ZONDAG 4Ü APBIL 4863.
ZEVENTIENDEN JAERGANG Nr 868.
Vertrekuren uyt de Statie Aelst IVAER:
6 FRANKS 'S JAERS.
Vertrekuren uyt verschil lige Statiën.
AELST, den 18 April 1865.
Wat wilt het liherael ministerie
Dochlet er wel op.
Verstaet (j het ouders
De dwingelandy in Polen.
r.*»ok-2S 12-35 12-45 3-1!V6-20 0*00 S G«nd, Brngg*, Ostende 0-00—8-25—12-33
VAN ANTWERPEN NAER St-Nikolees, Lokeren, Send. 0-30 8-30 10-30 3-00 6-30 0-00.
VAN GEND NAER Lokereu, 8t-Nikolaes, AnUvnpen. 6-20 9-00 10-20 2-3 6-15 0-U0.
Te HOE staen al de kouvoys. Te idkcbm staen dete vertrekkende vjn Ath 6-40 U-00
10-10 4-30 7-25 en dete vertrekkende van Denderleeuw al de convoys.
«♦•en te CTSBCt* stil al de konvoy» utigenomeu deten vertrekkende vnu Aelst 0-00 de»
moreens en 0-00 's avonds en van Dendermonde ten O-tKWs morgens «n 0-00 s avonds.
s,3sl,m.,|.» do .«rtrekkeu uyt A.h 6-40 10-10'. -(■ 4-30 e„ 0-00 's o.oud,.
Vaa Denderleeuw 0-U0 8 20's mors. 3-13 e» 6-609-00 de« a.ouds.
VAN LOKEREN NAF.R
Dendermonde, Aelst 7-00 12-20 3-10 7-45—t-».
Ninove, Geerardsbergen, Ath 7-00 12-20 3-10— 0-0.
YAW ATH NAKR
Geeraerdsbergen, Ninove, Aelst, Dendermonde, l.okeren 6-30 10-40 4-30 30.7
Lessen. Geeraerdsbergen Ninove, Aelst, 6-300-0010-404-307-30.
Brussel (langs Denderleeuw) 6-40— 10-41 -4-30 /»30.
Gend, Brugge, Ostende 6-40 (langs Lede.) 10*40 4-30 7-30
VAN C.END NAER
Audenaerde, G-45 9-30 6-00 8-00—naer Aelst,—7-20 11-30 2-15 54)0 5-55 8-00.
VAN RRBSStL NAER
Aelst, Gend 6-15 7-35 11-45 2-25 0-00 - 5-30 8-10.
Ninove, Geernerdsb. Ath, (langs Denderleeuw) 7-35 2-25 5-30 8-01.
VAN DBNOERMONDE NAER
Brussel (I. Aelst) 5-45 9-00, 12-55 3-40 6-^5 (I. »"ch.) 5-459-üO 12-55 3-40 6-45.
Aelst, 7-25 7-55 12-052-ÖÜ 5-15 8 10: 0-00
DEN DENPERBODE
Al de vryheden, groote en kleyne, vernietigen, en, blylt
er hier en daer nog een sluksken ol een broksken geheel,
het zelve dan nog uytsluytelyk ten zynen profyle gebruyken
om vriendekens te maken, 0111 aen zvne aenliangers «enen
slok uyt den grooten pot te konnen geven, om de Cntlio-
lyken te tergen en te kwellen en vooral pm zyn bestaen te
verlengen of te verzekeren. Immers de vrybeyd der druk
pers beeft al eenen grooten klop gekregen.
De vrybeyd van testamenten te maken is ganscli ver-
De'' vrybeyd van het woord of van den preekstoel staet
versmacht te worden.
De vrybeyd van kiezen is voor de afhanglyke ainbtenaers
ol' neeri'ngdoende persoonen eene bittert; beschimping
geworden.
Nu gaet men de onderwysvrvheyd, op hare beurt, den
hals omvringen. En nogtahs is" de dwingelandy tegen liet
onderwys eene der voornaemste eorzaken geweest om welke
de Belgen, in 1830, den noppigen Willem weggejaegd
hebben, omdat zv gevoelden dal hy 't onderwys als voor
namen middel gebruykte om 't land te proteslantiseren en
de Catholvke religie tê verderven.
Echter "wilt het tegenwoordig ministerie den zelfden weg
inslaen als de hollandsche ministers I on Maanen, 1 an
Hooren, Appelius. Het wilt zelfs nog rapper aen 't werk
gaen en krachtdadiger zyne vryheydsmoordende onver-
draegzaemheyd voortzetten. Het mafonuiek liberahsmus
ligt dan byzonderlyk zyn grofste geschut tegen die lactate
vrvheyd, ómdat schier geheel 't constitutionneel gebouw
tiaerop rnst. Gelukt het er in dien steun neer te vellen,
'I gebouw zal instorten en aldus zal de maponuieke be-
draygi'ng van namelvk de constitutie weltiglyk te veranderen
„f remlutionnairlyk ter néér te staen, verwezentlykl worden.
Alsdan en alsdan alleen zal den vraekgicrigen haet der
liberale Orangisten legen de Calholyke patrtotten, die den
hollandschen dwingeland weggejaegd htbben, voldaen
wezen..
Het maconniek liberalismus wilt de vrybeyd vernietigen
niet om bet onderwys zelf te doen kwynen ol opdat er geen
onderwys meer zou bestaen, maer omdat de sectarissen
zelve en'gansch alleen het onderwys des volks en de op
voeding der jeugd zouden in hunne magt nebben, om ze
naer hunne goeste en principen te konnen geleyden en
opkweeken.
Niels is hemerkensweerdiger dan het verslag 't welk
M. Bara, in naem der centrale sectie, over liet fameus
ontwerp der roofwet van de studiebeurzen voorgebragt
heeft. Dit onlwern zegt maer effenaf dat den art. 47 der
constitutie de NÖODZAKELYKHEYD bevestigt van een
SYAETSONDERWYS in te rigtenHad M. Bara in
't tongres van 4850 gezeteld of had by maer deszelfs be-
raedslagingen gelezen, hy zou meer dan eens gehoord en
gezien hebben dat de volstrekte vrybeyd van onderwys of
het byzondè'r onderwys de absolute of de grondbepalirg
was van den art. 47 têrwyl liet onderwys ten koste van den
staet maer byhoorig was en maer alleen zou mogen ingerigt
worden als er wel en duydelyk zou bewezen zyn dal het
byzonder onderwys vergenoegend teas.
Die voorgeving van den verslaggever, M. Bara, is zoo
danig dwaes en ongcrymd, dat wy er niet over willen
u-vtwevdeii, maer zy heeft haren allervoordeeiigsten kant
namelvk dezen van ons te floen kennen welke de plannen
en ontwerpen zyn der mannen die ons besturen. Den
Het is eene pligt voor den staet in 'l bereyk van allen
een leegermiddelbaar en honger onderwys te stellen.
Aldus moet men het staelsonda wijs als eene pligt als eene
schuld voor de natie aenzien en moet men hetzelve als
openbaren dienst inrigten
u Men mag nog verder gaeu en gelooven dat den staet
a alleen mag onderwyzen
Ziel gv nu, landgenoten, waer men naer toe wilt? Naer
de inrigting geheel 't land door van staatsscholen. staets-
kollegiën. staetsuhiversiteyten, en naer de volkomens sluv-
ting van alle vrye scholen, vrve kollegien, vrye univérsi-
teytenof met een enkel woord naér liet dwingelandig
m'onopolium van vader WillemHet gouvernement
moet zyne principen aen 'tvolk opdringen, bei gouvernement
moet 'zyne leeringen aeu 't volk opgieten liet gouver-
nement moet de jungheyd opvoeden, ze op zynen leest
schoevcn en haer leeren en or.dervvyzen wat liet goeuvn.u.
N'u, den staet heeft geene religie, dus ook moet de religie
uyt de slaetsopvoeding en uyt hel staetsouderwys gebannen
worden
Zoud gy dit stelsel wel durven wagen Zond gy uwe
zonen wel durven zenden'eerst naer eene school van leeger
onderwvs waer nooyt gesprokeu word van God noch zyn
gebod, noch van Kerk jroch van kluysdan naer een
alheueum, pensionnaet of kollegie. waer t van den zelfden
derden en zelfs nog wat erger zou zyn en eyndelvk naer
eene universiteyt, waer men God leert loochenen, waer
men voor princiep heeft dat den menscb zyne driften niet
kan bemeesteren. dat'de voorschriften der Catholvke religie
te streng zyn, dat liet misbrtiyken zyn van den ouden tyd
en meer andere dingen die wv hier niet durven neêrscbry-
ven, zoud gy uwe zonen naer zulke gestichten willen of
durven zenden? Gy moogt antwoorden ja, of neen.
Antwoord gy ja, wy zullen u zeggen lie wel wacht wat er
van komt. Als gy die jantjes t'huys krvgt en als g u zult ue-
kla"en dal ze dag en nacht in herbergen en kroegen zitten
zonder dat g'er iets aen te zeggen bebtg wy zullen u ant
woorden 'I is wel besteed. Als ge zult jammeren dat de
zondagpré niet meer genoeg is en dat z u bedriegen en
bestelen, wy zullen nog zeggen 'I is wel besleed. Als ze
met zekere presentjes zullen naer huvs komen waervan gy
noch slot noch end kent, wy zullen u zeggen 't is uwe
schuld. Als zv n gedeeltelyk ol' teeuemael zullen geruïneerd
hebben, evndcly k tot last'aen zichzelve, tot schande aep de
familie fu tot nagel uwer doodkist zullen verstrekken,
wacht u dan wel te" klagen, want men za! 'l itegl hebben u
toe te duwen gy zyt er alleen d'oorzaek vau, g hebt het
gezocht, g'iiebt uwe zonen wetens en willens naer hun
verderf gezonden.
Deze redenering kan missc hien wel wat vrv voornomen,
maer wy achten het eene pligt hier ronduyt te spi eken,
de ondervinding is daer om onze gezegden* te slaven vele
die deze regelen zullen lezen, zullen ons gelvk geven en
moeten bekennen dat zy ongelukkige slagtoffere zyn der
godsdienstvergeienis.
Antwoord gv neen, lieve ouders, dan zyt gy volkomen
van ons gedacht de goede opvoeding zonder religie is
onmogelvk. Als de jongelingen nu in Ce geeslelyke ge
stichten 'gedurig onder de waekzaemhevd staen, alszv byna
anders niet hooren en zien darj heylzame vermaningen,
rroede voorbeelden en alles wat strekt orrt hen in t pad der
deugd te geleyden en te behouden, I gaet dan nog moeyehk
eenoeg om zich regt te houden, dan nog moeten zy zich
gedurig geweld aendoen om brael te zyn, om wel te leeren
en de ware pligten jegens God, jegens hun zelve, jegens
hunne ouders te kwvten. Dai; nog moeten zy zich gedurig
bevlvligen om de goede rae(lgcvingen en deugdzame voor
beelden te volgen, willen zy niet, door den gloed der opko
mende driften, meegesleept worden. Wat zou het dan zyn
als zv noovt iets goed, nooyl iels deugdelyk, rrooyt iets
opwekkend lot braefheyd zouden hooren noch zien De
ondervinding lect liet en bekrachtigt t geen wy lioogei
zegden. Wy stellen dan in princiep vast dat (Ie goede op
voeding zonder religie gansch onmogelvk is. 1 en anderen
de geschiedenis is daer om te bewyzen dat een land zonder
religie eenen nest van brigands, moord en dievery zou
worden
Yerdeeld door onverzoenlvke haetdragingen. zonder, de
menschen zich gedurig aen oorlog en geweldemtrycn tegen
elkander overgeven tot dat de ovenvinnaers en overwon
nenen zouden ten prooy geraken van 't afgryslykste despo-
tisnius, 't welk zich op. de pnyiien eener vervallene samen
leving ZOU vestigen. Zoodat wy gladaf mogen zeggen dat oe
maeonnieke liberalen, de solidaire» en anderen soorlgelyken
biicht, die de gezworene vyanden zyn van godsdienst en
priesters, tevens oök de gezworene vyanden zyn der samen
leving, der natiën, der ware beschaving cn der mensckhcvd.
Zulke'sasten in d'hand werken, ze ondersteunen in kiezin
gen enz. is dus een schelmstuk* van veiraeu lege» Gods-
diénst en Vaderland.
Er is geen volk op de wereld, zegt het blad le Siècle van Parys,
'dat meer door de dwingelandy geleden heeft dan de Polakken.
Gevangzitting, verbeuringen, door den kop schieting, halsregting,
verbanning, wegvoering dal al is sedert eene eeuw den hoofd
inhoud van Polcn's jammerlyke geschiedenis. Het doelwit van
Rusland is blykbaer het is de overheersching by middel der
verdelging. En hoe vreeder den verdrukker is, hoe* heldhaftiger
ook den tegenstand is van den verdrukten. Den Pool heeft alles
Verduerd, zonder een oogenbfik zyr geloof er zyne hoop te
verliezen.
Wy deelen hieronder eene ontleding van een artikel uyt het
parysiseh blad mee, waerop wy de aendacht onzer lezers
inroepen
Van al de folteringen, die de Polen uyt te staen hebben, is de
deportatie naer Siberiën de schrikkelvkste. Als men door deu
Kop geschoten word, dan sterft men als martelaer als men ge
bannen word, dan hoort men nog den weerklank van het ver-
wyd'erd vaderland don gedeporteerden bevind zich levend in
een graf. Laten wy eens stil houden, by iedere statie van die
soort van Kalvariër.berg.
Den Pool, tot de deportatie naer Siberiën veroordeeld, heefl
eerst tc rekenen met de russische policie. Aeu haer moet by
gevaerlyke bekentenissen doéu. In het preventief gevang, heeft
men als toebehoorlen den knoet, den loodpriem en de roede.
Den knoet i? een laug smal stuk leér in eene soort van olie
geweekt en met metaelvylsel bestreken. Aldus bereyd, krygt
deze zweep eene ongemeene hardie en zwaerte. Als den knoet
op hei licbaem van den patient valt, snyd by in het vleesch als
een mes. Peter den Grooten heeft het maximum der knoetslagen,
*lie eenen menseh mogöB toegebragt .worden, op honderd en een
bepaald. Geiyk de goden bemint de russische wet de oneffen
nummers. Honderd en een! Groolmoedigen keyzerl Men heeft
patiënten zien bezwyken na den vyfden slag.
De pleet is gemnekt van dry sterke riemen aen welker eynde
loodkogcls zyn gehecht. Met de pleet doorsnyd men het vleesch
niet geiyk met den knoet maer de huyd berst onder de slagen,
die gewoonlyk den ruggrael verbryzelen.
Wat de straf der roede, betreft, welke men ook den de filé
noemt, daervoor noemt men eënige versch gesneden wissen,
welke men in bet water legt, om ze buygbaer te maken. De
soldaten stellen zich op twee ryën en slaen met vollen arm o;>
den veroordeelden, die tol aen den gcrdel naekt, voórby gaet.
Een ukase of dekreet' van Peter den Grooten (dien man heeft aen
alle» gedachtbepaclt op Iwnelf duyzend het grootste getal
slagen" dat men eenen veroordeelden mag geven. Over 't algemeen
beeft den palicm met twee duyzend slagen genoeg 1
Den gecstclykun Cicroccwski, die er in gelukt was in Siberiën
de grot-te samenzweering tot stand te brengen, welke zynen
naem draegi, wierd ver •ordce.kl om door de wissen te loopen.
Op het oogenblik der straffe, naderde hem eenen balaillons-doctor
mei eenen versterkenden drank.
Drinkt myn bloed, zegde den veroordeelden ik wil uwen
drank niet
Men gaf het teekenden priester trad vooruyt cn zong met
heldere stemme Miserere mei Deussecundum maynam miseri-
cordtm luiivi. Generael Golosulfl' schreeuwde tot de soldaten of
liever lot de beulen Slaet barderHet slagtoffer was nog
maer ecnmael door dc rangen gegaen toen het buy ten kennis op
do sneeuw nedervielGa voortriep den generael lot de
soldaten. Men ging voort, maer de laetste slagen vielen op een
lyk
Ziel daer bot eerste bedryf. Caen wy nu over lot bet tweede.
Het vonnis is uytgesproken. Het is de deportatie naer Siberiën,
dien kuyl, welken de edelste en doorluehtigstc poolsche familiën
heeft vei zwolgen. Mev. Eva Felinska, die groote martelares,
moeder van den legenwoordigen aertsbisschop van Warschau,
wierd /naer een der schrikkelvkste punten gezondenvnamelyk
naer Berezo
Den poolscben prins Roman Sanguski, tot de deportatie ver
oordeeld, kon zelfs de gunst met verkrygen die men gewoonlyk
aen de edellieden toeslaet, van. in een rytuyg de rcyze te doen.
Kcyzer Nikolaes had zeil' onder bet Vonnis geschreven te vod.
ilei is eeno rcyze van 1500 a 1800 uren verre over het Ural
gebergte, dwars door met sneeuw bedekte woestynen, in het
gezelschap van dieven en moordenaers. De revs duerl een jaer.
iie veroordeelden hebben yzers aen de handen en ketenen aen
de boenen. Zy worden gevolgd door kozakken, die enkel op een
voorwendsel* loeren, om tc kunnen slaen. Siberiën ontvangt
jaerlyks tien duyzend veroordeelden
De* wet het de vrouw loc baren man le volgen maer eens in
Siberiën mag zy hem niet meer verlaten en dc kinderen die er
geboren worden, zvn van regtswege Ivfeygcnen van de kroon.
Eens op weg houd het konvoy niet meer stil cn de zieken
worden op eene kar geworpen.
Zekeren dag ontmoette het konvoy. waervan Sieciski deel
tnncktc, in den omtrek van Moskou den hertog van Leuchtenberg
on zyne vrouw, groot-hertogin Maria. De dochter van Kikobcs
vernemende dat er Polen by het konvoy waren, deed zo zich
aenduyden en beschouwde ze al weenende. Den hertog van
Leuchienbèrg naderde Sieciski en beloof-h' iiem aen den keyzer
genade te vragen. Den kcyzer weygerde.
