ZONDAG 6 DECEMBER 1863.
ACHTTIENDEN JAERGANG - Nr 901.
Vertrekuren uyt de Statie Aelst NAER:
VRANKS 'SIAERS.
Vertrekuren uyt verselnllige Statiën.
AELST, den 5 December 1865.
Francma^ons-manceuvres.
Want zietlandgenoten,
Hoe verder hoe slechter.
Waer zoeken ze toch de mannen
.V2U 8-25 W5 12-35 3-15 6-209-65 9 Gend, Brujge, Ojtende 6-45-8-25-
Lnkere» 5-2U 8-25 00-00 12-35 6-20
Brussel 8-05 0-0 12-10 3-10 5-45 8-45 0 00
«och. Brus. Auls». 5-20 S-25 0-45 S-15 6-20
ï-euv ThienLuyk 5-20 8-259-45 3-15 6-20
5>rv 1-aiidStTruvëii,5-20 8-25 9-45 3-15 6-20
Oe.,,1 6-45—8 26-12-38—3-156-209-08 a
!-M
3-15 -6-201° klas langs Denderinond'1.
Korlrvk, Houscroen, Rysael(lang8 Lede) 6-45
8-55— 12-55 - 3-15 6-20.
Doorn vk, Ryssel (langs Alh 7-455*35-.0-00
Nin. Geerardsb. Ath, 7-55 2-50 5-35 8-4;)
Bergen, Qui«*vrnin 7-550 00— 2-50 5-35
VAN ANTWERPEN NAER 81-Nikolaes, Lokeren, Gend. 6-30 8-30 10-30 3-0" 6-20 -00.
VAN GENU NAER Ldfcereu, M-hikolaes, Antweipen. 6-20 9-00 10-20 2-3 6-15 0-00.
Te LED» svnen aide konvoya. 'fe inecBM staen deze tertrekkende van Ath 6-30 0-00
10 49 4-80 7-25 en deze vertrekkende van Denderleeuw aldecontovs.
Staeu te gysecem stil al de konvoys uyigenomen dezen vertrekkende van Aelst 0 00 de*
uïoreena en U-OÜ 'a avonds en van üendermonde ten 0-00 's morgens en 0-00 's avonds.
Staen te Santbergen de vertrekken uyt Ath 6-30 10-40 's morg. 4-30 en 7--0 's avonds.
Van Denderleeuw 0-00 8 20 's naorg. 3-2u on 6-05 9-00 des avonds.
ClilOf h
VAN LOK ER Pit NAER
Dondermonde, Aelst 7-0" 9-30 3-10 7-45 »-».
Ninove, Geerardsbergen, Ath 7-00 3-10 -7-450-0.
VAN ATB NAER
Geeraerdsbargen, Ninove, Aelst, Dendermonde, Lokeren 6-30 10-404-30 7-25.
Lessen, Gecraerdsbergen Ninove, Aelst, 6-30(l-(lO10-404-30—7-25.
Brussel (langs Denderleeuw) 6-3010-4( 4-30 7-25.
Gend, Brugge, Osteude 6-30 (langs Lede.) 10-40 4-30 7-25
VAN GEND NAER
Audenaerde, 6-45 9 30 1-35 6-0 8-naer Aelst-7-20 11-25 2-15 54)0 5-55 8-00.
VAN BRUSSEL NAER
Aelst, Cmnd 6-15 7-35 - 11-45 - 2-25 O-U" - 5-30 8-15.
Ninove, Geeraerdsb. Ath, (langs Denderleeuw) 7-35 2-25 5-30 8-15.
TAN DENDERMONDE NAER
Brussel (1. Aelst) 7-25 2-30 5-15 8-10 (I. Mecta,) 5-45 9-00 10-05 3-40 6-30 7-20.
Aelst, 7-25 7-55 J 24)5 2-30 5-15 8 lü 104)
DEN DENDERBODE
lïet is thans zeker dat dè liberhatersparty als sectarische party
handelt en alles in 'l werk steil om den Catholyken Godsdienst
le verdelgen. De Vryheyd en Gelykhcyd die dc grondzuvlen onzer
Constitutie zyn, zyn niet meer voor de Catholyke Belgen. Zoo
haest g'hier uw ge'loof niet verloochentzoo haest g'hier tegen
de priesters niet tiert, vloekt en schreeuwt, zoo haest g'hier des
vrydags geen vleesch eetzoo haest g'hier, met een woord, de.
beest'niet uythangt, noch der. openbaren goddeloozen speelt,
word g'aeuzien als nen lichtdomper, behandeld als oen vyand
van 't progres en gehouden als nen verslooleling onweerdig van
eénige hoegenaemde openbare gunst te genieten of de minste
plaets te bedienen.
Den gouverneur van Braband had, oyer eenige dageu, tot een
gering postje benoemd eenen persoon die doorging 3ls Catho-
lvken en wat is er gebeurd Dadelyk is g'heel het sectarisch
teger van liberatersgazelknoeyërs met eene razende woede op
's gouverneurs lyf gesprongen en hem grauw en blauw verweten
dal by nen klerikaal, nen aehleruylkruyptr, nen vyand van het
gouvernement was die moest afgesteld worden
Als de sectarissen de magt in d'hand hebben, zien zy.naer
niets om alles in te palmen en alles onder den. despotieken wil
der francmac-onslogiën te doen bukken. Om de vrye scholen te
verdrukken en de vrye onderwyzers uyt te hongeren, nemen zy
het geld der schatkist en pramen ter zelfder tyd alle gemeenten
kostolvke scholen le bouwen en ofïïeiele meesters le benoemen
of zulks noodzakelyk is of niet. Onder voorwendsel van doode
hand, rooven zy de studiebeurzen der famliën, uii-ttegenstaende
deze byzondere eygendommen zyn wacrop niemand, buylen de
fumiliön, regt heelt. Om hunne geheyme -aenslagen tegen den
Godsdienst verborgen le houden, maken zy wetten legen de
vryheyd van den preekstoel, tegen de vryheyd der drukpers,
■tegen'de vryheyd der bisshoppelykè bevelbrieven. Om aen het
roer te blyven. wegeu zv op de kiezingen en gebruyken de arm-
hospieen en gemeentegoederen ten eynde de afhanglyke pachters
te. pramen tegen hun gemoed, tegen hunne overtuyging te stem
men voor gasten die verre zyn van het openbaer vertrouwen ie
genieten. Om den liberalen duyvcl op zynen zetel te behouden
worden er onderzoeken bevolen over kiezingen vyaertegen niets
te zeggen valt en die de-.reglerlyke overheden van alle slaeh van
bedrog zuyver •verklarenMei oen woord, alle dwangmiddelen
zyn góed als zy inaer strekken om de calholyken halelyk te ma-
keu, te kwellen en bovendien den liberasterslinspel te begunsti
gen. ne ulagervën van het gewezen hollandsch protestantsch
bewind zyn niets meer in vergelyking van 't geen de liberalers-
scc-e th uis tegen de calbolyke Belgen pleegt.
Men spreekt thans van een reeds gedrukt en uytgedeeld wets-
ontwerp 'i welk volle magt en alle vryheyd verleent aen dc bur-
gei'lvke magt alleen in dè zaken van kerkbestuer. Gaet dit ont
werp door, noch pastors, noch dekens, noch bisschoppen zullen
iets meer in dc kerk te zeggen hebben, alles zal moeten plooyën
voor eene francmaconsrkommissie. Deze zal bepalen hoeveel
ke-ersen er op den autaer mogen branden, welken kasuyvel den
pastor moet aeudoen, wie er de stoeleu in de kerk zal zetten,
hoeveel lepeltjes wierook er zullen mogen gebruykt worden,
wanneer de missen zullen mogen geschieden, wie den wyn voor
het H. misoffer zal leveren, welke feesten er in de kerk züller.
gevierd worden, hoe do lyken /.lillen begraven worden, immers
dien franemaeonsraed zal alleen den baes spelen en alles schik
ken naer zyn welbehagen zonder dat den pastor er iets zal aen
te zeggen hebben.
Men zegt dat de bisschoppen mededeeling ontvangen hebben
van dit tergend en vryheydsverdrukkeud wetsontwerp, en dat
Z. E. den Kardinael-Arlsbisschop van Mechelen eene zeer eerbie
dige waersehouwing aen den Koning gedaen heeft, waerby open-
lyk verklaercl wo\'d dat het geestelyk gezag nooyt de hand zal
leenen aen eene wet die de bisschoppelyke magt teenemael zou
verlammen, dat het de pligt der bisschoppen is de kerkelyke
regten te verdedigen, regten die zoo veel le wettiger en te regt-
veerdiger zyn daer zy door den schild der Constitutie beschut en
gewaerborgd zyn.
Wy zullen afwachten tot dat deze geruchten meor openbaer
zyn. en, worden zy waer bevonden, dan zullen wy, benevens al
onze catholyke Konfralers, de stem luyd genoeg verheffen om
door g'heel 't land gehoord te worden ten eynde de te nemen
maelregfls teg"n die ongehoorde overweldiging onzer gods
dienst vry heden te doen gelden.
De ID-eras', rsparty he.ef* veel gelykenis met de sectarissen der
7.est;' 1 euw. die men toen dc Geuzen noemde
Va rev. nde en besluerlyke besluvten gaet zy over tot
senur cl/aken die namelyk de gevvydde plaetsën schenden.
De (h n drongen in de kerken om er de beelden der heyli-
HMü
gen te vcrbryzelen, de schildervën le verscheuren en zelfs de
heylige tabernakels le ontöeien de.liBèrastersparty dringt voor
alsnu nog binnen de kerk zelve niet, zy biyft nog op de voor-
plaelsen, en bepaelt zich by het onlheyligeiider gewydde kerk
hoven meter tegen de wellen der kerken lyken op te doen
begraven van persoonen die buylen den schoot der Kerk gestor
ven zyn, die den Catholyken Godsdienst tot hunnen laetsten adem
versnïaed en verstootëu hebben, en als openbare vyanden van
't christenen geloof gestorven zyn.
Deze moedwillige en brutale schending heeft byna alle dagen
plants. Over eenige dagen deed den burgemeester van Doornyk in
een gewyd kerkhof afhangende van die stad het lyk begraven van
eenen persoou die, aen een openbaer baldadig leven, door eene
laffe zelfmoord, had eyn le gesteld. Den burgemeester beweerde
dal de burgeiiyke magt alleen bevoegd was om de begraefplaets
aen te wyzen en gaf geen acht op do protestation van den pastor
der parochie. Hy deed zelfs den muor afwerpen die den gewyd-
den grond van den ongewyddcu afscheyd oin aldus nog meer
zyne ingebeelde magt te doen gelden. Doch de bisschoppelyke
o'verheyd is er lusschengekomen en heeft, door eenen hoogst
voortreffelyken en maglig beredeneerden brief, tegen de wille-
kèurigheyd geprotesteerd.
Den blief behandelt het vraegsluk ouder het dryvoudig oog
punt van
4° Vryhëyd der eerediensten door.de grondwet uytgeroepen
2° Openbare zedelykheyd
3U En eygendoms-regt.
Wy geven hier het eerste punt van dezen brief, het luyd als
volgt
Nooyt, daer wy weten, heeft men zoo uytdrukkelyk het regt 1
ontloochend aen de geeslelyke overbeyd van in de begravingen
tussehen te komen. Wy weten niet op welke wet of op welk
dekreet gy u. slaeft om het volstrekt ^ezag te vestigen hetwelk
de gemeenleóverhcyd zich in deze zack toeeygéptdoch wal
zeker is, is dat dn gezag niet kan samenstaen met de door onze
Constitutie gewaerborgde vryheyd der eeredienslen. Wy vragen
het u, Mynheer den burgemeester, kan eetleu eeredienst nog
wel vry genoemd worden, als men hem gewelddadiglyk belet
«deregelen en voorschriften na te komen die het een of het
andere zyner deelen betreffen Welnu,, de begraving der Catbo-
lyken, die klaerblykelyk deel maekt van hunnen godsdienst,
heeft hare regelen en voorschriften, krachtens dewelke, gy
weet het, alle degenen die buiten de gemeenschap der Kerk
-« sterven, zooals de gezèlfmoorden, de moordenaers, de openbare
zondaers die tot hunnen laetsten snik in onboetveerdigheyd
volherd hebben, niet allecniyk moeten beroofd worden van de
plegtiglièben en gebeden der Kerk, maer ook nog van de ge-
loovige Christenen afgescheyden door de begraving van hun
lyk in liet ongewyde deel des kerkhofs.
Ziet oaer de wet van .onzen godsdienst, in zake van begra-
ving, en 'I is die wet welke gy hebt belet te Allain na te komen,
door te gebieden dat eenen ongelukkigen, eenen dronkaerd
van beroep, een man doorgaens veracht ter oorzaek van zyn
ongebonden leven, en die zich gezelfmoord had, begraven
vvierde op het gevvyde deel des kerkhofs, te midden der Calho-
lyken die als getrouwe kinderen der Kerk geleefd hebben en
u overleden zyn.
Is dat niet eenen wezentlyken aenslag op de vryheyd v«n
onzen godsdienst? Allen regtsehapen man moet zulks bekennen
want de weiten der Kerk zyn miskend geweest, de heyligheyd
van hacr kerkhof geschonden, en de ascb barer kinderen
ontheyligd. Ook heeft hel feyt dat te Allain gebeurd is den pyne-
lvksten indruk op ganseh de parochie te weeg gehragt. Hare
inwooners, ten meerderen deele regtzinnig godsdienstige
k werklieden, zyn opgeslacn op hef zien der ontheyliging van
hun kerkhof en van den hoon op de overblyfsels hunner god-
vruchtige voorouders geworpen. Zy hebben zich gekwetst
gevoeld in een hunner innigste en geheyligsto gevoelens, den
eerbied aen de dooden verschuldigd, alsook in hunne regten
van Calholyken in wat de onscheudbaerheyd hunner begraef-
plaets betreft. Da erom hebben wy geloofd dat het onze pligt
was, zoo om sen die diep gekrenkte gevoelens voldoening te
geven, als om zelve te protesteren legen den aenslag aen de
vryheyd van onzen godsdienst toegebragt, te gebieden dal er
eene boelplegtigheyd plaets hadde op het kerkhof te Allain.
Wy komen deze manneiyke lael uyt al onze krachten toejuy-
chen en verhopen dat de brutale geweldcnnryën tegen de vry
heyd dei eeredienslen gepleegd een algemeen petitioniicmeot
van g'heel 't land zullen uvtlokken om zoo niet van de meerder-
heyd der Kamer, ten minsten van den Koning regt te krygen.
Dit maconniek spel duert al le lang, de burgers moeten zich by
de geeslelyke overheden voegen en met krnchtdadigheyd de
catholyke regten handhaven. Vragen en blyven vragen, roepen
en blyven roepen, protesteren en blyven protesteren tot dat er
regt gedaen worde, ziet d3er den eenigslcn middel dien wy voor
den oogenblik aen te duvMen hebben.
In i\n leste N» kondigt het Verbond aen dat, door toedoen van den
liberalt*n Kunsi- en Lctterkring deter stad, op zondag aenstnende, de
tvv» ede openbare onL-rentie, op do groote zaH van het stadhuys, zal
gegeven worden, en di.t wpI, zegt het Verbond, door een geboren Belg,
51. Cbavée, professor by betinstituot van Vrankryk, wiens welsprekendheid
iu Vrankryk zoo lio«>g geschat word. Onzen konfiater vopgt er bv dat het
geen twvfel lyd of het talent \nn den beruchten redenaer zal" door de
AeNtersche liefhebbers van lilterntuer niet min naer weerde geschat
worden ols in Vrankryk.
Als wy deze pompeuse a'Mikoodiging loten, dachten wy dat de liberale
heeren van den letterkring dit ma«*l ni'-t eene soort van halven god gingen
afkomen, om hun publiek schadeloos te strilen ovei het meer dan onnoo^el
gesnater dat het gekrinoliend machien van over jaer hi<-r verkocht heef"
\Vv wierden dan begeerig om die soort van balvm god van nuby te kennen,
want ruet de'ronkende hoedanigheyd van professor by het instituet v n
\rankrvk wisten wy niets, ydelc vutco maken immers meest gerucht. M y
besloten dan onze informeer botten uyt de kas te halen en een uylstapje
naer het institm-t van Yiaokfyk te doen.. Op een twee dry waren wy
te Luyk, doch kond n die stad Biet verlaten zonder een visietje by onza
oude kennis, M. Kersten, opsteller van den Journal Sistorique of te
leggen waer wy hel volgende gesprek hadden
M. KERSTEN. Wel Denderbode, wat komt gy alhier jagen
DF.N DENDERBODE. Ik ben op reys naer het instituet van Vrankryk
om daer te vernemen wat voor nen man zekeren M. ('havée is, van wien
het bludje van 't aelstersch libefnel kJubken eene soort van halven god
maekt en die, zondag toekomende, voor de liberale heeren en damen,
op ons stndhuys, komt preken.
M. KERSTEN. tioe zegt ge'daer, Denderbode, !U. Chavée Wel g'en
moet gy daervoor naer Vrankryk niet gaen, ik weet ik wat voor nen vogel
M. Cha ée is, want 'k heb ik hem van over renige. jaren in myne mouw
Wy tullen eens eenige volumen van mvnen iournal Ilistvrique doorsnuf
felen ik errinner my over dien vent geschreven te hebben. Neem, 'k heb
hier het 9° vuluatc hladiyde 38 -, lees nen keer
DEN DENDERBODE. Wat drommels M. Kersten, Cbavée is nen"
priester;
M. KERSTEN. Wel zeker is 't nen priester, hy is zelfs bachelier in de
godsgelèerdlieyd en was, over eenige jaren, onderpastor te Floriffoux tegen
Namen. Dan schreef hy de schoonste dingen over de fdosophische Woord-
afleyding of narorschingen over den oorsprong en de verandering d' r
woord' n welke de rerstandelykn en zedelyko akten ran den menstk
vytdi ukkenIk heb hern dan iu myi.en JoUrnal Hislorique veel lof
toegezwnevd omdat hy zulks verdiende en omdat ik de hoop koesterde dat
dien j »ngen priester veel luyster op den godsdienst zou doen nederstralen.
DEN DENDERBODE. Maer 5J Kersten, hoe komt het dan dat dieu
priester komt preken in onten liberalen letterkring, waer geen andere
redenaers kom»*n Ü8n die vyandig zyn aen den Catholyken godsdienst Zou
misschien M. Chavée, door zyne studie op de woorda/leydtng, zich zeiven
van den weg der waerheyd en ware Catholyke principcu hebben laten
afleyden
M. KERSTEN. Vriend Denderbode, gy redeneert nog aljuyst, want
zie eens wat ik eenige jaren later, in den 24 volume van inynen Journal
Historiquebladzyde 120, over dien zelfden priester Chavée heb moeten
schryven
a Hoe is dien jonsen priester, wiens eerste schriften wy heb-
BEN AENCEM0EDI6D. TOT DE BFWEENLYKE BUYTENSPORICHEYD GEKO-
MEN, DAT HY DB SCHEPPING EN DEN VAL VAN DEN EERSTEN MENSCIf
IN ZYNE LATERS SCHRIFTEN, AENZIF.T ALS FABELS 11y ONDERNEEMT
DE TAEK VAN MoYSES TF, WEDERLEGGEN EN ALDUS DE CATHOL1KB
RELIGIE IN HAREN OOBSPRONG TE VERNIETIGEN- lltT GELOOFSPUNT VAN
D'r.RFZONDF.. DEN SCHEPPER, DE CODDELYKE VoOEZIENIGHEYD, DIT
ALLFS IS NIETS BY HEM, DIT ALLES BESTRYD HY FNZ. ENZ.
DEN DENDERBODE. Ha M. Kersten, dien Chavée is alzoo nen slim
merik, dan ben ik niet verwonderd dat hy bier in den liberalen letterkring
komt prediken. Zeer waerschvnlyk zal hy hier vodden van zelfden deessem
komen vertellen en misschien dnerdoor ook den twyfel in eenige geeslen
zoeven. Ik bcklaeg dien ongelukkigen en deze die hem zullen aenhooien.
M. KERSTEN. Zeg ee-is, Denderbode, als uwe medeburgers zullen
weten dn! Chavée eenert priester van dien kaliber is, zullen zy wel naer
zyne predikatie gaen
DEN DENDERBODE. Wy zullen dit afwachten, 51. Kersten, moer ik
errinner my het historieken dat eenen vermomden rluyvel eens iu eene
publieke plaets gaendo prediken, eene wyde pastor«soutane bad omge
trokken. Als den zwarten kerel dwars door lïel volk trok om op bet preek
stoelken te klimmen, haperde zyne soutane aen eenen stoel en eensklaps
schoot zvne vnyle kodde er van onder, 't welk dn nenhoorders zagen en
ylings wegliepen al roepende 't is flaentjo Pek, 'l is Haentje Pek
Den kwant bevond zich voor eenen hoop stoelen en banken en stond daer
te kvken gelyk nen manken uyl onder een suvoyhlnd
M. KEUSTEN. Indien uwe medehurgers, hoe liberael zy ook zvn,
ook wegliepen en Chavée alleen lietf-n zeeveren, tv zouden uytermate wel
doen, want van zulke predikartrn is niet vep| goeds te leeren.
DEN DKNDEBBODE. Ik zal u weten fe zeggen, ill. Kersten, en eens
informeren wat dien, volgens 'l J 'rrhond, zoo beruchten redenaer zal afge
geven hebben Nu moet ik vertrekken, want 'k heb nog geheel rnynen
Dode'Te zchrvven. Salut...,
In eene der laetste zittingen van de tweede Kamer der Staten
Generael van Holland, heeft M. den minister .van huvlenlaodsche
zaken verklaerd, in antwoord op eene ondervraging van M. Hey-
denryeke, dat de onderhandelingen mei Bejgiën nopens de kwes
tie der studiebeurzen voortduren, en dat het nederlandsch gou
vernement voldoende uytslagen hoopt te. bekomen.
Men meld ons dat, in eene byeenkomst maendag lest te Brussel
gehouden, besloten is don tweeden zittyd van hel Catholvk Kon-
gres le Mechelen te beginnen op maendag 29 nugusly 1804, om
hem le eyndigen zaterdag 3 september.
M. Guillery, lid van de Kamer der Volksvertegenwoordigers,
voor wiens leven men gevreesd had, gaet een deel van den win
ter in Itoliën overbrengen.
Dus gaet de reeds zoo flauwe mcerderheyd van het ministerie
van zes op vyf daleD vyf stemmen meerder n yd, namelyk de
stemmen van de vyf,ministers die leden dêr Kamer zyn.
