Half-Belg ha1-Fransehman
500-JAR1GEÏV JUBILÉ,
Bersgl aen wien hel aengaet.
en daer zouden gieren komen. 'T is hel groot gevaer voor Polen, i
Ik ben bereytl u le gehoorzamen, indien gv belooft dal dc revo-
lelie er zich niet zal onder komen vermengen. Als Vendecn groot I
was, 'lis omdat gv cr niet waert. Indien 1789 gevaer'liep.
t is omdat gy gekomen zyt.
Ten overige, het seyu is 'niet meer te geven 't is gedaen.
Men sterft; wy bidden. Wat zal er morgen gebeuren Wal God
ook toelale, do overwinning of de neêrlaeg moet roemryk zyn,
Polen moet uyt die ongelyke worsteling opsiaou vryer, of meer
dan ooyt liefde, mcdelyden en eerbied weerdig.
Gy zegt dat dit volk maer vry zal wezen door onsgy hebt
gelyk. Aen de revolutie overgeleverd, moet men beven voorzyne
vi'yheyd. Maer noen, ik lieb betere hoop. liet hloed dat stroomt
is vrucblbaer als het zuyver is. Al ware zy zelfs zegcpialentl,
indien de zaek door de woelgeesten van Europa bedorven word
is zy verloren al ware zv overwonnen, indien zy maer gediend
is geweest door de vaderlandsliefde en bel gelóol, zal zy zich
heropregten, want de regtveerdighcyd is voor eeuwig regt-
veerdigheyd.
Gedoog dan, Mynheer, dal ik niet gehoorzame aen uvven op
roep om Polen le dienen, volgens het program dat gy ons zoud
opleggen. Zeker, had ik naer uw gebed'niet gewacht om uyt
gansch myne ziel het vaderland van Sobieski te beminnen, die
heldhaftige natie die het kloeksle bolwerk was rler Christonheyd
tegen liet zegepralend isllmismus, en die, eens verrast en
tr natten, en sedoit meer dan eene eeuw alle de vrvheden
verloren hebbende welke de tyranny der meoschen kan ontroovcn,
even als Ierland, rleze bietste vryheyd gansehelyk liceft weten
le bewaren, de edelste van alle, en welke niet eene tyranny
zoude kunnen dwingen, indien zy zich z.eive niet afstaet, do
vryheyd van haer geloof ert van haer geweten.
Weet gy. Mynheer, hoe ik Polen zou willen dienen 'T is in
de raadvergaderingen rler europesehc natiën. Ik zoude ten pryze
van myn bloed wiilen overluygen aen degenen die knnnenhel
geen wy niet kunnen, dat er hier eene groöle ongeregligheytl te
herstellen is, oen scliandelyk geschoniien regt weder te geven
eene aen Europa en aen Vrankryk noodzakelvke harier berop
te regten, en mogtcn wy nooyt meer welen aen welk punt deze
harier ons ontbreekt, waervan de Voorzinnighevd zoo wonder-
haer de plaets had aengeloekend en die men zoo scliaemteloos
en zoo onwoordiglyk geslagtofferd heelt
Helaes die dappere én Catholyké nuln: ontbreekt niet alleen-
Ivk nen Europa en aen Vrankryk zv ontbreekt ook aen de Kerk.
Maer dat is ook waarom hare zael; onvergnnkelvk is Reeds in
do XVII» eeuw. op hot oogenhlik dat Polen scheen te vergat»»
en men zyne vyanden op hetzelve zag neerstorten tjelyk êem-n
leeuwdie zyne prooy in zyne kimmen houd, ijmsek' gereed om
dezelve in stukhen te telen, riep Mossuet in de grootste vurig-
heyd zyner vvelsprekendhcyd en in liet levendig licht zvns
geloofs uytGotl had het anders beschikt. Polen "was nooili"
tot zyne Kerk en wierd haer een vrekër. Eensklaps dondert
het uyt liet hoogste der hemelen en Polen is verlost.
En wy, die deze groote toohön niet hehhori, ivv zullen desniet-
leminder met dezelfde hoop eu in hetzelfde liélit ze«"en llie
droevige 011 grootmoedige kwestie kan met gt smaelifworden,.
he politiek heeft ze schoon af te wyzen en lol het dagorde over
te gaén, de reglveerdigheyd houd' ze er aen God en de eer
zullen ze er tol liet eynde toe op terugbrengen.
Gelief, Mynheer, de beluygenis der gevoelens te aenveerden
welke ik de oer heb u aen te bieden.
t Feux, bisschop van Orleans.
Orleans, den 16 moert 1863.
Ieder buys vvooruyt eenen jongeling word weggehaald, is een
dootlenhtiys iederen weggehaelden is ëen'lyk, "dat zeil liet ge
luk niet genieten mag op zyncn eygen dierbaren grond le rusten
Herinnert u... ha wy zouden die rey herinneringen nog veel
kunnen verlengen moorden, branden, plunderen, roeven
dc vreedheyd tot aen de razerny gedreven ziedaer de regering
van de Gzars van Rusland over het ongelukkig Polen
Valt het dan nog le verwonderen dat de Polakken de schrikke-
Ivksle dootl inloopen om zielt aen hel itwangjuk der Russen te
kunnen onttrekken
I'osl-Scrtptitm. Om te cyndigeo. Mynheer, herlees ik mvnen
brief; hv is lievig. Wat wilt gy Ik heb niet kunnen vergeten
hetgeen gy deo ijroevigen moed hebt gehad tegen myn geloof
te seltryven. Maer ik vergeel ook niet dat gy verbannen zyt ge
weest voor denkwyzen die zeker de myne ïiiet zyn, maer van
welke ik de helanglooslieyd en de neêrlaeg oer. God behoede
my, conige droctheyd l>y degene van uw leven nog te vocon
Ik zou misschien ook hebben moeten gedenken dat gy eenen
lierdichter zyt, en strengheden van woorden verzachten welke
misschien niet verdient eenen man die bid gansch bewogen door
de smertclvke poëïy der ongelukken van'Polen. Vergeef my;
veroordeeld lol alle de wezenlyklieden des levens, heb ik u moe
ien antwoorden in proza, niet als dichter, maer als bissehop.
Will gy, goeden lezer, welen uyt welke oorzaek den slryd
dien de Polakken aen tie Russen leveren, zoo tardneUi" zoo
wanhopend is vvnerom die ongeltrkkige tralie unebt en' dag
naer de kerken been snelt om van God en de heylige» de her"
winning van hare nationaliteit le bekomen wairöm hel pool-
seho volk de uytwyking, de dood verkiest eerder dan neg. Intmer
onder het russtseh juk te-moeten staen... herinnert u -ijöl, toen
dc poolsche kokarde met smaed en schande wierd afgescheurd
en door dc met bloed bemorste rttssischc vervangen toen lit 00
huysgezinnen van den kieviten adel, erger dan slagtvée gekoerd
en gchoeyd, naer het land der ballingschap wierden gevoerd
Herinnert u heljaer nadien, toen'liet enlholvke Polen in iiet
hert getroffen wterd, de helft zyner kerken zag onthevligen en
aen den russisehen ritus overleveren locn de eygen "tael dat
heyligdom vaneen volk, verbannen wierd; lociï onnooaeie etr"
verlatene weeskinderen p gruwel tot de ballingschap
wierden veroordeeld zy die niets ter wereld meer hadden dan
hel vaderland, 't geen tien nog ontnomen w ierd
Herinnert u, dat de ealholyke poolsche geestclvkbeyd in 1833
den voorrang moest afstacn aen de rnssische dat men dc linwe-
lykett lusschen eatholyken en rtissisehen gesloten, door de pries
ters van deze laetslen moest doen iuzegencu, en dat de kinderen
uyt die gemengde knwolykeii geboren, gedwongen door de wet
in den rtissisehen godsdienst zonden opgevoed worden 1
Herinnert u het verbranden der bibliotheken liet vernietigen
der poolsche scholen hel uytphmderen der eygenaers de ver
klaring dat de rnssische tael, eene vremdelingc'!" dc olHcicle lael
zyn zou hot vernietigen der poolsche mimihet deporteren
rler ealholyke priesters naer de ysveldeil van SvhciiSn lel de
porteren van «1,009 familiën in 4847. wei Ito verre van liacr dier-
haor Polen in gebrek, armoede en slavernv verkwvndcn liet
russtseh gouvernement in do ealholyke kloosters gedrongen om
er onbepaeht don dwingeland te S|>elcn
Herinnert u de moorderyên over twee jaren, nninelvh in 1861
Hoorde Rnsse.it gepleegd. Meer dan tweu duvzend" Pokikkun'
waeroniler wcdrlooze vrouwen eti kinderen, vielen onder liet
rnssische zwoord lerwyl ze in de kerken voor linn ongelnkki"
vaderland baden.
Herinnert u nog dat het op dit lydstip de Polakken, zelfs op
gevangenisstraf, verboden wierd röuwUeedercn te dragen en
treurzangen over hmi vaderland te zingen
Herinnert u dc afgrysolyko konserijithK zelfs niet volgens het
tol aen gewezen. Sneu 1 enkel volgens willekeur word de
bloem der poo.lscho jongelingschap nvt den den arm der familie
gesleurd om, TWINTIG lange jaren, in de ver algelegene lauden
onder' het krttys van Iwan te gaen vechten TWINTIG jaren
M. Raricel, het toonbeeld der geletterden, half belt/ half-fnmseli-
man, zoo als zekere Idadett hem hebben genoemd, oenen der
hnndels-reyzigcrs die do vrrtnelseïary narr de frnnsch-helgisehe
letterkundige maetschappyên zend. heeft den tö maert, op het
stndhuys, te Aelst, eene konfereucie gehouden, .over.... t'olen
en Vol/aire
M. Rancel heeft tegenstrydige theorién uvtgekraemd, die zvu
genie zeer am pon atndoen. Ily boefl de zaek "van een edel vo'lk
gcpleten en terzelfder tyd zyne» beste» wierook gebrand voor
eenen der geweldigste eu hardnekkigste tegenstrevers van Polen.
Hoe heeft M. Bane-I oenpn oproep voor Polen kunnen doen
met behulp van eene hulde, aen Voltaire? kent hv dan zynen
eygen hoofdman met
Ziehier wat de geschiedenis ons leert, en ook wat de eygene
schriften van den patriark van Feruey veropenbaren
Polen, na het leven eti de vryheyd van den Westen legen de
lurken ie hebben verdedigd, wierd in de XVI1 le eeuw bemagligd,
en, dank aen eene schreeuwende onregtveerdigheyd, verdeeld
door Rusland, Pruysen en Oostenryk.
Eenige edelmoedige Franse li en wilden Polen redden, en snel
den le zyner hulp. Alsdan schreef Voltaire aen do kovzerin van
Rusland, de beruelile Ealliaritia II
Zy, die ppogingen nonwenden om Polen te behouden, zyn
zotten en ottbesehoflerikken. De Kussen zyn beschaafd geworden,
en de Fransehei» barbaersoh. Waeraebtig, Mevrouw, indien ik
jonger ware, maekle ik my Rus.
(Brief van 18 October 1771 j.
In 1774 onderteekende by zvne brieven aen de keyzerin
Uwen ouden Rus uyt Ferncy, er. hv geeft'de schandalige eu bloed
dorstige vorstin de namen vatte Heylige Cathariua, myne godin
en zoo voorts.
Den 18 november 1772 sebryft by aen koning Frederik van
Pruysen Men beweert dat gy het zyt, die de verdeeling van
Polen hebt uytgedachlik geloof 'l, want het is een werk van
geest (I)
Den 13 derzelfde mnend sehryft hy Leve 't Moorden Me»
maekt er zoo lyn en zoo geeslig do samengezwoomen van 0. L
Vromv hespoltelyk
De samengezwoomen, die den Rns-gezinden Voltaire met zoo
veel verachting bejegen!, waren geene anderen dan de getrouwe
Polakken, die zich verecnigden onder de banier der 11. Maegd,
om hun Vaderland Ie- redden. Die samengezwoornen wierden
door de Russen mishandeld, vermoord op'eene zoo vvalgelyko
manier, dat de pen dergclyke. gruwelen weygarl te schetsen.
Voltaire vergelykt hun met a eene pest, dewelke hv de kovzerin
Catharina smookt van do aerdc lo doen verdwyiien f1 Ja
nuary 4772.)
Ziedaer wat den held van d6n heer Bancel dacht over het
ongelukkige Poien ziedaer wat hy-schreef aen de dwingelanden
die het bezig ware» met uyt te "moordenEn den heer Bancel
schildert Voltaire af als den algcmcenen steuupilacr der verdraey-
zarmheyd, den soldnet dn regts, den verdediger der verdrukten
Dit stoeltje is voldoende om een denkbeeld to geven van die
half beltjiselie linlf frunsclie philosophict (Journal d'Anten.)
Der Herbouwing der Kapel ran O. L. F. ten Druyven,
gezegd Werf-Kapelle le Aelst.
De hoeren Proviseurs dor Kapelle van 0. L, V. Ten Ormjren,
gezegd Werf-Kapclk binnen deze stad. getrouw aen het voorbeeld'
ton allen lyde gepleegd,, hebben besloten in de innend August*
aenstaende den S&O jarigen Jirbité le vieren van de herbomvin»
der Kapel. (De kapel welkers oorsprong, volgens de jaerhorken"
opklimt tot het jaer 681, wierd herbouw d in 'hot jaer 1363 zoo hel
den gothischen gedenksteen ter' linke zyde der kapel geplnctat
aendnyd.) Dezen Jnhilé zal gevierd worden in de hoofdkerk door
bttylengewpone gecslelyko ocfëuingoR en sermoenen, en gesloten
door eene solemnele processie rond de stad waervan het reeë.,
opgemaakt programma voorspelt dal liet eene der praehligste
zal zyn die wy hier ter stede zullen gezien hebben. Wy vernemen
dal er reeds van alle kanten met geestdrift door de burgers voor-
bercydsels lot deze processie gemaekt worden, zoodanig dat de
Aolstenaers hier wederom voorlreffelyke bewvzen van diepe
godsvrucht en teedere liefde, tot de' H. Moeder Gods zuilen
geren «net haer aloud ntirakuleus Beeld van O. L. V, van do Werf,
op eene schilferende vvyze te verceren. Eere aen de deftige
Burgers van Aelst, die zoo wol dc Proviseurs der kapel in hunne
voorstellen nopens den Jnhilé ondersteunen, volhert! hierin met
moed en door alle middelen, en verwezenlijkt deze nooyt vol-
prozene onderneming die n geluk en zegening zoo voor het
tydelyke als voor 't eeuwige zal hvbrengen.
Maer vvv vernemen, is er alhier ernsliglvk spraek van eene
overeenkomst lusschen verseheydene achtbare burgers dezer
stad om allo weken eenige- heeste» te slagten ten evnde het
vlresch sen verminderden prvs te verkoopen,
Wy konncn dees hosluyt "niet genoog toejpychen, want het
vleese.lt is zoo hnytonmale d'ner dat den geringen burger er niet
mag aet! deuken dit voedsel te gebrovken. Wv 'zómlên denken
J dat, als de beesten rner en duer zyn, daemon inels tcdoon valt,
maer nn dat dc beesten zoo goedkoop zyn dat de vecverkoopers
j er maer stocfit en aen zeer geringe pryze» kennen afgeraken,
I is 't moer dan tyd. dat du sfagtprs den prvs van 'l vleeseh ver
minderen, Doenizy hol niet, zy zullen hun'eygen zelve foppen,
want 't geen wy hier hooger aénkomligen, zal hun den nypcr op
1 tien neus zeilen. Wy zullen hierop lerogkeeren.
Den budget van oorlog voor het jaer 1864, is vastgesteld on
34 millioen 968 dnvzeiid 300 fr. Het krediet van 1865, was
,>12,473 fr. minder. Aon die gedurige verlioogiugun zvn wv
overigens gewoon geworden, en met to leggen'zvnwy'ontsla
gen geworden. Maer hoe tang zal dit nog durenDe'kiezers
alleen kouucn deze vraeg oplossen
M. L. De Vriendt, onderpastor te Smay. word onderpastor
te tvergem, en is te Sinay vervangen door M. Van Puvmbrouck
coadjutor le Melsele.
MM. J. La va ut en Ch. Dalschaerl, priesters le Gend, worden
den eersten, onderpastor te Ooslwinkel, er, den tweeden coad
jutor le Melsele.
By koninglyk besluyt van 24 maert is M. P. Roman, kandi-
dael notaris ie Nmove, benoemd lot notaris ter residenlie dier
stad in vervanging van zynen vader die zvn ontslag beeft
gegeven.
Oen lo dezer heeft M. Van der Schueren, nolaris Ier resi-
aeniie van Nmove, des avonds om 9 uren l'zynent terugkomende
ee.ien brief onder zyne deur gevonden, bevallende, in slecht
ranselt, het bevel van 's avonds nadien, rond 8 uren, op den
noek van den boord zyner venster een briefken van 1000 fr lo
leggen, ,n een papier gewonden, zoo niet, dat er hem eene
slechte zaek binst de week le verwachten stond. Wy zyn
I gelwaclf, zegde den brief, en gyt den eersten niet. De p'oliéie
i kan mets tegen ons, want wy honden ons op onze hoede
I- 01 m0l>;eu- l>« gendarmeryen den polieie-kommissaris van
i ïNinove hebben daerover proees-verbael gemaekt.
Op maandag 16 maert heeft te Lokeren de pleglige inhaliiw
en installatie pbels gehad van den eervv. heer A. Cools als
j Pastor-Deken in vervanging van wylen Jl. H. Liedts.
Ter dier gelegenbeyd waren al de straten welke den stoet
I moest doortrekken prachtig behangen en met vaeudels. kransen
en bloemen versierd.
I Ten 8 uren vormde zich op de Stalieplaets eenen schitterenden
stoet, samengesteld uyt de verschillende maetschappyën der
stnd, menigvuldige verbeeldingen van heyligen, den fabriekraed
de broeders, de Lervv. PP. Recollecten, de Gcestelyken der stad
en omstreken. Daer achter kwam eyndelyh den nieuwen Pastor-
Deken, vergezeld van den zeer eerw. heer De Decker, vikaris-
generael en aertspriesler, in vervanging van Mgr den bissehon
door onpasselykheyd tc Gend vvcderhouden.
HI.M. den burgemeester aen het hoofd des gemeenteraeds en
de verschillende amblenaers en bedienden volgden achterna.
By zyne aenkomst met hel konvoy uyt Gend, wierd M. Cools
verwelkomt door den eerw. heer Uvtlenhovc, I" onderpastor
door S. den burgemeester, de eerw. PP. Recollecten en m'
Mcyvis, voorzitter van het genootschap van den H. Yinceniius-
a-Paulo.
Overal wierd, M. Coools op zynen weg mot geestdrift bejegend
Ten 10 1/- ure kwam den stoet ir. de kerk, alwaer de aenstellin^
plaets bad.
Deze plegtiglteyd wierd gesloten met een banket van 70 per
soenen en eene 'overvloedige uyldeeling van brood aen de armen
der stad.
Zondag mo-rgend heeft te Gend de eerste wapeninspectie
der burgergerwaeht plaets gehad. Veel garden welkers kinderen
op dit zeilde tier hunne eerste Communie deden, beklaegdeu
zieh hitter over de ongeschiktheid van dien dag en over de
omnogelyklieyd waerin dat ongelukkig soldaetjesspei hun stelde
van met hunne kinderen deel le nemen aen een godsdienst!"
leest, dat aityd zoo lief is aen de christëne huysgezinnen.'
Wegens den yzeren weg van Braine-le-Comte naer Gend
hoeft den heer minister van openbare werken zaterdag in de
kamer, op de ondervraging van een lid lid verklacrd dat de maet-
sehappy ingerigt en de borgstelling gestort is. Het kapitael is
byeengoliragt, ten minsten by zoo ver dat do hand aen het werk
kan geslagen worden met dc zekerhej'd van liet le kunnen ton
eynde voeren. De teekemngen plans enz., liggen op dit oogenhlik
nou het departement van 's lands werken onderworpen. Den
minister verhoopt dat zy binnen kort zullen kunnen goedgekeurd
worden, en verklaart dat de uylvoermg van dien weg voortaen
zeker is.
Wegens de ziekte des konings verneemt men dat Z. M
vrydag laetst eene operatie heeft onderslaan, die sedert lan"
notxlig bevonden was. Doctor Langenbeck is er in gelukt een
kleyn stuk steen uyt tc halen, die Z. M. hinderde, maer heeft bo"
den voornamen steen niet kunnen bereyken.
Vrydag nacht komt zekeren Roelnnls, oud 23 jaren, vvoo-
nende te Brussel, loet naer buys. Vruchteloos gebeld hebbende,
wilt hy zoo het hem raeermaels gebeurd waslangs bet
koldergat binnen dringen maer dezen keer was den middel hein
rampzalig. 'S morgens vond men den ongelukktgen verslikt
verhangen aen de voeten en het hoofd nederwaarts.
De laetste gemeente-kiezingen vat: Antwerpen zuilen waer-
sebynlyk aenstaenden vrydag worden goedgekeurd, zoo (lat de
ambtsbetrekkingen, van het aftredend 'kollegte dien dag zullen
eyndigen.
Wy vernemen dat den burgemeester en. de heeron schepenen
toekomenden vrydag middag, tón sladhnyze, zullen ontvangen
dc sted'elyke beambten en de andere persoonen, die het verlan
gen hebben betuygd afscheyd van hen te nemen.
Men Weet. dal er thans to Lier eene missie word gegeven.
Eene vrouw, die om 4 uren van den morgend, naer de kerk ging
is,, door don donkeren misleyd, in het water geloopenen ver
dronken. Men vond: haer dood. in een vischnet liggen. Zy was de
zustor der vrouw, welke' over eenige jaren op eenen hof achter
dc warande vermoord wierd, en van welke misdaed men lol nu
toe den dader niet heeft ontdekt.
Men leest in een blad van Namen
De kandidatner van M. Rogier In het arrondissement Dinant,
altyd door dc ministeriele bladen gelogenstraft, word ook altyd'
en thans nog meer bevestigd, zoo te Dinant zelve als le Namen.
Men verzekert dat er eene .deputatie der liberale association
van hei («strikt Dinant, naer Brussel is vertrokken, om ofOcielvk
de kandidatuur'aen M. Rogier te gaen opdragen.
Den lieer Felix Eloy en zyne echtgenote hebben aen de ver-
schiltigc liefdadige instellingen van Soignies, onroerende goe
deren bezel, verbeeldende eene weerde van ongeveer een mil
lioen franks.
Men meld nvt Oostende Eenen Engolschtnan, die hier
sedert eenigen tyd woonde, had hy eenen onzer voornaemsie
scheepsbouwers eene yacht besteld. Dit vaertuyg wierd in het
begin dezt r mnend tc water gelaten en, op verzoek van den
eygenaer, wierdesi de optakclingswerken met zooveel spoed
-voortgezet, dal tie yaclu den 9 dezer gereed was om in zee te
gaen. Den Engdschman beweerde nu'eensklaps dal hv onntid-
deiyk naer Londen moest, devwl zynen hroedetdie hv in 6 jaren
'liet gezien bail, aldaer van Niettw-Zeeland was aengekomen.
Er wierd dun eene procfre.vs op do reede van Ostende gedaen.
Alles gelukte voortreffclyk en den scheepsbouwer v^nschte zich
zeiven over den .hekomen goeden uylslag geluk dei) man dacht
oeli arme I niet dal zyne vreugd wclbaest in droefhevd zou ver
anderen. Terwyl <:c vacht op de timmerwerf lag, had den en-
golsciimnn in stille keiitiis.aeugeknoopt met de dochter van den
scheepsbouwer, een I7jat-ig meysje, en in den nacht van 9 en ld
maert, vertrok hy met ha-er naer Engeland. Zoo haest den onge-
Uikkigen vader Ge verdwyning zjner dochter vernomen had,
heeft hy zieh denzelvéu dag ingescheept op eenen stoomboot, die
