VERTREKUREN UYT AELST .WIJS
3Sl(MÊÊSêaÊÊ&3
V E RTR E li UIIE N IJYT VOLGEXDE STA TIÉN
c fmxks 's jv.us.
IN.
Bellarmicn Van don Abeel
en Den Denderbode.
EERSTE DEEL.
TWEEDE DEEL.
DERDE DEEL.
VIERDE DEEL.
DeudfM'm. 5 20 8-30 9-45 12-25 3-2"» 6-27 9-10 Gi-nd. Brujrsse, Oslenrt.ï 6-37 8-28 IMS 42-28
l.oker n 5.-20 G-30 0-00 12 23 6-27 3-1S 6-18 le en-2e klas langs Dendcrmoixle.
imiss 8-05 12-10 2-5.; 5-35 5 45 8-43 8-30 9-30 «3 Doornyk, Korliyk, Mouserocn, Hyssel (limys
Jlceh Brus. Aniw. 5-20 8-50 9-45 3-20 6-27 Geurl) 6-37 8-28 12-28 3-15 6-18
Leuv. Thicnon I.uvk 5-26 8 30 9-45 3 20 6-27 Si Doornyk, Hyssel (langs Alii) 7-55 5-33 0-« 0
Verv Lam". S-Trtivcn 3-20 8-30 9-43 3-20 6-27 m Ninove, Geerardsb., Alb. 7-35 2-40 5-35 8-50
Gei/d 6-37 8-28 12-28 3-17 6 18 9-01 g Berger:, Qniévrain, Namen, 7-38 2-40 5-35
VAN ANTWERPEN NA ER Sl-Nieolaes, Lokeren, Geud, 6-10 7-30 10-30 3-00 6-10 0 00.
VAN GENU NA ER Lokeren. St Nitolaes, Antwenen. 6-10 9-05 10 20 2-35 6-15 7-00.
Te Le»e staen al de konvoys. Te Idegkm slaen deze vertrekkende van Atl» G-30 0-00
IÜ-40 4-30 7-25 en al de konvoys vertrekkende van Denderleeuw.
Te Gyseohem staen stil al de konvoys uytgenomen deze vertrekkende van Aélst 0 00 des
morgens en 0-00 en van Dendermonde len 0-00 's morgens en 00 00.
Te Santbergen slaen slit de konvoys van Alh G-30 10-40's morgens. 4-30 en 7-25 s avonds.
Van Denderleeuw 0-00 8-20 's morgens, 3-09 6-00 en 9-05 des avonds.
('ulflue A»uiain.
Dendermonde, Aclst,
Niiiove, Geertierdsbergen, Alh.
van Lokeren nakr
7-0n 9-30 3-10 7-45
7-öü 9-30 3-10 7-45
VAN ATH NAFR
Geeraerdsbergen, Ninove, AclstDrndcrmondc, Lokeren 6*30 10-40 4-30
Lessen, Geeraerdsbergen, Ninove, Aelsi 6-30 10 40 4-30
Brussel (langs Denderleeuw) 6-30 10 40 4-30
Geud, Brugge, Oostende (langs Lede). 6-iÜ 10 40 4-30
VAN (SEND NAER
Audenacrde, 6-45 9-30 1-30 6-00 8.- nakr aei.st 7-20 11-25 2 05 5-00 5
VAN BKUSSZ1. NAER
\Hst. Gend. 6-03 7-30 7-50 1120 11-50 2-35 0-00 5-40
Ninove. Geeraerdsbergen, Alh (langs Denderleeuw), 7-30 2-20 5-15
VAN DENDERMONDE NAER
Brussel (langs Aelst) 7-25 2-20 5-15 8-10 (langs Meeh.) 5-45 8-57 10-05 3-40
Aelsl V 7 25 7-55 12|U2 2-20 3-15
0-00.
Ü-ÜO.
37 6-45 8-0.
8-15.
8-15.
0 00 7 50.
8-10 9-30.
AELST, DEN 28 JANUARY 1865.
Deze onzer geëerde inschryvers die
hunnen abonnementsprys voor 1864 en vroeger
nog niet voldaen hebben, worden vriendelyk
verzocht ons daertoe een mandaet op den post te
zenden, om ons aldus tydverlies en onkosten te
sparen. Al den tyd dien wy moeten besteden tot
het "maken en inzamelen onzer rekeningen, kon
nen wv aen liet sehryven onzes blads niet beste
den, en dien tyd is veelvuldiger dan men wel zou
denken. Wy verzoeken dus andermael onze ge
ëerde inschryvers ons zooveel mogelyk te ont
lasten door het toezenden hunner abonnements-
pryzen.
ER
Bellarmien. Dag M. den Denderbode.
IlKMn:iiiiüi)K.Welden bliksem 1 Bellarmien,
■wat geluk van u hier te zien
Bull. Ik koom u eeu zalig nieuwjaer wen
schen.
Demi. Bly van u te zien, Bellarm. en u van
gclykeifte wenschen. Maer wat is dat, man, hebt
gy dan g'lieel en gansch van de politiek algezien?
Bell. Och ja, ik Sedert dat mynen Marcus
is moeten soldaet worden, heb ik van gazette
noch gehoord noch gezien. Ik hoor nog al veel
van politiek klappen in d'herberg, maer ik iaet
klappen. Doch dezer dagen ben ik waerlyk curi
eus geworden. Men sprak gedurig van Encycliek
-/onder dat ik het verstond Wat is nu eygenlyk
eene Encycliek
Dend..Dit zal ik u zeggen. Eene Encycliek
is eenen omzendbrief van den Paus 't zy aen de
bisschoppen of aen alle geloovige chrislenen, in
den welken onzen II. Vader, als onfaelbaer Opper
hoofd der H. Kerk, de ware leering van Christus
voorstelt, en de valsche leerstelsels of drogre-
dens die er tegen uytgestroeyd worden veroor
deelt.
Bell. Zoo zyn wy dan verpligt alles te ge-
looven wat er in staet
Dend. Zekerlyk, zoowel als 't Evangelie
want Christus zegtdie U aenhoort aenhoort
my.
Bell.Maer men zegt dat den Paus onze
Constitutie doemt in zyne Encycliek
Desd. Aen deze die dit zeggen moogt gy
vlakaf antwoorden dat zy liegen.
Bell. Hy doemt, zegt men, de vryheden die
onze Constitutie waerborgt, en stelt ons daer-
door in de onmogelykheyd van ten zelfden tyde
aen zyne leerstelsels en aen onze grondwet ge
trouw te blyven. Is dit waer
Desd. Vooraleer ik daerop antwoorde, wil
ik eenige vragen doen. Wat is de vryheyd in het
algemeen
Bell. Hewel, de vryheyd is het vermogen
van iets te doen of te laten. Ik ben tot hier geko
men, ik had konnen t'huys blyven, ik ben vry.
Desd. En als er twee dingen zyn die gy te
samen niet doen kont, by voorbeeld liegen en de
waerheyd zeggen
Bell. Dan kan ik kiezen.
Desd. Dus de vryheyd is ook het vermogen
van te kiezen. Maer hebt gy ook het regt van tus-
schen twee dingen te kiezen hetgeen gy wilt.
Bell. Als beyde goed zyn, ja ik by voor
beeld aen tafel mag ik eene peer of eenen appel
kiezen.
Desd. Maer als 't een goed is en 't ander
kwaed, zooals liegen en de waerheyd zeggen,
wat regt hebt gy dan
Bell. Ho, dan heb ik enkeiyk het regt van
hel goed te kiezen
Desd. Maer gy kunt ook het kwaed kiezen
Bell. ,'T is waer, ik kan liet, maer ik mag
nietik heb liet vermogen maer geen regt.
Desd.Gy zyt er, Bellarmien, geen regt. Nooyt
kan men 't regt heliben van 't kwaed te doen.
Bf.ll. Dit is klaer. Anders zou eenen dief
liet regt hebben my te bestelen, zonder ooyt ver
pligt te wezen het gestolen goed terug te geven.
Desd. Din, din, dinSophie, breng ons
eene lekkere kanne bier. Bellarmien zal een glasje
met my nemen.
Bell. M. den Denderbode, g'hebt te veel
goedlievd.
Desd. Neen, Neen, Bellarmien, ik wil u de
zaek eens wel uytleggen, en daervoor is wat tyd
noodig.
Bell.Sakkerloot, Demierbode, dit isfynenkost.
Desd. Nu, nu, Bell. wel bekome liet u, man,
gy moogt zoo iets meer hebben dan een ander,
de roozen moeten niet allyd voor de zwyneii ge-
strooyd worden.
Bell. Dank u, Denderbode.
Df.sderrore. I.aet ons nu tot onze Grondwet
komen. Welke vryheden waerborgt zy ons
Bellarmien. Hewel, by voorbeeld de vry
heyd der drukpers.
Desd. Geeft deze vryheyd u 't regt van leu
genachtige schriften uyt te geven
Bell. Het regt, neen tot het kwaed geeft
zy maer het vermogen.
Desd. En dan nog een bepaeld vermogen,
want de wet beperkt het eenigzins als zy iets
strait, by voorbeeld den laster.
Bell. Inderdaed, ik heb inemgmael hooren
zeggen dat er opstellers van lasterschriften door
de regtbanken veroordeeld worden.
Dend. Noem nog eene vryheyd.
Bell. Hewel, de vryheyd der eerediensten.
Desd.Goed, vriend. Maer geefl deze vry
heyd u het regt eenen valschen eeredienst of ook
hoegenaemd geenen te belyden
Bell. Bah neen zy geeft er ons 't vermo
gen toe, maer ditmael een onbepaeld vermogen
want in ons land mag men van alles zyn, soli
daire, vrydenker, god loochen aer en al wat ge wilt.
Demi. Zachtjes, Vriend, niet te zeere. Neen,
Neen, geen onbepaeld vermogen. Men beginne
eens in ons land de leerstelsels van Mahomel in
te voeren, die aen de mans loelalen met zooveel
vrouwen als 't hun belieft in wettig huwelyk te
treden, of de leerstelsels der Mormons, die man
en vrouwvolk ondereen doen leven gelyk de
beesten, en ge zult zien hoe gauw de invoerders
van zulke leerstelsels achter de grendels zullen
gedraeyd worden. liet strafwetboek is daer oni
zulke vuvligheden te beteugelen.
Bell. 'T is waer, Denderbode, g'hebt gelyk,
't gebeurt nog Si dat kwanten zonder religie met
zulke schandalen op 't lyf op 't banksken gebragt
wórden.
Desd. Dus de vryheden onzer grondwet
geven ons geen regt tot het kwaed, maer alleen-
lyk het regt tot het goed, en 't bepaeld vermogen
tot het kwaed.
Bell. Dit heb ik vastNoglans nog een
woord. De Constitutie behelst, zegt men, het regt
der Belgen zy zegt niet het vermogen.
Desd. De Constitutie behelst het burgerlyk
regt, ja maer voor hel geweten is toch zulk een
regt, als 't tot het kwaed dient, maer het enkel
vermogen te doen 't geen de burgerlyke wet niet
belet en niet straft, alhoewel God het verbied.
Bell. Dit begryp ik. In gevolge de Constitutie
konnen onze wetgevers liet slecht gebruyk onzer
vryheden door voorkomende maelregels niet be
letten, noch het in menige gevallen straffen
maer het blyft toch altyd ik kan liet, maer ik
mag nietik heb liet vermogen voor het slaets-
bestuer, maer geen regt voor God.
Desd. Hoor nu myne antwoord op uwe
vraegkan men, vraegde gy, terzelfder tyd,
getrouw aen den Paus en aen de Constitutie bly
ven Ik antwoord Ja, zekerlyk, ongetwyfeld.
Den Paus leert ons dat wy geen volkomen en
onbepaeld regt hebben tot de vryheden die in
onze Constitutie staen maer hy leert niet dat wy
het bepaeld vermogen tot dezelve, zoo het in ons
land bestaet niet mogen erkennen. Integendeel
hy en zyuen vootzaet Gregorius XVI hebben
nienigmael te kennen gegeven dat zy onze onder
werping aen de Constitutie goedkeuren anders
zouden liaer zooveel catholyken den eed van ge-
trouwhevd niet gezworen hebben.
Bell. Maer den Paus doemt de vryheden
onzer Constitutie? ->
Desd.—Ik wil u deeygene woorden van den Paus
voorlezen. Het is valscli, zegt den H. Vader,
a dat de vryheyd van geweten en van eeredienst
een regt is, ëygen aen eiken menscb, een regt
<1 uvt te roepen en te waerborgen in alle goedgc-
vestigde staten het is valscli dat de burgers
regt hebben tot de volle vryheyd van luydop en
openlyk over alles limine denkwyze uyt te
brengen, 't zy mondelings, door de drukpers
of op alle andere wyze, zonder dat noch goes-
a telyk noch wereldlik gezag deze vryheyd bepa-
len' mogeliet is valscli dat deze burgerlyke
vryheden uooytden weg banen om den geest en
dë zeden Her volkeren ligtelyker te bederven
en de pest der stelselmatige onverschilligheid
te verspreyden.
Bell.Hewel, spreekt den Paus hier niet van
hel burgerlyk regt dat in onze Constitutie ge
schreven staet
Dend. Ja zeker maer hy zegt met dat wy dit
regt niet mogen aeilveerden en handhaven, zoo
als liet door de grondwet in ons land ingevoerd
is met bepaeltle vryheden welke men zoowel tot
liet goed als tol liet kwaed gebruyken kan. Wy
ge bruiken die vryheden tol het goed, en wy
laten zede kwaedwilligen genieten voorliet kwaed.
Bell. Ik versla nu dal wy ons aen de Con
stitutie mogen onderwerpen. Maer ik versta nog
niet dai men ze heeft mogen® invoeren. Zy laei,
eylaes, zooveel kivaed gebeuren Ziet eens wat
al schroomelyke godslasteringen in ons land on
gestraft blyven
Desd. Wat wilt gv doen God iaet het 011-
kruyd wel in 't midden (Ier tarwe groeyen. Onze
Grondwet is gemaekt in omstandigheden die het
stemmen onzer vryheden vèreyschten om grooler
kwaed te vermyden.
Bell. Hoe dat
Dend. Onder liet hollandscli bestuer bezaten
wy alleenlyk de vryheyd tol liet kwaed onze
grondwetmakers hebben ons ook de volle vry
heyd willen waerborgen tot het goed zy konden
niets meer verkrygen zonder de eendragt te bre
ken die alsdan zoo noodig was.
Bell.— Mogten zy alsdan het kwaed stemmen?
Desd. Hun inzigt was zekerlyk niet het
kwaed te stemmen. Zy stemden vryheden die
goed e» kwaed inhouden, met inzigt van het
goed te staven en het kwaed ie laien geschieden
zonder het daerom goed te keuren.
Bell. is kwaed laten geschieden met ook
kwaed doen
Desd. Als men het niet beletten kan, men
mooi het wel laien geschieden. Er word zooveel
kwaed in de wereld gedaen dal nocli burgerlyke
nocli kerkeiyke wet in stad is te beletten. Den
Paus zelf zou te vergeefs al liet kwaed zoeken ie
beletten dat te Roomen en in zyn stalen geschied.
Bf.ll. En als men liet kwaed beletten kan,
mag men het dan nog laten geschieden
Desd. Als dit onvermydelyk is om een groo
ler kwaed te voorkomen, ja. Wy dulden liet
kwaed dat uyt onze grondwet voortspruyt, om de
vryheyd van"'t goed niet te verliezen.
Bell. Dit is waer, en indien de liberbaters
niet gedurig en op alle manieren den echten zin
onzer grondwet verdraeyden, met onze vryheyd
tot liet goed, zou het nog zoo slecht niet gaen.
Desd. Had de eendragt blyven duren, wy
zouden niets beters te wenschen hebben. Maer
gelyk gy zegt, de liberbaters ontnemen óns zyde-
lings de vryheden der grondwet die ten voordeele
zyn van 't goed, en behouden maer de vryheden
voor het kwaed.
Bell. En zy durven ons zoo vaischelyk be
schuldigen van aen de grondwet met hert en ziel
niet te konnen getrouw blyven.
Lten. Ja, Bellarmien, die gasten durven
alles, doch dit is eenen schalken vossentrek; 'I is
opdat het volk niet zou bemerken dat zy zelve
alle oogenblikken de grondwet verscheuren en
martelen, have voorschriften schenden en ver
minken. En dit is voor ons eene reden te meer
om ons vaster dan ooyt aen haer te kleven, want
zy is 't eenigste wapen dat ons overblyft tegen
hunne onopiioudelyke aenrandingen.
Bell.Toe M. den Denderbode, neem nog een
snuyije, ik gevoel wel dal ik te lastig ben, maer
'k hoor toch zoo geern de waerheyd.
Desd. Neen, Bellarmien, g'en zyt niet lastig,
gy zyt integendeel leerzaem, en voor zulke men-
sclie'n zou ik alles doen. Het zyn maer de koppige
liherhaters die my konnen moeyelyk maken
toont hun degwaerheyd zoo klaer als de zon, zy
sluyten hunueoogen en willen ze niet zien. Doet
ze hun tasten, hunne vingers zyn ongevoelig als
die van marmeren standbeelden. Giet ze hun op
met nen lepel, z'en willen niet zwelgen. Immers,
in piaets van voor de waerheyd te buygen, staen
ze dacr zoo styf voor als of ze nen bessemsteel
ingeslikt hadden. Maer als ze dobbclzinnigen
klap hooren, iets slecht zien enz. zy begrypen
seffens alles en gelyken aldus aen die walgelyke
vliegen die van niets anders leven dan van vuy-
ligheyd.
Bellarmien. Ik zou 11 nog iets willen vragen.
Leert den Paus niet ook dat de burgerlyke wet
ten niet zyne leerstelsels moeten overeenkomen
Denderbode.Den Paus leertdat/de H. Kerk
moet konnen gebruyk maken van hare zaligma
kende kracht niet alleen ten opzigte Van dc per-
soonen in 't byzonder, maer wel ook ten opzigie
dor volkeren en hunner wereldlyke overlieyd.
Bell. Het beste staelsliesluer zou dan het-
gene zyn, waerin dc Kerk en Staet te samen in
wederzydschê eendragt liet welzyn der volkeren
bevorderen
Desd. Zoo leert liet ook den Paus, en daer
om begeert hy dat, in landen en hy milieu, tfie
den waren godsdienst alleen belyden en er ge
trouw aen blyven, de wereldlyke overhead het
indringen van valsche en verdërflykc leerstelsels
en drogredens zooveel mogelyk belette en bctcu-
gele. Maer integendeel alwaer de volkeren aen
versehillige eerediensten toebehooren of anders
zins door bestaende grondwetten de hedendag-
sclie vryheden geslaefd hebben, vergenoegt zich
den Paus met de volle vryheyd van (len catholy
ken Godsdienst, zooveel hy kan, te waerborgen
en te verdedigen.
Bell. Ik ben voldaen. Maer ik heb nog hoo
ren zeggen dat onze .Constitutie de Volksbóer-
schappy (souveraineté du pniiple) vaal steil, en dat
don Paus-dit leerstelsel gedoemd heelt. Wat is
daervan, Denderbode
Desd.De grondwet zegt, art. 25 Al de
magten komen voort van de natie. Als eene
natie tot haer bestaen komt, of als eene natie,
door omstandigheden, zonder opperhoofd, zondek
grondwet, in wanorde vervallen is, dan geefi zy
zich eene grondwet, een bestuer, een opperhoofd:
in dezen zin isTiet klaer dat al de mogten van de
natie voortkomen, en daerom zegt onze grond
wet hier de loutere waerheyd, want in 1831 was
Belgiën in zulk eenen toestand. Maer als eene
natie regelmaltglyk gevestigd is, en hare grond-
wei en haer wettig bestuer bezit', dan heeft tiet
volk 't regt niet meer dit allés wederom omverre
te werpen, maer 't is voor 't volk integendeel
eene pligt aen zyne grondwet 'g i' rouw te blyven
en in dezen zin doemt den Paus liet stelsel der
volksheerschappy als eene dwaling die aen 't volk
't regt zou toekennen gesladiglyk in wanorde on
revolutie te leven.
Bf.llarmies. Men durft nog zeggen dat den
Paus eene dwaesheyd begaeu heeft,(lat liet
oogenblik niet gunstig was om eene Encycliek
uyt tc geven.
"Desderiiode. Het zyn hoogmoedige en onbè-
sehaemde 'dwazerikken die zulken dwazen zeever
uy.tkramen. Den Paus heeft daertoe integendeel
een allergunstigst oogenblik gekozen. 'T is wan
neer Satan met al zyn gespuys scliynt uytgelalen
te zyn omoveral de KerkLcbev icliteii en ze te ver
nielen, wanneer zyne menigvuldige afgezanten ai
hare leerstelsels ja, liet bestaen zelfvan den AI-
magtigen God loochenen en onder de voeten
stampen, wanneer het gezag van den Paus, Dis
schoppen en priesters door modder en slyk ge
trokken word, wanneer Iranctnapous en solidai-
ren alle middelen aenwenden om do volkeren lè
misteyden, wanneer dagelyks bv duyzende god
en zedelooze dagbladen roudgeluerd wórden om
in de gemoederen de verderflykste en rampzalig
ste grondstelsels in te planten ja, 't is wel als
dan het oogenblik dat liet Opperhoofd der H. Kerk
dc stem moet verheffen om zyne kinderen te ver
manen, ze tegen liSt verder! te wapenen, hunne
oogen op de ware leering van Christus te vesti
gen, en hun dan aen te wakkeren om. door vuri
ge gebeden, tydens eenen jubild, van God af te
smeeken dat Hy dc onlieylen en rampen vcrwy-
dere die ongetwyfeld tot straffe van zooveel gru
weldaden reeds over de hoofden der volkeren
hangenHet is voor den Paus nu tyd van
spreken of't zal nooyt tyd wezenMaer wilt
wil ik zeggen, Bellarmien, het is voor de liherha
ters altvd te lang of te korl, to breed ol te smal
als de II. Kerk vermaningen doel. De onbeschofte
stoutiglieyd gaet zooverre, (lat achtkantige ezels
den Pausj de bisschoppen en de priesters dur
ven gispen, willen leeren en dit nog wel in zaken
van hoogste godsgeleerdheyd en zui verste zede-
leer, maer vraegl hun om hunnen onzen Vader ol
hunne vier akten op te zeggen, zy w< ten er niets
meer van cn staen te lijken gelyk nen uyl uyt eeu
ankergat. Wat ons betreft. Bellarmien, houden
wy ons vastgekleefd aen onze Moeder de II. Kerk,
bidden wv haren Goddelyken Bruydegom dat Hy
ze bescherme, behoede en tot den zegeprael
brenge die gebeden met geloof, hoop en liefde
gestort zullen verhoord worden „en wat vroeger
of wal later zullen wy de dwalingen en derzelver
verspreyders onder de wielen van den triomt-
wagen der Kérk zien verpletterd worden,
Bei.l.Ik bedank u, Denderbode, wanneer mag
ik nog eens terugkomen
OknoGy moet my niet bedanken, Bellarm.
komt als ge .wilt, voor u zal ik altyd eenige oogen
blikken over hebben. Salut
