3
30<lu *Saer.
Zondag-, 1 o April 1866. N° 10120.
ste
VERTREKUREN UYT AELST NAER
WissmssÊi
VËR TILEKUREN UYT VOLGENDE STATIËN"':
6 FRANKS 'S JAEIiS.
■DEN BUY31 OP BE
WONDE.
DE KIEZIKGS'POOKEN.
Eerste spool-;,de zaek delioev.
Tweede spooSi, de küoos-
lerwet.
Il'et lasid begint klaer te siep.
Zy zyn overal dezelve
DEN DEN
[llendcfm. b-20 8-28 9-45 12-20 3-10 6-16 9-12 ffi Gend, Brugge, Ostende 7-41 8-25 (8-44 9-45
Eokeren 5-20 8-28 0-00 12 20 6-16 Gend) 12-39 3-10 3-18 6-16 6-39 8-37 9-18
llrus. 6-39E(1'2ecV8-05 8 12 9-38 11-58 12-15 fe Doornvk, Kortrvk, Moeseroen, llvssel (langs
6Hi 2-38 2 55 5-21 E (1- 2» i9) 5-50 6-20 8-50 9-35 Gend) 6-47 8-44 12-39 3-18 6-39 8-39
Mech. Arttvv. 5-20 6-39 1-55 9-45J2-10 12-31 Oooruvk, Rvssel (langs Alh) 7-55 5-35 0-00
lt\ 3-10 3 20 5-50 6-16 6-24 8-45 8-50 ffi
'dhenv. Tliïenen tuyk Vorv. Land. 5-208-12 9-38 I *move' Geerardsl)., Alh, ,-So S-So a-3» 8-r,0
f 9.45 12-15 3 10 Berger., Quiévrain, Namen, 7-55 2-55 5-35
pvaN ANTWERPEN NAER Sl-Nicolaes, Lokeren, Gend, 5-00 8-30 11-00 2-30 4-00 7-' 0 9-00.
KaN GEND NAER Lokeren, Sl-Nicolaes, Antwerpen, 4-00,6-30 9-20 10-35 2-25 6-25 7-25.
I/V''-Te Lede slaen al de konvoys uytgenomen de vertrekken uyt Brussel van 7-15 8 05 12-00 6-00
i 8-05 en die van Gend 6-12 11-25 2-05 5-00 6-02 8-05 Te Idege'm en Santbergen slaën stil
al de de konvovs. Te Gysëghem slaen stil al de konvoys.
f'j'e Denderleeuw slaen al de konvoys uvtgënoinen de vertrekken van Brussel 7-15 8-05 12-00
I 6-00 8-05 8-40 en uyl Aelsl 6-39 9-38 2-38 5-27 6-29 8-30.
['Vertrekuren uyl Denderleeuw naer Brussel 8-12 8-17 12-10 12-28 3-08 6 03 6-06 9-05.
Dendermonde, Aelst,
Ninove, Geeraerdsbergen, Alh,
3-05 8-00 0-00.
3-05 7-45 0-00.
(j'iitqnc Snnat.
van i.oKeuen naer
7-00 9-30
7-00 0-00
VAN ATII NAER
Geeraerdsbergen, Ninove, Aelsl, Dendermonde, Lokëren 6-30 10-40 1-40 4-35 7-25.
Lessen, Geeraerdsbergen, Ninove, Aelsl 6-30 10-40 1-40 4-35 7-25.
Brussel (langs Denderleeuw) 6-30 10 40 4-35 7-25.
Gend, Brugge, Oostende (langs Lede). 6-30 10-40 1-40 4-35 7-25.
VAN GEND NAER
Audenaerde, 6-45 9-30 1-30 6-00 8. naer aelst 8-00 9-00 11-35 4-35 5-00 5-57 6-45 8-0 j
VAN BRUSSEL NAER
Aelst, Gend, 7-15 7-25 8-00 8-05 11 20 12-00 1-20 2-35 4-35 5-00 5-15 6 00 8-05 8-10.
Ninove. Geeraerdsbergen, Alh (langs Denderleeuw), 7-30 2-20 5-15 8-15.
van dendermonde naer
Brussel (langs Aelsl) 7-30 7-55 2-20 5-05 8-25 (langs Mech.) 5-45 6-37 8-00 19-05 3-30 7-30.
Aelsl 7-30 7-55 11-58 2-20 5-05 8-25 9-45.
AELST, DEIV 14 APRIL 1866.
luyl)
ivadf
'der!) 'Het zoo gematigd als treffelvk en onwederleg
lieégclyk schrift dat onze hoogweerdige bisschoppen
irliet hebben uytgegeven öm bunnen wederstand te
igeoj verregtveerdigentegen de roofvvét der catholyke
L f studiebeurzen, heelt zoodanig de gal geroerd en
:de woede ontsteken van de nni(;oniiieke opper
wazen* clat deze aen al hunne betaelde pennelek-
ker's bevel gezonden hebben dit schrift met alle
l;geweld aen te randen. De bezoldigde livreygaslen
'der maconnieke Jiberhatery hebben zich dus in
de hemdsmouwen gezet om met volle bandgrepen
modder en slyk naer 't hoofd der belgiscbe bis-
schoppen ie smyten. Waren onze boogweerde
"prelaten niet volstrekt ongenaekbaer voor die
vuylniswerpers, en ware het tevens die vóortref-
felyke mannen niet vernederen met daerin hunne
verdediging te nemen tegen het stinkende scbuym
'2oe| der drukpers,wy zouden ons de moeyte geven
de beesteryën èn dwaesbedèn die de liberba-
lersscbiyvélaers ter verdediging lener wet van
onregt en schande uytbraken, eens duchtig door
den hekel te trekkenMaer wat zouden wy ér
by winnen Niets, volstrekt niets. De catholyke
Guns bevolking van Belgiën. beeft volle vertrouwen in
andft de bisschoppen, en als deze zich in consciëntie
iclrt vérpligt gelooven gehoorzaembeyd aen'eene biir-
ziek| gerlyké wet te weygeren, 't is dat die wet onregt-
sjarJ veerdig is, 't is dat die wet stryd tegen de opper-
jn i ste wet, tegen de wel van God, aen de welke den
rmensch eerst en vooral moet gehoorzamen.
ujsl l Mei het schryyen dezer weynige regelen, heb-
m ben wy enkelyk willen bestatigen dat de woede,
j de razërny en de dolzinnige uytvallen der liber-
batersgazetten tegen de bisschoppen maer eeiïe
1 d« enkele zaek bewyzen, te weten dat de bisschop-
heerf per, (jen duym juyst op de maconnieke wonde ge
legd hebben en al bet hatelyk der beurzen roofwet
200 klaer en tastelyk hebben doen uytschynen,
dat, voor al wie niet hoorende doof en ziende
blind wilt wezen, het stellig en vast is dat deze
wet letterlyk opdruyscht tegen het zeven ste der
tien geboden Gods, en dat al wie aen derzelver
uytvóering medewerkt, zich pligtig maek't van
eene groote zonde van onregtveerdigheyd.
En wat is eene zonde van onregtveerdigheyd
Volgens de uytdrukking van den geleerden en
I lieyligen kerkvader Augustinus, is die zonde eeiiè
zonde met nen steert, dit is te zeggen dat zy niet
kan vergeven worden, ten zy men de onregtveer-
ntiektr diglieyd herstel le.
Si! u' hoe zullen "de medewerkers aen de wet,
'rir-gaf die eens anders goed rooft, hunne onregtveerdig-
lerhdj beyd herstellen
,.erdo11 Dit is hunne zaek, daer komen wy niet tns-
leeneï sc'len> meer a's genoeg is 't voor ons dat niet
iVdi alleenlyk de belgiscbe bisschoppen maer tevens
,lbmi ook de bisschoppen van Ierland en van Holland,
ikoraei en wat meer is, den bisschop der bisschoppen,
a "S het Opperhoofd der H. Kerk, Pius IX zeiven,
0„,i- verklöerd hebben dat de maconnieke beurzenwet
;ebmik een gemaekt regt is tegen het princiep van eeu-
epM wjgé reglveërdigheyd, 't geen dé ziel is der rüaët-
'JJJLi scliappelyke samenleving, en 't geen deze steeds
staen, moet eerbiedigen en onderhouden; wilt zy niet
bruikt; eerlang in volle ontbinding vallen, riet gelyk een
6: zielloos ligehaem, 't. geen welhaest tot dëafschu-
K ^elyksté verrotting overgaet.
Ap
GIL'
M. V.
doof-
4,816:1
leren.
'R. <1"
inip el;
;heden
18.721
allard
lenden
jsddel
1 kile
eoooU
rincXi
«tgf
60,00»
btigsw
Mgr dë Bisschop van Namen heeft aen de gees-
iélvkheyd van zyn bisdom den volgenden om
zendbrief gezonden waerop wy de bvzorideré
aendacht onzer lezers inroepen
Namen, den 3 april 4866.
Mynbëeren,
Wy hebben de eer u het Schrift, te zenden on-
derteekend door Z. Em. den kardinael-Aerisbis-
scljop en de bisschoppen der kerkelyke provintie
van Mechelen, wegens onze weygering van mede
werking aen de wet betrekkelyk de studiebeurzen
en andere fondatien die het onderwys raken.
Wy bevelen u dringend wel te overwegen al
hëtgene dit schrift bevat. Gy zult gedachten
in vinden bekwaem van deze te verlichten die u
zullen r'aedplegen en gegronde redens om deze
beter te onderrigten die ons gedrag zouden kun
nen berispen.
Maer vermits er voornamelyk een punt is
nopens welk verscheydene wereldlyken in dwa
ling worden geleyd, willen Wy op dit punt aen-
'Inngen, om u in sta et te stellen van ze beter te
overtuygen van de waerheyd en de gew igtigbeyd
der pligt, die Wy noodzakelyk te vervullen heb
ben.
Het is geooTlofd en soms roemryk aen zyn
eygen regt te verzaken in het gene waërvan men
meester is en over hetwelk men by gevolg vrylyk
mag beschikken maer liet is ongeöorlofd en
veraclitelyk met zyn regt en zyn goed de regleii
van anderen te slagtoffere»! alsook de goederen
waerover men de vrye beschikking niet bezit.
De panden zyn geheyligd, en de wet verklaèrt
ze onschendbaër. Aldus zyn in de banden der
geestelykei) of wereldlyken de goederen mits
zekere vvellige voorwaerden onder de magt en
met de waerborging der \vet gesteld. Deze zyn
in het byzonder de fondatien van beurzen voor
de priesterlyke studiën, 't is te zeggen voor de
kennissen van letterkunde, wysbegéertë en gods-
geleerdlieyd, noodzakelyk aen allen die zich tot
liet geestèlyk ambt bestemmen. Daer zyn nog de
fondatien van studiebeurzen waervan het bewe
zen doelwit is aen catholyke jongelingen den
middel te geven van, in de bronnen van het
catholyk onderwys, de wetenschap te putten die
eene bereyding zyn voor de verschillige maet-
schappelyke standen. De stichters hebben niet
toegestemd er liunne góedei en aen toe te wydèn
ten zy op voorwaerde dat zy nooyt van hun doel
wit afgetrokken wierden, en dat Hunne beslem
ming hare waerborg vond in hel bestuer en bo
venal in het regt van vergeving toegestaen aen
catholyke persoonen die een bepaeld karakter
hebben. Die inrigtingen, met.al hare voorwaer
den, zyn aen de wettige tydelyke magt voorge
steld en er door aenveerd geweest. Uyl de toe
stemming van de oppermagt óntstaet er hier
meer dan eene wet, er volgt een konlrakt. uyt.
Nu ten zy men boude slaen dat het oppergezag
voor zich noch aen trouw noch aen wet vérpligt
is dewyl in hetzelve de maetschappelyke bekrach
tiging lieerscht. van alle de verbindtériissen, moet
men herkennen dat den band van het konlrakt
welk het aenveerd en onderteekent, dezen is
waer aen men het meest mag twyfelen 't zy in het
tegenwoordige, 't zy in het toekomende.' Nu, in
de grootste aldwalingeu van de oefening van liet
oppergezag, is de schending der kontrakteri altyd
aenschouwd geweest, als de grootste overdreven-
lieyd van het misbruyk en van de onregtveerdig
heyd. Deze overtolligheyd heeft zich overigens
zelden aerigeboden, en in de tegeriwoordigheyd
der regten die wy lieden verdedigen, heeft men
de yerschilligste gouvernementen zien buy geil
zelfs dit van' Willem I, zoo weynig geschikt nog-
tans om oiis regt ie doen.
Den akt dus die de vergevers van beurzen
door de stichters benoemd, van hunne erkende,
ontvangene regten berooft welke door de open
bare magt gewaerborgd worden, miskent en
schend opentlyk een onvervremdbaer en on-
verbreekbaer regt, en het geweten hier op de
wezenlykheyd steunende, op de zeker beyd van
de pligt, verbie'd deel te nemen aen de uytvóe
ring van eenen dergelyken akt.
Moet de duydeiykheyd van het regt èn de pligt
hier niet zeer zegepralend zyn, opdat men zich
schikke, om die rede te doen gelden met de val-
sche hoop van zë te verduysterenIndien er by
ons, zegt men, van de fondotiën van liet hey-
denscli Roomen ten gunste der Vestalen, fonda
tien gevonden wierden toevertrouwd aen liet
bestuer en de vergeving der priesters van af
goden, zou de openbare magt hel regt niet
hebben er lieden over te beschikken op eene
nuttigere wyze aen de maetschappy? Maer moet
men op eene dergelyke rede antwoorden
Indien, hetgene onmogelyk is, het christen
dom niet meer bestond, en het, Catholicism us
van de wereld verdwenen was, indien er geene
leerende noch onderwezene Kerk meer^ be
stond, noch universiteyten noch semmariën,
noch scholen, noch catholyke famihen, indien
de vergevers ontbraken gelyk de priesters van
het oud Hoornen, en indien de familiën van
stichters uytgestorven warén, de openbare magt
zou beschikken over 'talgemeen nut der goede
ren die geene bestemming noch bèstemmers
meer hebben, noch regtbezitters, noch verge
vers hunne regten puttende uyt het konlrakt
welk wy even melden, lntusschentyd, grootelyks
verschillend van de godsdiensten die voorbygaen,
leeft den eeuwigen godsdienst en is over du we
reld uytgestrekt, de chistelyke studiën bioeyën,
de middelen om hel doelwit der catholyke fonda
tien te bekomen bestaen by ons, en opdat dit
doelwit by voortduring bereykt worde, moeten
de vergevers van beurzen hunne regten blyven
uytoefenen.
In liet kort, Mynheererv, ziehier wat er moet
verstaen worden, eri wat gy zult trachten te be-
grypende bestuerders vergevers van beurzen
vervullen eenen last en besturen eenen pand wet
tiglek daergesteld door het kontrakl vrylyk ge
sloten tusschen de stichters ën de openbare ver
mogens. Ziedaer waerorn hun geweten hun niet
toeldet vrywilliglyk de titels af te staeu waervan
zy de bewaerders zynziedaer waerorn zy zich
voor de regtbaiiken laten dagen, opdat er wettig-
lyk bestatigd worde, dat zy, slechts gedwongen,
cle gevolgen oridergaen van eene \vet, in welke
onbëtwislelyk de princiepen van regtveerdigheyd
en de vergunde regten miskend worden.
Geweerdigt, Mynheeren, de verzekering te
ontvangen van onze reglzinnige toegenegeuheyd.
f Victor-Aüguste, Bisschop van Namen.'
Den tyd der kiezingen nadertde zwarie spoo-
ken beginneh aftekomen. \)e L'nrenuei t-n 'l Ver
bond hebben er reeds twee ontmoet die hun
eenen overgrooten schrik hebben aengejaegd.
Leest, eenvoudige menschen, en oordeelt hoe
verschrikkend zy zyn, en in welk gevaer gy u
stelt van levende ingesiokt te worden, gy en uwe
kinderen, uwe neven en nichien, uw erfdeel en
g'heel het land, indien gy voor de catholvkeu
kiest.
'T woord is aen 't Verbond.
Aen wie is de schuld van de ontervingen
wejke som tv ds, gelyk die van De Boey, de bevol
king lot fn haer diepte schokken
In zulk geval is het niet genoeg te zeggen
wy zyn niet voor de erfdeelroovers, men
moet er tegen opkomen, als men een regtscha-
pen hert in het lyf heeft, men moet de ont-
blootte familie ondersieunen en de oiitroóvers
niet door slechte uytvluchisels trachten te ver-
ontschuldigen, en dan alleen kan men zeggen
dat men er geen schuld aen heeft.
Het kwaed verbergen en het altlus aen moe
digen, is zich zelve plichtig maken.
'T is hetgeen de tegenparty altyd doet.
Eri cm geheelde waerheyd te zeggen, Verbond
waerorn voegt gy ei' niet by maer onze party
nooyt?
'f is wel waer, gy hebt tot. hier toe nog geeri
enkel woord geschreven tegen eene andere on
terving die ook de bevolking in haer diepte geschokt
heefttegen eene onterving niet van neven eri
nichten, maer van echte kinderen, tegen de on
terving veiuiaegen maer er bestonden hier voor
uw reglschapen hert gezonde redens 0111 in zyn
diepte niet geschokt te zyn; immers meester Ver-
haegen, van solidaire gedachtenis, was uweri
dooriuchtigen moortelvader en de onterving ge
schiedde, niet ten voordeele van. een klooster,
maer ten voordeele van uwen moortelwinkei.
Dus, kiezers, wilt gy niet dat uwe kinderen
onterfd worden, wacht u wel van voor do kleri-
kaleri te stemmen. Maer laten wy het woord aen
de heeren van' 't Verbond.
De kloosters magligen om op gelyken voet.
met de familie en de andere burgers te erven,
dit was het doel der halelyke kloosterwet die
zoo veel opschudding voortbragt.,.. Wat zoude
het zyn indien eens die wet voor lien was en
hen ondersteunde in hunne poogingen om de
erfgenamen te ontblooten, en het geld der
neven en nichten tóeester te worden Daer
bestaet een groot gevaer....
Versiaet gy, kiezers Verslaet gy waer het
groot gevaer is
Indien de memorie van die twee Verbondschry-
vers zoo getrouw ware ais hun hert regtschapen is,
zy zouden zich errinneren gelyk iedereen, dat er
in die zoogezegde kloosterwet niet meer kwestie
was van hetgene zy zeggen, dan van hun eene
patent te geven om vry te konnen liegen.
Nu, die wet welke zoo veel opschudding voortbragt,
ligt. begraven onder hunne opgeschudde kalsystee-
nen, en zy zyn nog niet te vreden zy willen ze
nog doen weerkomen onder de gedaente van een
zwart, spook.
Kiezers, zyt op uwe hoede, en wacht u, niet
van die spooken, maer van degenen die ei- u den
schrik willen van aenjagen.
gaen plaets hebben. Overal hoort men zeggen
't ware te wensehen dat onzen nieuwen Ypist
met 't begin zyner regering de Kamers ontbonde,
de ministers afstelde en het land-zich eens vrye-
lyk in eene algemeene kiezing liet uyten, dan zou
den Koning de waerheyd kennen en zien hoe
zeer het land vermoeyd is van onder het partydig
1'rancmaQons jok gebukt to gaen. Deze algeméene
beweging baert onrust aen de ministeriele libera-
lersgazetten, zy trachten den Koning en het volk
de oogen te verblinden en willen doen gelooven
dat eene algemeene kiezing onnoodig is, en dat
bet land nooyt beter en gelukkiger is bestierd
geweest. Idereen verslaet die liberhaterstael,
iedereen, weet dat die ministeriele broodschry-
vers alle belang hebben o'm zoo. veel mogelyk de
algemeene kiezing aen den kant te zetten en de
lrancmaporisministers te behouden. Maer er zyn
nog ander belangen die moeten waergenomen
worden Leopold II iieeft ook zyne belangen, hy
is Koning der Belgen, zoo wel der catholyke Bel
gen als dei liberhaters, en beeft uytdrukkelyk
verklaerd dat hy tusschen de Belgen geen lioege -
naemd verschil wilt maken. Die woorden zeggen
veel, en zyn als de veroordeeling van die onop-
houdelyke vervolging en van dien onregtveerdigen
handel die ten opzigte der dry vierden der Belgen
gepleegd worden, en dit alleenlyk om dat zy ge
trouwe catholyken zyn. Daer op komen wy terug.
.fa, eyndelyk begint het land de oogen te ope
nen. Overal ziet, men dat 'i publiek gevoelen zich
ernstig bekommert met do kiczingen die in .I.uuy
De liberhaters gaen voort, in naem van hun li-
beralismus, mei overal de godsdienstige scholen
te vernietigen.-
Te Dinant bestond er sedert 25 jaren, een
bloeyend kollegie, onder toezicht van het gouver
nement en hetwelk onder al opzicht liet vertrou
wen der burgers verworven had.
Het kostte slechts 2000 fr. aen de stad.
Dat alles kon het van de dood niet redden
Het moest verdwvnen en door een liberael
gemeente kollegie vervangen worden
Op 26 Meert I. I. wierd het doodvonnis uyt-
gesproken.
En welke zyn nu de gevolgen daervan?
Den liberalen M. Lambert, schepen der stad,
gaet het ons zeggen.
Hy heeft ouwederleggejyk bewezen
4° Dat de onkosten van eerste inrigting tot de
somme van 20,000 fr. zulftn beloopen.
Dit is eene gewiglige kwestie .zegde hy,
en ik weet waerlyk niet waer wy op dit
oogenblik dit geld zullen halen.
2° Ily heeft bewezen dat, ten gevolge dier
nieuwe lasten, de jaerlyksche uytgaven der
gemeente met een tekort van 46,000 fr. zullen
sl uyten!
De iiherliaters hadden ook gesproken van zekere
klagten die opziclitens- het kollegie ontstaen wa
ren.
Welnu, M, Lambert, beeft liun herliaelde malen
gebeden eu gesmeekt die klagten te doen kennen.
Eri niemand heeft den mond geopend.
Dit was hun immers onmogelyk. eene enkel
klag^ by te brengen. Gedurende de 25 jaren dat
bet kollegie bestaet,.heeft er niémand, nocli buiv
gei', noch gouvernement, over. geklaegd, eri de
oftjeieeie stukken zyn integendeel, daer om des-
zelfs inrigtingen schitterende zegepralen inde
algemeene pryskampen te bestatigen.
M. Lambert (en men vergete niet. dat M. Lam
bert een liberael is) heelt, in dezer voege geëyn-
rligd:
Er is hier geene kwestie van party of poli-
tiek. Gy kent myrie opinie; zy is de uwe.
Maer ik heb de zaek, ik zweer het u, buyten
allen partygeest onderzocht. Wat ik wil, is
geenszins den zegeprael van de klerikale
zaek; daer is geen kwestie van. Maer wat
ik wil, en wat wy allen moeten willen, dal
is het belang, den voorspoed onzer stad, en wy
mogen haer op geene nuttelo.oze onkosten
jagen waervan wy de gevolgen niet. kunnen'
voorzien
Maer niettegenstnende dit alles, wierd de
afschaffing van het oud kollegie gestemd. En
waerorn zouden wy ons verwonderen
Zyn de mannen overal, te Mechelen, te Brussel,
te Lier, te Diriant, te Gend, te Aelst enz. dezelfve
niet?
Wat gelden de belangen, bel welzyn van stad
en staet, wat liaet het hun dat eene stad zich
ruyneert en 20,000 fr. in plaets van 2000 fr. moet
opbrengen, en dat niet één jaer, maër. jaerlyks
moet opbrengen, als zy hun doel. maer bereyken.
En dit doel in kwestie van onderwys, is, men;
weet hetl>en priester het catholyk onderwys
buyten de school 11
