I9de Jaer. Zondag, .12 November illöél.
Mv' 1004.
m
VERTREKUREN UIT AELST NA ER
VERTREKUREN UYT VOLGENDE STATIËN
G FRAXKS 'S JAERS.
7 Aelslersch verslag van 1865.
Saincnspra k lusschcn non
FRAXCMAG0N en MEUTEN
zyncn schrynwerkcr.
Studenten kongres te Luyk.
IProteslatie.
i. V' - v' (J) wiviiuy u-ri o—r-r 11.-UO •t-iu >i"UJ U'UJ
Mecli. Antvv. 8-40 6-391-85 9-45 «-tü «-31 Doornyk, Uvssel (langs Alb) T-85 5-33 0-0
3-10 3 20 5-50 6-16 6-2-4 h-lo 8-o() Ninnvn r»wnpiUh Alh 7 G> KK <-*< 8
Ieuv. Thicnen l.uvk Ver-. Land. 8-268-12 9-38 Nlll0ve- Getiniüsb., Alh, 7-88 2-55 8-35 8-8
l*t nnnrrnn I I n i n* i««i i n \n in n "T V. li J) ïiS ïi 9
9c,derm. 5-20 8-28 9-45 12-20 3-10 6-16 9-12^ Gend, Brugge, Oslende 7-47 8-25 (8-44 9-45
Lokcren 5-20 8-28 0-00 12 20 6-16 Gend) 12-39 3-10 3-18 6 16 6-39 8-37 9-18
llrus. 6-39 E(le2ceV8-05 8 12 9-38 11-58 12-15 g Doornvk, Kortryk, Moescroen, Ryssel (langs
2-38 2 55 5-27 E (lc 2e eft 5-50 6-20 8-50 9-35 jjj Gend) 6-47 8-44 12-39 3-18 6-39 8-39
00
5-50
9-45 12-15 3 10 «erger., yuievram, namen, <-55 2-55 5-35
VAN ANTWERPEN NA ER St-Ni'colacs, Lokeren, Gend, 5-00 8-30 11-00 2-30 4-00 7- 0 9-00.
VAN' GEND NAER Lokeren, Sl-Nicolaes, Antwerpen, 4-00 6-30 9-20 10-35 2-25 6-25 7-25.
To Lede.slaen al de konvoys uylgenomen de vertrekken uyl Brussel van 7-15 8 05 12-00 6-00
8-05 en die van Gend 6 12 11-25 2-05 5-00 6-02 8-05 Te Idegem en Santbeugen stacn al de
slaen stil de konvoys. - Te Gyseghem slaen stil al de konvoys.
Te Denderleeuw slaen al de konvoys uvtgenomen de vertrekken van Brussel 7-15 8-05 12-00
fi.00 8-05 8-40 en uyl Aelsl 6-39 9-38 2-38 5-27 6-29 8-30.
Vertrekuren uyl Denderleeuw naer Brussel 8-12 8-17 12-10 12-28 3-OS 6-03 6-06 9-05.
Dendcrmonde, Aelsl,
Ninovc, Geeraerdsbergen, Alh,
9-30
3-05
8-00
0-00.
0-00
3-05
7-45
0-00.
6-30
•10-40
1-40
4-35
7-25.
6-30
10-40
1-40
4-35
7-25.
6-30
10 40
4-35
7-25.
6-30
10-40
1-40
4-35
7-25.
Unique Suum.
VAN I.O KEREN NAER
7-00
7-00
VAN ATH NAER
Geeraerdsbergen, Ninove, Aelsl, DGudermou.de, Lokeren
Lessen, Geeraerdsbergen, Ninovc, Aelsl
Brussel (langs Denderleeuw)
Gend, Brugge, Oostende (langs Lede).
VAN GEND NAER
Audenacrde, 6-45 9-30 1-30 6-00 8. naer aelst 8-00 9-00 11-35 4-35 5-00 5-57 6-45 8-0.
VAN BRUSSEL NAER
Aelst, Gend, 7-15 7-25 8-00 8-05 11 20 12-00 1-20 2-35 4-35 5-00 5-15 6 00 8-05 8-10 8-40
Ninove. Geeraerdsbergen, Atli (langs Denderleeuw), 7-30 2-20 5-15 8-15.
VAN DENDERMONDE NAER
Brussel (langs Aelst) 7-30 7-55 2-20 5-05 8-25 (langs Meelt.) 5-45 6-37 8-00 10-05 3-30 7-30.
Aelst 7-30 7-55 11-58 2-20 5-05 8-25 9-45.
AELST, DEN H NOVEMBER 1865.
Den Francmacon. Hevvel, Merten, 'k ben bly
dat ge van daeg komt werken, want 'k zou geern
met u een beetje klappen ge zyt gy zoo nog
al nen neuswyzen en ge gaet zoo nog al hier en
daer.
Meuten.M. ^k ben ik altyd gereed om zoowat
te parlussanten, maer 'k inoel mogen myn ge
dacht zeggen.
Francm. Ja, ja, Merten, dit is verstaen, want
als er twee klappen moeten alle beyde vry en
liber zyn. Zeg my nen keer, hebt ge 't boeksken
al gelezen dat de liberale regentie heeft uytge-
geven
Meuten. Wat voor een boekskert is dat?
Francm. Wel dat boeksken dat de regentie
alle jaren uytgeeft over de stadzaken.
Meuten. Ah, ja, dit heb ik gelezen eti dit
word my nu ook gezonden sedert dat ik op eene
belagchelyke wyze kiezer geworden benen
ik'zie met verwondering dat ze dit boeksken
verslatnoemen. Maer 'k 2ou willen weten met
wal iiizigt de regentie onze eenten verknoeyt om
z-»c een onnöozel boeksken te doen drukken.
Francm. Wel om de kiezers te verlichten en
le doen zien dat de stad wel bestierd word.
Meuten. Hewel, de kiezers verlichten, dit is
eene schoone zaek, cn de stad wel besturen is
nóg1 eene schoortere, doch om u regtuyt te spre
ken 'k en heb er nog 't een noch 't ander in ge-,
vonden.
Francm. Ge zyt gy nen uylWat! g'en hebt
er noch 't een noch 'l ander irt gevonden
Merten. Zoetjes, zoetjes, M. mack u niet
kwaed, ge weet ge wel dat ik ook lezen kan, en
daerby onder geen hoender gebroed en ben. Ik
heb niet geern als ik myn gedacht zegdat
men seffens opspeelt en een gezigt trekt net
als ware er eenen vollen mostaerdpot op ge
stort.
Francm. Nu, nu, Merten, wat is uw gedacht?
Merten. Ik vind in dit verslag vele dingen
die voor ons zooveel te pas komen als 't hair in
de soepe. By voorbeelddat er zooveel kiezers
van de kieslvst afgesehrabt of er op gebragt zyn.
Dit alles zegt niemendalle; had mendenamen
gegeven, dart zou men ten minsten konnen welen
of alles volgens regt gedaen is, of er geene noten
met hollekens tusschen loopen.
Francm. De Burgers zullen dit konnen naer-
zien in April als de kieslysten aengeplakt zyn.
Merten. Ja, gaet gy in April, als 't regent en
waeyt, sneeuwt en hagelt, in de poort van het
DEN ROODEN RUITER.
ligsli
Het was ongeveer ten 9 uren, op eenen avond in au-
gusly, dal een eenzamen ruylcr, op een zeer hoog,
zwart peerd gezeten, stil hield voor dc deur van de
Wf/fc Zwaéh, eene kleyne doipsherberg, op ongeveer
vyf mylèn afstand van Portsmouth.
Geheel zyne gestalte was verborgen in eenen wyden
donkcrkleui'igen reysmantelop zyn hoofd droeg hy
ceuen zeer breed opgeslagen hoed, en zyne gespoorde
leerzen reykten hem tot aen de kniën. Hy steeg lang-
zaein van zyn peerd, met zyne reusachtige zweep in de
hand, en riep den welgestelde» herbergier by zynen
naem.
Laet.de beest in den stal brengen, voegde by er
by| voeder het goed wy komen van eSne lange roys en
ili zal hel goed betalen. Als gy klaér zyt, moet gy my
bcscheyd brengen.
Vervolgens greep hy zelf den mantelzak en nam dien
mede naer de- gelagkamer, waer hy door den herber
gier wierd gevolgd.
bigt by de schouw zat den schoolmeester van het
dorp, een kleyn en mager man, met eene gepoeyerde
pruyk en kleyne donkere oogen.
Hy rookte smakelyk zyne pyp en vermaekte zich met
dc rookwolken voor zich heen te blazen.
Tegenover hem zal den burgemeester van hel dorp,
een kort, gezel man, met een kael hoofd.
Hy was gëltëël'in 't zwart gekleed op zyne schoenen
blonken groote gespen.
ben ontvanger zat tusschen hen heyden en naest hem
de weerdin, eene vrouw van ongeveer vyf-en-derlig
jaren.
Toen den vremdeling met zware slappen binnentrad,
stadhuys staen schilderen om de namen van
d'ingeschrevene of d'uytgeschrable kiezers tus
schen 600 andere namen uyt te .ziften het trekt
daer gelyk in '1 gat van d'helie. Merci van die
weldaed....
Francm. Wel gy, moeyelyken kwant, wilt ge
daer niet gaen staen, blyf 't liuys, wy hebben
toch het vertrouwen van de meerderheyd der
kiezers.
Meuten.Als 't waer is M. maer weet wel
dat het toch met uw verslag niet is, want wat
alfairen hebben de burgers met'L geen het ver
slag verteltdat M. Cumont een held, M. V. D.
Bossche een eenvoudigen mensch, en M. Ferd.
Evit een gansch buytengewoon verstand was
dat er 25 zittingen gehouden zyn en dat er in
't secretariaet 4379 brieven geschreven zyn
dat
Francm. O gy dommen kneukel! da'k my
niet inhield, 'k greep u by de krage
Merten. Zoo gauw niet, M. want ik zou er
by zyn, van zulke francmaconsargumenten ben ik
niet bang, 'k heb ook vuysten aeu myne armen,
zooveel te meer dat ik nu 't een en *'t ander ge
hoord heb in publiek estaminet waerby gy wel-
haest met g'heel uw boelken gaet op llesschen
getrokken worden.
Francm. En wat hebt gy zoo al g'hoord
Merten. Wal ik g'lioord heb, is van Wannes
en Bellarmien, twee mannen waer peper in zit.
Francm. Ja, Wannes en Bellarmien! twee
dommekoppen, .die altyd schreeuwen en tieren
eii geen verstand hebben.
Merten. Dit zey er lest ook nen liberael,
maer Wannes begon met den slimmerik te klap
pen, en vulde hem zoodanig den bek, dal hy
stond te reykhalzen gelyk nen kalkoen die nen
g'heelen patat wilde inzwelgen. E11 zoo zou hy
met u doen moest, gy in zyne handen vallen.
Francm. Allons, Merten, geeft nen keer af,
wat vertelde Wannes zooal over 'l verslag?
Merten,Ja ik en ben ik gcenen Wannes,
maer 'k errinner my dat hy onder ander zeyde
luystert nen keer hoe zy u met dit verslag in den
nek schuppen ik heb het liberael verslag van de
dry leste jaren overzien, en wat heb ik er in ge
vonden? Twee jaren achtereen juyst dezelfde
som in gemeene ontvangsten, zonder nen centiem
verschil. En daer by in twee achtervolgende
jaren juyst de zelfde sommen in ontvangsten,
uytgaven en overschotIs dit rekening geven
of met de burgers spotten? Waeris't huyshouden,
al ware- het maer van vier menschen, dat twee
a dry jaren lang zyne inkomsten, uytgaven en
overschot zoodanig juyst kan passen, dat er gee-
nen halven centiem verschil in is. En wat is dan
een huyshouden van vier menschen te vergelyken
bv een huyshouden van 19,000, zegge NEGEN
TIEN DUYZEND inwooners
Francm. Merten, g'en moet naer dien zeever
niet luysteren.
Meuten. Ha g'heet gy dit zeever Verstan
dige menschen zegden nogtans dat die bemerking
vol waerheyd was. 'T zal voor u waerschynlyk
ook zeever zyn 't geen hy er byvoegde namelyk
waren al aenstonds aller blikken op Item gerigt. Hy zag
er ook vremd en wonderlyk genoeg uyt om met achter
docht beschouwd le worden. Zyn breeden hoed over
schaduwde een groot gedeelte van zyn aengezigl; hel
andere gedeelte wierd bedekt door de kraeg van zynen
mantel. Zyne lange sporen rinkelden mei eenen zonder
lingen klank, terwyl hy voortstapte, en zyne gestalte
was van de reusaehligsle soort.
De met vrees vermengde nieuwsgierigheyd der gasten
uyl de Witte Zwam groeyde met ieder oogenblik aen,
toen den onbekenden den herbergier verzocht hem be-
hulpzaom te zyn in hel afnemen van zynen mantel.
En nu zagen zy een reusachtig gevormd man van mid
delharen leeflyd met rood rost hair en was geheel in
'1 rood gekleed.
Zyn kleed, zyne vest, zyne broek, zyn halsdoek, zelfs
zyne handschoenen alles was helsch rood.
Myn God, alles rood stamelde de vrouw van den
herbergier lot den schoolmeester.
Dal merkt gy le regt op, sprak den schoolmeester
mei zeer veel wyshcvd den man is geheel en al rood.
Maer nu zagen den schoolmeester en de weerdin met
schrik, dat den vremden gast de laetste woorden had
gehoord, er. dal hy zyne oogen grimmig op den school
meester rigtte, alsof hy hem wilde doorhooren.
Den cerlyken magister kon zyne pyp niet meer sma
kelyk uytrooken hy bevond zich in eene onaengename
verlegenheyd.
Baes, eenen leerzenlrekker riep deu vremdeling.
Den hoslelier deed wat hem was bevolen^ en den
vremdeling trok zyne hooge leerzen uyl.
Doch nu hadden de aenwezigen nog meer reden om
zich le verbazen, want 's mans kousen waren vuerrood.
Den herbergier en den ontvanger zelteden groote
oogeti open de weerdin schudde hel hoofd; den burge
dat het verslag jaerlyks een overschot aerikon-
digt va 11 boven de 21 DUYZEND FRANKS, maer
als er waerlyk zoo een overschot is, wal heeft
de regentie dan noodig gehad aen de burgers, in
een zoo kort tydslip, 55 ten honderd nieuwe op
centen af te persen
Francm. Die opcenten waren er noodig voor
publieke werken en voor het onderwys.
Meuten. Publieke verkwistingen, riep Wan
nes uylby voorbeeld het voltrekken van liet
marionnettenkot aen d'hoppemerkt heeft ons
ZEVEN DUYZEND VIER HONDERD 24 FRANKS
gekost, het verslag bekent dit. En voor wat hel
onderwys betreft, zeyde hy, elkeen weet hoe er
l'alle kanten geloopen, gesmeekt en gebeden is
geweest 0111 de kinderen uyt de vrye scholen
naer de gemeente scholen te lokken, en dan nog
zyn de verslagmanuen onbeschaemd genoeg te
durven uytkramen dat zy door kunne wenschen
naer de uytbreyding der bijzondere scholen trachten!
zy die ons jaerlyks ACIIT EN DERTIG DUYZEND
VYF HONDERD EN EUF FRANKEN doen leggen
otn meesters cn meesterssen naer hunnen smaek
te betalen
Francm. De wet verpligt hun scholen op te
regten.
Merten. Dc wet verpligt hun, zegde Wannes,
gelyk hunne voorzaten aen arme kinderen het
kosteloos onderwys te bezorgen maer hiertoe is
er geene krinolien van doen die jaerlyks DRY EN
TWINTIG HONDERD FRANKS kost om 50 on-
noozele kinderen, aen 4(> franks per kind, ie be
waken hiertoe was er geene middelbare meys-
jesscliool noodig aen DRY DUYZEND ZEVEN
HONDERD FRANKS, om aen onze byzondere
deftige en wel onderwezene schoolmeesterssen
het dagelyks brood te ontnemen hiertoe was er
geene'middelbare jongensschool van doen die
aen slaet en stad, dit is te zeggen aen ons arme
contributiebetalers, boven de ZEVENTIEN DUY
ZEND ZES HONDERD FRANKS kost en geen
veertig leerlingen telt, want het meeste getal zyn
primaire kinderen, die leeren lezen en schryven
en wier dry meesters te samen nog geen VIER
DUYZEND FRANKS trekken
Francm. Hoor, Merten, 'k zal u eenen goeden
raed geven vlugt dien vuylen Wannes gelyk de
pest, want hy zou u nog konnen klerikael maken,
overleest mét attentie het verslag en gy zult
overtuygd zyn dal de liberalen niet anders zoeken
dan het welzyn der burgery, dat sladsBestier,
hospicen, weldadigheyd, onderwys, wetenschap
pen, schoone kunsten, publieke veyligheyd, mei
een woord alles in vollen bloey is en dat de
regentie de dankbaerheyd der burgery verdient.
Merten. Van g'heel de litanie die gy daer
afleest, vind ik dal er maer eer» ariikel in vollen
bloey is, en dit is de openbare vuyligheyd
Francm. Stommerik'k en spreek ik niet van
openbare vUyligheyd, maer wel vEyligheyd
Merten. Excuseer. M. kwalvk verstaen doet
kwalyk antwoorden, en g'en moet u daervoor
in geen kolere stellen, want gv zoud my doen
meester riep onwillekeurigook al rood en den
schoolmeester li»d er ook goerne een woordje byge-
voegd, hadde de vrees hem niet wcórhouden.
Den reyziger schoof nu een sloel tusschen den her
bergier en den ontvanger, on hy wierp er zich dreunend
op neder.
Thans heerschto er eene diepe stihe in de gelag
kamer.
leder gaf zich over aen zyne eygene gedachten.
Eenige oogenblikken had dit pynlyk stilzwygen ge-
duerd, loen den nieuw aengekomenen uyl zynen mari-
lelzaek eene vuerroode nachlmuls uain met ten paer
roode marokvnen panloirels.
Nu hielden de arme dorpshewooners hel niet langer
uyt.
Rood en alles rood! riepen zy als uyt eenen mond.
Den ongekenden riglte zyne doordringende oogen
naer de rey af op ieder, die den mond had open gedaen
eii vroeg toen drootges:
Zyt gy zoo verbaesd over myne pantoffels?
Ja antwoordde den schoolmeester, moed grypende
de pantoffels zyn zoo rood, zoo rood
Nu wierp den vremdeling ïiogmacls een vernietigen
den blik op den schoolmeester.
Doch den burgemeester die niet kon begrypen wacr-
om hy op zyn eygen dorp zyne meening niet zou mogen
zoggen, kwam den schoolmeester Ier hulp.
Uwe pantoffels zyn hel niet alleen, sprak hy, maer
gy zyt geheel rood en 'dal komt ons zonderling voor.
En gy zyt geheel zwart, antwoordde den akeligen
vreemdeling met eene toffe stemlaet ieder zich maer
mot zich zeiven bemoeyen.
1 Er heerschie nu wederom eene diepe slilto; niemand
der' aenwezigen gevoelde zich op zyn gemak, uvlgeno
peyzen dat ge wat op uwe lever hebt. Wat uwen
raed betreft van Wannes en Bellarmien te vlug-
teu, 'k en ga hem niet volgen al benaemt gy my
myn werk, ik zal hem alles vertellen wat*hier
onder ons oragegaen is.
Francm. Merten, 'k trek u den kop af als ge
dit durft doen die twee kerels zyn in stael my
publiek in d'herberg aen te randen, en dan zou
bet op uwen toren luyën, want ge weet dat ge
van my g'lieel en gansch afhangt.
Merten.Nieltegenstaende al uwe dreyge-
menten, zal ik het doen, gy zult met my ook een
eyken te pellen hebben 'als ge met geweld te
werk durft gaen. Salut.
De leerlingen der staetsuniversiteyt van Luyk
hebben, dezer dagen, een kongres gehouden,
waerlöe zy alles wat liberliatei'sch was, bier in
Belgiën en in den vremden, byecngetrommeld
hadden. De meeste afschuwelykheden zyn in die
vergaderingen van eerstebroekpolilieken uytge-
braekt zoo tegen God als tegen de religie, zoo
tegen de samenleving als tegen den eygemdom
zeiven, derwyze dat g'heel 't land door deze ge
beurtenis'verergerd, geschokt is geweest, en met
schrik de schroomelyke vruchten van het staets-
onderwys ziet voortbrengen.
Bellarmien en Wannes zyn aen den Denderbode
eene audiëntie kumeii vragen, 0111 üaerover eil
nog over andere zaken eens te spreken. Den
Denderbode heeft dit verzoek toegestaen en eer
lang zullen de twee brave mannen hem hunne
bemerkingen maken, waerop hy zyne tegenbe-
denkingen zal afgeven.
Hel is meer dan tyd dat de ware Belgen de
oogen openen en zicïi onder het.vaendel van
Godsdienst, Yryheyd en Orde scharen om legen
den steeds overweldigenden stroom der b'oosheyd
eenen magtigen dyk op te werpen en aldus de
samenleving van eenen gewissen ondergang te
redden.
De brutale schennissen der vryheyd van gewe
ten die de brusselsche francmac-ons gepleegd
hebben, met de kinderen der gemeentescholen
te doen zingen Geen geloofspunt meer! Geen Mes
sias meer! heeft veel opspraek verwekt in de
hoofdstad. Naer wy vernemen, zyn verscheydene
ouders klagten gaen doen by de schoolmeesters,
en hebben hun gevraegd wat regt zy hebben om
hunne kinderen die catholyk zyn, ja, waervan
er eenigen opgeschreven waren voor het Vorm
sel alzoo te verplichten hun geloof te ver
zaken. Het schynt dat de meesters hunne schou
ders hebben opgesteken en aen de ouders heb
ben geantwoord dal het hunne schuld niet is,
en dat zy zich lot den burgemeester moeten wen
den. Wy zyn nieuwsgierig om te vernemen op
monen den rooden gast, die eene pyp had aengesloken
en zich niet digle rookwolken omliulde.
Eyndelyk kwam den stalknecht binnen, en zegde dat
het'peerd gevoederd was. Dan moet ik zelf naer den
stal riep den rooden ruyter van zvneu stoel opstaende.
en met deze woorden liep hy de deur uyt.
liet spreekt van zelf dat aller longer, losraekten, nu
zy niet meer door de aeuwezigheyd van deu vremdeling
in bedwang werden gehouden.
Wie is dien rooden man? vroeg den burgemeester.
Ja, wie is dien rooden man? herhacldcden school
meester.
Een stuk van eenen spioen, zegde den ontvanger.
Als hy maer niets erger is, zuchtte Je weerdin,
terwyl zy de handen vouwde, maek hem maer niet
boos^ ik bid hel u, het kou lot ons ongeluk wezen.
Maer als herbergier moei ik er toch het regie van
welen. Ik zal hem obewinpeld vragen wat hy wilt: cn
als hy my geen voldoende antwoord weel te geven,
dan vvys ik hem de deur.
Wees toch voor/.igtig, smeekte zyne vrouw.
Ik heb hier eenen slok, viel den ontvanger hem in
de rede.
Eenen slok herhaclde den vremdeling, terwyl l.y
wéér binnentrad, en zyne vorige placts in nam, waerby
hy den ontvanger weder op denzelfden doordringenden
blik onlhacldc.
Den bevreesden ontvanger liet spoodigden arm zinkcu
waermede hy den slok had opgeheven.
Wederom eene diepe stille.
De dorpshewoom rs waren zoo verschrikt, dat zy
«een woord meer durfden spreken.
lnlusseheii was toch den herbergier van meening dat
hv zich hier goed moest houden.
(eyhde nadien).
