Ik /.eg niet dat er gecne school van eenig hoege-
naeinde slacli was, cn ik gedenk nog de memorie ge
lezen le hebben van een lid des Jnsliluets van Vrankryk
die, in de hiéroglyphen ol' schriftbeelden van Egypte
het afbeeldsel heeft gevonden van een kleyn kind
gaende naer school met zyn korfje aen den arm, nu
dry of vier duyzend jaren geleden, 't is zoo ik meen,
in een werk van den geleerden graef Emmanuel de
Rongé, over de monumenten door M. Marielle ontdekt,
maer ik loóelien dal dit kind een kind des volks was,
want ik weet hoc men alsdan handelde met het volk in
Egypte en over gansch de vlakte der bewoonde wereld,
'T is Jesus-t.hrislus, nog eens, die spreKendo tot twaelf
mannen van het volk, gezegd hooft GaelOnderwast
alle de schepselen. Daer door heeft hy het algemeen
onderwys geslicht, en sedert achttien eeuwen, hebbeu
wy niet opgchouden daer aen le werken.
Lnel toe dat ik het u zegge, Mynheeren, gy hebt
noovt de bondigheyd, de kracht, de ongelooflyko magt
dier twee woorden bemerktJ e, Docrle. Gael, pact,
gaet allyd voort de aerde is groot ondervvyst overal,
ondorvv'yst allen, allyd gy moet gacn tot hel eynde
toe. Ite, Docde
Mynheeren, gy zyt hier eene groote vergadering.
Welnu die oerbiedweerdige Bisschoppen, dien woer
den Kardinacl, zyn daer maer, en ik zelf ben hier maer
op deze plants, uyl kracht van dit woord Ite, Docrle.
'T is dit woord dat maglig cn gehoorzaemd, de eeuwen
doorgetrokken heeft, in de herten den moed ontste
kende om alles tc trotseren ten eynde hetzelve te vol
brengen. 'T is door zyne kracht dat er zicli allyd hier
op deze aerde menigte mannen bevonden hebben vol
gwotih-m"voni, gretig om hul te aonhoorun,
en nooyt verzadigd 'T is dit woom dat, in alie do kcr-
ken, van hel eon eynde der aerde tot het andere, vol-
bragt word telkens dat tien necterigsten dorpspriester
zynen predikstoel beklimt en dal hy daer, ware veld-
Chrysostomus, gelyk men gezegd heeft, hel Evangelie
uytlcgt cn den catechismus doet. (Toejuychingcn).
T is door de kracht van dit woord dat, van de eerste
tyden af, wy tegen de verslaving en de verdierlykheyd
der geesten den oorlog hebben gevoerd, gelyk wy de
verslaving en de verdierlykheyd der lichamen bevoch
ten hebben Uewel, de kwestie is allyd dezelfde heden
nog willen wy dat hel kleynsle kind zyne ziel tot de
hoogste kwestiën verhcfTe, en dat de vermogens van
zynen geest zich door de oefeningen ontwikkelen.
Onze kerken zyn en hebben allyd geweest kostelooze,
publieke en volksscholen van wysbegeerte, zedcleer,
godsdienst, werkend levend.
Dezen morgend, zocht ik eenige sporen van alles wat
er gedaen is geweest door de Kerk voor het volkson-
derwys, en ik was zelve verwonderd, hoewel ik nopens
dit punt geene verwondering moest hebben. Van de
eerste eeuwen af, van de eerste conciliën, vroegen de
Bisschoppen aer. de priesters dal zy zelve het onderwys
zouden geven aen de kleyne kinderen. Niemand, buylên
ons, had noch hel gedacht noch de magt gehad van
ondervvyzers te vormen wy de eerste en de eenigste
hebben ervan het geheym veropenbaerd en het voor
beeld aen de wereld gegeven.
In de VIlIe eeuw reeds, was er le Orleans eenen Bis
schop (laet my toe zynen naem te noemen mei eenen
byzonderen eerbied en hoogmoed). Hv heette Theodulfe
en schreef bevelhrieven over de lagere scholen. Ik hael
er deze zoo slipte en vaderlvke woorden uyt op.
Dal de priesters scholen hebben, niet alleenlyk in
de dorpen, maer ook in de gehuchten, en alwie be-
geert hun zyne kleyne kinderen toe te vertrouwen
om hun de letters te leeren, dat zy niet vvcygeren
dezelve le aenveerden en te onderwyzen (I).
llincmar, den vermaerden aertsbisschop van Reims
inde IXe eeuw, gebood aen de buyleu-dekens dalzy
door gansch het bisdom moesten inlichtingen nemen
of iederen paslor eeiie school had en eenen wercldlvken
persoon bckwaem om de letters te Jeeren aen de kinde
ren der parochie.
In dezelfde eeuw gebood ook eenen aertsbisschop
van Tours, Herald, aen. zyne pastors dat zy allo hunne
poogingen zouden aenwenden om scholen tc slichten
VI scholas presbyteri pro posse habeant.
En nog lange voor hem, eenen zynor voorzaten, Gre
gorys van Tours, herhaelt dat 'eenen bisschop van
Lisieux eenen geleerden persoon van de slaverny vry-
kocht en alle de kinderen der stad opnam om ze hem
toe te vertrouwen opdat hy ze zou onderwyzen (2).
Ik heb gezegd dat, van de eerste Conciliën, van de
eerste tyden af, van zoohaest wy maer iets gekunnen
hebben, wv overal scholen hebben gesticht
Dat de bisschoppen, zegt een Concilie der Galliën
in 747 gehouden, hun beste doen op dat den yver tot
de studie en het lezen zonder ophouden én door
menigvuldige stemmen verspreyd worde, voor hel
goed der zielen en de eer des eeuwigen Konings (3).
Hetgeen do geeslelykhcyd deed in Galliën, deed zy
ook in Engeland, in Duytschland, in llaliën, door gansch
Europa.
Dat de priesters, zegt een Concilie van Engeland,
het tweede Concilie van Vaison, dal de priesters die
aen het hoofd der parochiën slaen, in hun buys zoo
veel jonge scholieren nemen als zy zullen kénnen,
dal zy als goede vaders hunne geesten voeden. (4).
En den eerbiedweerden Beda vorhaett dat eenen
koning van Engeland, in Galliën gedoopt, in zyn land
met behulp der Bisschoppen scholen inrigtle voor de
kinderen, gelyk aen degene wolke hy in Galliën gezien
had (o).
In Duytschland ziet men den heyligen Bonifaeius, den
apostel van dit groot land, er kloosters stichten en aen
de religieusen gebieden zich aen het onderwys der
kinderen toe te wyden, ten zelfden lyde dal'zy het
wooid Gods predikten (6).
Later, in de XIIe eeuw, zetle eene algemeene Kerk
vergadering van Latranen die sehoone overlevering voort
in de volgende woorden
Opdat de armen, die geene hulp van hunne ouders
kunnen ontvangen, daerom niet beroofd worden van
het voordeel van le kunnen lezen en onderwezen le
worden, dal er allyd in iedere kathedrale kerk eenen
moester zv die de leken der Kerk en do arme school-
kinderen ohderwyze. (7).
En ziet daer wa.erom, van de IV eeuw af, den to vligen
Ghrysoslomus verklaerde dal de Kerk, voor de zorgen
wélke zv geeft aen het onderwys dor geosten; verdiende
genoemd té worden eene r egt bank, eene school van ge
neeskunde eu wijsbegeerte, een leeraèrgcsloelte duergesteld
om de zielen te onderwyzen, een gymnasium waer zich de
wagens bevinden die ze naer den hemel voeren.
Ik wil die aci.balmgen niet langer trekken doch gy
•zult my nog wel toelaten, Mynheeren, u eenen anderen
myner voorzaten te noemen, den doorlucluigeii kardi
nacl deCoislin, groot-aelmoeseiiier van Vrankryk, onder
Lodewyk XIV. Hy had in do parochiën des bisdoms van
Orleans twee honderd scholen geslicht, welke hy op
zyne koston onderhield. En Saint-Simon verhaelt ons
dat Lodewyk XIV, die hem zeer" lief had, gewild heb
bende dat by dikwylder ten hove verbleef, den kardinael,
het is Saint Simon die spreekt, volstrekt weygerde,
daer hy zich niet wildo blootstellen aen het "evaer
van eenen zpo kostbaren oogst, zulke nuttige scholen
te zien ten onderen gaun.
Deze uytslagcn, Mynheeren, hebben, gelyk gy ziet,
alle de poogingen der bedendaegschc liberalen heel
verre voorafgegaen.
De liberalen ik bedrieg my, Mynheeren; voor
(1) Cap. Tlieodulphi, Anral. Episc.
(2) 111si lib. VIII, C. xxxi.
(3) Ex Concilio Vasensi.
(4) Ex Concilio Clovcshoviensi.
(5) Beda, bopk III, hoofdst XVIII. (6) Epizt. 17.
7) Ex Concilio Lateranensi, 1179.
my is dit eenen naem dien ik hun nooyt bob willen
geven. (I^ange loejuyehingen.)
Mynheeren, ware hol my toegelaten hier een levendig
spyl uyl le drukken, ik zou zeggen dat het allyd heb
beweend van, in de groote worstelingen tusseben u en
uwe tegenstrevers, u deze laetslen met eenen naem te
zien en te hooren vcreeren welken zy niet verdienen,
welken zy nooyt zullen verdienen, welken zv volstrekt
onweerdig zyn Hen liberalen noemen, die mannen
welke te Brussel gelyk te Lissabon, in do straten de
Zusters van Liefdo beledigen, T is do regtzinnighcyd
der frausche tael geweld aendoen. Nieuwe loejuyehingen.)
Hun dien naem geven, welken in Bossueten in Fénélon
eenen zoo edelen zin heeft, dien naein, welken maer
gemaekt is om do edelmoedige geesten aen te duydcn,
'I is waerlyk al le gcmakkelyk in den strik vallen dien
men ons spant. Neen, ik zal nooyt zulk eenen naem^ën
zulke soort van mannen geven. Bravo bravo!)
Wat my betreft, ik heb allyd acn zulke vervoeringen
wederstaen... By voorbeeld, in Vrankryk, Mynheeren,
in de XVIIIe eeuw, heeft men niet de zonderlinge fout
begaen van den naem van wysgeeren le laten nemen
door mannen gelyk Helvétius, Lamettrie, den baron
d'Holbach en de anderen Zeker, ik heb allyd veel do
hoogachting heieden voor de ware, do gorde, de groote
wysbegeerte, om er oovt te hebben kunnen in bewilligen
haren naem aldus te onteëren Zoo ook, Mynheeren,
welkdanig ook de achting zy welke ik inv altyd heb
opgelegd in de redetwisten over de geloofspunten met
de protestanten, nooyt heb ik er kiinnm in toestemmen
hun den naem van gereformeerden le geven, lk noem hun
lutheranen, kalvinislen, anglikanen, en ik dek niet do
oneyndige versehiliendheyd hunner duyzende seclen
ouder do nominale en leugenachtige ecnilicyd van het
woord Hervorming. (Toejuychingcn.)
Gy juycht toe. Mynheeren, en gy hebt gelyk 't is het
gezond verstand en de regtzinnighcyd dezer Vergadering
die met my tegen dergelyke verrassingen protesteren.
{Bravo! bravo!) Zeggen wy het hoog en luydo by u zyn
er geene ware liberalen dan de ware Calholyken. F.n er
zyn geene ware liberalen, in alle de denkwyzen, dan
degene die aen hunne tegenstrevers de roglvcerdigheyd
en de geregtigheyd niet vveygereu v\clke zy vragen
voor hun zelve. (Toejuychingcn)
Eenen uwer doorluchligsie landgenoten, Mynheeren,
den graef Felix de Mérode, wiens naem ik gelukkig ben
hier te mogen uytspreken, zegde rry eens, sprekende
van die manner.: Ik noem ze nooyt anders dan lij^rhaters.
En hy deed wel.
Ik hoor eenen mvner aenhoorders hier omtrent my
zeggen Den naem, 'l is de zaek. 'T is waer. de gezonde
rede zegt het... Neen, geloof niet dal, in de menschelvko
redelwislingen, de namen die men aen zyne tegenstre
vers geeft onverschillig zyn. Dikwils is er niet meer
noodig om alles te beslissen..... Hoeveel eerlyke lieden
die op de grens dwalen tusschen u en uwe tegenstre
vers, die noodig hebben ingelicht le worden, en welke
die woorden van u afwyderen cn hun zenden in eene
legerplaels die niet gemaekt is voor hun Voor my,
Mynheeren, laet my eenen wenseh vormen lladde ik
de eer tot de natie le behooren die op dit oogenblik aen
de Calholyke Kerk vier duyzend herten levert gelyk
degene die ik hier zie, ik zoude vragen dal een uwer
eerste besluyten zoude wezen van, le rekenen van dezen
dag, in uwe schriften, in uwe gesprekken, op hel
spreekgestoelte, in de drukpers, zelve, door uwe
zonderlinge, gedienstigheyd, de sterkte uwer tegenstre
vers niet moer uyt te maken, en dal men hun niet meer
zoude liberalen noemen, maer liberhalers, gelyk er vrou
wen zyn die men maralers noemt, omdat men ze i:iel
zoude kunnen moeders noemen (Langdurige loejuy
ehingen
Ik keer töt hel vrnegstuk terug en som het op
Gy hebt Theodulfe, de Bisschoppen in de Conciliën
van Galliën van Engeland, van Italiün en van Latranen
gehoord, en voor hun den grootcn Chrysoslomus allen
om het meest besluyten, stichten, vermenigvuldigen de
scholen voor het volk, en bedekken er mede den grond
van Europa en der Calholyke wereld.
En dat men niet zegge dal, in die scholen, men
allrenlyk den godsdienst onderwees, Theodulfe, llinc
mar en anderen, spreken opzellelyk van dc Letterkunde.
Wy hebben nog de reglementen der kleyne scholen van
Parys. in dc XIVe eeuw, en het program is nagenoeg het
program van hedendaegs.
Trekken wy tien eeuwen door. Dank aen het zooge
zegde licht der philosofische goddeloosheyd, komen wy
tol eenen anderen vooruytgang In de XVlfp ueuw eenen
grooten geletterden, Voltaire en zyne onnavolgbare
vrienden hebben ons dit wel willen drukken in zyne al
gemeene correspondentie Voltaire schryft tegen het
onderwys des volks en dergenen welke hy onwetende
schooyers noemde (1).
Op hetzelfde lydstip, ten lyde dal Voltaire die woorden
schreef, welke zyne vrienden heden zoo wal in ver-
legenheyd stellen, stichtte eenen armen priester van
Reims, den eervv. Lasalle, een Order van onderwyzers
voor de kinderen der werklieden en des'volks, en eenen
heyligen Paus, Benedielus XIII, zegende dit Order, en
in zviic bulle van goedkeuring, in 1724, schreef hy deze
merkweerdige woordèn lgnorantia, omnium origo ma-
lorum, pmserlim in eis qui fabrili opcrce, dcdili sunt.
Luysteri, Mynheeren, gy die eene zoo bloeyende nyver-
heyd en landbouwkunde bezitDe onwetendhe'yd is
t< de bron van alle kwaed, voornamelyk onder degenen
die aen het handwerk zyn overgeleverd.
Ik wil hier alleenlyk in toenadering brengen de be-
zorgdhoyd van Benedielus XIII met de versmadingen van
Voltaire, de demokratie van den Paus met de aristókratie
van den wysgeer Levendige loejuyehingen
lil de XlXe eeuw, hebben er twee broeders geleefd,
Lamenais geheeten Den eenen heeft veel gerucht
gemaekt, zonder opvolgers na le laten... Vreest niet,
Mynheeren ik zal er niet meer van zeggen '1 is eenen
tiaem door den bliksem geslagen.
Den anderen heelt scholen geslicht, daer waer de vu
rigste mannen van den vooruyigniig er niet aen gedacht
hadden .- in Gabon, in Sencgael, te Bourbon, le Cayenne,
te midden van arme volkeren, gisteren slaven, en, God
dank, heden vrygemaekt
Als or heden iets de gehecle wereld door gekend is,
'1 is wel den iever en de zelfsopoffering onzer missiona
rissen. Gy weet hel, volgens my, liet grootste der
calholyke werken in het Werk der voortplanting van het
geloof. Howel, in alle de plaetscn waer den man Gods
eene Kerk bouwt, opent hy ook eene school ja, eene
school nevens de Kerk. Wy hebben er te Zanzibar en in
de Kaep, te Ceylan en te 'Singapour, te Nankin cn le
Siam, in de Noord-Kaep eu onder de Evennachtslyn.
Ziedaer feyten welker welsprekendheyd onoverwin-
baer is. Als men ons komt zeggen dat wy het onderwys
voor het volk niet beminnen, laet zulke onweerdighe-
den... vergeef my dit woord, zulke dommigheden voor
u niet herhalen... Luydruchlige loejuyehingen).
Ik las laest de brioven van den heyligen Frnnciscus-
Xaverms, van clion onbegrypelyken man, kleyn van ge
stalte, gemaekt van brons en stael maer die tevens
hel sterkste en leerderste hert had dat in eenen men-
schelyken boezem kan kloppen. Leest die brieven zy
zullen uwe zielen van gedaente doen veranderen. Sint
Franciseus-Xaverius bevind zich alieen in de ooslerlyke
wereld, alleen tcgbn alle de hinderpalen worstelende,
(I) Het schynt my noodzakelyk dat er onwetende
schooyers zyn. Brief aen M. Damdaville, t april 1766.
En in eenen andereu brief acn denzelfdcn, van 19 maerl
1766. Het is noodig dal het volk geleyd worde en
geenszins onderwezen het is dit niet weerdig. En in
dezelfde korrespondenlie ziet men dat het volk voor
Voltaire, het gespuys, het gepeupel was dat maer
zyne armen heeft um te leven.
en overal, altyd, slicht hy te samen kerken en scholen.
Men moet de kinderen leeren lezen, schry ft hy gesta
dig. '2' is lioofdsakeiyk
En op hel uer dat wy zyn, is gansch de Belgische en
frausche jeugd geschaerd onder het vaendel van een
werk, dat slechts eene ruytne sohool-kweekery is,
onder den naem van Werk dei heylige Kindschheyd
'l welk millioencn inzamelt om schuylplaetsen te openen
en er onderwys en opvoeding le geven aen de arme
kleyne kinderen aen de dood ontrukt in de straten en
op de boorden der rivieren van het Memelsch-Ryk.
Ziedaer, Mynheeren, de waerheyd nopens hel lager
onderwys Nog eens gezegd, laet ons door onze vyan-
den niet foppen, door hun toe te laten zich bedriegelyk
onder ons Vaendel le schuylen en hel ons te ontrukken:
dit zyn goochelaersslrckcn, listige bedriegeryen die
waerlyk ouverdragelyk zyn
(Word voortgezel.)
Wy lozen in 't Maemsche. Land van Gend
De liberhalers van de kommissie der hospiecn hadden
aen de Broeders van het Kuldershuys opzeg gedaen
voor den t november acnstaende.
De Broeders hebben nenslonds het geslicht verlaten.
Wdl mou weten hoe (Je liberhalers er in voorzien
hebben
Den nieuwen bcstuerder van hel Kuldershuys is, zegt
men. eenen gewezen gendarm.
Vier agenten van politie dienen er tot onderwyzers.
Er dc pompiers koken er de soepe.
Dat is krachtdadig, cn surlout militair.
Men gaet nu de hulders met de bajonnet, den sabel
en de spuyl opleeren.
Nieuw stelsel van onderwys.
Mgr. Ltidovieus-Josephus Delebecque, huysprelaet
van Zyne lleyligheyd den Paus, assistent-bisschop by
den Pauselyken troon, raedgever der H. Congregatie
der Bisschoppen en der Regulieren, officier der Leo
poldsorde, was by dc 66 jaren oud. Den eerweerden
prelaet, was geboren te Waesten, in West-Vlaenderen,
den 7 december 1798 by was den XXIcn Bisschop van
Gcnd, benoemd door Z. H. Gregorius XVI, den 13 sep
tember 1838. Hy wierd den 4 november daeropvolgende
gewyd. Zyn werkzaem en vruehlbaer prelaelschap heeft
dus nahy de 26 jaren geduerd.
BEGRAFENIS DEB STOFFELYKE OVERBLYF-
SELS VAN MGR. DELEBECQUE.
Donderdag morgend om 10 uren heeft do plegligheyd
der UylvaerL en begravenis van Monseigneur Delebec
que, Bisschop van Gend, plaets gehad, onder den toe
loop van eene onlzaggelykc menigte volks. Om 10 uren
juyst is de geeslelykhcyd, processiegewyze, uyt de
Hoofdkerk gekomen en heeft zich naer hel bisschops-
paleys begeven om het lyk af te halen. Men bemerkte in
den stoet Zyne Emiriencie den kardinael-aerlsbisscbop
van Mechelen, Hunne Hoogwcerdigheden de bisschop
pen van Namen, Doornyk en Ltiyk Mgr. Faict, den
onlangs benoemden bissohop van Brugge, en eenen
vremden prelaet, dien men beweert Mgr. Regnicr aerts
bisschop van Kameryk te zyn.
De doodkist wierd gedragen door vier leerlingen van
liet groot Seminariede hoeken van hei baerkleed
wierden gehouden, onder andere door twee belgiesche
prelaten, den heer Gouverneur van Oost-Vlaenderen,
den Burgemeester der stad Gend en eenen opper-officier
van ons leger.
Den koor der Kathedrale was eenvoudig en le gelyk
grootsch versierd. Den hoofdaulaer en den bisschoppe-
lyken zetel waren gansch in het zwart behangen, en
boven dc plaets waer, tydens le Misse, die gezongen
wierd door Mgr. Sterekx, aertsbisschop van Mechelen.
hel lyk rustte, was een schoon verhemelte met witte en
zwarte kleuren gehangen.
Talryke geestelyken en andere geloovigen van vremde
plaetsen waren naer de stad gekomen, om eene laelsle
hulde le brengen aen den deugdzamen cn geleerden
Kerkvoogd, die zoo algemeen betreurd word. De leden
der calholyke vcrcenigmgcn van Gend, namelyk van
Sl-Vmccnl-ii-Paul, den catholyken Kring, Sl-Josephs-
Kring, de H. Kindschheyd, waren ook allen tn den stoet
en in de kerk aenwezig.
In den omtrek der hoofdkerk, en in de Kalhedrnel
zelve, waren door de policie, onder bevel van den heer
Laquet, en ondersteund door de linie-troepen onzer
bezetting, zeer goede voorzorgen genomen om alle toe
vallen en ongelukken le voorkomen ten gevolge van
dien onlzaggelyken volksslroom. In de beste orde is
den lyksloet naer den hoogkoor gelrokken.
Zyne Emincncie Engelbenus Slcrckx, kardinael aerts
bisschop van Mechelen, bygeslaen door de wel eer-
weerde heeren kanonikken des kapittels van St-Baefs,
heeft de pleglige misse gecelebreerd, welke, op ver
zoek van den overleden Herder, door de heeren Semi
naristen gezongen wierd in gregoriaenschen maelzang
met de enkele begeleyding van het orgel.
Dien christelyk verheven zang, sedert zoo vele eeu
wen reeds hel ware kerk-muziek, welke dc ziel tot
God verheft, en de vrome aendacht steeds gevestigd
houd op het heylig mis-olfer en den overledenen, heeit
inderdaed eenen diepen indruk gemaekt en is ook zuy-
ver cn schoon uylgevoerd geworden.
Na de heylige Misse, heeft den wel eerweerden heer
professor Bracq, eenen der geleerdste kanonikken van
het kapittel, de lykrede uytgesproken over wylen Mgr.
Ludovicus-Josephus Delebecque, den 2l«n Bisschop van
Gend.
In eene wel doordachte, eenvoudige doch sierlyke
redevoering, in zuvvère vlaemsche tael, heeft den *ge-
wvden redenaer eene wel verdiende hulde gebragt aen
den zoo diep betreurden Kerkvoogd van het Gendsche
diocees, aen zyne evangelische werkznemheyd, aen
zyne liefde voor God, de Kerk en den Heyligen Vader,
aen zyne teedure bezorgdheyd voor de verbetering van
hel lot der armen en lyders, der verdoolde schapen.
Hel is inderdaed schier ongelooflyk, welk aenlal ge
stichten en genootschappen van onderwys en liefdadig-
heyd wylen Mgr. Delebecque, gedurende de 26 jaren
van zyn vruehlbaer hoofdbestuer, en ondersteund door
edele en godvruchtige weldadige familiën, in Vlaende
ren heeft tot stand gebragt, en die gewis de schoonste
peerlen zullen zyn aen de kroon, die zyne zoo beminde
en vereerde beschermster, de Moedermaegd Maria, in
het eeuwige Jerusalem van haren Goddeiyken zoon
voor den onversaegden stryder verworven heeft.
De woorden van dcu weleerweerden heer kanonik
Bracq hebben eenen zeer diepen indruk op de geloovi
gen gemaekt, en menige tranen doen rollen zelfs over
de wangen der werklieden en der behoefligen, die nu
eerst wel gevoelen, dat zy eenen Iiefdcryken Vader
verloren hadden.
Na de lykrede is het Libera gezongen door de hoog-
weerde heeren kardinaels. aertsbisschoppen on bis
schoppen, en daerna is het lyk even plegiig overgebragt
en bygezet in den Krocht ef de ouderkerk van St-Baefs,
oloude begraefplaels van de Gendsche bisschoppen.
IETS VAN IN DE JAREN 93.
Men leest in eene korrespondenlie uyt Brussel
aen liet blad La Voix du Luxembourgdat in eene
parochie in 't zuyden van Vrankryk, ei eenen
achtbaren priester woont die voorgenomen heeft
eene geschiedenis te schrvven van de vervolgingen
die de geestelyken onder het schrikbewind van
1793 hebben doorgestaen.
Dien priester nu was in de archieven der ge
meente gaen zoeken naer «je eene en andere stuk
ken welke van dien tvd dagteekenen en die hem
misschien van grooten dienst zouden geweest zyn,
wanneer hy een pak papieren vind dat er versleten
en vuyl uyt ziet. Hy trekt de koord die er rond-
gedraeyd was, los, open! hel pak, maer... staet
eensklaps van verwondering als puf geslagen
Voor zyne voeten rollen een TOlal heylige hostiën,
die in het pak uyt een wit pa pier ken vielen.
Hewel, men veronderstelt dat in die schrtkke-
lyke jaren ievers eenen priester, die des nachts
de H. Communie in de hofsteden of in de schuren
aen de geloovigen ging dragen, zal aengehoudeu
en naer hel schavot geleyd geweest zyn, en dat
eenen der kommissarissen der conventie, mind<r
goddeloos dan de anderen, dit pakjen met heylige
hostiën op dien priester gevond» n hebbende, het
zelve in eenen hoop papieren zal gesteken hebben
welke in het sekretariaet der gemeente moesten
berustende blyven.
Die heylige hostiën zyn dus eerst na zeventig
jaren verdoken le zyn gebleven, ontdekt geweest,
c ri thans met groote plegligheyd uaer de keil ge
dragen geworden.
TRIOMF TRIOMF!
De gendsche Iiberhaters hebhen zulk groot ge
rucht gemaekt over hunnen triomf van augusty.
Hewel dien triomf hebben zy alleen te danken aen
de kloosterlingen. Inderdaed op het verzoek van
den Nonnus zyn de kloosterlingen van het distrikt
Gend, welke kiezers zyn, naer de stembus niet
gegaen om hunne burgerlyke reglen uyt te oefenen.
Alzoo hebben de calholyke kandidaten acht-en*
twintig stemmen gemist, of het dubbel van de be-
trekkelyke meerderheyd die de hberhaters hebben
bekomen.
En schreeuwt dan zes weken lang De eatholy-
hen hebben den godsklop gekregen l en viert dan al
triomf
M. DE SARTIGES EN DEN PAUS.
7,. II. den Pans heeft toch eyndelyk kennis ge
kregen van het nieuw verdrag tusschen Vrankryk
en Piemont gesloten. Den franschen ambassadeur,
M. de Sarliges, is met die taek gelast geweest. En,
melden de roomsche korrespondenten, M de Sar-
tiges was er zienJyk van aengedaen toen hy den
Paus met den inhoud der Conventie van 15 sep
tember bekend maekte. Den Paus integendeel was
kalm en niets verraedde in zyne gdaetslrekken
eenige bekommernis of vrees.
Wanneer nu den ambassadeur aen den door-
luclitigen gryzaerd de gehecle zaek had uyteen
gedaen, sprak Z. H. deze weynige woorden uyt
a Anne llalianersze beleven zulke slechte dagen
maer, late de beproeving voorby gaen, en men
a zal ze zich naer Roomen zien keeren er hoore»
uvtroepen Den Paus, hy alleen heeft ons
a nooyt bedrogen
Verleden dynsdag heeft men in de Osbroeken alhier
hot lyk ontdekt van den genaemden Benedielus Van
Older, schoenmaker van beroep. Dezen ongelukkigen
die van krankzinnigheyd aengedaen was, was tot op
het hemd uvlgekleed en men vond zyne klecderen ue-
vens hem liggen. Men vermoed dat hy van koude zal
versteven en aldus omgekomen zyn.
Den eerweerden heer Van llecke, geboren te
Sl-Nikolacs, deken te Hulst, is aldaer vrydag schielyk
overleden.
Den eerw. heer J. Van Bellingen, professor van
hel gesticht St Louis le Lokeren gaet in die hoedanig-
heyd over naer het kleyn seminarie te Sl Ntkolaes.
Den eerw. heer Hermans vervangt M. Van Bellinger»
te Lokeren.
Den eerw. heer L. Van Hoecke is benoemd tot ondef>
paslor le Eyne.
Den eervv. heer Berlrand onderpastor te Beveren, is
professor benoemd in het collegie le Eecloo.
Den eerw heer A. Van Mecsscho, professor te Loke
ren gaet in dezelfde hoedanigheyd naer hel collegie van
Geeraerdsbergen.
Den eerw. heer Pauwels. vervangt M. Van Meesscbê
le Lokeren.
Den eerw. heer Braeckman is benoemd als professor
in het, pensionnaet te Gyseghem.
Den eerw. heer Menschaert, leerling der eatholyke
hoogeschool van Leuven, is benoemd als professor der
Poësis in het collegie te Geeraerdsbergen.
M. Edm. Speelman, superior van het kollegie der
II. Maegd te Dendermonde, is benoemd tol professor
van rhetorika in het kollegie van Geeraerdsbergen, en
zal te Dendermonde vervangen worden door M. H. Hev»
vacrt, oud principacl van het kollegie van Audenaerde.
Den 3 september is er by den genaemden L. Van
Petegem, landbouwer te Wetlcren, eene diefte met in-
braek gepleegd eener som van 50 franks.
Den 2 dezer zyn te St-Gillis vyf huyzen afgebrand,
toebehoorendeaen verschilligeeygenaers dier gemeente.
Hel verlies word begroot op 2",000 fr.
Men verzekert dat de Broeders van Liefde dio het
hospice-Guislain le Gend op de ondcrspbeydenslc wyze
besturen, hetzelve gaen verlaten, cn dal dit geslicht
gaet goplaetst worden onder het toezigl eener kommis
sie bestaende uyt MM. Vuylsloke, Colson en Laurent,
gemeen te-raedsheeren.
Het kapittel der hoofdkerk van St-Baefs is dynsdag
morgend byeen geweest om, in gevolge de kanonische
verordeningen, over te gaen tol de kiezing van twee
vikarissen kapitularis.
Zyn gekozen geworden MM. De Decker en De Mul
der, die vikartssen-generael waren van Monseigneur.
In den avond van den 27 septsmber zyn er dievea
binnen gebroken in de woonmg van den genoemden B.
Heyze, boschwachler to Oosterzeele, en hebben cr uyt
eenen koffer eene som van 168 fr. geroofd. De politie
doet onderzoek.
Men kondigt aen dat M. Nadar voornemens is later j
(den dag is nog niet bepaeld) in Belgiën nog eene luc-ht-
reys te doen met zynen ballon Ie Giant. Dit mael zou het
te Luyk zyn dat hy zou opstygen.
Wy vinden heden inden Journal deBruxeUes cis
volgende nota
Verscheydene dagbladen hebben aengekondigd dat
M. Frère van krankzinnigheyd was aengedaen. Een
ministerieel provintieblad vermeent de vrienden des
ministers van finanliën te mogen gerust stellen, en
verklaert dat dit gerucht ongegrond is.
Men herinnert zich nog wel dien kommissionnaris
welken te Brussel aen de statie, door eenen heer wierd
binnen geroepen, om eene pint pier te drinken en die
voor deze zoogezegde boodschap vyf en-twintig cen
tiemen reklameerde. Dit historieken heeft eenen tegen
hanger gekregen, maer dezen keer is het met den kom
missionnaris zoo goed met afgeloopen. Eenen braven
