpen ondernomen, moet toe wy ten.
Midhurst, Sussex, 24 april 1862.
Mynheer, ik weet niet tot hoever gy verschooubarr zyt om het droevig
ontwerp der fortilikalien van Antwerpen ten laste van lord PaImer9tou ge
legd te hebben. Gy zegt my dat die beschuldiging is uytgebragt geweest
in eene openbare meeting te Antwerpen gehouden. Menigvuldige beschul
digingen worden in onze meetings in Engeland gedaen, en die men bet
minsten der wereld niet zou kunnen verregtveerdigen. In afwachting van
klaerblykere bewvzen, zult gy my voor het oogenblik toelaten mvu oordeel
op te schorsen en er aen te twjfelen.
Ik bekreun my heel weynig met te weten wie den opgever is van dit
ellendig ontwerp onder alle de oogpunten woer ik mv plaetse, kan ik my
niet wederhouden erin eene buytengewoone afwazigheyd van gezond
oordeel te herkennen. Belgiën is zyn beslaen schuldig aen eene gansch
zedelyke magt, deeendragt der groote mogendheden, en geenszins aen zyne
eygene en innerlyke weerde. Het eenigste gevaer dat het kan loopen vun
zyne natioualitevt te verliezen, is van hy Vrankryk gehecht te worden
maer in de tyden dat wv zyn,worden de aenhechtingen niet gedaen zonder
de toestemming der bevolkingen. Zoo lang gy weynig niet belastingen
bezwaerd zyt, zult gy vryer en voorspoediger zyn dan of gy by Vrankryk
wacrt ingelyfd daerom hebt gy voorzeker liever onafhanglyk te blyven.
Om daer zekerder toe te geraken, moet gy de onkosten vermyden welke
de groote wapeningen noodzaken. Zy zullen u heel weynig dienen U gen
den eenigsten vvand dien gy te vreezen hebt, en zullen slechts tot uytslag
hebben het volk met belastingen te overladen en hetzelve aldus tot de
xenheehting te beschikken. Zulkdanig is myne politieke denkwyze wegens
uw land en ik kan niet aennemeu dat er eenen staetsman zy dio anders
zou denken kunnen.
Ware ik Koning der Belgen en begeerig om myne kroon voor myne na
komelingen te behouden, ik zou voor alle leger niet anders willen daa
eenige duyzende mannen. Myn koningdom aenscliouwende als enkelyk op
de zedelyke magt gevestigd, zou ik oen myne magtige geburen zeggen
Gy hebt myne onzydigheyd afgekondigd, ik ben besloten dezelve aen
myn volk te waerborgen, met hetzelve zoo min mogelyk met lasten te be
zwaren naer liet voorbeeld der voorspoedigste Staten. Geloof my, dit
ware den krachldadigslen middel om de Belgen in de liefde hunner onaf-
hnnkelykheyd te behouden. Marr verstorkingen te Antwerpen bouwen met
het vooinytzigt van eens een herzamelingpunt te vinden in tyd van oorlog
en Europa uytnoodigen om Belgiën in een salgveld te herscheppen, dit is,
myn dunkens, het rampzaligste gedacht dat men hebben kan, want hrt is
bet volk in de vrees werpen die uyt eenen zeer gevuerlyken toestand ge
boren word en hem liever de aanhechting doen bcgeeren. Ik voeg er by
om te eyndigpn, dat indien gy stukken vind om te bewyzeu dal zulk eene
uylzinnige polilick uyt Engeland voorlkomstig zy, ik u oneyndig verpligt
zal wezen mv dezelve zoo aenslouds tc doen toekomen.
^enveerd, enz. Riciiaiid Cobdbh.
Mynheer en Vriend Dokle.rhode.
Hel -volgende Zouavenbriefje zullen uwe geëerde cn godsdienst-
minnende lezers en lezeressen, vrienden en kennissen onzer
Zouoven met vreugd en aendoenmg lezen g
Lieve Vrienden,
I)e laetste tydinpei. die ik n gezonden bob kwamen int Porto d'Anzio
daer xrn vrx drv' vreten verbleven en hebben er veel schoonc din-on
rchoord en g«ie». Van deer XJn wy wedergekeerd naer Har.no Den Mndng
1 iunv heeft de bisschop «n Orlc.cs MSr Dupanlonp ons een allertreffendst
sermoen godnen waerdoor hy de maend van He. d,e wy onder elkander
gevierd hadden is komen sluiten. l)en volgenden dynsdag xyn wy ver-
nokken naer Hoornen om nldner de feest der Heiligverklaring by Ie wonnen,
iw onsen doorlegt in de heilige stad kwamen er veel vremdelingcn loege-
Joonen Het was knriens om sien hoe sy ons bewonderden H y syn hier nu
eekaxerneerd in het Arsenoel. Wy vinden hier over de dry honderd lus-
schoppen, ..eer don vier duixend vreesde pr.esters en ontelbare pelgnms
van olie landen der wereld. Verleden vrydag wnren al de Belg.scl.e Zonaren
uiteenoodigd in het Belgisch Collegie om .Maer voorgesteld te worden aen
de bisschoppen van ons land. Zyne Hoogweerdigheid de dertsb.sschop van
Jlechelen. de Bisschoppen van Kamen en van Gent hebben ons woorden van
roodheid en welwillendheid tocgestuerd. Do bisschop van Gent vroeg aen
een ieder xvnen noem, den naem van syn bisdom en van xyn dorp. „atcrd.g
ver mderden wv er weder, en Zyne Hoogweerdigheid de bisschop van Gent
deed voor ons ien allerschoonste sermoen. Hy heeft aen de Zouoven van
xvn bisdom beloofd van als hy op hunne parochie nou komen, li.mne ouders
té ontbieden on hm. te xeggen dat hy hunne kinderen gexieu baden dat
7V licti geheel wel gedragen.
Van dezen noorgend, tnaendag, heeft Zyne Uoogweerd.glie.d de derts-
hisschop van Hcchelen voor cos de Sis gedaen m welke wy bvna alle n.t
xvne hand de II. Communie hebben ontvangen. Na de Mis hnbl.cn hunne
11 nneweerdi"heden ons gclracteerd met een goed ontbyt... Deern. heeft
do Msschop'van Gent de Zouaven van xvn bisdom alleen geroepen co heeft
hun 4!> francs ter hand gesteld om een goed glas op xyne gexondhcid
,C Nu "moet ik no. een woord xeggen van de heiligverklaringVan 's rnor-
«ës teil vvf uren wnren wy onder de wapens. De plegtigbeid begon (en
es wen eë duerdo lot eene uer namiddag. De ketk was allerschoonst
Vrydag der afgeloopene week overleed te Erondegem den wel
eervveerden beer De Clippele, sedert 42 jaren pastor dier parochie
Eenen onzer vrienden, welken de begravenis byv\oondc, verzoekt
ons hel hieronderstaende verhael op te nemen, iets waeraen wy
volgeern voldoen, omdat het strekt ter vereering der geheugenis
van eenen achtbaren geestelyken, wiens lange levensdagen eene
aeneenschakeling zyn geweest van de schitterendste deugden en
hoogste verdiensten zoo voor God, voor welken hy alleen leefde,
als voor de samenleving, die hv, dooi' zyn deftig voorbeeld,
steeds gesticht heeft. Ziet hier het verhael
Zaturdag 14 dezer was ik ooggetuige van eene aendoenlyke
kerkplegtigheid te Erondegem, ik wil spreken van het ter aerdo
bestellen der stoffelyke overblyfselen van den eerwaerden heer
Paslor De Clippele, welken aldaer na tvvee-en-veeriig jaren zoo
wacrdiglyk den herderstaf te hebben gedragen, eenè loopbaen
van 80 jaren kamt te eindigen. Dergelyke plegtigheden zyn den
aenwezigen voorzeker hertroerend, doch zy geheugen waerheden
van den godsdienst en zyn daerom schoon aen de oogen van
den Christenen.
Dc doodklok zond haro treurende galmeD over de in rouw
gedompelde gemeente.
Een talryke stoet, voorgegaen door rouwvaen, kruis, accolieten
en verders bestaende uit al de leden der broederschappen, ver
volgens een vyf-en-twintiglal geestelyken der omliggende ge
meenten allen in pleglig kerkgewaed, en eindelyk het duerbaer
overschot van den te regt betreurden gedragen door acht der
voornaemsle ingezetenen. De hoeken van het koslelyke baerkleed
werden gehouden van vier met surplis gekleedde pastors. Onder
het zingen van eenen stemparigen libera welken door <len zeer
eerwaerden heer Deken van Aelst werd aengeheven, stapte de
stoet met statigen tred gevolgd van de bloedverwanten, paro
chianen en ontelbare vremdelingen, van uit de dorpspaslory,
kerkwaerds. D hoe treffend hoe menigen traen biggelde langs
de wangen, en geen wonder, weende de gryzaerd, want de over
leden was zyn steun geen wonder weende de zoon, want hy
vergezelde zyncn geestelyken vader ten gravegeen wonder
weenden de armen, want hy was hun troost; en de rykeu
weenden ook want hy was hun vriend.
Het inwendige der kerk had ook zyn rouwkleed aen ontelbare
geschilderde doodshoofden schenen akelig de dood te erhinneren
en meer dan zestig keersen welkers flikkerend vlammetje op-
waers steeg omringden het lyk dat thans in den rouwbehangen
koor rustte. Na de Vespers der overledenen onder het geleide
dei' orgel statiglyk gezongen, werd het zielloos lichaem in eene
voorbeschikte plaets begraven, wat aldaer, en hoe zulks gebeurde
kan ik niet neder schryven, plotselings verkeerde my den moed
in onverwinnelyke droefheid, en waegde niet de nybyheid dier
plaets te genaken. Wat ik echter van verre bemerkte, was dat de
aenpalende naesten reikhalzend over elkanders schouders blikten
als wilden zy hunnen herder volgen lol oen de overzyde van
het graf. Op dit oogenblik raekle menige knie de gewyd'e aerde,
menige iraen yan opregte droefheid en ongeveinsde liefde be
sproeide de narre graszoden, 'en een smeekende bede rees uit
aller borsten ten hoogen. H. S.
Men schryft ons uyt Lede.
Maendag lest wierd alhier ter aerde besteld het sloffelyk
overschot van M. Wandels, die nog in den bloey zyner jaren aen
zyne talryke vrienden ontrukt is geworden. Het vroeglydig
afsterven'van dien verdienstvollen jongeling, die nauwelyks 23
jaren oud, ingezien zyne uytgestrekte bckwaemheden, tot de
belangryke plaets van'genecshccr des burgorlyk hospilacls van
Leuven, onder toczigt zyner professors, benoemd wierd, dit
belreurlyk afsterven had de gemeente Lede in den diepsten rouw
gedompeld en dit bleek by de begravenis, want geheel de paro
chie was te heen om eene laetste en welgemeende hulde aen
M. Wandels le bewyzen.
Een twintigtal leerlingen der Catholyke hooge school van
Leuven waren ook toegesneld om die rouwvolle plegtigheyd by
te woonen. Na de gewoone gebeden, is het lyk, door vier zyner
beste vrienden, naer deszelfs rnstplaets gedragen, alwaer eenige'
welgevoelde woorden, door twee zyner studiegenoten, wierden
uylgesproken. Eenen vloed van tranen, gestort door de talryke
aenwezige menigte, geluygde onbelwistelyk de groote droefhevd
welke deze vroegtydige dood gebaerd heeft by al wie dien zoo
voortreffelyken als 'geleerden jongeling gekend hadden. Moge hy
hierboven de onverstoorbare rust genieten welke den Heer berevd
heeft voor deze die de hun toevertrouwde talenten niet in de
aerde verbergen, maer ze gebruyken zoo en gelvk den üytdeeler
der gaven het geboden heeft. Dit heeft wylen M. Ednr. Wandels
gedaen, dus dat zyne geheugenis als die van den regtveerdigen
in zegen zy.
Een koninglyk besluyt van 46 juny magtigt het godshuys-
bestuer van Lede, om een hospitael te bouwen in die gemeente.
Volgens het bestek zal die bouwing fr. 41,282-54 kosten.
Eene subsidie van 8000 fr. word tevens verleend om gemelde
besluer te helpen die onkosten te dekken.
Vyf sektiën op zes van de Kamer .der volksvertegenwoor
digers, hebben met eenparige stemmen het voorstel aenveerd j
van den heer Coomans. strekkende om 1 fr. 50 per dag en per
man toe te staen voor militaire logementen.
Den 15 is de gemeente Laerne, het tooneel eener moord
geweest. By gevolg van eenen twist, die welhaest door dadelyk-
iieden wierd gevolgd, heeft den genoemden Lieven Chrisliaeos,
oud 60 jaren, van zekeren Bernard Rondelaere eene messteek in
zynen buyk ontvangen.' De wonde was zoo diep dat Christiaens
er byna s'chielyk aen bezweken is. Den dader dier moord is aen-
gehouden.
Denzelfden dag is te Ophasselt de woouing afgebrand van
den genoemden J. B. Moreels, winkelier. Do schade word op
1500 fr. begroot.
Men schryft uyt Laerne, den 17 juny
Gisteren namiddag is de aenscho.uwing gedaen van het lyk
van Lieveu Christiaens, die door Tollenaere komt vernioord te
worden. De geneesheeren hebben bestatigd 1°-Tvvee messteken
in de reglerzyde 2° eene breede wonde in den ondtrbuyk.
Uyt de verklaring der getuygen blykt dat het slagtoffer zich
verdedigd had met eene raek.
Christiaens laet vyf kinderen achter in de diepste ellende.
Den moordenaer doet volkomene bekentenissen en schyot het
minste leedwezen over zyne gruweldaed niet te toonen.
Ter gelegen'heyd zyner terugkomst uyt Roomen, is er aen
M.Joseph De Potter, door het muziek van'.Mellc, eene schooDe
serenade gegeven. Dt n achtbaren heer is verwelkomd geworden
door de byzonderste iuwooners der gemeente, allen zeer begee
rig om uyt zynen mond het verhael te hooren der luysterryke
feesten die in de eeuwige stad hebben plaets gegrepen.
Wy vernemen dat voor een groot getal werklieden, die in
de fabriek van wylen M. Ferd. Lousbergs te Gend werken, de
werkuren ook verminderd zyn in andere katoen-gestichten zyn
de werkuren ook verminderd en ecnigen zyn voornemens geheel
stil te leggen indien er in het kort geene verandering ic den toe
stand plaets heeft.
Men schryft uyt Brussel, aen een luyksch blad - Daer is
niets waer in "het geen er is aengekondigd geweest wegens
vergunningen die acn de Antwerpenaren zouden gedaen worden
en onder welke men eene schadeloosstelling meldde van 3
millioenen voor de servituten. Daerentegen, doer is zeer ernstig
spraek van aen de stad Antwerpen eene gunst tc geven welke zy
sedert lange jaren betracht, namelyk van haer, voor een deel ten
minsten, de hoedanigheyd van vrije haven toe te staen.
Een vonnis dynsda'g morgend door de regtbank van eersl-en
aenleg te Antwerpen uyigebragt, na de voornaemsle beschuldi-
gingspunlen van de hand gewezen te hebbeD, heeft uyt hoofde
van enkel bankroet, voor onregelmatigheyd iu het houden hun
ner boeken, veroordeeld als volgt
MM. Antoon Herlogs, tot 8 maenden gevang, Jos. Hertogs,
vader, tot 5 maenden gevang Jos. Hertogs, zoon, tot 1 maend
en 100 fr. boete. Van Imsehoot, tot 3 maenden gevang en 100
fr. boete.
MM. Wambecq, Van Hengel en Andries Hertogs, zoon, zyn
vrygesproken.
Woensdag laetst om 3 uren namiddag, beeft den bliksem
dry persoonen, die bezig waren met klavers te maeyën, in den
Prooper-polder te Kieldreeht, geslagen. Den eenen verkeert ia
eenen zeer, netelachtigen toestand, en eenen anderen zal waer-
scbynlyk den eenen arm lam behouden. Den derden is er met
den schrik van afgekomen.
Men schryft uyt Hoogstraeten Donderdag laetst, rond 5
uren namiddag, is de'n donder gevallen op het peerd der maelpost
die den dienst doet tusschen Antwerpen en deze gemeente, en
heeft het stokdood geslagen.
Over weynige jaren ontving mejuffer Maria Towshend, ge
boren te Londen/hel H. Doopsel in het klooster te Wacken', en
omhelsde er den roomsch-catholyken godsdienst, mei eene regt-
zinnige liefde tot haren Schepper. Later vertrok zy naer haer
vaderland met den sterksten troost der wereld in haer hert.
Omtrent een jaer nadien bragt zy een dochterken ter wereld,
hetwelk- eene uytdrukkelyke blydschap aen haren echtgenoot,
den heer Thorp, veroorzaekte.
Uyt gevoelige erkentenis, en als gejaegd, wilde zy het oord,
wae'r zy z.oo Veel troost had gevonden, met haer kindje een be
zoek afleggen, en zondag laetst kwam zy wcrkelyk met haer
kroost, in het klooster te Wacken toe. De Voorzienigheyd be
schikt wondere zaken, en hare werken zyn ondoorgrondbaor -:
dynsdag is mevrouw Thorp, na twee dagen verblyf te Wacken
aidaor godvruchtig in den Heer ontslapen.
Het oriweder van donderdag voorlaetst heeft zich ook gewel
dig te Kortryk en omstreken doen gevoelen. Menigvuldige pannen
zyn van de daken geworpen en ruylen in de vensters verbryzeld.
De wieken van den molen van Mev. weduwe Soete, op den steen
weg van Zweveghem, zyn afgevlogen het kraem van een oud
wvfdat sedert lange jaren op de Kringplaels zat, is door den
wind opgenomen mei alles wat er op stond, en ver van daer in
de slraet overhoop geworpen.
Te Wacken is eenen molen in stukken en brokken geslagen
eenen mulder die er zich in bevond, is op het gekraek zich onder
eenen zwaren baskuel gaen verschuylen en is aldus van alle
ongeluk bevrvd gebleven.
Te Avelghein zvn er meer don '1000 hoornen uytgeruktte
Hoogstade zyn er*ook een. dertigtal, en te Pollinchove en St-Re-
quiers een twintigtal neergeveld.
Men schryft uyt Dixmude
Donderdag heeft alhier, doch het meest in onze omstreek, een
vreesiyk orkaen gewoed, dat ten lande veel schade heeft aenge-
I ristvooral op de boonen, op het sucrioen en in de boomgaer-
den. In deze laetste zag er den grond als bezaeyd uyt mol groer;
